Załącznik 2. Informacja w sprawie działań prowadzonych w związku z projektem nowego rozporządzenia Komisji Europejskiej w sprawie wyłączeń blokowych (GBER) 1. 24 kwietnia 2007 r. Komisja Europejska publikuje pierwszą wersję rozporządzenia Komisji (WE) w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE uznających niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem (GBER) 2. 8 maja 2007 r. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jako podmiot wiodący w sprawach pomocy publicznej inicjuje konsultacje międzyresortowe pierwszej wersji projektu 3. 18 maja 2007 r Biuro Pełnomocnika zgłasza uwagi do pierwszego projektu w/w rozporządzenia (pismo z dnia 18 maja 2007 r., znak BON-I-079-67-PK/07 do Departamentu Prawnego MPiPS) W uwagach tych podkreślono, iż projekt nie uwzględnia wyrażanej wielokrotnie na etapie zgłaszania do KE propozycji i uwag dotyczących rodzajów pomocy, które powinny zostać objęte jednym ogólnym rozporządzeniem o wyłączeniach grupowych, opinii dotyczącej kwestii uznawania pomocy na rekompensatę podwyższonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych za pomoc publiczną. Zgodnie z tą opinią (...) rekompensata podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych nie ma na celu przysporzenia korzyści przedsiębiorcy, ani też nie prowadzi do poprawy jego sytuacji ekonomicznej, w związku z czym należy rozważyć, czy traktowanie jej jako pomocy publicznej jest uzasadnione, ponieważ rekompensowanie kosztów ponoszonych przez pracodawcę na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych skutkuje wyrównaniem warunków konkurencji i nie może doprowadzić do jej naruszenia. Opinia ta była wyrażona także w związku z przygotowaniem Stanowiska Polski w odniesieniu do propozycji KE dotyczącej przygotowania jednego rozporządzenia o wyłączeniach grupowych oraz zmian istniejącego systemu nadzorowania i monitorowania pomocy publicznej (pismo Podsekretarza Stanu Kazimierza Kuberskiego z dnia 20 lutego 2006 r., znak DWM.II.079-726(2)06/szs do Prezesa UOKiK). Ponadto zaproponowano m.in.: 1) przeformułowanie, doprecyzowanie, niektórych pojęć bądź wyrażeń (np. program pomocy, internalizacja kosztów, pomoc dla pracowników, zatrudnienie wspierane). 1
2) włączenie szkoleń związanych z zatrudnieniem i rehabilitacją osób niepełnosprawnych do kategorii szkoleń ogólnych - uwaga nie uwzględniona 3) uwzględnienie wśród kosztów kwalifikowanych projektu pomocy szkoleniowej kosztów tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych lub opiekuna osoby niepełnosprawnej ruchowo, kosztów podróży przewodnika lub opiekuna osoby niepełnosprawnej, kosztów zakwaterowania i wyżywienia tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych uwaga nie uwzględniona 4) jednoznaczne wskazanie, że rodzaje kosztów wymienionych w art. 33 ust. 3 lit. a-c mogą być rekompensowane także przedsiębiorcom zapewniającym zatrudnienie chronione i wspierane uwaga nieuwzględniona 5) Rozważenie możliwości udzielania pomocy obejmującej rekompensatę kosztów administracyjnych związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych wszystkim przedsiębiorcom ponoszącym takie koszty beneficjantom, nie tylko zapewniającym zatrudnienie chronione uwaga nieuwzględniona 4. czerwiec 2007 r. UOKiK przekazuje do konsultacji międzyresortowych projekt Stanowiska Polski w odniesieniu do projektu rozporządzenia Komisji (WE) w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE uznających niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem 5. lipiec 2007 r. UOKiK przekazuje do KE Stanowisko Polski w odniesieniu do projektu rozporządzenia Komisji (WE) w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE uznających niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem z 2 lipca 2007 r.. W stanowisku tym uwzględniono uwagi zgłaszane przez BON, tj. propozycję m.in.: 1) włączenia do kategorii szkoleń ogólnych szkoleń związanych z zatrudnianiem i rehabilitacją osób niepełnosprawnych (pkt 49 preambuły); 2) ujęcia wśród kosztów kwalifikowanych