www.szpitalwincentego.pl

Biuletyn 28/ 2014 szpital św. wincentego A paulo Sp. z o.o. w Gdyni Szpital uzyskał pierwsze miejsce w Trójmieście w Rankingu Bezpieczny Szpital 2014 Centrum Monitorowania Jakości str.8 EBOLA jesteśmy gotowi? str.10 Upoważnienie do dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta str.20 Światowy Dzień Rzucania Palenia www.szpitalwincentego.pl

W numerze: WSTĘPNIAK Szanowni Państwo 3. Wstępniak 5. Podnosimy jakość świadczonych usług - zdobywamy kolejne certyfikaty 7. Nagrody Prezydenta Miasta Gdyni 8. EBOLA- jesteśmy gotowi? 10. Upoważnienie do dostępu do dokumen tacji medycznej pacjenta 11. Leczenie ran 15 Pamięć człowiekakrótki przewodnik 19. Prawo do świadczeń zdrowotnych: dzieci i studentów 20. Światowy Dzień Rzucania Palenia 22. Fotorelacja Światowy Dzień Serca 24. Co nowego w Porcie Gdynia? Redakcja: Lidia Kodłubańska, Krystyna Michulec, Ewa Liegman, Emilia Łosińska Zdjęcia: Lidia Kodłubańska, Ewa Liegman, Jacek Sobiech Wydawca: Eurocean Sp. z o.o., ul. Starowiejska 41-43/27, tel. 58 661 42 61 Szanowni Państwo! Mam przyjemność oddać w Państwa ręce ostatni tegoroczny Biuletyn Szpitala. Kończący się rok był dla nas czasem bardzo pracowitym i intensywnym. Nasze działania koncentrujemy na stale zwiększanej jakości udzielanych świadczeń medycznych we wszystkich oddziałach szpitala, w tym w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym, dbając o nieustanny rozwój i usprawnienie funkcjonowania jedynego oddziału ratunkowego w Gdyni. Przed nami najważniejsze zadanie w roku 2014: połączenie dwóch szpitali gdyńskich. W dniu 22 października 2014 roku podpisany został przez Zarządy Szpitali, Plan połączenia Spółek Szpitala Św. Wincentego a Paulo Sp. z o.o. oraz Szpitala Morskiego im. PCK Sp. z o.o., który dostępny jest na stronie internetowej: www.szpitalwincentego.pl Z wielką dumą pragnę również poinformować, iż wizyta auditorów PIHZ zakończyła się otrzymanymi certyfikatami PN-EN ISO 9001:2009; PN-EN ISO 14001:2005 i PN- N-19001:2004. Również w tym roku po raz trzeci szpital uzyskał certyfikat akredytacyjny, który jest niezwykle istotnym elementem plasującym podmiot leczniczy na coraz wyższym poziomie w funkcjonującym, bardzo wymagającym rynku świadczeń zdrowotnych. Identyfikowany jest z doskonaleniem jakości świadczonych usług medycznych, na który składa się ogromna wiedza, połączona z umiejętnościami, profesjonalizmem, dysponowaniem odpowiednim sprzętem medycznym oraz przestrzeganiem właściwych procedur postępowania. Wszystkie wymienione elementy wpływają na skuteczność procesu leczenia i pielęgnowania Pacjenta oraz jego satysfakcję. Akredytacja dowodzi o nieustannie usprawnianym poziomie funkcjonowania wdrożonych procedur i mechanizmów podnoszących jakość opieki nad Pacjentem, zgodnie ze standardami akredytacyjnymi. Szpital Św. Wincentego a Paulo Sp. z o.o. plasuje się tym samym wśród grona placówek medycznych charakteryzujących się ogromną kompetencją do świadczenia usług medycznych na stale podnoszonym poziomie. Szczegółowe informacje znajdują się w dalszej części Biuletynu przygotowane przez Panią Krystynę Żarnę Pełnomocnika Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością. Gratuluję wszystkim pracownikom wspólnego sukcesu, życząc satysfakcji z pracy oraz dalszego podnoszenia kwalifikacji. Zachęcam do zapoznania się z pozostałymi artykułami niniejszego Biuletynu: od upoważnienia do dostępu do dokumentacji medycznej Pacjenta, prawa do świadczeń zdrowotnych dzieci, przez szczegółowe informacje dot. leczenia ran, Eboli, Światowego Dnia Rzucania Palenia i Światowego Dnia Serca, po krótki przewodnik po pamięci człowieka. Wszystkim Pacjentom z okazji Świąt Bożego Narodzenia i zbliżającego się 2015 roku życzę powrotu do zdrowia, rekonwalescencji oraz poprawy kondycji fizycznej i psychicznej, Pracownikom dziękuję za rok owocnej współpracy i życzę dalszej motywacji zawodowej, służby drugiemu człowiekowi, przynoszącej w pełni satysfakcję z pracy, licznych sukcesów oraz wszelkiej pomyślności w życiu osobistym. Lidia Anna Kodłubańska Prezes Zarządu 2 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 3

Podnosimy jakość świadczonych usług PODNOSIMY JAKOŚĆ ŚWIADCZONYCH USŁUG - ZDOBYWAMY KOLEJNE CERTYFIKATY Szpital Św. Wincentego a Paulo dba o zachowanie jak najwyższych standardów leczenia pacjentów. Z tego powodu systematycznie poddajemy się ocenie zewnętrznych, niezależnych, ośrodków działających w obszarze poprawy jakości w jednostkach ochrony zdrowia. Oceny takiej z ramienia Ministerstwa Zdrowia dokonują między innymi pracownicy Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia w Krakowie. Wszystkim Pacjentom, Pracownikom i Kontrahentom z okazji Świąt Bożego Narodzenia dużo zdrowia, spokoju, radości, spełnienia, ciepła i rodzinnej atmosfery, pomyślności w życiu prywatnym, zawodowym i społecznym, jak i w realizacji planów i przedsięwzięć w nadchodzącym 2015 roku! Zarząd Szpitala Św. Wincentego a Paulo Sp. z o.o. w Gdyni 4 Biuletyn nr 28/2014 Certyfikat Akredytacyjny przyznaje Minister Zdrowia po uzyskaniu pozytywnej rekomendacji od Rady Akredytacyjnej, której