GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE GLOBAL BIOGEOCHEMICAL CYCLES
Trąba powietrzna pod Częstochową, VII 2007
Wyjątkowe zjawiska meteorologiczne w ostatnich latach Źródło: Munich Re 2002 stuletnia powódź na Łabie 2003 fala upałów w Europie (35000 ofiar) 2004 najwyższe straty wywołane przez huragany na płn. Atlantyku w jednym sezonie 2004 pierwszy w historii huragan na płd. Atlantyku 2005 największa liczba cyklonów tropikalnych (27) i huraganów (15) na Atlantyku w jednym sezonie płn.
Wyjątkowe zjawiska meteorologiczne ostatnich lat 2005 najsilniejszy huragan kiedykolwiek zanotowany na płn. Atlantyku (Wilma) oraz czwarty (Rita) i szósty (Katrina) wystąpiły w jednym sezonie 2005 najbardziej wysunięte na płn.-wsch. wystąpienie huraganu na Atlantyku (Madera) 2005 pierwszy w historii sztorm tropikalny osiągnął wyspy Kanaryjskie
Klimat Ziemi gwałtownie się zmienia Głównie w wyniku wzrostu zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze (wywołanego przez człowieka)
Zasięg lodu arktycznego IX 2007 Zasięg lodu arktycznego IX 2005
RONDONIA 1975 1986 1992
DZIURA OZONOWA TOMS/OMI Total Ozone Mapping Spectrometer/ Ozone Monitoring Instrument http://jwocky.gsfc.nasa.gov
DZIURA OZONOWA
DZIURA OZONOWA
EROZJA GLEBY
EUTROFIZACJA
FUNKCJE ŚRODOWISKA Regulacyjna (utrzymanie warunków sprzyjających życiu)
FUNKCJE REGULACYJNE 1. Ochrona przed wpływami kosmicznymi. 2. Regulacja bilansu energii. 3. Utrzymywanie składu chemicznego atmosfery. 4. Utrzymywanie składu chemicznego oceanów. 5. Regulacja klimatu. 6. Regulacja odpływu i zapobieganie powodziom. 7. Odnawianie zasobów wodnych. 8. Zapobieganie erozji gleby. 9. Tworzenie urodzajnej warstwy uprawnej gleby. 10. Wytwarzanie biomasy. 11. Gromadzenie i przetwarzanie materii organicznej. 12. Gromadzenie i przetwarzanie subst. biogennych. 13. Gromadzenie i przetwarzanie odpadów. 14. Mechanizmy biologicznej kontroli. 15. Zapewnienie siedlisk dla migracji i rozrodu. 16. Zapewnienie różnorodności biologicznej.
FUNKCJE ŚRODOWISKA Nośna (przestrzeń i medium niezbędne dla ludzkiej aktywności)
FUNKCJA NOŚNA 1. Siedliska ludzkie. 2. Rolnictwo, hodowla, rybołówstwo. 3. Konwersja energii. 4. Rekreacja i turystyka. 5. Ochrona przyrody.
FUNKCJE ŚRODOWISKA Produkcyjna (substancje niezbędne dla podtrzymania życia i gospodarki)
FUNKCJE PRODUKCYJNE 1. Tlen. 2. Woda. 3. Żywność. 4. Zasoby genetyczne. 5. Lekarstwa. 6. Surowce włókiennicze. 7. Surowce budowlane i przemysłowe. 8. Biochemikalia (inne niż paliwa i lekarstwa). 9. Paliwa i energia. 10. Pasze i nawozy. 11. Zdobnictwo.
FUNKCJE ŚRODOWISKA Informacyjna (inspiracja dla kultury)
FUNKCJE INFORMACYJNE 1. Estetyczna. 2. Duchowa i religijna. 3. Historyczna. 4. Kulturalna i artystyczna. 5. Naukowa i edukacyjna.
Antropogeniczne przyczyny utraty funkcji środowiska Przede wszystkim przeludnienie
Naturalne przyczyny utraty funkcji środowiska Wulkan Pinatubo
Na czym opierać wybory, których dokonujemy w sprawach mających środowiskowe konsekwencje? To samo dotyczy wszelkich innych dziedzin życia (np. zdrowie, żywienie, higiena, wybór zawodu) Autorytety? Media? Internet?
1988 Powstanie IPCC Intergovernmental Panel on Climate Change 1990 I raport IPCC 1992 Szczyt Ziemi w Rio UN Framework Convention on Climate Change 1995 II raport IPCC 1997 Protokół z Kyoto 2001 III raport IPCC 2007 IV raport IPCC
Ziemia jako system atmosfera hydrosfera biosfera geosfera antroposfera (socjosfera, technosfera)
Program wykładu I 1. Globalne cykle biogeochemiczne ich istota i związek z globalnymi zmianami środowiska. 2. Atmosfera i klimat 3. Procesy fizyczne i chemiczne termodynamika, kinetyka reakcji chemicznych, systemy nierównowagowe, frakcjonowanie izotopowe. 4. Istota życia i jego ewolucja. 5. Procesy geologiczne tektonika, wietrzenie, erozja. 6. Cykl hydrologiczny podstawowy cykl globalny.
Program wykładu II 2. Cykl węgla. 3. Cykl azotu. 4. Cykl fosforu. 5. Cykl siarki. 6. Metale śladowe. 7. Rzeki i estuaria. 8. Oceany i morza. 9. Obszary polarne. 14.Modelowanie globalnych cykli biogeochemicznych.
Literatura 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Global Biogeochemical Cycles. S. S. Butcher, i inni, Academic Press, 1992. Environmental Chemistry. P. O Neill. Chapman & Hall, 1993. Życie i ewolucja biosfery. J. Werner. PWN, 1999. Global Environment. E. K. Berner, R. A. Berner. Prentice Hall, 1996. Atmosfera, klimat, ekoklimat. Kożuchowski K. PWN, 1998. Gdyby mała wody miarka. Kundzewicz Z. PWN, 2000. Biogeochemistry. An analysis of global change. W. H. Schlessinger, Academic Press, 1997. Global Biogeochemical Cycles in the Climate System. E.-D. Schulze i inni, Academic Press, 2001. Zmiany środowiska Ziemi. A. M. Mannion, PWN, 2001.
Literatura 1. 2. Avoiding Dangerous Climate Change. H. J. Schellnhuber i inni, Cambridge University Press, 2006. The Economics of Climate Change. The Stern Review. N. Stern, Cambridge University Press, 2007.
IPCC Intergovernmental Panel on Climate Change Fourth Assessment Report www.ipcc.ch
www.realclimate.org