projektu pomocy szkoleniowej kosztów tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych lub opiekuna osoby niepełnosprawnej ruchowo, kosztów podróży przewodnika lub opiekuna osoby niepełnosprawnej, kosztów zakwaterowania i wyżywienia tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych (art. 30 ust. 4); 3) wyłączenie możliwości subsydiowania płacy pracownika w szczególnie niekorzystnej sytuacji i niepełnosprawnego, który sam się zwolnił, a następnie został zatrudniony przez tego samego pracodawcę (art. 31 ust. 4 i art. 32 ust. 4); 4) wskazania, że koszty wymienione w art. 33 ust. 3 lit. a-c mogą być rekompensowane także przedsiębiorcom zapewniającym zatrudnienie chronione i wspierane (art. 33 ust. 3); 2
5) rozważenia możliwości udzielania pomocy obejmującej rekompensatę kosztów administracyjnych związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych wszystkim przedsiębiorcom ponoszącym takie koszty beneficjantom, nie tylko zapewniającym zatrudnienie chronione (art. 33); W stanowisku wskazano także, że w ocenie władz polskich pracodawca nie uzyskuje korzyści w przypadku otrzymania pomocy na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej oraz, że nie można traktować rekompensaty jako pomocy w rozumieniu art. 87 ust. 1 TWE (art. 33) 6. 8 września 2007 r. - KE publikuje drugą wersję projektu rozporządzenia w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE uznających niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem. Wersja ta nie była konsultowana międzyresortowo i nie było przygotowywane stanowisko Polski do tego projektu 7. 11-12 października 2007 r.. odbywa się posiedzenie Grupy Wysokiego Szczebla Reprezentantów Państw Członkowskich do spraw Niepełnosprawności (High Level Group on Disability) w którym uczestniczy przedstawicielka Polski radca ministra w Biurze Pełnomocnika. Na posiedzeniu tym przedstawiciel KE przedstawił informację sprawie uproszczenia zasad wyłączeń blokowych w odniesieniu do pomocy państwa. 8. 28 lutego 2008 r. Komisja Europejska publikuje trzecią wersję rozporządzenia Komisji (WE) w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE uznających niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem Projekt ten różni się od poprzedniej wersji m.in. brzmieniem art. 8. W art. 8 zdefiniowano dodatkowo warunki, jakie muszą spełniać przedsiębiorcy korzystający z pomocy na zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Chodzi o tzw. efekt zachęty. Nowe przepisy są jednak niejednoznaczne. W związku ze zbliżającym się posiedzeniem Grupy Wysokiego Szczebla Reprezentantów Państw Członkowskich do spraw Niepełnosprawności (High Level Group on Disability) postanowiono upewnić się co do tego, czy nowe przepisy obejmą także wparcie na pracowników niepełnosprawnych już zatrudnionych 9. 6-7 marca 2008 r. Odbywa się posiedzenie Grupy Wysokiego Szczebla Reprezentantów Państw Członkowskich do spraw Niepełnosprawności (High Level Group on Disability) W trakcie tego spotkania przedstawicielka Polski zasygnalizowała, że wyjaśnienia wymaga kwestia, czy pod rządami nowego rozporządzenia będzie możliwe stosowanie instrumentu subsydiów płacowych w odniesieniu do pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych w trakcie obowiązywania obecnego rozporządzenia, czy też będzie to możliwe tylko w odniesieniu do nowo zatrudnionych osób. Przedstawiciel KE wyjaśnił, że na pytanie 3
w sprawie stosowania subsydiów płacowych można odpowiedzieć w różny sposób: możliwe będzie prawdopodobnie kontynuowanie pod rządami GBER subsydiów płacowych stosowanych na mocy rozporządzenia 2204/2008, ale nie można będzie stosować tego instrumentu do osób już zatrudnionych (przed wejściem w życie GBER), jeśli pracodawca nie otrzymał wcześniej subsydiów płacowych w związku z ich zatrudnieniem, gdyż musi być spełniony warunek efektu zachęty. Jednocześnie wskazano, że w przypadku potrzeby uzyskania przez Polskę dodatkowych wyjaśnień, można zwrócić się z pytaniami do KE w ramach kontaktów dwustronnych. 10. 