podstawą jest raport uzyskany z przeprowadzonej wizyty w Szpitalu. Certyfikat symbolizuje zaufanie Ministerstwa Zdrowia i Rady Akredytacyjnej do Szpitala, który w okresie ważności certyfikatu będzie funkcjonował na poziomie nie gorszym niż w trakcie oceny. Szpital Św. Wincentego a Paulo w dniach 15-17 września już po raz trzeci poddał się ocenie wizytatorów CMJ. W wyniku tego przeglądu uzyskaliśmy Certyfikat Akredytacyjny, stanowiący potwierdzenie spełnienia wymagań standardów akredytacyjnych, ważny na kolejne trzy lata. Uzyskaliśmy ocenę na poziomie 86% spełnienia wszystkich standardów akredytacyjnych. W stosunku do przeglądu, który miał miejsce w 2011 roku uzyskaliśmy ocenę wyższą o 3%. W pełni zostały spełnione standardy z obszarów Diagnostyka Obrazowa i Zarządzania Zasobami Ludzkimi. Pozostałe obszary otrzymały wysoką ocenę. Jesteśmy w pełni zmotywowani do dalszej intensywnej pracy na rzecz poprawy jakości i spełnienia wymagań standardów. Wspólnie wypracowujemy nowe procedury postępowania, aby w czasie następnej wizyty akredytacyjnej uzyskać jeszcze lepszy wynik, życzmy sobie powodzenia. Biuletyn nr 28/2014 5

Podnosimy jakość świadczonych usług - Zdobywamy kolejne certyfikaty Nagrody dla Pracowników Nagrody dla Pracowników Służby Zdrowia Na przełomie września i października (29.09-03.10) bieżącego roku w przedsiębiorstwach (Szpital Św. Wincentego, Diagnostyka Obrazowa przy Szpitalu Św. Wincentego, Zespół Przychodni Specjalistycznych i Rehabilitacja przy Szpitalu Św. Wincentego) należących do Szpitala Św. Wincentego a Paulo Sp. z o.o. został przeprowadzony audit zewnętrzny Zintegrowanego Systemu Zarządzania. Auditorzy Polskiej Izby Handlu Zagranicznego Certyfikacja potwierdzali skuteczność zarządzania na zgodność z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009; PN-EN ISO 14001:2005 i PN-N-19001:2004. Wizyta zakończyła się dla nas pozytywną oceną. Uzyskaliśmy wszystkie certyfikaty, o które walczyliśmy, ważne na kolejne trzy lata - do 09.10.2017 roku. 30 października 2014 r. został ogłoszony przez CMJ Ranking Szpitali Bezpieczny Szpital 2014, w którym nasz Szpital zajął pierwsze miejsce w Trójmieście a 54 miejsce Polsce. Wszystkim pracownikom gratuluję wspaniałego sukcesu. Dziękuję za wielkie zaangażowanie i imponującą pracę zespołową. Dzięki pełnej oddania postawie pracowników wszyscy możemy się cieszyć z opinii wygłaszanych przez wizytatorów CMJ i auditorów PIHZ Certyfikacja, którzy wyrażali się o zespole, że to pracownicy o wysokim poziomie wiedzy i kompetencji, podkreślając wysoki poziom wiedzy i kompetencji pracowników, zaangażowanie w wykonywaniu zadań zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem i oczekiwaniami pacjentów. JESZCZE RAZ WSZYSTKIM GRATULUJĘ I DZIĘKUJĘ! Krystyna Żarna Pełnomocnik Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakościową Z okazji Dnia Św. Łukasza Patrona Służby Zdrowia Prezydent Miasta Gdyni Pan Wojciech Szczurek już po raz siedemnasty wręczył nagrody Pracownikom Służby Zdrowia. Uroczystość odbyła się 17 października 2014 r. w Szkole Muzycznej. Laureatem nagrody zostały trzy niezwykłe kobiety od lat związane ze Szpitalem Św. Wincentego a Paulo: Dr n. med. Małgorzata Rzyman - zastępca kierownika Oddziału Kardiologicznego i Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego, pełni funkcję Rzecznika Praw Pacjenta, stoi na czele Komisji Etycznej w Szpitalu oraz uczestniczy w programie wykrywania nowotworów układu pokarmowego na zlecenie gminy Gdynia. Dzięki swojej wiedzy medycznej, wysokiej kulturze osobistej, a przede wszystkim niezwykle troskliwym, nacechowanym empatią stosunkiem do Chorych ponad dwudziestoletnia praca w Szpitalu z Panią Doktor układa się wzorowo, zarówno w aspektach merytorycznych, jak i społecznych. Dr n. med. Ewa Kisielnicka - z-ca kierownika Oddziału Chorób Wewnętrznych, od wielu lat Przewodnicząca Zespołu ds. zakażeń szpitalnych, wprowadza w naszym Szpitalu projekt Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków, bierze także aktywny udział w realizacji badań profilaktycznych prowadzonych na zlecenie gminy Gdynia w zakresie pierwszego etapu wykrywania nowotworów przewodu pokarmowego. Pani Doktor jako wysokiej klasy specjalista z zakresu chorób wewnętrznych i nefrologii, bierze udział w szkoleniu młodej kadry medycznej zarówno lekarzy stażystów, jak i rezydentów, specjalizujących się w Szpitalu. Mgr Dorota Hejmowska Pielęgniarka Koordynująca Oddziału Rehabilitacji Neurologicznej, od 10 lat związana ze Szpitalem, posiada wysokie umiejętności zawodowe. Jest osobą niezwykle życzliwą wobec Pacjentów i ich Rodzin. Aktywnie uczestniczy w organizowanych przez Szpital wspólnie z Powiatową Stacją Sanitarno - Epidemiologiczną w Gdyni akcjach na rzecz promocji zdrowego trybu życia, podczas których badany jest poziom glukozy we krwi oraz poziom ciśnienia tętniczego mieszkańcom Gdyni i okolic. Paniom życzymy dalszych licznych sukcesów zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Dziękujemy za pracę pełną zaangażowania, poświęcenia i dowód prawdziwego powołania! Emilia Łosińska Asystent Dyrektora 6 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 7

