SZKOŁA INTERPRETACJI CYKL SZKOLEŃ DLA NAUCZYCIELI W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Zapraszamy nauczycieli, animatorów kultury i edukatorów do udziału w roku szkolnym 2014/2015 w cyklu szkoleń pt. "Szkoła interpretacji". Będziemy spotykali się w Muzeum Narodowym w Krakowie raz w miesiącu od września 2014 do czerwca 2015 roku, aby pogłębiać znajomość kolekcji muzealnej, a także dowiadywać się, w jaki sposób korzystać z różnorodnych metod interpretacyjnych w praktyce szkolnej. Każde spotkanie skoncentrowane jest wokół wybranego tematu artystycznego. Koordynacja cyklu: Anna Grzelak Zgłoszenia: agrzelak@muzeum.krakow.pl Szkolenia płatne: 40 zł/1 spotkanie; karnet: 300 zł/cały cykl Płatność tylko przelewem. Numer konta bankowego otrzymają Państwo w odpowiedzi na maila z deklaracją chęci udziału w szkoleniu. Warunkiem wpisania na listę uczestników jest dokonanie opłaty oraz przesłanie drogą mailową potwierdzenia dokonania przelewu. HARMONOGRAM SZKOLEŃ 2014/2015 WRZESIEŃ 30.09.2014 (wtorek) godz. 13.15-18.30 Wystawa: Legiony polskie 1914-1918 Galeria Broń i Barwa w Polsce, Galeria Rzemiosła Artystycznego/ Gmach Główny al. 3 Maja 1 Wszystko jest historią Czy lekcja historii musi odbywać się w szkolnej sali? A może lepszym miejscem do omawiania trudnych Czy lekcja historii musi odbywać się w szkolnej sali? A może lepszym miejscem do omawiania trudnych często tematów będzie przestrzeń miasta, w którym mieszkamy lub wystawa w pobliskim muzeum? Czy możemy wykreślać nowe ścieżki zwiedzania w przestrzeni istniejących już wystaw i galerii? Koncepcje wystaw muzealnych opracowywane są przez kuratorów, jednak zwiedzający współtworzą je poprzez niepowtarzalny sposób patrzenia na dzieła. Dzięki zwiedzającym obiekty muzealne nabierają różnorodnych kontekstów, stają się punktem wyjścia do wspomnień i opowiadania subiektywnych historii; pobudzają wyobraźnię, przenoszą nas w czasie, intrygują, skłaniają do zadawania pytań. Podczas szkolenia zastanowimy się, w jaki sposób patrzeć na muzealne wystawy i wykorzystywać je jako aktywną przestrzeń poznania, do opowiadania o historii i historiach w kontekście lekcji szkolnych. W drugiej części spotkania udamy się na spacer po Krakowie śladami Legionistów, których pamięci poświęcona jest wystawa Legiony Polskie 1914 1918 prezentowana obecnie w Muzeum Narodowym. Szkolenie skierowane do nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. 1
Prowadzenie: Marta Wojtyś-Kipiel absolwentka historii i edukatorka muzealna, od wielu lat pracuje w Dziale Edukacji MNK, prowadzi warsztaty i zajęcia skierowane do różnych grup odbiorców. Współautorka programu edukacyjnego towarzyszącego wystawie Legiony Polskie 1914 1918. Katarzyna Mrugała absolwentka historii sztuki i filologii romańskiej, pracuje w Dziale Edukacji MNK. Interesuje się fotografią, architekturą, metodologią historii sztuki oraz antropologią i socjologią wizualną. Koordynuje i współtworzy programy edukacyjne towarzyszące wystawom czasowym w Muzeum Narodowym w Krakowie. Maciej Zapiór historyk, współpracownik Sekcji Edukacji MNK, licencjonowany przewodnik po Krakowie. LISTOPAD 6.11.2014 (czwartek) Wystawy: Zawsze Młoda Sztuka Polska około 1900 / Kamienica Szołayskich/ pl. Szczepański 9 Galeria Sztuki Polskiej XX wieku/ Gmach Główny al. 3 Maja 1 Stanisław Wyspiański. Artystyczny fenomen Muzeum Narodowe w Krakowie jest depozytariuszem największej kolekcji dzieł Stanisława Wyspiańskiego. Nie każda z artystycznych dziedzin, którą uprawiał jest tak samo dobrze znana, rozumiana, a