3 marca 2008 r. UOKiK inicjuje konsultacje międzyresortowe dotyczące trzeciej wersji projektu. 11. 10 marca 2008r. - Biuro Pełnomocnika formułuje uwagi do trzeciej wersji projektu rozporządzenia Komisji (pismo do Departamentu Prawnego MPiPS, znak BON-I-079-25- AS/08), a 1 kwietnia br. uwagi do projektu Stanowiska Polski w odniesieniu do projektu rozporządzenia Komisji (WE) w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE uznających niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem (pismo do Departamentu Współpracy Międzynarodowej MPiPS, znak BON-I-079-40-AS/08). W obydwu przypadkach zwrócono uwagę na trudności związane z dokonaniem oceny, czy został osiągnięty efekt zachęty, o którym mowa w art. 8 trzeciej wersji projektu rozporządzenia Komisji (WE) w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE uznających niektóre rodzaje pomocy za zgodnie ze wspólnym rynkiem, w związku z udzieleniem dużym przedsiębiorcom rekompensaty podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych. W piśmie z dnia 10 marca br. wskazano po raz kolejny na podnoszony wielokrotnie w przeszłości dyskusyjny fakt traktowania rekompensaty poniesionych podwyższonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych jako pomocy publicznej, gdyż w tym przypadku nie występuje korzyść dla przedsiębiorcy (a tym bardziej efekt zachęty), a jedynie wyrównanie warunków konkurencji. W związku z brzmieniem pkt 57 Preambuły i art. 36 projektu rozporządzenia wskazano także, na wątpliwości co do tego, czy pomoc w formie subsydiów płacowych obejmować będzie wszystkich pracowników niepełnosprawnych, włącznie z już pracującymi, czy też dotyczyć będzie wyłącznie pracowników zatrudnionych po dniu wejścia w życie nowego rozporządzenia. Zaznaczono, że ewentualne wyłączenie pracowników już zatrudnionych oznaczałoby nierówne ich traktowanie na rynku pracy, ponieważ pracodawcy uzyskiwaliby wsparcie jedynie na nowo zatrudnionych pracowników. Zwrócono także uwagę na długotrwałość procesu legislacyjnego w Polsce, co może utrudnić terminowe wdrożenie nowych rozwiązań do końca 2008 r.. W związku z powyższym 4
zaproponowano przedłużenie okresu wdrożenia nowych przepisów do prawa krajowego do 18 miesięcy. Podtrzymano również uwagi zgłoszone do pierwszej wersji projektu, a nie uwzględnione wersjach poprzednich. 12. 17 kwietnia br. - Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Pan Jarosław Duda spotyka się z przedstawicielami UOKiK w związku z zaplanowanym na dzień 28 kwietnia posiedzeniem Komitetu Doradczego do Spraw Pomocy Publicznej. W spotkaniu ze strony UOKiK -Wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Pani Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel, Dyrektor Departamentu Monitorowania Pomocy Publicznej, Piotr Pełka oraz Pani Irena Filipowicz, Naczelnik Wydziału Pomocy Regionalnej i Horyzontalnej w Departamencie Monitorowania Pomocy Publicznej. Pełnomocnikowi towarzyszyły Pani Sylwia Boratyńska Dyrektor BON i Pani Alina Wojtowicz Pomierna Zastępca Dyrektora BON. Na spotkaniu tym Pełnomocnik poinformował, że utrzymanie pomocy dla przedsiębiorców zatrudniających obecnie osoby niepełnosprawne ma znaczenie fundamentalne. Ewentualne pozbawienie ich takiej pomocy miałoby katastrofalne skutki dla rynku pracy osób niepełnosprawnych. Obecnie pomocą taką objętych jest 220 tys. pracowników niepełnosprawnych. Dlatego też niezbędne jest uzyskanie potwierdzenia, że nowa pomoc w formie subsydiów placowych będzie mogła być stosowana na dalsze wsparcie zatrudnienia pracujących osób niepełnosprawnych. Podniesiono także kwestię wydłużenia okresu przejściowego dla wdrożenia nowych rozwiązań. Ustalono, że strony spotkają się po posiedzeniu Komitetu Doradczego. 13. 29 kwietnia br. UOKiK informuje o możliwości zgłoszenia dodatkowych uwag do trzeciej wersji projektu do dnia 6 maja br. 14. 