Ebola: Jesteśmy gotowi? EBOLA: JESTEŚMY GOTOWI? Dr n. med. Mirosław Ciechanowski Kierownik Szpitalnego Oddziału Ratunkowego specjalista medycyny ratunkowej i anestezjologii i intensywnej terapii, Lekarz Koordynator Ratownictwa Medycznego Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego odpowiada na pytania dotyczące Eboli. i wydalinami. Ponadto do zarażenia dochodzi również za pośrednictwem skażonych ww. materiałem biologicznym przedmiotów lub w bezpośredniej styczności ze zwłokami osoby chorej na wirus eboli. E.L. Jakie objawy towarzyszą zachorowaniu? Dr n. med. Mirosław Ciechanowski: E.L. Witam serdecznie! Doktorze proszę o wyjaśnienie: na czym polega Ebola? Dr n. med. Mirosław Ciechanowski: Ebolę, in. gorączkę krwotoczną (ang. EVD Ebola Virus Disease) wywołuje wirus z rodziny Filoviridae rodzaju Ebolavirus (EBOV). Zachorowania występują od lutego 2014 r. w Gwinei, Liberii i Sierra Leone. Ogniska epidemiczne rozpoczynają się od jednej do kilku zakażonych przez kontakt z rezerwuarem wirusa osób, co rozpoczyna szerzenie się choroby wśród ludzi. E.L. Jak dochodzi do zakażenia? Dr n. med. Mirosław Ciechanowski: Zwykle do zakażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorego krwią lub innymi płynami ustrojowymi, a także wydzielinami POCZĄTKOWO: Gorączka powyżej 38,5 C Osłabienie Bóle mięśni i stawów W CIĄGU OKOŁO 5 DNI OD ZAKAŻENIA: wodnista biegunka, wymioty, połączone z bólem brzucha OD 5 DO 7 DNI OD ZAKAŻENIA: rozsiana wysypka grudkowo- rumieniowa na twarzy, szyi, tułowiu i ramionach, krwawienia i masywne krwotoki, niewydolność wielonarządowa prowadzące do zgonu, do którego dochodzi zwykle między 6 a 16 dniem choroby. E.L. Jak się chronić? Dr n. med. Mirosław Ciechanowski: EBOV jest wrażliwy na działanie środków dezynfekcyjnych z udowodnionym działaniem wirusobójczym, o którym zwykle informuje etykieta. Ważne jest zatem częste, dokładne mycie i dezynfekcja rąk. Osoby wyjeżdżające do krajów afrykańskich powinny zachować szczególną czujność i ostrożność. W przypadku kontaktu z osobą chorobą lub chorym, padłym, dzikim zwierzęciem należy skontaktować się niezwłocznie pod numerem telefonu 999 lub 112, przekazując informacje o przebytej podróży i postępować zgodnie ze wskazówkami dyspozytora. Należy również pamiętać, że początek choroby jest nagły i charakteryzuje się objawami grypopodobnymi, których nie można bagatelizować i lekceważyć. E.L. Czy Szpitalny Oddział Ratunkowy jest przygotowany na wypadek wystąpienia Eboli w naszym regionie? Dr n. med. Mirosław Ciechanowski: Dzięki licznym materiałom przekazywanym szpitalowi przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Urząd Wojewódzki, a także Sanepid cały personel szkolony jest teoretycznie. Wszystkie informacje są dystrybuowane, a także umieszczone na stronie wewnętrznej szpitala, dostępne dla wszystkich pracowników. W dniu 23.10.2014 r. w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym odbyły się ćwiczenia na wypadek Eboli, mające na celu przygotowanie personelu do sytuacji nagłej, na pewno stresującej, wymagającej działań zgodnie z przyjętymi schematami i procedurami, które należy sukcesywnie ćwiczyć, mając na uwadze dobro: zdrowie i życie Pacjenta, ale również własne bezpieczeństwo. E.L. Czy oprócz szkoleń zostały podjęte inne działania? Dr n. med. Mirosław Ciechanowski: W porozumieniu ze służbami epidemiologicznymi Szpitala zamówiliśmy kombinezony ochrony biologicznej (9 szt.), po ich otrzymaniu przeprowadziliśmy z udziałem służb epidemiologicznych próbę prac w kombinezonie. Poza tym sprawdziliśmy stan pomieszczeń, w których miałaby być przeprowadzana izolacja Pacjenta. Po ćwiczeniach praktycznych zostały omówione z kierownictwem pionu technicznego braki w wyposażeniu wynikające z analizy spostrzeżeń, które zostały zamówione. Ćwiczenia zostały omówione z kierownictwem Szpitala, zaś wnioski ze spotkania są w toku realizacji. Dziękuję za rozmowę! Ewa Liegman Inspektor ds. marketingu i promocji 8 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 9

Leczenie ran Upoważnienie do dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta Informacje znajdujące się w dokumentacji medycznej podlegają szczególnemu rygorowi ochrony prawnej, a w przeważającej części są także przedmiotem tajemnicy lekarskiej. Zasady udostępniania dokumentacji medycznej określa ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Pacjent, który zamierza umożliwić członkom rodziny lub innym osobom dostęp do informacji o jego stanie zdrowia lub dokumentacji medycznej, powinien udzielić tym osobom stosownego upoważnienia. Prawo pacjenta do dostępu do dokumentacji dotyczącej jego osoby ma charakter nieograniczony. Przysługuje ono w pełnym zakresie zarówno pacjentowi, jak i jego przedstawicielowi ustawowemu (czyli np. rodzicom osoby niepełnoletniej czy opiekunom ustanowionym przez sąd). Pacjent może także upoważnić inną osobę do wglądu lub uzyskania kopii dokumentacji medycznej w jego imieniu, jednakże zakres takiego upoważnienia zależy wyłącznie od samego pacjenta. Upoważnienie może zatem obejmować zarówno dostęp do ściśle określonego dokumentu, jak i mieć charakter znacznie szerszy i dotyczyć leczenia w jednej lub w kilku placówkach. