DOLNOŚLĄSKA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA WE WROCŁAWIU FILIA W ŚWIDNICY PUBLIKACJE DLA NAUCZYCIELI I RODZICÓW NA TEMAT DZIECI DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W SZKOLE ORAZ STOSUNKU DZIECI ZDROWYCH DO NIEPEŁNOSPRAWNYCH RÓWIEŚNIKÓW OPRACOWANIE KATARZYNA GIEDRYS-WOŹNY AGNIESZKA NAWROCKA ŚWIDNICA, MARZEC 2019
Problem literatury adresowanej do rodziców dzieci doświadczających przemocy ze strony rówieśników w szkole oraz dzieci, które uczęszczają do klas integracyjnych z uczniami niepełnosprawnymi i z zaburzeniami psychicznymi narodził się podczas rozmów z Czytelnikami naszej Biblioteki, którzy są jednocześnie nauczycielami i rodzicami. Osoby te często twierdziły, że czują się bezradne, gdyż nie potrafią rozmawiać z dziećmi przeżywającymi bardzo trudne emocje związane z ich sytuacją szkolną. Po zapoznaniu się z książkami i artykułami w czasopismach, dostępnymi w zbiorach naszej placówki oraz publikacjami w Internecie, doszłyśmy do wniosku, że literatura przedmiotu dotycząca powyższych zagadnień bardzo mało uwagi poświęca sytuacji dzieci - ofiar bullyingu oraz dzieci będących kolegami czy koleżankami uczniów z zaburzeniami zachowania. To skłoniło nas do opracowania niniejszego zestawienia obejmującego zarówno artykuły z czasopism, rozdziały z książek oraz zasoby sieciowe. Mamy nadzieję, że zawarte w powyższych źródłach wskazówki oraz teksty bajek biblioterapeutycznych pomogą zainteresowanym rodzicom i nauczycielom w skuteczny sposób pomóc dzieciom zrozumieć zachowania rówieśników i nauczyć je odpowiednio reagować w sytuacjach trudnych. 2
WYDAWNICTWA CIĄGŁE 1. Goetz, Magdalena. Gnębiciel w klasie. Głos Nauczycielski 2014, nr 3, s. 12. 2. Goetz, Magdalena. Kozioł ofiarny. Głos Nauczycielski 2014, nr 1, s. 12. 3. Goetz, Magdalena. Uczeń z tikami w klasie. Głos Nauczycielski 2019, nr 8, s. 16. 4. Kałuba-Korczak, Anna. Przeciwdziałanie budowaniu stereotypów w stosunku do dzieci niepełnosprawnych. Wychowanie w Przedszkolu 2016, nr 1, s. 2-5. 5. Komorowska, Marta. Metody pracy z dziećmi wspomagające radzenie sobie ze stresem. Cz. 1. Remedium 2018, nr 7/8, s. 16-17. 6. Komorowska, Marta. Metody pracy z dziećmi wspomagające radzenie sobie ze stresem. Cz. 2. Remedium 2018, nr 10, s. 16-17. 7. Krasnosielski, Adam. Gdy uczeń uczniowi jest prześladowcą. Psychologia w Szkole 2014, nr 3, s. 13-20. 8. Lohe, Markus. Integracja dziecka autystycznego w rodzinie, szkole, środowisku. Wspólne Tematy 2011, nr 7/8, s. 29-38. 9. Ninard, Beata. Zrozumieć inność i pomóc w przystosowaniu. Bliżej Przedszkola 2007, nr 9, s. 26-28. 10. Paszkiewicz, Aneta. Zjawisko mobbingu w szkole. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 2011, nr 3, s. 19-25. 11. Siemieniuch, Katarzyna. W roli kozła, w masce błazna. Psychologia w Szkole 2014, nr 3, s. 4-12. 12. Węgrzynowska, Joanna. Dzieci doświadczające przemocy rówieśniczej. Dziecko Krzywdzone 2016, nr 1, s. 9-26. ROZDZIAŁY Z PRAC ZBIOROWYCH 1. Barciś, Artur. Rubinek. W: Bajkoterapia czyli bajki pomagajki dla małych i dużych. Warszawa : Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2015, s. 123-135. 2. Bąk, Joanna, Wiewióra-Pyka, Elżbieta. Akceptujemy tego, kto jest inny. W: Bąk, Joanna, Wiewióra-Pyka, Elżbieta. Bajkowe spotkania : program zajęć wychowawczo- 3
