PROGNOZY MAKROEKONOMICZNE PROFESJONALNYCH PROGNOSTÓW WYNIKI ANKIETY MAKRO OEKONOMICZNEJ NBP RUNDA Z CZERWCA R. Instytut Ekonomiczny Biuro Badań lipiec r.
W niniejszym materiale przedstawiamy wyniki kolejnej rundy r Ankiety Makroekono- micznej NBP (NBP Survey of Professional Forecasters) ). W Ankiecie Makroekono- badawcze oraz organizacje pracobiorców i pracodawców. Najnowsze badanie było przeprowad dzane w okresie od do 99 czerwca r. micznej NBP uczestniczą eksperci wytypowani przez instytucje finansowe, instytuty Uczestniczyło w nim ekspertów. W niniejszym materiale przedstawiamy uzyskane wyniki.
Spis treści. Informacje nt. Ankiety Makroekonomicznej NBP.... Informacje nt. bieżącego badania... 7. Wyniki bieżącej rundy Ankiety Makroekonomicznej NBP..... Prognozy CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP horyzont -kwartalny..... Prognozy CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP horyzont -kwartalny... 9.. Prognozy inflacji CPI wskaźniki średnioroczne..... Prognozy wzrostu PKB wskaźniki średnioroczne..... Prognozy stopy referencyjnej NBPP wskaźniki średnioroczne..... Prognozy długookresowe CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP N.... Prognozy punktowe zmiennych uzupełniających...... Aneks: Panel ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP...
. Informacje nt. Ankiety Makroekonomicznej NBP Informacje ogólne Ankieta Makroekonomiczna NBP (NBP Survey of Professional l Forecasters) jest narzędziem analitycznym służącym gromadzeniu i analizie prognoz makroekonomicznych różnych grup profesjonalnych prognostów, tj. analityków sektora finansowego, przedstawicieli placówek badawczych specjalizujących się w prognozowaniu makroekonomicznym, jak również eks- pertów organizacji pracowników i pracodawców. Sposób zaprojektowania Ankiety pozwala na ocenęę stopnia zbieżności prognoz indywidual- NBP jest przeprowadzana cztery razy w roku w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu. Zgod- nych, jak również niepewności towarzyszącej ich formułowaniu. Ankieta Makroekonomiczna nie z sugestiami ekspertów badanie odbywa się w ostatnich tygodniach tych miesięcy. Informacje nt. panelu ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP Panel zarejestrowanych aktywnych ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP składa się obecniee z prognostów, w tym : ekspertów instytucji finansowych, ekspertów instytutów naukowych, ekspertów organizacji pracownikóww i pracodawców. Wykres.. Skład panelu Ankiety Makroekonomicznej NBP eksperci instytucji finansowych eksperci instytutów naukowych eksperci organizacji pracowników i pracodawców Informacje na temat podstaw metodycznych Ankiety Makroekonomicznej NBP: H. Kowalczyk (), O eks- nazwy perckich ocenach niepewności w ankietach makroekonomicznych, Bank i Kredyt, nr (), str. -. Na stronie internetowej Ankiety Makroekonomi icznej NBP (http://amakro.nbp.pl) podajemy na bieżąco instytucji, których eksperci aktywowali konta w systemie informatycznym i wyrazili w zgodęę na podanie nazw tych instytucji. W Aneksie do niniejszego materiału znajduje się tabela pokazująca wszystkie instytucje, które wytypo- wały swoich ekspertów do Ankiety Makroekonomic cznej NBP.
