INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE Dotyczy zawodu: TECHNIK CHŁODNICTWA i KLIMATYZACJI Zawód technik chłodnictwa i klimatyzacji (kod 311929) to jeden z 2443 zawodów ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy obowiązującej od 01 stycznia 2015 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 674 z póź, zm.). W obowiązującej od 1 lipca 2010 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. 2010, Nr 82, poz. 537 z póź, zm.) zawód ten miał taki sam kod, ale inną nazwę: technik urządzeń chłodniczych i nie był sklasyfikowany jako zawód szkolny. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik chłodnictwa i klimatyzacji, powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań 1 : 1) montowania i uruchamiania instalacji oraz urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych; 2) oceniania stanu technicznego instalacji oraz urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych; 3) obsługi konserwacji instalacji oraz urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych; 4) naprawy oraz modernizacji instalacji i urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych; 5) organizowania prac związanych z montażem i eksploatacją instalacji oraz urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY 2 W związku z brakiem informacji na temat danych dotyczących zawodu technik chłodnictwa i klimatyzacji zamieszczono informację o sytuacji na rynku pracy w zawodzie technik urządzeń chłodniczych (kod 311929). BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ CHŁODNICZYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011 2014 r. Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w ciągu roku ogółem Bezrobotni według stanu na koniec roku Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ciągu roku ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec roku Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ciągu roku ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec roku 2014 1 1 0 0 0 0 2013 0 1 0 0 0 0 2012 2 2 1 0 0 0 2011 1 0 1 0 3 0,3 Odnosząc się do zawodu technik urządzeń chłodniczych, na bazie którego powstał analizowany wyżej wymieniony nowy zawód szkolny stwierdzono pojedyncze rejestracje bezrobotnych (w 2014 r. 1 osoba, w 2012 r. 2 osoby, w 2011 r. 1 osoba, w 2013 r. takich osób nie było). 1 http://www.men.gov.pl/images/do_pobrania/men_podstawa_programowatechnik_ch%c5%82odnictwa_i_klimatyzacji.pdf podstawa programowa kształcenia w zawodzie technik chłodnictwa i klimatyzacji, 2 Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko pomorskim w 2011, 2012, 2013 i 2014 roku (źródło: opracowanie własne) : http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczacerynku-pracy/ 1
Na koniec 2014 i 2013 roku odnotowano 1 osobę bezrobotną, w 2012 r. 2 osoby. W 2010 r. w statystykach powiatowych urzędów pracy woj. kujawsko-pomorskiego zawód technik urządzeń chłodniczych nie występował. W 2011 r. odnotowano 3 wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej dla zawodu technik urządzeń chłodniczych. W pozostałych latach nie zgłoszono wolnego miejsca pracy dla tego zawodu. W 2014 i 2012 r. omawiany zawód odnotowano jako nadwyżkowy, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. W 2013 r. nie odnotowano nowej rejestracji bezrobotnych, nie zgłoszono również oferty pracy dla tego zawodu. Z uwagi na większą liczbę zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej niż osób nowozarejestrowanych w 2011 r. zawód ten sklasyfikowano jako zawód deficytowy 3, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje większe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. W powiecie wnioskodawcy (inowrocławskim) w latach 2011-2014 nie odnotowano nowych rejestracji bezrobotnych w zawodzie technik urządzeń chłodniczych. W w/w okresie nie zgłoszono wolnych miejsc pracy dla omawianego zawodu. WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW 4 W ramach badań pracodawców w województwie kujawsko-pomorskim w okresie 2011-2014 nie pojawiło się żadne wskazanie