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania, dokumentacja indywidualna wewnętrzna zawiera oświadczenie pacjenta o tym, czy upoważnia osobę bliską do uzyskiwania informacji o jego stanie zdrowia oraz oświadczenie pacjenta, czy upoważnia osobę bliską do uzyskiwania dotyczącej go dokumentacji medycznej. W przypadku udzielenia takich upoważnień, pacjent wskazuje dane tych osób, umożliwiające ich identyfikację. Wyżej wymienione oświadczenia są zwykle podpisywane przez pacjenta, jednakże dopuszczalna jest też sytuacja, w której pacjent Grzegorz Koziarski asystent Zarządu składa oświadczenie w formie ustnej, a fakt ten zostaje odnotowany przez osobę sporządzającą dokumentację medyczną (najczęściej, jeżeli stan zdrowia chorego uniemożliwia mu złożenie podpisu). Stosowne upoważnienie nie musi jednak znajdować się w dokumentacji medycznej, a może mieć charakter odrębnego dokumentu. Fakt, iż obowiązujące przepisy nie przewidują szczególnej formy takiego upoważnienia, nie przesądza o możliwości udostępnienia dokumentacji w przypadku, w którym członek najbliższej rodziny pacjenta zgłosi się do placówki ochrony zdrowia powołując się wyłącznie na ustne umocowanie do wykonania tej czynności. Zakłady opieki zdrowotnej obowiązane są do wykonywania swoich obowiązków z zachowaniem należytej staranności, a zatem również do dbałości o to, aby dane szczególnie wrażliwe, jakimi są informacje o stanie zdrowia, nie zostały udostępnione osobom trzecim bez zgody chorego. W związku z powyższym, osoba odpowiedzialna za udostępnienie dokumentacji powinna odmówić jej wydania, jeżeli w jej ocenie zachodzi uzasadniona możliwość wglądu do dokumentacji bez zgody pacjenta. W pełni uzasadnione wydaje się zatem istnienie w wewnętrznych regulaminach ustanowionych przez podmioty lecznicze postanowień, które dopuszczają udostępnienie dokumentacji medycznej wyłącznie po przedłożeniu pisemnego upoważnienia, chyba że fakt udzielenia ustnego oświadczenia w tym zakresie, został stwierdzony w dokumentacji medycznej (w sytuacji, o której mowa w akapicie poprzedzającym). Co do zasady, pacjent jest uprawniony do wskazania osób, którym udostępnione mogą być zarówno informacje o jego stanie zdrowia, jak i dokumentacja medyczna. Przekazanie takich danych innym osobom możliwe jest tylko we wskazanych w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta sytuacjach i obejmuje przede wszystkim podmioty, którym informacje te są niezbędne dla realizacji ich zadań (np. organy władzy publicznej czy inne podmioty lecznicze w zakresie niezbędnym do zapewnienia ciągłości udzielania świadczeń zdrowotnych). Pacjenci, którzy chcą umożliwić członkom rodziny lub innym osobom dostęp do dokumentacji medycznej, powinni zadbać o sporządzenie odpowiedniego upoważnienia. Zwrócić należy też uwagę, iż zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 września 2013 r. (sygnatura: II OSK 1539/13), osoba, która została upoważniona do dostępu do dokumentacji medycznej za życia pacjenta, zachowuje takie uprawnienie również po jego śmierci, chyba że w treści upoważnienia wyłączono taką możliwość. Źródła: 1. Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 06.11.2008 r. (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 159) 2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania z dnia 21 grudnia 2010 r. (tj. Dz. U. z 2014 r., poz. 177) 3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 września 2013 r. II OSK 1539/13 Leczenie ran Rany zwłaszcza przewlekłe nie podlegają fizjologicznemu procesowi leczenia. Rana przewlekła jest określana jako uszkodzenie skóry utrzymujące się powyżej 6 tygodni lub uszkodzenie często się odnawiające. Stanowią one poważny problem, występują u 1-2 % populacji. W Polsce z tego powodu cierpi ok. 500 tys. osób. Proces gojenia się przewlekłych ran można podzielić na 2 okresy: 1. okres oczyszczania - faza wysiękowa (zapalna) 2. okres odbudowy - faza wytwórcza (proliferacja, ziarninowanie), faza naprawcza (dojrzewanie), faza przebudowy (naskórkowanie, bliznowacenie). Na gojenie rany mają wpływ następujące czynniki: 1. ogólnoustrojowe strarzenie się, złe odżywienie, przewlekłe choroby (cukrzyca), leki, upośledzona perfuzja tkankowa, palenie tytoniu 2. miejscowe - zakażenie,martwicze tkanki, ciało obce, uraz mechaniczny, ucisk tkanek Cechą charakterystyczną procesu gojenia jest jego przebieg w postaci faz gojenia oraz występowanie zmiennych specyficznych warunków środowiskowych. Dzięki znajomości procesu gojenia rany wprowadzono nowe efektywne strategie leczenia i pielęgnowania ran. Od 2003 roku wprowadzono przemyślaną, celowaną strategię TIME tzn. T - Tissue debridement (opracowanie rany), I infection and inflammation control (kontrola infekcji i zapalenia), M moisture balance (równowaga 10 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 11

