Opis modułu kształcenia Materiałoznawstwo paliw ciekłych Nazwa podyplomowych Nazwa obszaru kształcenia, w zakresie którego są prowadzone studia podyplomowe Tytuł/stopień naukowy/zawodowy imię i nazwisko kierownika podyplomowych Dane kontaktowe kierownika podyplomowych Podstawy materiałoznawstwa produktów rafineryjnych i petrochemicznych Obszar nauk technicznych Adres email Nazwa modułu kształcenia w języku polskim Materiałoznawstwo paliw ciekłych Nazwa modułu kształcenia w języku angielskim Materials Science of Liquid Fuels Kod modułu kształcenia SPPMPRiP_12 Usytuowanie modułu kształcenia w planie sem. II Liczba punktów 5 Tytuł/stopień naukowy/zawodowy imię i nazwisko koordynatora modułu kształcenia Dane kontaktowe koordynatora modułu kształcenia Adres email Tytuł/stopień naukowy/zawodowy imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia (wykłady) Dane kontaktowe osoby prowadzącej zajęcia (wykłady) Adres email Tytuł/stopień naukowy/zawodowy imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia (ćwiczenia) Dane kontaktowe osoby prowadzącej zajęcia (ćwiczenia) Numer telefonu Adres email Tytuł/stopień naukowy/zawodowy imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia (laboratorium) Dane kontaktowe osoby prowadzącej zajęcia (laboratorium) Adres email Tytuł/stopień naukowy/zawodowy imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia (projekt) Dane kontaktowe osoby prowadzącej zajęcia (projekt) Numer telefonu Adres email Wymagania wstępne Celem modułu kształcenia jest uzyskanie przez słuchacza wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych w zakresie badania Cel modułu kształcenia chemicznych i fizycznych właściwości paliw ciekłych, określania zależności pomiędzy procesami produkcji paliw ciekłych a ich właściwościami chemicznymi i fizycznymi, oceny jakości paliw ciekłych, określania wpływu właściwości chemicznych i fizycznych paliw ciekłych na ich właściwości eksploatacyjne, konsekwencji stosowania paliw ciekłych dla środowiska naturalnego. 1. LPG ustawodawstwo i normy przedmiotowe; charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy; właściwości chemiczne i fizyczne a możliwości aplikacyjne 2. LPG źródła, skład węglowodorowy i zanieczyszczenia; dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne) 3. LPG ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości (z uwzględnieniem nowych rozwiązań w konstrukcji pojazdów samochodowych z silnikiem o zapłonie iskrowym) 4. Benzyny do pojazdów samochodowych ustawodawstwo i normy przedmiotowe; charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne 5. Benzyny do pojazdów samochodowych metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych; normy dotyczące metod analizy Treści kształcenia w zakresie zajęć teoretycznych (wykłady) 6. Benzyny do pojazdów samochodowych właściwości chemiczne i fizyczne a właściwości eksploatacyjne 7. Benzyny do pojazdów samochodowych komponenty (rodzaje, właściwości chemiczne i fizyczne, wpływ na właściwości eksploatacyjne, zawartość w produktach finalnych) 8. Benzyny do pojazdów samochodowych dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne) 9. Benzyny do pojazdów samochodowych ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości (z uwzględnieniem nowych rozwiązań w konstrukcji pojazdów samochodowych z silnikiem o zapłonie iskrowym) 10. Paliwa lotnicze (paliwa do turbinowych silników lotniczych) ustawodawstwo i normy przedmiotowe; rodzaje paliw (paliwa typu nafty lotniczej i paliwa szerokofrakcyjne); charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy 1
