Cudzy umysł we własnym mózgu Neurobiologia Teorii Umysłu



Podobne dokumenty
Pomijana bo niewidoczna - anatomia i fizjologia kory wyspy

Studenckie Koło Naukowe Neurobiologii

Sztuczna inteligencja,

LSD-25: bezwzględny zabójca czy. lekarstwo?

Mowa. a ewolucja inteligencji. Dorota Badowska I rok MISMaP: biotech + psych

This presentation has been prepared for the meeting of the

Mózgowy obwód empatii według Simona Baron-Cohena. Renata Ziemińska

Ocenianie w kręgu nieświadomości

Co kryje się pod pojęciem teorii umysłu oraz jak ją badać?

Zespoły klik neuronalnych urzeczywistnienie mitycznego engramu.

UMYSŁ SPOŁECZNY. Mateusz Hohol & Łukasz Kwiatek Wykład 5: Empatia

ANKIETA ŚWIAT BAJEK MOJEGO DZIECKA

Amygdala przejmuje kontrolę system szybkiego reagowania emocjonalnego

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition)

Nauka przedmiotów przyrodniczych oparta na doświadczeniach interdyscyplinarność i kształcenie umiejętności kluczowych

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska

NEURONAUKA SPOŁECZNA. dr Mateusz Hohol. Empatia

Neuronalne korelaty przeżyć estetycznych (Rekonstrukcja eksperymentu)

oceny moralne dylematy moralne teoria podstaw moralno ci diadyczna teoria moralno ci potocznej

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition)

Neuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze

Kognitywistyka: odkrywanie labiryntu umysłu z różnymi nićmi Ariadny w ręku

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Multi-sensoryczny trening słuchowy

Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie)

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI

Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera z siedzibą w Krakowie

UMYSŁ SPOŁECZNY. dr Mateusz Hohol Wykład 6: Od percepcji twarzy do wspólnej uwagi

Polska Szkoła Weekendowa, Arklow, Co. Wicklow KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition)

Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2)

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Jeśli nie Zespół Aspergera to co? Różne potrzeby terapeutyczne.

Układ limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

Pamięć operacyjna. Paulina Ziomkowska Kognitywistyka 3 rok

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego)

Neurobiologia społecznego poznania w schizofrenii

Sposoby i formy oceny kompetencji klinicznych

Wszyscy ludzie mają jedną wspólną cechę są różni

Rola kompetencji komunikacyjnej w rozwoju wczesnego poznania społecznego

KWESTIONARIUSZ OCENY RYZYKA / INSURANCE QUESTIONNAIRE

Elementy kognitywistyki:

Wstęp do kognitywistyki. Wykład 6: Psychologia poznawcza

Metody badawcze wykorzystywane do oceny teorii umysłu

Badanie procesów poznawczych na modelu szczurzym. The study of cognitive behavior in a rat model. MAGORZATA J. WĘSIERSKA

Modele umysłu rok akademicki 2014/2015. Temat 3. Model modularny jako narzędzie badawcze. Argumenty na rzecz modularnego charakteru analizy językowej

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like


Modele umysłu rok akademicki 2014/2015. Temat 7. Model czterech dróg ewolucji poznawczej

Infantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc.

Funkcjonowanie poznawcze osób z autyzmem. Ewa Pisula Uniwersytet Warszawski Wydział Psychologii

EPS. Erasmus Policy Statement

Kognitywistyka, poznanie, język. Uwagi wprowadzające.

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Pielgrzymka do Ojczyzny: Przemowienia i homilie Ojca Swietego Jana Pawla II (Jan Pawel II-- pierwszy Polak na Stolicy Piotrowej) (Polish Edition)

KARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę*

Co nasz mózg musi wiedzieć o nas, żebyśmy rozumieli innych Autor tekstu: Paweł Krukow

OPIS PRZEDMIOTU. Procesy poznawcze - percepcja i uwaga 1100-Ps11PP-SJ. Wydział Pedagogiki i Psychologii. Instytut Psychologii.