odnośnie planu zatrudnienia dla zawodu technik chłodnictwa i klimatyzacji. Nie planowano również zwolnień osób z tym zawodem. W przypadku planów zatrudnienia technika chłodnictwa i klimatyzacji w perspektywie do 2018 roku nie odnotowano żadnego wskazania. W celu dodatkowego rozpoznania szans na zatrudnienie potencjalnych absolwentów w zawodzie technik chłodnictwa i klimatyzacji, przeanalizowano oferty internetowe (stan na dzień 05.03.2015 r.) pod kątem zapotrzebowania na pracowników. Znaleziono 6 ofert pracy w tym zawodzie. Wynika z nich, że od kandydatów wymagano: wykształcenie średniego, znajomości urządzeń i instalacji wentylacyjnych, umiejętności montażu klimatyzacji, wiedzy z zakresu chłodnictwa, dodatkowo oczekiwano: znajomość j. niemieckiego, prawo jazdy kat. B. W przeprowadzonym w marcu br., telefonicznym badaniu sondażowym z 10 właścicielami firm z branży chłodnictwa i klimatyzacji dominowała opinia, iż uruchomienie kierunku kształcenia w zawodzie technik chłodnictwa i klimatyzacji jest dobrym pomysłem. Podkreślali, iż jest zapotrzebowanie na rynku na tego typu kwalifikacje, a na obszarze woj. kujawsko-pomorskiego nie ma szkół kształcących w tym zawodzie. Dotychczas pracodawcy zatrudniali w swoich firmach osoby przyuczane przez nich do wykonywania pracy. Pojawiały się opinie, iż po szkole łatwiej było by wdrożyć takiego pracownika w jego obowiązki. Aktualnie pracodawcy nie zgłaszali ofert pracy, ale deklarowali chęć zatrudnienia w przyszłości. Najbliższa szkoła tego typu jest w Gdyni (Zespół Szkół Chłodniczych i Elektronicznych). 3 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 4 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców w 2010 r. znajduje się na stronie internetowej WUP, a za lata 2011 2014, dodatkowo na stronie www.podlupa.wup.torun.pl 2
ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE (SZKOŁY) Na podstawie danych Systemu Informacji Oświatowej 5 w województwie kujawsko pomorskim (sprawdzono stan na dzień 05.03.2015 r.) brak informacji o ofercie edukacyjnej dla zawodu technik chłodnictwa i klimatyzacji. INSTYTUCJE SZKOLENIOWE KURSY 6 Analiza szkoleń organizowanych przez powiatowe urzędy pracy oraz instytucje szkoleniowe w latach 2010-2013 zawiera dane z ankietyzacji nt. szkoleń i kursów instytucji szkoleniowych z regionu oraz informacje sporządzone w oparciu o plany szkoleniowe PUP na dany rok kalendarzowy. Ankietę przesłano do 408 instytucji. W latach 2010-2013 powiatowe urzędy pracy nie planowały organizacji szkoleń o tematyce związanej z zawodem technik urządzeń chłodniczych. W 2013 r. instytucje szkoleniowe planowały szkolenie dla zawodu powiązanego tematycznie z technikiem urządzeń chłodniczych. Planowane szkolenia: Mechanik urządzeń chłodniczych. Maszynista chłodni, planowane 2 edycje, liczba osób:25, Mechanik urządzeń klimatyzacacyjnych monter klimatyzatorów split i multisplit 2 edycje, 20 osób, Zasady projektowania systemów chłodzenia 1 edycja, 15 osób, Zasady projektowania systemów klimatyzacyjnych Wentylacyjnych 1 edycja, 10 osób. W 2011 r. instytucje szkoleniowe planowały szkolenie dla zawodu powiązanego tematycznie z technikiem urządzeń chłodniczych : Mechanik urządzeń klimatyzacacyjnych 2 edycje 16 os, Mechanik urządzeń chłodniczych 2 edycje 16 os, Zasady projektowania systemów chłodzenia 2 edycje, 15 osób. W 2012 r. instytucje szkoleniowe nie planowały szkoleń o tematyce związanej z zawodem technik urządzeń chłodniczych. Aktualne informacje dostępne są na stronie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu www.wup.torun.pl, w zakładce Rejestr Instytucji Szkolących, a następnie w Obszarach Szkoleniowych. ZMIANY W KSZTAŁCENIU Zawód technik chłodnictwa i klimatyzacji jest nowym zawodem szkolnym. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 08 sierpnia 2014 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowej (Dz. U. z 2004, Nr 256, poz. 2572 z póź. zm.). Wprowadza zmiany w załączniku z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowej (Dz. U. Nr 0 z 2012, poz. 7) w zakresie Struktury klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego dodając min. nowy zawód technik chłodnictwa i klimatyzacji. W chwili obecnej na stronie MEN jest dostępny projekt podstawy programowej dla nowego zawodu technik chłodnictwa i klimatyzacji 7. 