Leczenie ran wilgotności rany), E Edges, epidermization stimulation - brzegi rany i stymulacja naskórkowania. W zależności od fazy gojenia rany firmy opracowały odpowiednie rodzaje opatrunków. Ze względu na rodzaj użytego materiału opatrunki można podzielić na: błony poliuretanowe (nie przepuszczają wody i bakterii z zewnątrz, umożliwia parowanie z rany), gąbki poliuretanowe (opatrunki chłonne), hydrokoloidowe (posiadają zdolność pęcznienia), hydrowłókna (hydrofobowe, dekstranomry) granulaty, - hydrofilowe włókna, absorbują duży wysięk np. Aguacell (Convatec), Zetuvit Plus (Hartmann), dekstramonery /(granulaty, tworzą żel z wydzieliną rany), hydrożele (na rany powierzchowne, oparzenia), opatrunki alginianowe, alginianowo-wapniowe (właściwości chłonne, hemostatyczne), opatrunki mieszane - np. Aguacell Ag surgical (Convatec), Acticoat Flex (Smith&Nephew), Atrauman Ag czy Hydro Tac - hydrofiber z substancją hydrokoloidową (Hartmann). Ostatni wymieniony - wysoka chłonność, uwalnianie wilgoci do rany, opatrunki złożone (samoczynnie płucze ranę, wymaga aktywacji roztworem Ringera) np. Tender Wet 24 firmy Hartmann Cechami idealnego opatrunku są: utrzymuje odpowiednia wilgotność, usuwa nadmiar wysięku i toksyn, stanowi skuteczną barierę dla bakterii i innych drobnoustrojów, pozwala na wymianę gazową pomiędzy raną a otoczeniem, jest wolny od toksycznych cząsteczek i alergenów, stanowi ochronę nowo powstałych tkanek, można go łatwo zmienić bez powodowania urazu, utrzymuje odpowiednią temperaturę. Obecnie liczba opatrunków jest ta duża, że firmy opracowały specjalne schematy, modele leczenia ran, w zależności od fazy gojenia. Pionierem takiego algorytmu jest firma Hartmann. Za przykładem takie kompleksowe zaopatrzenie rany zaproponowała firma Schulke oraz kolejne firmy, takie jak Convatec,,Sorbact,, Smith&Nephew, Braun, Lohmann&Rauscher. Najnowszy swój produkt, bardzo zaawansowany technologicznie, poleca firma Coloplast. Opracowała ona opatrunek Biatain Silicone składający się z 5 warstw, o wyjątkowych właściwościach absorpcyjnych, cienki i bardzo elastyczny. Warstwa przylegająca bezpośrednio do rany pokryta jest silikonem, dzięki czemu łatwo, bezboleśnie można usunąć opatrunek. Podobny nowy swój produkt, opatrunek wielowarstwowy Aguacel Foam, promuje firma Convatec. Firma Hollister Wound Care z USA na rynku europejskim promowała opatrunek Hydrofera Blue polyvinyl alkohol (PVA) impregnowany błękitem metylenowym i gencjaną, o wysokich właściwościach absorpcyjnych, bakteriostatycznych. Redukuje obrzęk, biofilm (warstwa chroniąca drobnoustroje przed nieprzyjaznym środowiskiem zewnętrznym, siedlisko gdzie komórki mogą się komunikować, wytwarzają odporność na antybiotyki), toksyny, niemiły zapach. Bardzo dużym zainteresowaniem cieszyło się stoisko firmy Biomantis, która proponuje oczyszczanie rany przy użyciu larw Lucilia sericata czyli tzw. larwowej terapii (Larval Debridement Therapy). Na ranę nakłada się larwy na 4 dni pod opatrunek. Wyniki są bardzo obiecujące, czego przykładem są ryciny leczenia zakażonej rany podudzia. Do oczyszczania rany, zwłaszcza zakażonej, do usunięcia biofilmu używane są również różnego rodzaje płyny i żele. Do najczęściej stosowanych należą: octenisept i octenillin firmy Schulke, Granulox (SastoMed Niemcy), Granugel (Convatec), Flaminal (Flen Pharma), Prontosan (Braun), Askina Calgitrol Paste (Braun), Activion (miód Manuka) firmy Kikgel szczególnie polecanej w leczeniu zakażeń stopy cukrzycowej. Niezwykle ciekawą ofertę zaproponowała firma Med. Wound Ltd, NexoBrid, koncentrat enzymów proteolitycznych z łodygi ananasa, szczególnie wskazany do leczenia przewlekłych, zainfekowanych ran. Coraz częściej znajdują uznanie roztwory i żele Microdacyn firmy Krigel Nowości swoje przedstawiła firma Convatec, która opatrunki Aquacell Burn i Aquuacell Ag burn zaleca do leczenia oparzeń. Opatrunki te wyprodukowane w technologii hydrofiber, przyjmują postać żelu w zetknięciu z raną i w miarę gojenia samoistnie oddzielają się od niej. W przypadku oparzeń dłoni zalecane są specjalne opatrunki w kształcie rękawiczek, o różnych wymiarach. Ciekawy produkt do tzw. dwuwarstwowej kompresoterapii, zwłaszcza w leczeniu owrzodzeń podudzi, rekomenduje firma Andover z USA. Produkuje ona zestaw opasek uciskowych CoFlex - pierwsza warstwa ochronna bez napięcia, druga zasadnicza z właściwym dociskiem na żyły goleni. Osobne są zestawy dla osób dorosłych, kolorowe, czy też w rysunki dla dzieci. Bogaty, imponujący wybór produktów dla chorych ze stopą cukrzycową zaprezentowały firmy Darco i Optima. Było to obuwie profilaktyczne do codziennego chodzenia, jak i specjalne buty oraz stabilizatory stosowane w trakcie wygajania rany. Znaczną część konferencji poświęcono tzw. podciśnieniowemu leczeniu ran (NPWT- Negative Pressure Wound Therapy). Korzyści terapeutyczne płynące z terapii podciśnieniowej to usuwanie tkanek martwiczych, hamowanie wzrostu bakterii, poprawa przepływu krwi przez okolicę rany oraz pobudzenie wy- 12 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 13