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to:

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

OPIS PRZEDMIOTU. Procesy poznawcze - percepcja i uwaga 1100-Ps1PP-NJ. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia

Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie

UMYSŁ SPOŁECZNY. dr Mateusz Hohol. Wykład 3: Podstawy ludzkiego poznania społecznego

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia

XXVII KONFERENCJA NAUKOWA nt. PADACZKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA EPILEPTOLOGII. XXVII th CONFERENCE ON EPILEPSY of the POLISH SOCIETY OF EPILEPTOLOGY

Jak działa grawitacja?

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wykład 1. zagadnienia ogólne. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

Neurokognitywistyka WYKŁAD 12

Wykład 11. uwaga i świadomość część 1. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis

Mózgowiowe mechanizmy regulacji snu i czuwania

Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym

UMYSŁ SPOŁECZNY. dr Mateusz Hohol Wykład 9: Samokontrola

Uwarunkowania rozwoju niejawnej teorii umysłu

Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja

Rozwój teorii umysłu u dzieci uwarunkowania neurobiologiczne i społeczno-kulturowe*

UMYSŁ SPOŁECZNY. dr Mateusz Hohol. Wykład 1: Wprowadzenie

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture 11. Spectral Embedding + Clustering

BARI SLF300 CDA/SLF300. System składano - przesuwny SLF300 Slide & stack system SLF300

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Życie za granicą Studia

Umysł-język-świat 2012

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DO KLASY 1 SZKOŁY PODSTAWOWEJ PODRĘCZNIK New English Adventure 1

EUROPEJSKIE Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY

Neurokognitywistyka WYKŁADY 12

archivist: Managing Data Analysis Results

KARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę*

Transkrypt:

Cudzy umysł we własnym mózgu Neurobiologia Teorii Umysłu Michał Denkiewicz MISMaP UW 14 grudnia 2009 M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 1 / 27

Copyright statement This presentation has been prepared for the meeting of the Warsaw University Student s Society of Neurobiology, thus for a non-profit activity. Pictures included, modified to various degree, have been copied from the Internet and literature without indicating the original source, which is frequently difficult to trace. Whoever finds his/her rights violated, is kindly requested to notify the author (sknn(at)biol.uw.edu.pl) ; the questioned picture will be immediately withdrawn. Unlimited use of these slides in teaching is welcomed provided that the users take full responsibility for it. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 2 / 27

Teoria Umysłu Teoria Umysłu (ang. Theory of Mind - ToM) to zdolność do tworzenia reprezentacji stanów umysłowych, takich jak: wiedza intencje pragnienia przekonania Pierwsze użycie: Premack i Woodruff. Inna nazwa - np. mentalizacja. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 3 / 27

Sposób działania ToM Istnieją dwie podstawowe teorie dotyczące reprezentacji umysłów innych: Teoria teorii (ang. Theory theory - TT) - mówi że wnioskowanie stanu mentalnego innych dokonuje się na podstawie zbioru zasad (teorii) opisujących te stany. Jest ono niezależne od reprezentacji własnych stanów umysłowych. Teoria symulacji (ang. Simulation theory - ST) - mówi, że stany mentalne innych są symulowane przez postawienie się na miejscu drugiej osoby. Oznacza to, że zdolność do reprezentowania własnych stanów mentalnych jest podstawą dla myślenia o cudzym myśleniu. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 4 / 27

Składniki ToM ToM jest stosunkowo złożoną zdolnością. Aby mogła się rozwinąć potrzebne są pewne składniki: Kontrola wykonawcza Rozpoznawanie kierunku patrzenia Gaze direction detector Metareprezentacje Rekursja M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 5 / 27

