Żywność i żywienie w XXI wieku Scenariusze rozwoju badań naukowych i technologii Warszawa, 28 kwietnia 20011 r. Lech Michalczuk Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach
Warsztaty Scenariuszowe Przeprowadzono trzy sesje warsztatów, z tego dwie on line pośrednictwem platformy internetowej i jedną stacjonarną. Wzięło w nich udział 42 ekspertów, w tym 37 reprezentujących naukę, 2 przemysł, 2 usługi i 1 administrację rządową. Eksperci analizowali technologie w następujących obszarach, wyłonione we wcześniejszych etapach realizacji projektu: T1. Innowacyjne technologie T2. Innowacyjne surowce, innowacyjne produkty T3. Innowacyjne opakowania T4. Żywienie i zdrowie człowieka T5. Bezpieczeństwo żywności T6. Zarządzanie procesem produkcji, dystrybucja i marketing. Celem Warsztatów było:
Weryfikacja wstępnej listy technologii krytycznych Ocena powiązań pomiędzy poszczególnymi technologiami krytycznymi i podział na: technologie dominujące, mające wysoki poziom wpływu na inne technologie i niską od nich zależność technologie przekaźnikowe mające wysoki poziom wpływu na inne technologie ale też w wysokim stopniu od nich zależne technologie regulujące mające średni poziom wpływu i średni lub niski stopień zależności technologie zdominowane które mają niski poziom wpływu i wysoki poziom zależności technologie autonomiczne o niskim wpływie i niskiej zależności Pozycjonowanie technologii z uwzględnieniem zawansowania ich rozwoju i pozycji konkurencyjnej Polski oraz wytypowanie takich, dla których Polska ma szansę osiągnąć pozycję lidera
Ocena prawdopodobnego okresu wdrożenia poszczególnych technologii krytycznych
Opracowanie wariantowych scenariuszy rozwoju dla poszczególnych obszarów w technologicznych oraz dla całego obszaru żywność i żywienie w okresie do roku 2030 w oparciu o przyjęte determinanty sukcesu: Kadra naukowo-badawcza Infrastruktura naukowo- badawcza- Finansowanie Otwartość nauki na potrzeby gospodarki i współpracę z przemysłem Potencjał absorpcyjny polskiego przemysłu Potencjał instytucjonalny/ jakość otoczenia naukowego i biznesowego Liczebność i poziom naukowy personelu naukowo-badawczego i rozwojowego oraz pracowników technicznych. Międzynarodowe uznanie i reputacja, aktywność we współpracy międzynarodowej i międzynarodowej wymianie pracowników Jakość i liczebność podstawowej i specjalistycznej infrastruktury badawczej i wyposażenia oraz stopień jej konsolidacji umożliwiający realizację dużych programów badawczo-rozwojowych rozwojowych Wysokość, dostępność i różnorodność środków finansowych przeznaczonych na badania i rozwój działalności badawczo-rozwojowej i technologicznej Zakres współpracy z krajowymi jednostkami badawczo-rozwojowymi i przemysłem, orientacja na rozwiązywanie problemu w specyficznym kontekście krajowym, regionalnym i sektorowym Zasoby produkcyjne i finansowe; kompetencje technologiczne, organizacyjne i marketingowe, sieci biznesowe i badawczo-rozwojowe Polityka naukowo-technologiczna i innowacyjna, zwłaszcza infrastruktura wsparcia komercjalizacji wyników badań naukowych, polityka fiskalna wobec komercjalizacji rezultatów badana naukowych, system kształcenia dla potrzeb komercjalizacji rezultatów badana naukowych i rozwoju zaawansowanych technologicznie produktów i usług
Technologie krytyczne w których Polska może osiągnąć pozycję lidera
Innowacyjne technologie Nanokapsulacja i nanoemulgacja wybranych potencjalnie prozdrowotnych składników żywności zapewniająca ich trwałość i umożliwiająca precyzyjne ich dostarczenia do organizmu oraz ocena ich wpływu na organizm człowieka. Zastosowanie nanobiosensorów i nanofiltrów do monitorowania przebiegu procesów technologicznych oraz jakości i bezpieczeństwa żywności wraz z oceną wpływu na organizm człowieka. Otrzymywanie i wykorzystanie enzymów zdolnych do działania w szerokim zakresie warunków technologicznych, pochodzących z hipertermofilnych, psychrofilnych, halofilnych, alkalifilnych i eutektofilnych drobnoustrojów, do przetwarzania różnych surowców żywnościowych i produktów ubocznych oraz umożliwiających ograniczenie zużycia energii. Produkcja wysokiej jakości żywności minimalnie przetworzonej z wykorzystanie innowacyjnych technologii Technologie pozyskiwania i nietermicznego utrwalania żywności z wykorzystaniem nowoczesnych metod/procesów fizycznych. Wykorzystanie niekonwencjonalnych surowców pochodzenia naturalnego oraz odpadów poprodukcyjnych do otrzymywania preparatów białkowych.