Leczenie ran Pamięć człowieka - krótki przewodnik magazyn gromadzący wszystkie informacje dostępne człowiekowi. Zapamiętywanie zaczęto traktować jako złożony system, w którym podobnie jak w komputerach przetwarzane są informacje w sposób sekwencyjny i zgodny z określonymi warunkami. W najbardziej popularnym w psychologii poznawczej modelu Atkinsona-Shiffrina rozróżniono trzy podsystemy pamięci. Pierwszy to rejestr sensoryczny (zwany pamięcią sensoryczną lub ultrakrótkotrwałą). Przechowuje on dane przez maksymalnie jedną sekundę dla informacji wzrokowych i do kilku sekund dla informacji słuchowych. Służy do pobierania informacji zmysłowych, które następnie przekazywane są do kolejnego podsystemu bufora pamięciowego (pamięć krótkotrwała). Pojemność pamięci krótkotrwałej jest względnie stała dla wszystkich ludzi i wynosi od 5 do 9 elementów takich jak: słowa, liczby, pojęcia. Dla przykładu szereg cyfr 6,0,2,6,0 może wypełnić cały bufor pamięciowy, natomiast zorganizowanie tego ciągu w jedną liczbę 60260 obciąża pamięć krótkotrwałą w stopniu znacznie mniejszym, ponieważ jest ona traktowana jako pojedynczy element. Nie jest to jednak podsystem umożliwiający stałe zapamiętanie danych porównać można go do pamięci operacyjnej w komputerze, w momencie wyłączenia komputera (lub w przypadku człowieka - skierowania uwagi na inne obiekty) bieżące treści ulegają wykasowaniu. Dopiero te informacje, które trafią do pamięci krótkotrwałej i następnie zostaną kilkukrotnie powtórzone (np. tak jak powtarzany w celu zapamiętania nowy numer telefonu), zapiszą się w magazynie pamięci długotrwałej. Pozostałe, nawet po kilkudziesięciu sekundach nie będą podlegać świadomemu wydobyciu, zostaną wykasowane. Jest to trzeci podsystem pamięci, umożliwiający gromadzenie wiedzy przez całe życie, który porównać można do twardego dysku w komputwarzania rany. Istnieją specjalne zestawy do założenia NPWT, które składają się z : opatrunku piankowego, samoprzylepnej folii, drenów łączących opatrunek z raną, zbiornika na wydzielinę i urządzenia wytwarzającego podciśnienie. Firmy zaprezentowały swoje urządzenia stacjonarne: VivanoTec (Hartmann), Renasys F/AB Soft Port (Smith&Nephew), VAC Ultra (KCL). W naszym Oddziale Chirurgicznym zastosowaliśmy VivanoTac z dobrym skutkiem w zakażonej ranie u chorej po resekcji jelita grubego. Rana przed leczeniem NPWT, założony drenaż z opatrunkiem piankowym, wynik leczenia przedstawiają poniższe fotografie. Opatrunki z drenażem podciśnieniowym przeciętnie są utrzymywane przez 7 dni, potem zmienia się je w zależności od stadium gojenia rany, przeciętnie przez okres 4 tygodni. Ponieważ długotwała hospitalizacja jest kosztowna, skonstruowano przenośne, lżejsze urządzenia do NPWT. Stąd też chory niejednokrotnie może być leczony w warunkach ambulatoryjnych. Przykładem takim może być sprzęt ExtriCare firmy Davon czy Renasis Go firmy Smith&Nephew. W przypadku niewielkich ran, względnie oczyszczonych, bez wydzieliny można zastosować rewelacyjny jednorazowy sprzęt PICO firmy Smith&Nephew. Jest on zasilany na baterie, ma niewielkie wymiary i wagę, nawet można go nosić w kieszeni. Trudno omówić wszystkie zagadnienia związane z leczeniem ran. Wiedza w tym zakresie jest przeogromna, stale się rozwija, wymaga stałego uzupełniania. W Oddziale naszej chirurgii tym problemem, oprócz mnie, zajmują się dr med. Kamil Jankowski oraz lek. med. Barbara Bocian. Ordynator Oddziału dr med. Zbigniew Łobodziński przywiązuje do tej dziedziny chirurgii ogromną wagę, chory z powikłaniami zwłaszcza gojenia rany, to dłuży czas pobytu w szpitalu i zwiększone koszty leczenia. Zespół leczenia ran musi się również opierać na doświadczonej pielęgniarce opatrunkowej. Na naszym Oddziale Chirurgii taką osobą jest niewątpliwie, niezastąpiona Pani Marta Schulz. Obrady odbywały się w salach konferencyjnych Hotelu Kasprowy Zakopane. Organizatorzy zadbali, aby uczestniczy mile spędzili wolny czas, m.in. zorganizowano przejażdżkę góralskimi bryczkami. dr med. Maria Ignacy Pirski Oddział Chirurgiczny Ogólny Pamięć człowieka - krótki przewodnik Tak jak w języku Eskimosów istnieje przysłowiowe 30 słów na określenie rodzajów śniegu, podobnie psychologowie badający tzw. funkcje poznawcze umysłu - w tym funkcje mnestyczne - wyróżniają wiele rodzajów i aspektów działania pamięci człowieka. Stosowana przez psychologów terminologia z tego obszaru odczytywana bez odpowiedniego wprowadzenia teoretycznego prowadzić może do niepełnego rozumienia opisów badań psychologicznych i w najlepszym przypadku obniżać praktyczną wartość tych badań. Celem tego artykułu jest przybliżenie podstawowych pojęć dotyczących pamięci oraz podstawowego zakresu działań podejmowanych przez psychologa w ramach pracy z zaburzeniami pamięci na Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej w Szpitalu Św. Wincentego a Paulo. Współczesne spostrzeganie zagadnienia pamięci ma swoją genezę w modelach teoretycznych, które wiążą się z tzw. metaforą komputerową w spojrzeniu na jej funkcjonowanie. W latach 50-tych na dobre nastąpił odwrót od myślenia, w którym wyróżniano tylko jeden 14 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 15