Prognozowane zmienne i horyzonty prognoz Eksperci Ankiety Makroekonomicznej NBP podają prognozy głównych g zmiennych makroek- onomicznych istotnych z punktu widzeniaa polityki pieniężnej. W odniesieniu do inflacji CPI, dynamiki PKB oraz stopy referencyjnej NBP eksperci są proszeni o podanie prognoz probabilistycznych, opisujących stopień przekonania co do realizacji różnych scenariuszy rozwoju sytuacji gospodarcz ej. Treść pytania jest następu- jąca: Prosimy o rozważenie możliwych scenariuszy ekonomiczny ch, zastanowienie się jak bardzo są one wg Pani/Pana prawdopodobne i podanie na tej podstawie jj oraz za- kresu możliwych wartości. Prognozaa centralna to taka wartość wskaźnika, że równie prawdo- podobne jest wystąpienie wartości od niej niższych jak i wyższych. w Jest to więc mediana (-ty centyl) Pani/Panaa subiektywnego rozkładu prawdopodobieństwa. Oznaczanaa jest in- deksem (INF, PKB, REF ). Zakres wartości to przedział, któremu przypisuje Pani/Pan prawdopodobp bieństwo,9 a praw- dopodobieństwa wystąpienia wartości poniżej jego dolnej i górnej g granicy wynoszą,. Dol- na granica przedziału jest zatem -tym, a górna 9-tym centylem Pani/ /Pana subiektywnego rozkładu prawdopodobieństwa. Granica dolna oznaczana jest indeksemm (INF, PKB, REF ), a górna indeksem 9 (INF 9, PKB 9, REF 9 ). Pozostałe prognozy, dotyczące kursuu walutowego PLN/EUR, dynamiki przeciętnego wy- PKB nagrodzenia brutto ogółem, stopy bezrobocia rejestrowanego, cen ropy i dynamiki w strefie euro, mają charakter punktowy. Treść pytania o te zmienne jest następująca: Prosimy o podanie wartości zmiennych, które zostały założone przy określaniu centralnych prognoz inflacji i wzrostu. Eksperci Ankiety Makroekonomicznej NBP proszeni są także o określenie przebiegu innych zmiennych, które w ich opinii mogą mieć duży wpływ na inflację i dynamikę PKB w danej rundzie prognostycznej. Prognozy są formułowane w różnych r horyzontach: krótkim (bieżący rok), stępujące po bieżącym roku) i długim (średnia w najbliższych latach). średnim ( lata na- Sposoby prezentacji wyników Wykorzystujemy różne sposoby prezentacji wynikóww Ankiety, zależnie z od celu przetwarzania tych danych. W przypadku prognoz probabilistycznych stosujemy dwa sposoby prezentacji, umożliwiające analizowanie prognoz na poziomie indywidualnym i zagregowanym: W obszarze analizowaniaa prognoz indywidualnych i ich zmian z stosujemy tzw. wykresy punktowe (ang. scatter graphs), pokazujące stopień skupienia mediann i rozstępy kwanty- prognoz jest dobrą ilustracją konsensusu lub jego braku (Wykres ). lowe indywidualnych prognoz probabilistycznych (Wykress ). Taki sposób prezentacji Dla celów prezentacyjnych przedstawiamy też prognozy zagregowanee (Wykres ). W tym celu do kwantyli podawanych przez ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP dopa- po- sowujemy funkcje gęstości prawdopodobieństwa, które są s następnie agregowane przez utworzenie rozkładu mieszanego. Udziały indywidualnych rozkładów w rozkładzie zagregowanym będą mogły być z czasem konstruowane w oparciu o kryteria zgodności rozkładów subiektywnych z obserwacjami. Należy zwrócić uwagę, że na postać funkcji zagregowanego rozkładu r prawdopodobieństwa ma wpływ zarówno towarzysząca ekspertom przy formułowaniu prognoz, jak i dzieląca ekspertów różnica zdań co do prognoz centralnych. Wyniki zagregowane powinny być analizowane łącznie z informacjami o prognozach indywidualnych, które pozwalają oce-