ToM 1 i 2 rzędu Możemy mówić o ToM pierwszego i wyższych rzędów - charakteryzując w ten sposób stopień skomplikowania. ToM pierwszego rzędu to reprezentowanie cudzych myśli, przekonań dotyczących rzeczywistości. ToM drugiego rzędu to reprezentowanie cudzych przekonań, które same dotyczą przekonań. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 6 / 27

Przykłady zastosowań ToM Przekonania nt. rzeczywistości. Wiedza własna vs. cudza. Wykrywanie cudzych intencji. Rozdzielność własnych pragnień od cudzych. Żarty i kłamstwa. Gafy (Faux pas). Ironia. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 7 / 27

Badanie ToM Dla małych dzieci, pacjentów gorzej funkcjonujących: False Belief Task (FB) - bada zdolność do zdawania sobie sprawy, że czyjeś przekonania mogą nie zgadzać się z rzeczywistością (i że są różne od własnych przekonań). Klasyczny test Sally-Anne (unexpected transfer). Też: unexpected contents, wersje implicite. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 8 / 27

Test Sally-Anne M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 9 / 27

Badanie ToM Dla dorosłych, dobrze funkcjonujących pacjentów: Odróżnienie żartów od kłamstw. Rozumienie gaf, metafor, ironii. Soap Opera Test. Zadania te mają charakter explicite. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 10 / 27

Problemy Badań Do skutecznego rozwiązywania tego typu zadań konieczne są pewne inne zdolności: pamięć operacyjna funkcje wykonawcze (np. kontrola reakcji) pozostałe składniki... Jak odróżnić deficyty ToM od innych deficytów poznawczych? M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 11 / 27

Problemy Badań Lepiej funkcjonujący pacjenci z łatwością radzą sobie z prostymi zadaniami - trzeba badać ToM wyższego rzędu. Gorzej funkcjonujący pacjenci, małe dzieci - problem z komponentem werbalnym - stosujemy obrazki. Problem z rozumieniem polecenia - testy implicite (ale: co badają?). M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 12 / 27

Zadania kontrolne Żeby wykazać konkretnie zaburzenia ToM używa się zadań kontrolnych: True Belief. False Photograph. Pytania o rzeczywistość. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 13 / 27

Podstawy neuronalne Związek z ToM wykazuje wiele struktur mózgowych. Wg. Abu-Akela wyodrębnić można 3 grupy: Za reprezentację własnych stanów mentalnych odpowiada IPL (prawy). Za reprezentację cudzych stanów mentalnych odpowiadają okolice bruzdy skroniowej górnej (STS). W obu procesach biorą udział: Ciało migdałowate. Kora orbitofrontalna (OFC). Przednia część zakrętu obręczy (ACG). Obszary kory przedczołowej i czołowej (MPFC i ILFC). Istnieje problem z selektywnością aktywacji struktur, np. R. Saxe, 2003 podaje RTPJ, czyli Styk skroniowo-potyliczny prawej półkuli, ale wykazano brak selektywności (Mitchell, 2007). M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 14 / 27

Podstawy neuronalne - IPL Inferior parietal lobule - wzmożona aktywacja przy przypisywaniu stanów mentalnych sobie - np. Vogeley et al., 2004 M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 15 / 27

Podstawy neuronalne - STS Bruzda skroniowa górna - aktywacja w odpowiedzi na celowe ruchy innych. Percepcja kierunku patrzenia innych, ruchów ust. U naczelnych selektywnie pobudzana przez ruchy i dźwięki ożywione. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 16 / 27

Podstawy neuronalne - układ limbiczny Pewne struktury limbiczne i paralimbiczne biorą udział w mentalizacji. Ciało migdałowate - wczesne uszkodzenie poważnie zaburza zdolność mentalizacji (Fine et al. 2001). Tzw. Eye Test - inferowanie stanów mentalnych z kierunku patrzenia - brak aktywacji w autyzmie. Kora orbitofrontalna - uszkodzenie powoduje upośledzenie zdolności do rozumienie faux pas (Stone et al. 1999). Aktywowana przy rozpoznawaniu określeń stanów umysłowych (Baron-Cohen et al. 1994). M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 17 / 27