Pamięć człowieka - krótki przewodnik (niepamięć następcza). Według najnowszych badań wynika, że zazwyczaj poprawa osiągana jest w stopniu tylko częściowym w wyniku pracy neuropsychologa i działania procesów spontanicznego zdrowienia udaje się jako pierwszy zmniejszyć okres niepamięci wsteczterze. Jego pojemność i trwałość zapisanych danych jest praktycznie nieograniczona, jednak z wiekiem pogarszać się może dostępność do zapisanych danych. Te informacje które uda się z twardego dysku wydobyć trafiają z powrotem do pamięci krótkotrwałej. Dowodem na istnienie magazynów pamięci długotrwałej i krótkotrwałej jest przypadek pacjenta wielokrotnie opisywanego w literaturze neuropsychologicznej, o inicjałach H.M. Chorując na lekooporną padaczkę, której źródła znajdowały się w okolicach skroniowych mózgu, został poddany operacji usunięcia części płatów skroniowych razem z hipokampami w obydwu półkulach mózgu. Koszt ustania ataków padaczki był wysoki: H.M. stracił wspomnienia z kilku lat przed operacją (zaburzenie pamięci długotrwałej, tzw. niepamięć wsteczna) oraz całkowicie utracił zdolność do zapamiętywania nowych faktów i zdarzeń (niepamięć następcza). Jednocześnie podsystem pamięci krótkotrwałej pozostał nietknięty w okresach kilku minutowych mógł przeprowadzać logiczne ciągi rozumowań, jednakże w oparciu o wiedzę sprzed wielu lat wstecz, po czym bezpowrotnie zapominał o temacie rozmowy i mógł zaczynać całe rozumowanie od początku. Podsystem pamięci długotrwałej został również opisany ze względu nie na długość przechowywania, lecz z uwagi na treść zawartą w magazynie pamięci długotrwałej. Jest to pamięć deklaratywna (czyli uświadamiana) i można podzielić ją na pamięć semantyczną, która zawiera m.in. wyabstrahowane z doświadczenia fakty niezależne od kontekstu, i pamięć epizodyczną, która przechowuje informacje w określonym kontekście sytuacyjnym (np. czas i miejsce jakiegoś zdarzenia). W pamięci semantycznej możliwe jest przechowywanie wiedzy abstrakcyjnej o świecie, takiej jak np. jeśli udoskonalasz coś dostatecznie długo na pewno to zepsujesz, Gdynia jest częścią Trójmiasta. Pamięć epizodyczna z kolei jest używana do przechowywania konkretnych wspomnień np. O tym, że wczoraj o 19:30 byłem na spacerze na molo w Sopocie. Dodatkowe pojęcie pamięć autobiograficzna, odnosi się do wydarzeń z naszego życia. Za istnienie pamięci deklaratywnej odpowiadają młodsze ewolucyjnie obszary mózgu, tj.: przyśrodkowe części płata skroniowego i kora przedczołowa oraz wspominany hipokamp. Gdy zapamiętujemy zdarzenia emocjonalne, dodatkowo włącza się ciało migdałowate, struktura wchodząca w skład układu limbicznego systemu zawiadującego między innymi naszymi emocjami. Pamięć emocjonalna ze względu na anatomiczną odrębność może być niezależnym składnikiem wszystkich pozostałych procesów pamięciowych, a jej pierwotną funkcją było ostrzeganie człowieka przed niebezpieczeństwem. Pamięć proceduralna to kolejny podsystem pamięci długotrwałej i odnosi się do tego jak coś wykonać, przejawia się w nawykach i umiejętnościach. W przeciwieństwie do dwóch powyższych rodzajów pamięci jest to pamięć nieuświadamiana. Wspomniany wyżej pacjent H.M. pomimo braku możliwości zapamiętywa- nia deklaratywnego zarówno faktów z życia (pamięć epizodyczna), jak i wiedzy ogólnej (nowe słownictwo) był w stanie wyuczyć się prostej sekwencji ruchów. Za tworzenie pamięci procedur odpowiedzialne są głównie starsze struktury podkorowe (jądra podstawy) i móżdżek. Bardzo dobrym przykładem jest tutaj stopniowa automatyzacja i zapamiętywanie sposobu zmiany biegów podczas nauki jazdy samochodem. Po krótkim czasie czynność jest wykonywana bez udziału świadomości. Jesteśmy również wyposażeni w pamięć operacyjną (pamięć roboczą). Jest to koncepcja znacząco rozszerzająca model magazynowy pamięci, ponieważ nie jest ona kolejnym magazynem, nie jest również rodzajem pamięciowego bufora, ale odpowiednikiem komputerowego systemu operacyjnego, który zarządza danymi znajdującymi się w pamięci krótkotrwałej, przekazuje je do pamięci długotrwałej oraz odpowiada za powiązanie ich z informacjami już się tam znajdującymi. Informacje przetwarzane i zapamiętywane są tu w sposób w pełni świadomy, Według Baddeleya struktura pamięci operacyjnej, dzieli się na podsystem odpowiadający za przechowywanie i przetwarzanie informacji werbalnej (pętla fonologiczna) oraz podsystem odpowiadający za informacje obrazowe (szkicownik wzrokowo-przestrzenny), które pracują pod kontrolą centralnego systemu wykonawczego. Ma on funkcję sterującą zasobami uwagi, decyduje o wyborze przedmiotu przetwarzania informacji. Centralny system wykonawczy związany jest z zaangażowaniem płatów czołowych, pętla fonologiczna realizowana jest przez struktury mózgu związane z mową, natomiast za działanie szkicownika wzrokowo-przestrzennego odpowiadają struktury kluczowe dla funkcji przestrzennych. Należy również wspomnieć o stosunkowo nowo wyróżnionym rodzaju pamięci pamięci prospektywnej, która jest odpowiedzialna za realizację planów i czynności w ściśle określonym czasie. Integruje ona funkcje wykonawcze z pamięcią deklaratywną (uświadamianą) przez przypomnienie wcześniej zapamiętanych informacji i ich wykorzystanie do wykonania zamierzonej czynności w przyszłości. Wykorzystywana jest tu pamięć operacyjna, która monitoruje proces przetwarzania informacji w czasie realizacji zaplanowanego działania. Fazy procesu pamięciowego to: tworzenie, przechowywanie, rozpoczęcie realizacji/inicjację oraz wykonanie zamiaru. W codziennej praktyce na Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej obserwuje się objawy zbliżone do obrazu funkcjonowania pacjenta H.M. u osób po epizodach nagłego zatrzymania krążenia. Zaburzenie dotyczy głównie pamięci długoterminowej w okresie od kilku do kilkunastu lat poprzedzających NZK (niepamięć wsteczna), oraz zniesione jest uczenie się nowych informacji w okresie po zachorowaniu 16 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 17