nić oba efekty. Wynik agregacji jest ponadto wrażliwy na zmiany w składzie grupy stów biorących udział w badaniu. Wykres.. Przykładowy wykres punktowy zmiany y prognoz i niepewności - rozstępy kwantylowe (mediany) progno- Każdy punkt wypełniony na czerwono odpowiada indywidualnej prognozie w bieżącej rundzie prognostycznej, każdy punkt wypełniony na biało indywidualnej prognozie z poprzedniej rundy prognostycznej. Wartość podanej przez eksperta jj (mediany) można odczytać na osi poziomej. Oś pionowa pokazuje, jakk duży jest wg eksperta rozrzut możliwych wartości. Miarą niepewności jest różnica między przedstawionymi przez eksperta górną i dolną granicą zakresu (rozstęp kwantylowy). Rozrzutt punktów wzdłużż osi poziowyższej lub mej informuje o tym, jak bardzo progności różnią się w swoich opiniach. Przesunięcie punktów w górę lub w dół świadczy o niższej niepewności towarzyszącej ekspertom przy formułowaniu przewidywań. W charakterze uzupełniającym przy pomocy prostokątów wzdłuż osi wykresu prezentujemy informacje statystyczne dotyczące punkto- wartości, wych prognoz centralnych i indywidualnej niepewności. Prostokąty pokazują przedziały, w których znajduje sięę środkowych kreska oznacza medianę, a kropka średnią w zbiorze punktów. Mediany wielkości prezentowanych na osiiach dla bieżącego badania zaznaczone są też dodatkowo przerywanymi liniami. Por. H. Kowalczyk (), O eksperckich ocenach niepewności w ankietach makroekonomicznych, Bank i Kre- dyt, nr (), str. -.
Wykres. Przykładowe wykresy punktowe i wnioskowanie o konsensusie Konsensus prognoz występuje, gdy mediany są skupione, a jest niewielka (A). O braku konsensusu świadczy wysoka dys- jest nieu- persja median przy niskiej niepewności (D). W pozostałych przypadkach (B, C) wnioskowanie o konsensusie lub jego brakuu prawnione. Oznaczenia: IQR rozstęp kwantylowy, MED mediana rozkładu subiektywnego (prognoza centralna). c Wykres. Przykładowyy sposób prezentacji prognozy zagregowanej funkcjaa gęstości i przedziały prawdopodo- bieństwa mediana -------> <--- przedział ---> <---------------------------------------------- przedział 9-------------------------------------------->
7. Informacje nt. bieżącego badania Okres przeprowadzania ankiety:.. - 9.. Liczba ekspertów uczestniczących w ankiecie: w tym: eksperci instytucji finansowych eksperci instytutów naukowych eksperci organizacji pracodawcó ów i pracowników Liczba wypełnionych ankiet w poszczególnych dniach: -- 9-- -- -- -- -- -- -- -- 7-- -- 9-- Ilu spośród ekspertów poprzedniej edycji badania nie wzięło udziału w bieżącym? Ilu spośród ekspertów bieżącej edycjii badania udziału w poprzednim? nie brało Pełne zbiory danych z wynikami Ankiety Makroekonomicznej NBP są dostępne na stronie: http://amakro.nbp.pl.
. Wyniki bieżącej rundy Ankiety Makroekonomicznej j NBP.. Prognozy CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP horyzont h -kwartalny Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela) Inflacja CPI (kw. do anal. kw. poprzedniego roku) Wzrost PKB (kw. do anal. kw. poprzedniego roku) Stopa referencyjna NBP (średnia w kwartale) q q q..................... e....... q....... q...... q........................ możliwe warto ści + kwartały Inflacjaa CPI Wzrost PKB Stopa ref. NBP Mediana rozkładu zagregowanego,,, Przedział Przedział 9, -,,9 -,, -,, -,,7 -,, -, Prawdopodobień-,-, stwo przedziału 77 X X Liczbaa agregowa- prognoz nychh probabilistycznych Uwagi: Obserwujemy względnie dużą zgodność punktowych prognoz centralnych dla wszystkich zmiennych. Prognozy centralne połowy ankietowanych zawierają się (por. prostokąty na osi poziomejj wykresów punktowych): w przypadku inflacji w przeprzedziale dziale,-,; w przypadku PKB w przedzialee,-,9; w przypadku stopy s referencyjnej NBP w,-,7. Zróżnicowanie ocen niepewności co do prognoz centralnych inflacji i PKB P jest duże, a w przypadku stopy referencyjnej NBP trzech prognostów sygnalizuje dużą.