Innowacyjne surowce, innowacyjne produkty Wytwarzanie żywności funkcjonalnej z użyciem do jej produkcji surowców pozyskiwanych ze specjalnych hodowli lub upraw prowadzonych w specyficznych warunkach, lub ze specjalnie selekcjonowanych odmian, także modyfikowanych biotechnologicznie, w tym również metodami inżynierii genetycznej. Produkty spożywcze ukierunkowane na zmniejszenie ryzyka chorób dietozaleznych, np. o obniżonej wartości energetycznej, zminimalizowanej ilości soli, cholesterolu lub nasyconych kwasów tłuszczowych Produkty tłuszczowe (np. margaryny) o niskiej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych i kwasów tłuszczowych w izomerii trans, a jednocześnie o wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych (w szczególności omega 3) ewentualnie zawierających stanole i sterole roślinne. Wykorzystanie nowych lub mało znanych gatunków roślin uprawnych, jako surowców bogatych w substancje bioaktywne.
Innowacyjne opakowania Materiały opakowaniowe z surowców odnawialnych oraz biodegradowalnych. Nanocząsteczki i opakowania wytwarzane z ich udziałem bezpieczne dla zdrowia człowieka Bezpieczeństwo żywności Zarządzanie bezpieczeństwem żywności z wykorzystaniem nowoczesnych technik badawczych. Modelowanie i badania nad bezpieczeństwa żywności otrzymanej z wykorzystaniem procesów nanotechnologicznych Wykorzystanie mikrobiologii prognostycznej do modelowania bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności Modelowanie potencjalnych zagrożeń chemicznych pochodzących ze środowiska oraz stosowanych procesów technologicznych i materiałów mających kontakt z żywnością
Żywienie i zdrowie człowieka Żywność prozdrowotna (funkcjonalna) Nutrigenomika i genetyka człowieka podstawą oceny wrodzonych (genetycznych) uwarunkowań zdrowotnych konsumentów I projektowania indywidualnej diety dla zmniejszenia ryzyka wystąpienia niezakaźnych chorób przewlekłych Żywność dedykowana dla różnych grup konsumentów Zarządzanie procesem produkcji, dystrybucja i marketing Projektowanie i wdrażanie do produkcji nowych rodzajów żywności, wykonywane przez wyspecjalizowane firmy współpracujące z ośrodkami naukowymi Ujednolicony system monitorowania jakości żywności Zarządzanie procesami produkcji żywności
Ocena prawdopodobnego okresu wdrożenia technologii krytycznych Technologia do 2015 2015-2020 Przypuszczalny czas wdrożenia 2021-2025 2026-2030 Po 2030 nigdy Innowacyjne technologie Nanokapsulacja i nanoemulgacja wybranych potencjalnie prozdrowotnych składników żywności. 1 Fazy 2-3 Zastosowanie nanobiosensorów i nanofiltrów do monitorowania przebiegu procesów technologicznych oraz jakości i bezpieczeństwa żywności wraz z ocen wpływu na organizm człowieka. Otrzymywanie i wykorzystanie enzymów zdolnych do działania w szerokim zakresie warunków technologicznych, pochodzących z drobnoustrojów, do przetwarzania różnych surowców żywnościowych i produktów ubocznych oraz umożliwiających ograniczenie zużycia energii. Produkcja wysokiej jakości żywności minimalnie przetworzonej z wykorzystaniem innowacyjnych technologii Technologie pozyskiwania i nietermicznego utrwalania żywności z wykorzystaniem nowoczesnych metod/procesów fizycznych. Wykorzystanie niekonwencjonalnych surowców pochodzenia naturalnego oraz odpadów poprodukcyjnych do otrzymywania preparatów białkowych. 1 2-3 1 2 i 3 Fazy 2-3 1 2 3 1 2 3