5 http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo 6 Analiza rynku szkoleniowego jest realizowana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty z badań zrealizowanych w latach 2010-2013 znajdują się na stronie internetowej WUP. 7 https://men.gov.pl/ksztalcenie-zawodowe/projekt-podstaw-programowych-ksztalcenia-w-trzech-zawodach.html podstawa programowa kształcenia w zawodzie technik chłodnictwa i klimatyzacji, 3
POMOCNE ADRESY www.psz.praca.gov.pl Portal Publicznych Służb Zatrudnienia zawiera szereg informacji dotyczących różnego rodzaju zawodów. Można znaleźć opisy zawodów (w zakładce Publikacje znajduje się np. Przewodnik po Zawodach), informacje o ofertach pracy w urzędach pracy, standardy kwalifikacyjne i inne. http://wup.torun.pl strona Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu LITERATURA Dariusz Butrymowicz, Piotr Baj, Kamil Śmierciew Technika chłodnicza Naukowe PWN, 2014, Wydawnictwo Bohdal Tadeusz, Charun Henryk, Czapp Marian Urządzenia chłodnicze sprężarkowe parowe. Podstawy teoretyczne i obliczenia WNT, 2003, Bartłomiej Adamski Nowoczesne urządzenia i systemy klimatyzacyjne Grupa Medium, 2014, Praca zbiorowa pod redakcją dr inż. Bolesława Gazińskiego Technika chłodnicza dla praktyków. Urządzenia chłodnicze i przepisy prawne Systherm, 2010, Henryk Grzegorz Sabiniak, Karpiński Wiesław Chłodnictwo w klimatyzacji Politechnika Łódzka 2011, Zalewski Wojciech Systemy i urządzenia chłodnicze Politechnika Krakowska, 2012, Kazimierz M. Gutkowski, Dariusz J. Butrymowicz Chłodnictwo i klimatyzacja WNT, 2013. Opracował: Adam Mickiewicz doradca zawodowy stażysta Akceptowała: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Wydział Pośrednictwa Pracy Bydgoszcz 09.11.2015 r. 4
Technik chłodnictwa i klimatyzacji 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik chłodnictwa i klimatyzacji w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako technik chłodnictwa i klimatyzacji w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik chłodnictwa i klimatyzacji jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w 9 krajach EOG zawód technik chłodnictwa i klimatyzacji jest regulowany, są to: Belgia, Niemcy, Dania, Francja, Grecja, Włochy, Chorwacja, Lichtenstein i Portugalia. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik chłodnictwa i klimatyzacji wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 199 ofert pracy z 6 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla techników chłodnictwa i klimatyzacji znajduje się w Wielkiej Brytanii (96 ofert), Niemczech (51 ofert) i Austrii (23 oferty) - dane wg stanu na dzień 31.08.2015 r. Wśród najczęściej spotykanych wymogów kwalifikacyjnych, jakich spodziewać się mogą kandydaci na stanowisko technika chłodnictwa i klimatyzacji jest konieczność ukończenia szkoły średniej i posiadania tytułu technika chłodnictwa i klimatyzacji. Ponadto wymagane jest kilkuletnie doświadczenie związane z montażem, uruchamianiem oraz obsługą instalacji oraz urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła, a także wykonywaniem remontów oraz usuwaniem awarii. Obowiązkowym wymogiem będzie również doskonała znajomość języka kraju, w którym, zamierzamy podjąć pracę. Technicy chłodnictwa i klimatyzacji mogą znaleźć zatrudnienie na stanowiskach produkcyjnych, handlowych i usługowych branży chłodnictwa i klimatyzacji, a także nadzoru technicznego urządzeń 5
chłodniczych i klimatyzacyjnych w przemyśle spożywczym, budownictwie, transporcie, rolnictwie, służbie zdrowia oraz wykonywać usługi dla ludności. Przykładowe stawki płacy w zawodzie technik chłodnictwa i klimatyzacji w wybranych krajach: Wielka Brytania 29-35 tyś. /rok, Niemcy 12 /godz. Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy 6