9.. Prognozy CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP horyzont h -kwartalny Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela) Inflacja CPI (kw. do anal. kw. poprzedniego roku) Wzrost PKB (kw. do anal. kw. poprzedniego roku) Stopa referencyjna NBP (średnia w kwartale) q q q..................... e....... q....... q....... q........................ + kwartałów Inflacja CPII Wzrost PKB Stopa ref. NBP Mediana rozkładu zagregowanego,,, Przedział Przedział 9, -,, -,9, -,, -,,7 -,7, -, Prawdopodobień-,-, stwo przedziiału X X Liczbaa agregowa- prognoz nychh probabilistycznych Uwagi: Podobnie jak w przypadku horyzontu -kwartalnego obserwujemy względnie dużą ą zgodność punktowych prognoz central- central- nych dla wszystkich zmiennych przy jednoczesnym zróżnicowaniu ocen niepewności co do realizacji scenariuszy nych. W odniesieniu do prognozy inflacji i stopy referencyjnej wyraźnie widać dwie grupy respondentów o relatywnie niskim i dużym (lub rosnącym) poziomie niepewności. Prognozy centralne połowy ankietowanych zawierają się (por. prostokąty na osi poziomej wykresów punktowych): w przypadku inflacji w przedziale,-, ; w przypadku PKB w przedziale,9-,; w przypadku stopy referencyjnej NBP,-,.
.. Prognozy inflacji CPI wskaźniki średnioroczne Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowana (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela)............................................................................. Horyzont Mediana rozkładu zagregowanego,,9, Przedział Przedział 9, -,,9 -,, -,, -,, -,, -,9 Prawdopodobień-,-, stwo przedziału 9 7 7 Liczba agregowa-prognoz nych probabilistycznych Uwagi: W obecnej rundzie prognostycznej eksperci są bardziej zgodni co do inflacji w r. niż w rundziee poprzedniej zmniejszypodstaw p do ła się zarówno dyspersja prognoz centralnych, jak i. W przypadku prognoz na i r. nie ma wnioskowania o konsensusie w kontekście prognoz centralnych wielu prognostów doświadczaa dużej niepewności i do- powró- puszcza możliwość realizacji scenariuszy prowadzących do odmiennych wartości inflacji średniorocznej. Podobnie jak w poprzedniej rundzie Ankiety, z probabilistycznej prognozy zagregowanej wynika, żee w r. inflacja ci do pasma celu inflacyjnego i pozostanie w nim również w r. (prawdopodobieństwo, że inflacja CPI znajdzie się w przedzialee,-, jest dwukrotnie wyższe niż prawdopodobieństwo wartości spoza tego przedziału).
.. Prognozy wzrostu PKB wskaźniki średnioroczne Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela)....... prognozy centralne......................................................... możliwe wartości Horyzont Mediana rozkładu zagregowanegoo,9,, Przedział,7 -,, -,,7 -, Przedział 9, -,,7 -,, -,7 Liczba agregowanych pro- gnoz probabilistycznych Uwagi: Wykres punktowy dla r. wskazujee na utrzymanie się konsensusu prognoz w bieżącej rundzie ankiety. W przypadku prognoz na i r. obserwujemyy zarówno większe zróżnicowanie prognoz centralnych, jak i wyższą towarzyszącą im niż w przypadku prognoz naa bieżący rok. Nie ma podstaw do wnioskowania o konsensusie w tych horyzontach wielu prognostów doświadcza dużej niepewności i dopuszcza możliwość realizacji scenariuszy prowadzących do d odmiennych wartości dynamiki PKB.