Ocena prawdopodobnego okresu wdrożenia technologii krytycznych Technologia do 2015 Przypuszczalny czas wdrożenia 2015-2020 Innowacyjne surowce, innowacyjne produkty Wytwarzanie żywności funkcjonalnej z użyciem do jej produkcji surowców pozyskiwanych ze specjalnych hodowli lub upraw prowadzonych w specyficznych warunkach, lub ze specjalnie selekcjonowanych odmian, także modyfikowanych biotechnologicznie, w tym również metodami inżynierii genetycznej Produkty spożywcze ukierunkowane na zmniejszenie ryzyka chorób dietozaleznych, np. o obniżonej wartości energetycznej, zminimalizowanej ilości soli, cholesterolu lub nasyconych kwasów tłuszczowych Produkty tłuszczowe (np. margaryny) o niskiej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych i kwasów tłuszczowych w izomerii trans, a jednocześnie o wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych (w szczególności omega 3) ewentualnie zawierających stanole i sterole roślinne. Wykorzystanie nowych lub mało znanych gatunków roślin uprawnych, jako surowców bogatych w substancje bioaktywne. 1 Fazy 2-3 2 3 2 i 3 1 i 2 3 2021-2025 2026-2030 po 2030 nigdy
Ocena prawdopodobnego okresu wdrożenia technologii krytycznych Technologia Materiały opakowaniowe z surowców odnawialnych oraz biodegradowalnych Nanoczsteczki i opakowania wytwarzane z ich udziałem bezpieczne dla zdrowia człowieka Zarządzanie bezpieczeństwem żywności z wykorzystaniem nowoczesnych technik badawczych. do 2015 Innowacyjne opakowania 1 1 Bezpieczeństwo żywności 1 Przypuszczalny czas wdrożenia 2015-2020 Fazy 2-3 2 2 i 3 2021-2025 3 2026-2030 po 2030 nigdy Modelowanie i badania nad bezpieczeństwa żywności otrzymanej z wykorzystaniem procesów nanotechnologicznych Wykorzystanie mikrobiologii prognostycznej do modelowania bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności Modelowanie potencjalnych zagrożeń chemicznych pochodzących ze środowiska oraz stosowanych procesów technologicznych i materiałów mających kontakt z żywnością 1 1 1 2 i 3 2 i 3 2 i 3
Ocena prawdopodobnego okresu wdrożenia technologii krytycznych Technologia Żywność prozdrowotna (funkcjonalna do 2015 Żywienie i zdrowie człowieka Nutrigenomika i genetyka człowieka podstawą oceny wrodzonych (genetycznych) uwarunkowań zdrowotnych konsumentów I projektowania indywidualnej diety dla zmniejszenia ryzyka wystąpienia niezakaźnych chorób przewlekłych Żywność dedykowana dla różnych grup konsumentów 3 i 4 3 i 4 Przypuszczalny czas wdrożenia 2015-2020 1 2021-2025 2 i 3 Zarządzanie procesem produkcji, dystrybucja i marketing Projektowanie i wdrażanie do produkcji nowych rodzajów żywności, wykonywane przez wyspecjalizowane firmy współpracujące z ośrodkami naukowymi Ujednolicony system monitorowania jakości żywności 1 1 2 i 3 2 i 3 2026-2030 po 2030 nigdy Zarządzanie procesami produkcji żywności 1 2 i 3
Scenariusze rozwoju
Osiągni Scenariusz optymistyczny gnięcie przez Polskę pozycji lidera w skali światowej w obszarze żywności i żywienia Polityczno-prawne Znaczący wzrost nakładów publicznych na B+R w obszarze żywności i żywienia Utworzenie skutecznych systemowych rozwiązań wspierających współpracę przemysłu z nauką Skuteczny system zachęt podatkowych dla inwestycji w B+R Duże badawcze programy ramowe w obszarze żywności i żywienia Systemowa realizacja badań, w szczególności w obszarze nisz technologiczno-rynkowych gwarantujących zwiększenie pozycji konkurencyjnej polskiego przemysłu. Znaczące zwiększenie efektywności i oferty systemu doradztwa dla producentów
Osiągni Scenariusz optymistyczny gnięcie przez Polskę pozycji lidera w skali światowej w obszarze żywności i żywienia Polityczno-prawne Powszechne uczestnictwo w projektach europejskich i międzynarodowych platformach współpracy Sprzyjające/przejrzyste przepisy administracyjne Wzrost zaangażowania uczelni i jednostek B+R w rozwiązywanie problemów przemysłu rolno-spożywczego wynikające z nowego pakietu ustaw dotyczących nauki i szkolnictwa wyższego Technologiczne Wdrożenie strategicznego planu badawczego dla obszaru żywności i żywienie uwzględniającego wyniki projektu Żywność i żywienie w WXI wieku