tym samym w takim samym stopniu wykorzystywana w edukacji. Wyspiański tworzył poezje, dramaty;na skalę europejską zreformował teatr. Stworzył wyjątkowe dzieła plastyczne i był jednym z pierwszych polskich dizajnerów. Największym fenomenem oeuvre Wyspiańskiego była synteza sztuk. W czasie warsztatów podejmiemy próbę rozszyfrowania dialogu, jakim artysta powiązał swoje dzieła. Analizując utwory poetyckie i fragmenty dramatów spróbujemy odczytać także treści i znaczenia ukryte przez Wyspiańskiego w pracach malarskich. Zastanawiając się nad sztuką i literaturą podejmiemy wyzwanie artysty, które stawiał przed słuchaczami, uczestnikami i widzami, aby poznać każdy z poziomów jego twórczości. Marta Graczyńska edukatorka muzealna, absolwentka i doktorantka historii sztuki UJ, mediewistka, prezeska Fundacji w Paski, autorka szlaku turystyczno-kulturowego Małopolska Romańska, interesuje się problemem dziedzictwa, Europą Środkową oraz sztuka brytyjską. Dominika Bartik-Osikowicz absolwentka filologii oraz Podyplomowych Studiów Muzeologicznych UJ, od lat dwudziestu w Muzeum Narodowym w Krakowie. Tworzy i koordynuje programami edukacyjnymi skierowanymi do różnych grup odbiorców, ze szczególnym uwzględnieniem osób dorosłych i seniorów. Interesuje się tematem kolekcji muzealnych i biografiami intelektualnymi artystów, pasjonatka memuarów i epistolografii. 2
GRUDZIEŃ 8.12.2014 (poniedziałek) Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach Rynek Główny 3 Artysta w służbie czy buntownik z wyboru? Michałowski, Matejko, Chełmoński, Malczewski, Podkowiński. Te i inne nazwiska artystów, których dzieła możemy zobaczyć w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, należą dzisiaj do kanonu polskiej historii sztuki. Reprodukowane w podręcznikach stanowią podstawę do analizy tekstu kultury na egzaminie maturalnym. Obecnie usankcjonowane w kulturze, kiedyś budziły różne emocje, a niejednokrotnie kontrowersje. Łamiąc konwencje przedstawiania, tradycję obrazową były odbiciem zmieniających się na przestrzeni epok postaw twórczych. Jak wyglądały motywacje artystów, do czego dążyli, dlaczego wybrali taką, a nie inną drogę artystyczną, z kim polemizowali, co ich inspirowało? W jaki sposób zmieniała się rola artysty na przestrzeni epok i jaką postawę przyjmował wobec otaczającej rzeczywistości. W czasie szkolenia w Sukiennicach postaramy się zaprezentować i zestawić postawy twórcze wybranych artystów polskich XIX wieku oraz powiedzieć o zmieniającej się roli artysty od Marcelo Bacciarellego po Jacka Malczewskiego i Władysława Podkowińskiego. Podczas szkolenia nawiążemy także do tematu lekcji muzealnej pt. Artysta. Obiektywny komentator rzeczywistości czy aktywny uczestnik?, która znajduje się w stałej ofercie muzeum dla szkół. Anna Grzelak absolwentka historii sztuki i edukatorka muzealna, pracuje w Sekcji Edukacji w Sukiennicach tworząc programy i projekty edukacyjne dla różnych grup odbiorców. Zajmuje się programem dla szkół, nauczycieli oraz współpracą z uczelniami wyższymi. Od 2012 koordynuje cyklem szkoleń dla nauczycieli w Muzeum Narodowym w Krakowie. Prowadzi zajęcia dla studentów z zakresu metodyki działań edukacyjnych w muzeum na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Danuta Macheta absolwentka historii sztuki i edukatorka muzealna, pracuje w Sekcji Edukacji Muzeum Narodowego w Krakowie. Zajmuje się programem dla szkół, nauczycieli. W Muzeum Narodowym w Krakowie prowadzi cykl wykładów pt. W ramach sztuki. Bada relacje między słowem a obrazem doskonaląc sztukę mówienia i pisania o sztuce. STYCZEŃ 16.01.2015 (piątek) Wystawa: Olga Boznańska (1865-1940) Gmach Główny al. 3 Maja 1 Jedno i trzy dzieła analiza tekstu kultury w różnych kontekstach interpretacyjnych Warsztat będzie próbą zobaczenia jednego z najbardziej znanych dzieł sztuki polskiej Dziewczynki z chryzantemami w trzech różnych kontekstach interpretacyjnych zaczerpniętych z metodologii historii sztuki (analizy formy, analizy gender, psychoanalizy). 3