6 maja br. 1) odbywa się kolejne spotkanie Pełnomocnika przedstawicieli BON i UOKiK. W trakcie spotkania przedstawiciele UOKiK poinformowali, że nie udało się wynegocjować przedłużenia okresu stosowania obecnych rozwiązań wobec faktu, iż tylko Polska zgłosiła zastrzeżenia do długości okresu dostosowawczego. Poinformowali również, że w trakcie nieformalnych konsultacji z przedstawicielem Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji uzyskano negatywną odpowiedź na pytanie o możliwość subsydiowania, na podstawie nowych przepisów, pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych przed wejściem tych przepisów w życie. W tej sytuacji uznano za nieodzowne uzyskanie wiążącego stanowiska Komisji odnośnie wątpliwych kwestii. Ponadto uzgodniono, że w związku z dobiegającymi końca pracami nad projektem rozporządzenia GBER niezbędne jest 5
przekazanie, w uzupełnieniu do już zgłoszonych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej uwag do tego projektu, a także w związku z możliwością zgłoszenia do Komisji Europejskiej dalszych uwag do w/w projektu, wyjaśniających szczegółowo sytuację osób niepełnosprawnych na rynku pracy w Polsce i ewentualne konsekwencje przyjęcia założenia, że pomoc w formie subsydiów dotyczyć będzie wyłącznie nowozatrudnionych pracowników. 2) Pełnomocnik przekazuje Prezesowi UOKiK stanowisko uzupełniające do trzeciej wersji projektu GBER (pismo z dnia 6 maja br., znak: BON-I-073-32-AS/08) w którym wskazano na niebezpieczeństwo ewentualnego przyjęcia zasady dyskontynuacji pomocy udzielanej przedsiębiorcom w związku z wejściem nowych przepisów w ramach wyłączeń blokowych. Podkreślono, że ewentualne wyłączenie pracowników już zatrudnionych i udzielanie pomocy jedynie na zatrudnienie nowych pracowników, którzy dopiero weszliby na rynek pracy oznaczałoby w warunkach polskich załamanie rynku pracy osób niepełnosprawnych, ponieważ dziś obowiązujące rozwiązania umożliwiające ryczałtową formę rekompensaty podwyższonych kosztów zatrudnienia w odniesieniu do wszystkich pracowników niepełnosprawnych (uwzględniającą m.in. koszty związane z obniżoną produktywnością tych osób), nie znalazłyby swojej kontynuacji. Wskazano także, że art. 37 projektu, dotyczy rekompensaty dodatkowych kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników niepełnosprawnych nie obejmuje kosztu związanego z obniżoną produktywnością, który mógłby zostać zrekompensowany poprzez subsydium płacowe, ale musiałby dotyczyć wszystkich osób niepełnosprawnych pozostających w zatrudnieniu subsydiowanym. Zaproponowano również ewentualne uzupełnienie przepisu art. 8 projektu GBER w przypadku, gdyby obecne brzmienia tego artykułu nie pozwalało na stosowanie pomocy wobec już pracujących osób niepełnosprawnych. 3) Pełnomocnik występuje do Prezesa UOKiK (pismo z dnia 6 maja br, znak BON-I-073-34-AS/08), z prośbą o skierowanie do Dyrektora Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji zapytania o to, czy po wejściu w życie przepisów nowego rozporządzenia KE będzie możliwe objęcie pomocą, w formie subsydiów płacowych, wszystkich pracowników niepełnosprawnych, włącznie z już pracującymi, których zatrudnienie jest obecnie wspierane ze środków publicznych, czy też pomoc ta dotyczyć będzie wyłącznie pracowników zatrudnionych po dniu wejścia w życie nowego rozporządzenia. Jednocześnie Pełnomocnik wyraził gotowość do przedstawienia Komisji stanowiska Polski w trakcie bilateralnego spotkania. 6
15. od 7 maja trwają są robocze kontakty ze Stałym Przedstawicielstwem Polski przy UE w sprawie ewentualnego spotkania z KE. 16. 19 maja br. Pełnomocnik i Dyrekcja BON spotyka się z Prezesem UOKiK Panem Markiem Niechciałem i Dyrekcją Departamentu Monitorowania Pomocy Publicznej, w sprawie spotkania w Komisji Europejskiej, 17. 21 maja br. strona polska otrzymała potwierdzenie terminu spotkania z panem Humbertem Drabbe Dyrektorem Wydziału H ds. Pomocy Państwa w obszarze spójności, Badań, Rozwoju i Innowacji oraz Egzekwowania Przepisów, Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji oraz przedstawicielami Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia. Spotkanie ustalono na 5 czerwca 2008 roku o godz. 15.00 7