Osiągni Scenariusz optymistyczny gnięcie przez Polskę pozycji lidera w skali światowej w obszarze żywności i żywienia Technologiczne Tworzenie polskich platform produktowo-technologicznych jako pola współpracy nauki z przemysłem i transferu innowacyjnych technologii Rozwój firm nastawionych na wdrażanie innowacyjnych technologii w zakresie produkcji żywności, opakowań i urządzeń dla przemysłu rolno-spożywczego Rozwój zdolności polskich firm gospodarki żywnościowej do absorpcji nowych rozwiązań technologicznych Ekonomiczne Wysoki poziom inwestycji w działalność B+R
Osiągni Scenariusz optymistyczny gnięcie przez Polskę pozycji lidera w skali światowej w obszarze żywności i żywienia Ekonomiczne Znaczący wzrost efektywności łańcucha dostaw żywności od producentów do konsumentów Wyróżniający na tle UE wzrost gospodarczy w Polsce i wzrost zamożności społeczeństwa Koniunktura dla żywności na rynkach światowych Upowszechnienie rozwoju klastrów i sieci współpracy firm, jednostek naukowych i instytucji wsparcia, oparty o organizacje branżowe producentów surowców rolniczych i produktów spożywczych.
Osiągni Scenariusz optymistyczny gnięcie przez Polskę pozycji lidera w skali światowej w obszarze żywności i żywienia Demograficzne i socjokulturowe Upowszechnienie zdrowego stylu życia. Wzrost świadomości społeczeństwa w zakresie racjonalnego żywienia i znaczenia diety w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym Wzrost popytu na opakowaną żywność wygodną, gotową do bezpośredniego spożycia Integracja i konsolidacja środowisk w celu tworzenia platform produktowo-technologicznych Rozwój i powszechne dowartościowanie dobrowolnej kontroli jakości przez producentów (wzrost świadomości producentów) Podniesienie poziomu szkolnictwa w zakresie żywności i żywienia Wzrost kompetencji kadry kierowniczej przemysłu rolnospożywczego
Scenariusz optymistyczny Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lidera w skali światowej w obszarze żywności i żywienia Środowiskowe Wdrożenie efektywnych systemów oceny bezpieczeństwa żywności Szerokie upowszechnienie obiektywnego systemu znakowania żywności prozdrowotnej dla konsumentów Rozwój instytucji wsparcia procesów proinnowacyjnych Rynkowe Postępująca konsolidacja rynku dostawców surowców przy zapewnieniu efektywnego systemu ochrony uczciwej konkurencji Tworzenie i umacnianie silnych polskich marek na rynku globalnym Znaczący wzrost eksportu i ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw rolno-spożywczych
Scenariusz średniego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie wybranych technologii z obszaru żywności i żywienia Polityczno-prawne Wzrost nakładów publicznych na B+R w obszarze żywności i żywienia Przejrzyste przepisy administracyjne Wzrost liczby instytucji i firm uczestniczących w projektach europejskich i platformach współpracy Wzrost zaangażowania uczelni i jednostek B+R w rozwiązywanie problemów gospodarki rolno-spożywczej wynikający z nowego pakietu ustaw dotyczących nauki i szkolnictwa wyższego System silnych zachęt podatkowych dla prywatnych inwestycji w B+R Znaczące zwiększenie efektywności i oferty systemu doradztwa dla producentów
Scenariusz średniego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie wybranych technologii z obszaru żywności i żywienia Polityczno-prawne Zmiana polityki rolnej UE w celu zapewnienia większej ochrony sektora rolno-spożywczego przed globalną konkurencją, dająca szansę na wzmocnienie konkurencyjnej pozycji Polski Zapewnienie skutecznego systemu wdrażania innowacyjnych technologii Rozwijanie systemowych rozwiązań wspierających współpracę przemysłu z nauką Technologiczne Wdrożenie strategicznego planu badawczego dla obszaru żywności i żywienia uwzględniającego wyniki projektu Żywność i żywienie w XXI wieku