.. Prognozy stopy referencyjnej NBP wskaźniki średnioroczne Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela)........ prognozy centralne........................................................ Horyzont Mediana rozkładu zagregowanegoo,7,, Przedział, -,7, -,7,7 -,7 Przedział 9, -,, -,, -,9 Liczba agregowanych pro- gnoz probabilistycznych Uwagi: Wykresy punktowe wskazują na pełen konsensus co do kształtowania się stopy referencyjnej NBP w r. prognozy centralne połowy ankietowanych są w przybliżeniu równe,7 oraz wzrost poziomu prognoz tej zmiennej w i r.: mediany prognoz indywidualnych zwiększyły się odpowiednio o, i, pkt. proc. w porównaniu z poprzednim kwartałem. Prognozy na r. uległy niewielkim zmianom, z zarówno jeśli chodzii o poziom, jak i zróżnicowaniee wartości centralnych czy poziomu niepewności.
.. Prognozy długookresowe CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela) Inflacja CPI (średniorocznie) Wzrost PKB (średniorocznie) Stopa referencyjna NBP (średnia w roku) ) - - -......................... -....... -....... -..................... - Inflacjaa CPI Wzrost PKB Stopa ref. NBP Mediana rozkładu zagregowanego,,, Przedział Przedział 9, -,,9 -,99, -,99, -,, -,, -, Prawdopodobień-,-, stwo przedziiału 9 X X Liczbaa agregowa- prognoz nychh probabilistycznych Uwagi: Rozkłady zagregowane prognoz długookresowych nie uległy większym zmianom.
. Prognozy punktowe zmiennych uzupełniających Zmienna Liczba prognozz Cecha Kurs PLN/EUR Stopa bezrobocia rejestrowanego () Roczna stopa wzrostu nominalnego przeciętnego wynagrodzenia brutto ogółem () Ceny ropy Brent w USD za baryłkę Roczne tempo wzrostu PKB w strefie euro () () (,)) minimum mediana maksimum,,,,97,, minimum,, mediana,, maksimum,, minimum,, mediana,, maksimum,7, minimum 99 9 mediana maksimum 9 minimum -,, mediana -,, maksimum,,,,,,,,,,7,,,,
.. Zmiany prognoz na kolejne lata w stosunku do poprzedniej rundy ankiety Inflacja CPI (medianaa prognoz centralnych*) Wzrost PKBB (mediana prognoz centralnych*).... mar- cze-.. mar- cze-.. Stopa referencyjna NBP (medianaa prognoz centralnych*) Kurs PLN/EUR (mediana prognoz punktowych)........... mar- cze-.......... mar- cze- Stopa bezrobocia rejestrowanego () (medianaa prognoz punktowych) Wzrost nominalnego wynagrodzenia brutto () (mediana prognoz punktowych).... 9. 9. 7. 7. mar- cze-...... mar- cze- Cena ropy (USD/baryłkę) (medianaa prognoz punktowych) Wzrost PKB w strefiee euro () (mediana prognoz punktowych)... 9 mar- cze-... mar- cze- 7. -. -. * Uwaga: W tej części raportu nie uwzględniamy niepewności prognoz.
Aneks: Panel ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP Instytucje finansowe Bank BGŻ Bank BPS S.A. Bank Handlowy w Warszawie Bank Ochrony Środowiska Bank Pocztowy SA BOŚ BRE Bank Bank Zachodni WBK Dom Maklerski TMS Brokers DZ BANK Polska SA SGB-Bank S.A. Invest-Bank S.A. KBC TFI S.A. Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A. Nordea Bank Polska S.A. PEKAO SA Polski Bank Przedsiębiorczości PZU Raiffeisen Bank Polska S.A. Societe Generale Instytuty badawcze: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Instytut Badań Strukturalnych Organizacje pracodawców i pracobiorców: NSZZZ SOLIDARNOŚĆ Pracodawcy RP Uwaga: Na stronie internetowej Ankiety Makroekonomicznej NBP (http://amakro.nbp.pl)) podajemy na bieżąco nazwy instytucji, których eksperci aktywowali konta w systemiee informatycznym i wyrazili zgodę na podanie nazw tych instytucji.