11. Paliwa lotnicze (paliwa do turbinowych silników lotniczych) właściwości chemiczne i fizyczne a właściwości eksploatacyjne 12. Paliwa lotnicze (paliwa do turbinowych silników lotniczych) komponenty (rodzaje, właściwości chemiczne i fizyczne, wpływ na właściwości eksploatacyjne, zawartość w produktach finalnych); dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne); problemy związane z dystrybucją (zanieczyszczenia stałe, związki powierzchniowoczynne, woda); ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości 13. Oleje napędowe do pojazdów samochodowych ustawodawstwo i normy przedmiotowe; charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne 14. Oleje napędowe do pojazdów samochodowych metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy 15. Oleje napędowe do pojazdów samochodowych właściwości chemiczne i fizyczne a właściwości eksploatacyjne 16. Oleje napędowe do pojazdów samochodowych komponenty (rodzaje, właściwości chemiczne i fizyczne, wpływ na właściwości eksploatacyjne, zawartość w produktach finalnych) 17. Oleje napędowe do pojazdów samochodowych dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne) 18. Oleje napędowe do pojazdów samochodowych ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości (z uwzględnieniem nowych rozwiązań w konstrukcji pojazdów samochodowych z silnikiem o zapłonie samoczynnym) 19. Oleje opałowe ustawodawstwo i normy przedmiotowe; rodzaje (oleje opałowe lekki i oleje opałowe ciężkie); charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy; właściwości chemiczne i fizyczne a właściwości eksploatacyjne 20. Oleje opałowe komponenty (rodzaje, właściwości chemiczne i fizyczne, wpływ na właściwości eksploatacyjne, zawartość w produktach finalnych); dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne); ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości. Treści kształcenia w zakresie zajęć praktycznych (ćwiczenia) 1 3. Benzyny do pojazdów samochodowych oznaczenie: gęstości, składu frakcyjnego, działania korodującego na płytce miedzianej, tolerancji wodnej; porównanie oznaczonych właściwości chemicznych i fizycznych benzyny z wymaganiami według normy przedmiotowej i według rozporządzenia; określenie: czy benzyna spełnia wymagania według normy przedmiotowej i według rozporządzenia w zakresie gęstości i działania korodującego na płytce miedzianej, klasy lotności benzyny na podstawie składu frakcyjnego według normy przedmiotowej, okresu klimatycznego, w którym można eksploatować benzynę na podstawie składu frakcyjnego według rozporządzenia, okresu klimatycznego, w którym można eksploatować benzynę na podstawie tolerancji wodnej według normy przedmiotowej 4 6.Oleje napędowe do pojazdów samochodowych oznaczenie: indeksu cetanowego, gęstości, temperatury zapłonu, działania Treści kształcenia w zakresie zajęć praktycznych (laboratorium) korodującego na płytce miedzianej, lepkości kinematycznej, składu frakcyjnego, temperatury mętnienia, temperatury zablokowania zimnego filtru, smarności; porównanie oznaczonych właściwości chemicznych i fizycznych oleju napędowego z wymaganiami według normy przedmiotowej i według rozporządzenia; określenie: czy olej napędowy spełnia wymagania według normy przedmiotowej i według rozporządzenia w zakresie badanych właściwości chemicznych i fizycznych, czy olej napędowy spełnia wymagania według normy przedmiotowej dla oleju napędowego przeznaczonego do eksploatacji w klimacie umiarkowanym, czy dla oleju napędowego przeznaczonego do eksploatacji w klimacie arktycznym, czy olej napędowy spełnia wymagania według rozporządzenia dla tzw. oleju napędowego standardowego, czy dla tzw. oleju napędowego o polepszonych właściwościach niskotemperaturowych Treści kształcenia w zakresie zajęć praktycznych (projekt) Obecność słuchacza na zajęciach praktycznych jest obowiązkowa. Warunkiem zaliczenia modułu kształcenia jest uzyskanie minimalnej liczby punktów z pisemnego egzaminu obejmującego tematykę wykładów oraz minimalnej liczby punktów ze sprawozdania. Pisemny egzamin składa się z: części testowej i części opisowej. Część testowa egzaminu obejmuje 20 pytań testowych. Część opisowa egzaminu obejmuje 3 pytania opisowe. Słuchacz może uzyskać maksimum 20 pkt z części testowej egzaminu i maksimum 15 pkt z części opisowej egzaminu. Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie minimum 10 pkt z części testowej egzaminu oraz minimum 7 pkt z części opisowej egzaminu. Słuchacz jest obowiązany do złożenia egzaminu i ma prawo Regulamin modułu kształcenia wyboru dowolnego terminu egzaminu spośród wyznaczonych w sesji egzaminacyjnej. Słuchacz ma prawo do jednego egzaminu poprawkowego w jednym z terminów wyznaczonych w sesjach egzaminacyjnych. Słuchacz może uzyskać maksimum 20 pkt za. Warunkiem zaliczenia sprawozdania jest uzyskanie minimum 10 pkt. Słuchacz powinien przekazać koordynatorowi modułu kształcenia przed sesją egzaminacyjną. Przeliczenie liczby punktów na ocenę z modułu kształcenia jest przeprowadzane w następujący sposób: < 27 pkt 2,0 (dwa); 27 pkt 32 pkt 3,0 (trzy); 33 pkt 38 pkt 3,5 (trzy i pół); 39 pkt 44 pkt 4,0 (cztery); 45 pkt 50 pkt 4,5 (cztery i pół); 51 pkt 55 pkt 5,0 (pięć). W wyniku zaliczenia modułu kształcenia słuchacz uzyskuje 5 punktów. 2
Wykaz literatury podstawowej Wykaz literatury uzupełniającej 1. Praca zbiorowa pod redakcją J. Surygały: Vademecum rafineria, ropa naftowa: właściwości, przetwarzanie, produkty, Wydawnictwa NaukowoTechniczne, Warszawa 2006 2. Baczewski K., Kałdoński T.: Paliwa do silników o zapłonie iskrowym, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2005 3. Baczewski K., Kałdoński T.: Paliwa do silników o zapłonie samoczynnym, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2008 4. Zwierzycki W.: Oleje, paliwa i smary dla motoryzacji i przemysłu, Rafineria Nafty GLIMAR S.A., Wydawnictwo i Zakład Poligrafii Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2001 5. Podniało A.: Paliwa, oleje i smary w ekologicznej eksploatacji, Wydawnictwa NaukowoTechniczne, Warszawa 2002 1. Praca zbiorowa pod redakcją G. E. Totten, S. R. Westbrook, R. J. Shah: Fuels and Lubricants Handbook: Technology, Properties, Performance, and Testing, ASTM International, Glen Burnie 2003 2. Nadkarni R. A.: Guide to ASTM Test Methods for the Analysis of Petroleum Products and Lubricants, ASTM International, West Conshohocken 2000 3. Elvers B.: Handbook of Fuels: Energy Sources for Transportation, WILEYVCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim 2008 4. Rand S. J.: Significance of Tests for Petroleum Products, ASTM International, Bridgeport 2003 5. Speight J. G.: Handbook of Petroleum Product Analysis, John Wiley & Sons, 2002 Symbol efektu kształcenia dla podyplomowych Opis efektu kształcenia osiąganego w ramach danego modułu kształcenia Forma zajęć, w ramach której jest osiągany dany efekt kształcenia Metoda kształcenia (treści kształcenia) w ramach danej formy zajęć Ćwiczenia Projekt Ćwiczenia Projekt Wiedza SPPMPRiP_W01 SPPMPRiP_W02 Zna właściwości chemiczne i fizyczne paliw ciekłych. + + 1 2, 4, 1 6 10, 13, 19 SPPMPRiP_W03 Ma szczegółową wiedzę z zakresu jakości i właściwości eksploatacyjnych paliw ciekłych. + + 1 2, 4, 6, 10, 11, 13, 15, 19 3, 9, 12, 18, 20 1, 5, 10, 14, 19 1 6 SPPMPRiP_W04 Posiada podstawową wiedzę o trendach rozwojowych + + z zakresu jakości i eksploatacji paliw ciekłych. 1 6 SPPMPRiP_W05 Zna metody analityczne i techniki instrumentalne + + stosowane do badania właściwości paliw ciekłych. 1 6 SPPMPRiP_W06 Umiejętności Potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł, SPPMPRiP_U01 także w języku angielskim, w zakresie materiałoznawstwa paliw ciekłych; + 1 20 potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie. SPPMPRiP_U02 SPPMPRiP_U03 SPPMPRiP_U04 Ma umiejętność samokształcenia się w zakresie + 1 20 Potrafi przeprowadzać pomiary o charakterze SPPMPRiP_U05 podstawowym w zakresie materiałoznawstwa paliw + ciekłych, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać 1 6 wnioski. SPPMPRiP_U06 Potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania prostych zadań inżynierskich pomiary o charakterze podstawowym w zakresie + 1 6 3