Scenariusz średniego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie wybranych technologii z obszaru żywności i żywienia Technologiczne Wdrożenie większości technologii krytycznych z potencjałem na sukces wyłonionych w projhekcie Rozwój współpracy jednostek naukowo-badawczych i przemysłu Rozwój zastosowań systemów informatycznych wspomagających zarządzanie Umiarkowany rozwój zdolności polskich firm spożywczych do absorpcji nowych rozwiązań technologicznych Ekonomiczne Wzrost gospodarczy w Polsce i wzrost zamożności społeczeństwa Średni poziom prywatnych inwestycji firm w działalność B+R
Scenariusz średniego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie wybranych technologii z obszaru żywności i żywienia Ekonomiczne Koniunktura dla żywności na rynkach światowych Umiarkowana konsolidacja rynku przetwórstwa rolnospożywczego, sprzyjająca wzrostowi silnych podmiotów rynkowych, zdolnych do prowadzenia prac badawczorozwojowych i wdrażania wyników badań Umacnianie się współpracy branżowej w grupach branżowych i sieciach współpracy Demograficzne i socjokulturowe Upowszechnienie zdrowego stylu życia. Rosnąca świadomość społeczeństwa
Scenariusz średniego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie wybranych technologii z obszaru żywności i żywienia Demograficzne i socjokulturowe Wzrost popytu na opakowaną żywność wygodną, gotową do bezpośredniego spożycia Utrzymanie poziomu szkolnictwa wyższego w dziedzinie żywności i żywienia Utrzymanie kompetencji kadry kierowniczej przemysłu rolnospożywczego Umiarkowana integracja i konsolidacja środowisk w celu tworzenia platform produktowo-technologicznych. Społeczna akceptacji technologii zapewniających produkcję żywności o wysokich walorach odżywczych i prozdrowotnych Średni poziom rozwoju dobrowolnej kontroli jakości przez producentów (umiarkowany wzrost świadomości producentów)
Scenariusz średniego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie wybranych technologii z obszaru żywności i żywienia Środowiskowe Zmiany klimatu sprzyjające produkcji rolnoej Znaczące upowszechnienie obiektywnego systemu znakowania żywności prozdrowotnej dla konsumentów Rynkowe Postępująca konsolidacja rynku dostawców surowców przy zapewnieniu efektywnego systemu ochrony uczciwej konkurencji Rozwój sieci zbytu produktów rolno-spożywczych Umiarkowany wzrost ekspansji międzynarodowej polskich przedsiębiorstw rolno-spożywczych. Rozwój w regionach silnych instytucji wsparcia procesów proinnowacyjnych w gospodarce żywnościowej
Scenariusz małego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie pojedynczych technologii z obszaru żywności i żywienia Polityczno-prawne Umiarkowany wzrost nakładów publicznych na B+R w obszarze żywności i żywienia Powolne zmiany w przepisach i funkcjonowaniu administracji Nieefektywny system doradztwa dla producentów i rolników Niedostatecznie rozwinięta współpraca podmiotów gospodarczych przetwórstwa żywności z jednostkami badawczo-rozwojowymi Mało skuteczna polityka fiskalna państwa sprzyjająca prywatnym inwestycjom w B+R
Scenariusz małego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie pojedynczych technologii z obszaru żywności i żywienia Polityczno-prawne Rozwijanie rozwiązań wspierających współpracę firm z nauką Technologiczne Niekompletne wdrożenie strategicznego planu badawczego dla obszaru żywności i żywienia uwzględniającego wyniki projektu Żywność i żywienie w XXI wieku Wdrożenie 30% krytycznych technologii z potencjałem na sukces Niewielka integracja i konsolidacja środowisk w celu tworzenia platform produktowo-technologicznych.