W zależności od przyjętego spojrzenia metodologicznego sens dzieła i sposób jego odczytania ulegnie zmianie radykalnej lub polegającej na niewielkim przesunięciu akcentów. Celem zajęć jest poprzez zaadoptowanie metod naukowych dla potrzeb nauki szkolnej, dostarczenie nauczycielom narzędzi umożliwiających pogłębienie analizy i interpretacji tekstów kultury w pracy z uczniami w szkole. Omówienie metod badawczych historii sztuki związane będzie także z refleksją na temat tego, dlaczego niektóre dzieła sztuki stają się powszechnie znane. Przed warsztatem zapraszamy na kuratorskie oprowadzanie po monograficznej wystawie najbardziej znanej polskiej artystki XIX w. Prowadzenie: Urszula Kozakowska-Zaucha (oprowadzanie kuratorskie), Dorota Jędruch (cześć warsztatowa i metodyczna, Urszula Kozakowska-Zaucha: absolwentka historii sztuki. Adiunkt w Muzeum Narodowym w Krakowie, kuratora wystaw sztuki okresu Młodej Polski, kuratorka wystawy: Olga Boznańska Dorota Jędruch historyczka sztuki, interesuje się problemami współczesnej architektury (zwłaszcza w jej aspekcie społecznym) oraz sztuk plastycznych. Przygotowuje pracę doktorską w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współkuratorka wystaw w Muzeum Narodowym w Krakowie: Za-mieszkanie 2012. Miasto ogrodów, miasto ogrodzeń oraz Reakcja na modernizm. Architektura Adolfa Szyszko-Bohusza, w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki: Monument. Architektura Adolfa Szyszko-Bohusza oraz wystawy Figury niemożliwe w Pawilonie Polskim na XIV Biennale Architektury w Wenecji. Członkini zarządu fundacji Instytut Architektury. Pracuje w Sekcji Edukacji Muzeum Narodowego w Krakowie. LUTY 10.02.2015 (wtorek) Godz. 14.00-18.00 Galeria Rzemiosła Artystycznego Gmach Główny al.3 Maja 1 Przedmioty, które przywołują życie Galeria Rzemiosła Artystycznego w MNK jest największą ekspozycją w Polsce przywołującą klimat dawnych wnętrz mieszkalnych na przestrzeni wieków, od średniowiecza po secesję. Zwiedzając galerię mamy okazję odbyć niezwykłą podróż w czasie i zdobyć wyobrażenie o historii przedmiotów, które znajdujemy w najbliższym otoczeniu. Praca z tekstem źródłowym pomoże uczestnikom odnaleźć prezentowane przedmioty i zobaczyć je w kontekście życia. Za pośrednictwem pomocy dydaktycznych - kopii wybranych obiektów, zapoznają się z ich przeznaczenie i działanie. Wspólna analiza ikonograficzna wybranych przedstawień na witrażach wyrobach złotniczych i meblach pozwoli poznać świat znaczeń istotnych dla ludzi im współczesnych, dla których były przeznaczone. Porównując formy tych samych przedmiotów, takich jak stół lub krzesło na przestrzeni wieków, będzie można drogę, jaka przebyła myśl ludzka, aby je udoskonalić. Efektem szkolenia będzie umiejętność rozpoznawania technik artystycznych, a także datowania obiektów poprzez odnajdywanie ornamentów i analiza formalna dzieł, która pozwoli nam zobaczyć je w kontekście stylu epoki. 4