profilaktycznych dla uczniów szkoły podstawowej. Kraków : Wydawnictwo Rubikon, 2003, s. 41-49. 3. Bąk, Joanna, Wiewióra-Pyka, Elżbieta. Jesteśmy tolerancyjni. W: Bąk, Joanna, Wiewióra- Pyka, Elżbieta. Bajkowe spotkania : program zajęć wychowawczo-profilaktycznych dla uczniów szkoły podstawowej. Kraków : Wydawnictwo Rubikon, 2003, s. 50-58. 4. Dambach, Karl E. Co mogą zrobić nauczyciele. W: Dambach, Karl E. Mobbing w szkole : jak zapobiegać przemocy grupowej. Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003, s. 56-87. 5. Dąbkowski, Mirosław R. Bullying zastraszanie i przemoc szkolna. W: Zaburzenia zachowania u dzieci : teoria i praktyka. Red. nauk. Artur Kołakowski. Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2014, s. 101-109, 116-119. 6. Hamer, Hanna. Antidotum na agresję. W: Hamer, Hanna. Oswoić nieśmiałość : scenariusze 22 lekcji wychowawczych w gimnazjum : 17 tematów. Warszawa : Wydawnictwo Veda, 2000, s. 75-81. 7. Mazan, Maciejka. Jak do przedszkółka przyszedł wyjątkowy Marcinek : strach przed kontaktem z osobami niepełnosprawnymi. W: Mazan, Maciejak. Bajki terapeutyczne. Warszawa : PWN Wydawnictwo Szkolne, 2017, s. 40-41. 8. Nitsch, Cornelia. Historia o Tomku Tralala i o księżycu : jeśli dziecko boi się rówieśników W: Nitsch, Cornelia. Bajki pomagają dzieciom : opowieści, które uzdrawiają, pocieszają i dodają odwagi. Warszawa : Diogenes, 2001, s. 72-75. 9. Nitsch, Cornelia. Opowieść o dziecku, które boli brzuch : gdy dziecko boi się szkoły W: Nitsch, Cornelia. Bajki pomagają dzieciom : opowieści, które uzdrawiają, pocieszają i dodają odwagi. Warszawa : Diogenes, 2001, s. 53-58. 10. Nitsch, Cornelia. Opowieść o małym tchórzu : kiedy dziecko jest lękliwe W: Nitsch, Cornelia. Bajki pomagają dzieciom : opowieści, które uzdrawiają, pocieszają i dodają odwagi. Warszawa : Diogenes, 2001, s. 176-180. 11. Nitsch, Cornelia. Opowieść o stokrotce : kiedy inni naśmiewają się z twojego dziecka W: Nitsch, Cornelia. Bajki pomagają dzieciom : opowieści, które uzdrawiają, pocieszają i dodają odwagi. Warszawa : Diogenes, 2001, s. 41-43. 12. Węgrzynowska, Joanna. Jak przeciwdziałać przemocy w klasie. W: Przemoc w szkole : metody pracy wychowawczej, przeciwdziałanie, skuteczna interwencja. Warszawa : Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza, 2012, s. 35-36. 4
ELEKTRONICZNE ZASOBY INFORMACJI 1. Agresja i przemoc w szkole czyli co powinniśmy wiedzieć, by skutecznie działać. Red. Anna Borkowska. Wyd. 2. [online]. Warszawa : Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2015. [dostęp: 8 marca 2019]. Dostępny w: http://www.bc.ore.edu.pl/content/830/agresja_i_przemoc_w_szkole_czemierowska_wyd.+ii.pdf. 2. Węgrzynowska, Joanna, Milczarek, Agnieszka. Poradnik dla rodziców jak pomóc dziecku. [online]. [dostęp: 8 marca 2019]. Dostępny w: http://www.przemocwszkole.org.pl/jak_pomoc_dziecku.php?zm=m3_1. 5