Podstawy neuronalne - OFC M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 18 / 27

Podstawy neuronalne - ACG Rysunek: Przednia część zakrętu obręczy M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 19 / 27

Podstawy neuronalne - MPFC Rysunek: Przyśrodkowa część kory przedczołowej M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 20 / 27

ToM a Psychopatologia Znaczenie kliniczne: rozważmy różne zaburzenia pod kątem deficytów ToM Autyzm a zespół Aspergera. Schizofrenia (objawy pozytywne i negatywne). Brak - antyspołeczne zaburzenie osobowości. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 21 / 27

Ewolucja mózgu społecznego W jaki sposób ewoluowała Teoria Umysłu. 1 Otoczenie społeczne 2 Dominacja zmysłu wzroku. 3 Presja ze strony grupy. 4 Potrzeba współpracy. 5 Wykrywanie oszustw. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 22 / 27

ToM u zwierząt Koncentrowano się na naczelnych. Tomasello (2001): Szympansy (Pan troglodytes) - potrafią inferować o stanach mentalnych innych osobników. Osobnik podporządkowany nie podejdzie do jedzenia, o którym wie dominant. Ale: Povinelli (1990): szympans nie prosi o jedzenie tego opiekuna, który wie, gdzie ono się znajduje. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 23 / 27

Bibliografia Podstawowa: 1 Martin Brüne, Ute Brüne-Cohrs, Theory of mind evolution, ontogeny, brain mechanisms and psychopathology, Neuroscience and Biobehavioral Reviews (Elsevier, 2006) vol. 30 str. 437-455. 2 Ahmad Abu-Akel A neurobiological mapping of theory of mind, Brain Research Reviews vol. 43 (Elsevier, 2003) str. 29 40. 3 Rebecca Saxe Why and how to study Theory of Mind with fmri, Brain Research vol. 1079 (Elsevier, 2006) str. 57-65. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 24 / 27

Bibliografia Pozostałe źródła wymienione w prezentacji: Premack, D., Woodruff, G., (1978) Does the chimpanzee have a theory of mind? Behavioral and Brain Sciences 4, 515 526. Saxe and Kanwisher (2003), People thinking about thinking people: The role of the temporo-parietal junction in theory of mind, NeuroImage 19, 1835-1842. Mitchell (2008), Activity in Right Temporo-Parietal Junction is Not Selective for Theory-of-Mind Cerebral Cortex (online). Vogeley, K., Bussfeld, P., Newen, A., Herrmann, S., Happe, F., Falkai, P., Maier, W., Shah, N.J., Fink, G.R., Zilles, K., (2001). Mind reading: Neural mechanisms of theory of mind and self-perspective, Neuro-Image 14, 170 181. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 25 / 27

Bibliografia c.d.: C. Fine, J. Lumsden, R.J.R. Blair, Dissociation between theory of mind and executive functions in a patient with early left amygdala damage, Brain 124 (2001) 287 298. Baron-Cohen, S., O Riordan, M., Stone, V., Jones, R., Plaisted, K., 1999. Recognition of faux pas by normally developing children and children with Asperger syndrome or high-functioning autism. J. Autism Dev. Disord. 29, 407 418. Hare, B., Call, J., and Tomasello, M. (2001). Do chimpanzees know what conspecifics know and do not know? Animal Behavior, 61, 139-151. Povinelli, D.J., Nelson, K.E., and Boysen, S.T. (1990). Inferences about guessing and knowing by chimpanzees (Pan troglodytes). Journal of Comparative Psychology, 104, 203-210. M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 26 / 27

Dziękuję za uwagę! M. Denkiewicz (MISMaP UW) Neurobiologia Teorii Umysłu 14 grudnia 2009 27 / 27