ZAAWANSOWANA RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA Autor: Katarzyna Bareja, Teresa Boroch, Marta Gawart, Magdalena Giedroyć, Katarzyna Klimczak, Edyta Łazarowicz, Katarzyna Zasiewska, Wstęp Przełom XX i XXI wieku to okres istotnych zmian w rachunkowości. Proces globalizacji gospodarki światowej wymusza podjęcie odpowiednich działań w zakresie harmonizacji i standaryzacji rachunkowości. Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej stają się globalnymi standardami rachunkowości. Obserwowane w ostatnich latach zmiany w stylu zarządzania przedsiębiorstwami oraz towarzyszące im nowe potrzeby informacyjne dostarczycieli kapitału powodują, że rachunkowość zaczyna się koncentrować na pomiarze wartości przedsiębiorstwa. Szczególnie istotne zmiany zachodzą w obszarze zasad wyceny w rachunkowości oraz w zakresie i sposobie prezentacji informacji w sprawozdaniach finansowych. Rozwój gospodarki opartej na wiedzy sprawia, że w sprawozdaniu finansowym oczekuje się także informacji o kapitale intelektualnym. Niniejszy podręcznik został przygotowany z uwzględnieniem przedstawionych powyżej zmian we współczesnej rachunkowości. Prezentując poszczególne obszary, autorki korzystały zarówno z rozwiązań przyjętych w polskim prawie bilansowym, jak i w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej. W podręczniku przedstawiono następujące zagadnienia: tradycyjny a współczesny system rachunkowości, pomiar wartości w rachunkowości, utrata wartości aktywów, problemy identyfikacji i wyceny środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, leasing, nieruchomości inwestycyjne, instrumenty finansowe, umowy długoterminowe, rezerwy, odroczony podatek dochodowy, kapitał intelektualny. Poruszane zagadnienia zilustrowano licznymi przykładami z rozwiązaniami. Ponadto na końcu każdego rozdziału została zamieszczona literatura dotycząca opisywanego zagadnienia. Zgodnie z założeniem autorek treść niniejszego podręcznika dostosowana jest do programu zajęć z zaawansowanej rachunkowości finansowej - przedmiotu wykładanego na studiach magisterskich w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Książka ta może być również przydatna dla studentów innych uczelni ekonomicznych czy uczestników kursów rachunkowości. Autorki przyjęły założenie, że Czytelnik niniejszego podręcznika posiada podstawową wiedzę z zakresu rachunkowości. Spis treści
Skróty stosowane w książce Od Autorek 1. Tradycyjny a współczesny system rachunkowości 1.1. Funkcje rachunkowości 1.2. Metody i nadrzędne zasady rachunkowości 1.3. Teoria, polityka i praktyka rachunkowości 2. Pomiar wartości w rachunkowości 2.1. Wpływ funkcji rachunkowości na wybór zasad wyceny 2.2. Przydatność i wiarygodność zasad wyceny stosowanych w rachunkowości 2.3. Zasady wyceny aktywów i pasywów w polskich regulacjach rachunkowości 2.4. Wynik całościowy - nowa kategoria rachunkowości 3. Utrata wartości aktywów 3.1. Odpisy z tytułu utraty wartości jako element aktualizacji wyceny składników majątkowych 3.2. Ocena zasadności dokonywania odpisów z tytułu utraty wartości, ich wycena oraz ujęcie w księgach rachunkowych - przykłady 4. Szczególne problemy identyfikacji i wyceny wartości niematerialnychi prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
4.1. Definicje aktywów, wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych w ustawie o rachunkowości 4.2. Wycena wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 4.3. Ewidencja księgowa wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 4.4. Przykłady ewidencyjne wybranych operacji księgowych dotyczących środków trwałych oraz środków trwałych w budowie 4.5. Prezentacja wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych w sprawozdaniu finansowym 5. Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych 5.1. Amortyzacja - uwagi wstępne 5.2. Momenty rozpoczęcia i zakończenia amortyzacji 5.3. Metody amortyzacji 5.4. Wybór dopuszczonych przepisami metod amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych 5.5. Przykłady ilustrujące wybrane zagadnienia dotyczące amortyzacji środków trwałych 6. Leasing 6.1. Pojęcie i kryteria klasyfikacji umów leasingowych 6.2. Leasing operacyjny w księgach rachunkowych 6.3. Leasing finansowy w księgach rachunkowych 6.4. Szczególne rodzaje leasingu 7. Nieruchomości inwestycyjne 7.1. Pojęcie nieruchomości inwestycyjnych
7.2. Wycena nieruchomości inwestycyjnych 7.3. Sprzedaż i przekwalifikowanie nieruchomości inwestycyjnych 7.4. Prezentacja nieruchomości inwestycyjnych w sprawozdaniu finansowym 8. Instrumenty finansowe 8.1. Instrumenty finansowe - definicje 8.2. Instrumenty finansowe według polskiego prawa bilansowego 8.3. Instrumenty finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej 9. Długoterminowe umowy o usługi 9.1. Pojęcie i cechy charakterystyczne długoterminowych umów o usługi 9.2. Rodzaje długoterminowych umów o usługi 9.3. Przychody i koszty długoterminowych umów o usługi 9.4. Metody pomiaru stopnia zaawansowania długoterminowych umów o usługi 9.5. Rozliczenie długoterminowych umów o usługi 9.6. Ujęcie umów długoterminowych w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym 10. Rezerwy kapitałowe 10.1. Ogólna charakterystyka rezerw kapitałowych 10.2. Tworzenie rezerw kapitałowych 10.3. Wykorzystywanie rezerw kapitałowych
10.4. Kapitał z aktualizacji wyceny 11. Rezerwy na zobowiązania 11.1. Ogólna charakterystyka rezerw na zobowiązania 11.2. Rezerwy na zobowiązania jako przedmiot Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej 11.3. Rezerwy na zobowiązania w polskim prawie bilansowym 11.4. Zasady tworzenia, wyceny i ewidencji księgowej rezerw na zobowiązania - przykłady 12. Odroczony podatek dochodowy 12.1. Istota i zakres odroczonego podatku dochodowego 12.2. Pojęcie wartości podatkowej aktywów i zobowiązań 12.3. Zasady ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego 12.4. Ewidencja aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego 12.5. Różnice przejściowe z tytułu strat podatkowych i niewykorzystanych ulg podatkowych 12.6. Różnice przejściowe związane z operacjami rozliczanymi z kapitałem własnym 12.7. Prezentacja odroczonego podatku dochodowego w sprawozdaniu finansowym 13. Kapitał intelektualny 13.1. Definicja i klasyfikacja kapitału intelektualnego 13.2. Pomiar i prezentacja kapitału intelektualnego 13.3. Kapitał intelektualny w rachunkowości