Scenariusz małego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie pojedynczych technologii z obszaru żywności i żywienia Technologiczne Powolna specjalizacja polskich producentów wokół wybranych nisz, np. żywność minimalnie przetworzona Powolny wzrost zdolności polskich firm do absorpcji nowych rozwiązań technologicznych Nieliczne przypadki komercjalizacji wyników badań w polskich przedsiębiorstwach Ekonomiczne Średni poziom prywatnych inwestycji firm w działalność B+R Niewielki wzrost efektywności łańcucha dostaw żywności od producentów do konsumentów Wzrost światowej konkurencji na rynkach żywnościowych
Scenariusz małego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie pojedynczych technologii z obszaru żywności i żywienia Ekonomiczne Utrzymanie poziomu rozwoju gospodarczego Polski i umiarkowany wzrost zamożności społeczeństwa Pojedyncze przykłady współpracy polskich przedsiębiorstw z innymi firmami z Europy Efektywne, ale nieliczne przykłady współpracy w krajowych grupach branżowych i sieciach współpracy Demograficzne i socjokulturowe Mały stopień upowszechnienia technologii zapewniających produkcję żywności o wysokich walorach odżywczych i prozdrowotnych Utrzymanie poziomu szkolnictwa w dziedzinie żywności i żywienia
Scenariusz małego wzrostu Osiągni gnięcie przez Polskę pozycji lokalnego lidera w zakresie pojedynczych technologii z obszaru żywności i żywienia Środowiskowe Powolne upowszechnianie obiektywnego systemu znakowania żywności prozdrowotnej dla konsumentów Zmiany klimatu niesprzyjające produkcji rolnej Rynkowe Utrzymanie eksportu na dotychczasowych poziomie Przejęcie silnych polskich marek przez globalne koncerny Niewielka konsolidacja kapitałowa rynku
Scenariusz pesymistyczny Brak sukcesu we całym obszarze żywności i żywienia Polityczno-prawne Utrzymanie na obecnym poziomie bądź spadek nakładów publicznych na B+R w obszarze żywności i żywienia Brak polityki podatkowej wspierającej inwestycje w B+R Niedopasowana do potrzeb i wyzwań oferta systemu doradztwa dla producentów Słaby rozwój potencjału naukowego wyższych uczelni rolniczych i jednostek B+R Powolne wprowadzanie mechanizmów sprzyjających wdrożeniom wyników badań naukowych Słaba współpraca międzynarodowa, w szczególności uczestnictwo w projektach europejskich i międzynarodowych platformach współpracy
Scenariusz pesymistyczny Brak sukcesu we całym obszarze żywności i żywienia Polityczno-prawne Powolne zmiany w przepisach i funkcjonowaniu administracji Technologiczne Niewdrożony lub wdrożony połowicznie strategiczny plan badaczy dla obszaru żywności i żywienia. Wdrożenie tylko nielicznych technologii krytycznych Niedostateczny rozwój w Polsce innowacyjnych przedsiębiorstw
Scenariusz pesymistyczny Brak sukcesu we całym obszarze żywności i żywienia Technologiczne Powolny wzrost zdolności polskich firm do absorpcji nowych rozwiązań technologicznych Bardzo wolny wzrost komercjalizacji wyników badań Ekonomiczne Niski poziom inwestycji w działalność B+R w przemyśle Brak poprawy efektywności łańcucha dostaw żywności od producentów do konsumentów Recesja w Polsce, pogłębienie dysproporcji zarobkowych
Scenariusz pesymistyczny Brak sukcesu we całym obszasze żywności i żywienia Ekonomiczne Dekoniunktura dla żywności na rynkach światowych. Niedostatek sieci współpracy firm, jednostek naukowych i instytucji wsparcia. Niewystarczające wsparcie organizacji branżowych producentów surowców rolniczych i produktów spożywczych. Efektywne, ale nieliczne przykłady współpracy branżowej w grupach branżowych i sieciach współpracy. Demograficzne i socjokulturowe Niedostateczna konsolidacja środowisk w celu tworzenia platform produktowo-technologicznych.
Scenariusz pesymistyczny Brak sukcesu we całym obszasze żywności i żywienia Demograficzne i socjokulturowe Technologie zapewniające zdrowie społeczne i generujące bezpieczną żywność upowszechnione w małym stopniu Brak postępu we wdrażaniu dobrowolnej kontroli jakości przez producentów Spadek poziomu szkolnictwa w dziedzinie żywności i żywienia Środowiskowe Brak postępu w zakresie wdrażania systemów oceny bezpieczeństwa żywności Niedostateczne upowszechnienie obiektywnego systemu znakowania żywności prozdrowotnej dla konsumentów Zmiany klimatu niekorzystne dla produkcji rolnej
Scenariusz pesymistyczny Brak sukcesu we całym obszarze żywności i żywienia Rynkowe Znikoma konsolidacja rynku dostawców surowców Mało wiarygodni polscy producenci, wypierani z kolejnych rynków przez konkurencję Silna ekspansja globalnych konkurentów na polskim rynku Stagnacja instytucji wsparcia procesów proinnowacyjnych w gospodarce żywnościowej - otoczenie rynkowe niezdolne do efektywnego wspierania procesów proinnowacyjnych
Dziękuję za uwagę