Poznając zbiory rzemiosła artystycznego spróbujemy odkryć obecne w nich materialne i duchowe dziedzictwo i czerpać inspirację z tego, w jaki sposób człowiek dawniej łączył funkcję i urodę przedmiotów. Monika Wlezień absolwentka historii sztuki, muzealnik, adiunkt Muzeum Narodowego w Krakowie, autorka wielu projektów edukacyjnych. W latach 2000-2007 kierowniczka Sekcji Edukacji Muzeum. W MNK prowadziła przez dziesięć lat cykl wykładów Arcydzieła sztuki. W 2012 roku projekt HEAD, którego była kuratorką, został uznany za najlepszy w Polsce projekt edukacyjny skierowany do osób dorosłych, w ramach programu Uczenie się przez całe życie. Projekt nagrodzono w konkursie EDUinspiracje objętego honorowym patronatem Ministra Edukacji Narodowej i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. MARZEC 18.03.2015 (środa) Ośrodek Kultury Europejskiej Europeum pl. Sikorskiego 6 Nie nadinterpretuj! czyli o zachowaniu zdrowego rozsądku i analizie dzieła sztuki Czy każda interpretacja dzieła sztuki jest poprawna? Jeśli nie, to w jaki sposób PATRZEĆ na obraz, aby WIDZIEĆ jego sens i ukrytą w nim treść? Jak rozmawiać o sztuce z uczniami, żeby ich nie zniechęcić i samemu się nie zrazić? Podczas szkolenia w Europeum poznamy najciekawsze metody badania dzieł sztuki oraz narzędzia, dzięki którym poprawnie opiszemy, zanalizujemy i zinterpretujemy wybrane eksponaty z kolekcji MNK. Spróbujemy zdefiniować relację między formą a treścią obrazu oraz odpowiedzieć na pytanie na czym polega intertekstualność dzieł malarskich? Wspólnie zastanowimy się czy można nauczyć się czytać obrazy oraz w jaki sposób zachęcić młodzież do ćwiczenia patrzenia. Co najważniejsze, przekonamy się, że przy zachowaniu zdrowego rozsądku nadal możliwa jest czysta przyjemność płynąca z obserwacji. Maria Masternak absolwentka historii sztuki i edukatorka muzealna, pracuje w Sekcji Edukacji MNK tworząc programy edukacyjne dla dzieci i rodzin oraz czuwając nad ofertą edukacyjną w Domu Józefa Mehoffera i EUROPEUM. Interesuje się szeroko pojętą kulturą wizualną, a szczególną przyjemność przynosi jej odnajdywanie inspiracji malarstwem w popkulturze. Największym natchnieniem do twórczej pracy są dla niej rysunkowe światy Nicoletty Ceccoli, Joanny Cocejo, Matyldy Koneckiej i Mileny Milak. 5
KWIECIEŃ 23.04.2015 (czwartek) Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego ul. Piłsudskiego 10-12 Pieniądz źródłem poznania przeszłości Czy pieniądz może być źródłem przydatnym w prowadzeniu szkolnych lekcji? Czy tylko nauczyciele historii mogą korzystać z numizmatów? W czasie szkolenia dowiemy się jak wykorzystywać w nauczaniu płacidła, monety, banknoty i papiery wartościowe. Pieniądze to nie tylko metalowe krążki czy fragmenty papieru zawarte w nich bogactwo ikonograficzne i historyczne może stać się punktem wyjścia do rozmów o sytuacji politycznej i gospodarczej w dawnych czasach. W pieniądzu odbijają się zarówno lata prosperity, jak i wielkich kryzysów finansowych. Analiza ikonografii monet skłania do różnorodnych interpretacji, a przedstawienia na zabytkowych pieniądzachnie tylko przenoszą nas w czasie, ale i pobudzają do refleksji nad współczesnością. Podczas szkolenia odbędziemy muzealną podróż. Aktywne zwiedzanie pt. Ko-lekcja z klasą to zajęcia dla młodzieży, które proponujemy grupom szkolnym w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego. Przeniesiemy się w czasy starożytne, by stamtąd przez szlaki średniowiecza i nowożytności dotrzeć do połowy XX wieku w Polsce. Będziemy rozmawiać, analizować, rozwiązywać zadania, oswajać przestrzeń, czyli wspólnie uczyć się pracy z numizmatami w przestrzeni Galerii. Edyta Bochnak