SPPMPRiP_U07 Potrafi określać: 1) zależności pomiędzy technologią otrzymywania a właściwościami chemicznymi i fizycznymi paliw ciekłych, 2) wpływ właściwości chemicznych i fizycznych paliw ciekłych na ich jakość, 3) wpływ właściwości chemicznych i fizycznych paliw ciekłych na ich właściwości eksploatacyjne. + + 1 2, 6 8, 11 12, 15 17, 19 20 1 6 SPPMPRiP_U08 Potrafi dokonać oceny jakości i właściwości SPPMPRiP_U09 eksploatacyjnych paliw ciekłych na podstawie ich + + 1, 4, 10, 13, 19 1 6 właściwości chemicznych i fizycznych. SPPMPRiP_U10 Potrafi ocenić przydatność rutynowych metod analitycznych i technik instrumentalnych stosowanych w zakresie materiałoznawstwa do określania jakości i właściwości eksploatacyjnych paliw ciekłych, a także zna zasady zastosowania tych metod i technik. + 1, 5, 10, 14, 19 Kompetencje społeczne SPPMPRiP_K01 Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie w + obszarze 1 20 SPPMPRiP_K02 Ma świadomość ważności i rozumie wpływ + eksploatacji paliw ciekłych na środowisko. 3, 9, 11, 18, 20 SPPMPRiP_K03 Symbol efektu kształcenia dla podyplomowych Opis efektu kształcenia osiąganego w ramach danego modułu kształcenia Sposób weryfikowania efektów kształcenia w ramach danej formy zajęć Sposób dokumentacji efektów kształcenia w ramach danej formy zajęć Ćwiczenia Projekt Ćwiczenia Projekt Wiedza SPPMPRiP_W01 SPPMPRiP_W02 Zna właściwości chemiczne i fizyczne paliw ciekłych. SPPMPRiP_W03 Ma szczegółową wiedzę z zakresu jakości i właściwości eksploatacyjnych paliw ciekłych. 4
SPPMPRiP_W04 SPPMPRiP_W05 Posiada podstawową wiedzę o trendach rozwojowych z zakresu jakości i eksploatacji paliw ciekłych. Zna metody analityczne i techniki instrumentalne stosowane do badania właściwości paliw ciekłych. SPPMPRiP_W06 Umiejętności SPPMPRiP_U01 Potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł, także w języku angielskim, w zakresie materiałoznawstwa paliw ciekłych; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie. SPPMPRiP_U02 SPPMPRiP_U03 SPPMPRiP_U04 SPPMPRiP_U05 Ma umiejętność samokształcenia się w zakresie Potrafi przeprowadzać pomiary o charakterze podstawowym w zakresie materiałoznawstwa paliw ciekłych, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski. 5
SPPMPRiP_U06 SPPMPRiP_U07 Potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania prostych zadań inżynierskich pomiary o charakterze podstawowym w zakresie Potrafi określać: 1) zależności pomiędzy technologią otrzymywania a właściwościami chemicznymi i fizycznymi paliw ciekłych, 2) wpływ właściwości chemicznych i fizycznych paliw ciekłych na ich jakość, 3) wpływ właściwości chemicznych i fizycznych paliw ciekłych na ich właściwości eksploatacyjne. SPPMPRiP_U08 SPPMPRiP_U09 Potrafi dokonać oceny jakości i właściwości eksploatacyjnych paliw ciekłych na podstawie ich właściwości chemicznych i fizycznych. SPPMPRiP_U10 SPPMPRiP_K01 SPPMPRiP_K02 Potrafi ocenić przydatność rutynowych metod analitycznych i technik instrumentalnych stosowanych w zakresie materiałoznawstwa do określania jakości i właściwości eksploatacyjnych paliw ciekłych, a także zna zasady zastosowania tych metod i technik. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie w obszarze Ma świadomość ważności i rozumie wpływ eksploatacji paliw ciekłych na środowisko. Kompetencje społeczne SPPMPRiP_K03 6
Godzinowy nakład pracy słuchacza (liczba punktów ) Forma pracy słuchacza Ćwiczenia Projekt Razem Liczba godzin według planu 20 (0,8) 6 (0,2) 26 (1) Przygotowanie do zajęć dydaktycznych 24 (1) 24 (1) Zapoznanie ze wskazaną literaturą 25 (1) 25 (1) Opracowanie wyników 12,5 (0,5) 12,5 (0,5) Napisanie sprawozdania 12,5 (0,5) 12,5 (0,5) Przygotowanie do zaliczenia Przygotowanie do kolokwium Przygotowanie do egzaminu 25 (1) 25 (1) Inne (wpisać jakie) Sumaryczny czas potrzebny do osiągnięcia efektów kształcenia 70 (2,8) 55 (2,2) 125 (5) tytuł/stopień naukowy/zawodowy koordynatora modułu kształcenia tytuł/stopień naukowy/zawodowy kierownika podyplomowych.. podpis koordynatora modułu kształcenia.. podpis kierownika podyplomowych 7