absolwentka Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Pracuje w Sekcji Edukacji MNK. Czuwa nad ofertą edukacyjną w Muzeum im. Emeryka Hutten- Czapskiego i prowadzi zajęcia edukacyjne skierowane do różnych grup odbiorców. Marta Wojtyś-Kipiel absolwentka historii i edukatorka muzealna, od wielu lat pracuje w Sekcji Edukacji MNK, prowadzi warsztaty i zajęcia skierowane do różnych grup odbiorców. MAJ 22.05.2015 (piątek) Dom Jana Matejki ul. Floriańska 41 Nie tylko malarz o kim/czym warto mówić w Domu Jana Matejki? Postać Jana Matejki nieodłącznie wiąże się z panteonem wielkich Polaków, których życie i działalność stanowi przykład postawy patriotycznej i zajmuje ważne miejsce w programach szkolnych. Dom malarza to doskonałe miejsce by poszerzyć tę wiedzę o inne, ważne z punktu edukacji szkolnej kwestie. Jan Matejko, życie i twórczość to jeden z najczęściej wybieranych przez nauczycieli tematów lekcji muzealnej. Podczas wspólnego zwiedzania muzeum połączonego z warsztatami postaramy się w twórczy sposób zebrać kompendium informacji dotyczących zarówno twórczości i pracy zawodowej, jak życia codziennego jednego z najbardziej znanych polskich artystów i jego najbliższej rodziny. Szkolenie skierowane do nauczycieli przedszkoli i szkół podstawowych. 6
Prowadzenie: Jagoda Gumińska absolwentka Instytutu Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, od wielu lat pracuje w Sekcji Edukacji MNK, projektuje cykle edukacyjne, prowadzi warsztaty i zajęcia skierowane do różnych grup odbiorców. Koordynuje programem dla dzieci i rodzin. CZERWIEC 16.06.2015 (wtorek) Dom Józefa Mehoffera ul. Krupnicza 26 Zagadki starego domu, czyli przedszkolaki odwiedzają Dom Józefa Mehoffera Dom Józefa Mehoffera kryje w sobie wiele tajemnic i wspomnień. Gdy skrzypią drewniane schody i otwierają się drzwiczki schowka pod nimi można usłyszeć opowieści o tym, jak żyło się dawniej w Krakowie Co zrobić, aby odległe czasy stały się bardziej zrozumiałe dla najmłodszych? W jaki sposób zachęcić ich do poznawania przeszłości? Spotkanie w domu artysty będzie pretekstem do rozmowy na temat wykorzystania muzealnej przestrzeni, zabytkowych mebli i przedmiotów, za pomocą których możemy przybliżyć dzieciom historię życia codziennego i zwyczaje dawnych Krakowian. Aby przeszłość stała się nam bliższa, spróbujemy odtworzyć wrażenia wizualne, dźwięki i zapachy, które niegdyś wypełniały wnętrze salonu Państwa Mehofferów. Wykonanie tego zadania z pewnością ułatwią nam muzy, które od lat stu z uporem przelatują nad domem przy ulicy Krupniczej 26 w Krakowie Wspólne zwiedzanie muzeum z elementami warsztatowymi. Szkolenie skierowane do nauczycieli przedszkoli i szkół podstawowych. Maria Masternak absolwentka historii sztuki i edukatorka muzealna, pracuje w Sekcji Edukacji MNK tworząc programy edukacyjne dla dzieci i rodzin oraz czuwając nad ofertą edukacyjną w Domu Józefa Mehoffera i EUROPEUM. Od 2010 roku tworzy i prowadzi lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży. Interesuje się szeroko pojętą kulturą wizualną, a szczególną przyjemność przynosi jej odnajdywanie inspiracji malarstwem w popkulturze. Największym natchnieniem do twórczej pracy są dla niej rysunkowe światy Nicoletty Ceccoli, Joanny Cocejo, Matyldy Koneckiej i Mileny Milak. Jagoda Gumińska absolwentka Instytutu Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, od wielu lat pracuje w Sekcji Edukacji MNK, projektuje cykle edukacyjne, prowadzi warsztaty i zajęcia skierowane do różnych grup odbiorców. Koordynuje programem dla dzieci i rodzin. 7