Pamięć człowieka - krótki przewodnik Prawo do świadczeń zdrowotnych: dzieci i studentów nej m.in. wykorzystując w terapii reminiscencyjnej pamięciowe wyspy w obszarze objętym amnezją. Przeważnie osiąga się również zmniejszenie deficytu pamięci operacyjnej i poziomu zaburzeń wzrokowo-przestrzennych. Oporna na oddziaływania terapeutyczne jest zdolność do zapamiętywania nowych informacji oraz zarządzania własnym zachowaniem (funkcje wykonawcze). W toku terapii wypracowuje się metody kompensacyjne dla uszkodzonej funkcji zapamiętywania informacji - pomocne może być uczenie się z wykorzystaniem pamięci proceduralnej, uczenie się przez warunkowanie (m.in. tzw. errorless learning), stosowanie mnemotechnik opartych o wykorzystanie zdolności zapamiętywania w lepiej zachowanej modalności zmysłowej. Dodatkowo stymulacji podlegają nieuszkodzone obszary funkcjonowania poznawczego, by nie dopuścić do ich wtórnego obniżenia ze względu na spadek ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego zazwyczaj towarzyszący niemożności zapamiętywania. Szpital św Wincentego dysponuje zestawem programów treningowych służących komputerowo wspomaganej rehabilitacji chorych z zaburzeniami funkcji poznawczych RehaCom, który pozwala na szczegółowe dostosowanie treningu funkcji poznawczych do wymagań określonego pacjenta. Ważne jest zapewnienie pacjentom z głębokimi uszkodzeniami zdolności do zapamiętywania deklaratywnego pozytywnej atmosfery w procesie zdrowienia i opieki, ze względu na trudności w poradzeniu sobie z negatywnymi doświadczeniami, niemożności świadomego ich przepracowania, nadania nowych znaczeń przykrym wydarzeniom. Pamiętać należy o tym, że zachowana jest zazwyczaj zdolność do zapamiętywania emocjonalnego krótko mówiąc pacjent nie będzie pamiętał co się wydarzyło, jednakże trwał będzie w obniżonym, negatywnym nastroju, wywołanym przez ewentualne negatywne doświadczenia. Praca z rodziną pacjenta obejmuje oddziaływania ukierunkowane na przystosowanie chorego i jego środowiska do sytuacji choroby, z uwzględnieniem! ograniczeń w obsłudze urządzeń mogących stanowić potencjalne źródło niebezpieczeństwa! ze względu na pozostawienie bez nadzoru, pomoc w lepszym zrozumieniu istoty funkcjonowania chorego, wsparcie psychologiczne, opracowywanie planów stopniowego powrotu do czynności przedchorobowych w celu ogólnej aktywizacji. W przypadku stanów po udarach mózgu znacznie rzadziej spotyka się izolowane trudności z zapamiętywaniem nowych informacji, problemy tu występujące wymagają ustalenia kierunku terapii psychologicznej w oparciu także o szczegółową ocenę funkcjonowania poznawczo-behawioralnego. Zadaniem psychologa, bezpośrednio związanym z diagnostyka funkcjonowania pamięci, jest również różnicowanie pomiędzy zaburzeniami zdolności do zapamiętywania nowych informacji towarzyszących zaburzeniom psychicznym, szczególnie depresji, a wynikających z innych chorób, w tym neurodegeneracyjnych, oraz dostarczenie danych w procesie różnicowania tych ostatnich. W większości chorób neurodegeneracyjnych zdolność zapamiętywania jest zazwyczaj wyraźnie zaburzona. Dopiero jednak przy zastosowaniu badania neuropsychologicznego jako szeregu prób eksperymentalnych i zaobserwowaniu konfiguracji zaburzeń mnestycznych z zaburzeniami funkcji uwagi, językowych, wykonawczych, wzrokowo-przestrzennych i zebraniu danych na temat funkcjonowania emocjonalno-osobowościowego otrzymujemy informacje uzupełniające inne badania diagnostyczne. mgr Rafał Sikorski Psycholog!! Prawo do świadczeń zdrowotnych: dzieci!"#$%&'()*+%,-*.( "#$#%&!'#()#*!+,-.&/#0!&!'#()#*!,(,12!31#.4&#/.,526!! ),!07(.!"/"0%1$23($45"6%7!! -,!31#.4&#/.#5&7!.-+,8,)5#9,! (8,'#!5,8,!57+,-.,5#!#$%2&3"( :7!.9;,(.#5&#!! :7!.9;,(.#5&#!! #$%2&3*(! #$%2&3*(! -,!31#.4&#/.#5&7!! -,!31#.4&#/.#5&7!! 07(.! 07(.! 8(9:; 8(9:; Agnieszka Rogala Kierownik Działu Kontraktowania Rozliczeń i Sprzedaży +*+"(-*-" +*+"(-*-" 5&#!.74,05&'!,!0,&0!31#.4&#/.#5&3! MAMO TATO - nie zapomnij o moim ubezpieczeniu "#$#%&(!"#$%&2(( "#$#%&(!"#$%&2(( :;<(=>(?@<AB;<CA<:;!! :;<(=>(?@<AB;<CA<:;!! ),!-,!31#.4&#/.#5&7! ),!-,!31#.4&#/.#5&7! 0,92!.9;,(&<!#$%2&3"!!?@<AB;<CA<:;!171/&7!%31!-.&7-#`=! "#$#%&(!"#$%&2(( "#$#%&(!"#$%&2(( :;<(=>(?@<AB;<CA<:;!;(:;<(ADEF=;G;(( -,!31#.4&#/.#5&7! -,!31#.4&#/.#5&7! #$%2&3*!! #$%2&3*!! ),!.7!>?@AB@!-,!CD!+,=3!$E/&76!! =)F+#!07'2!GHIJK@A!,1E87)#%()8,! 4;7/&!LM>NAO!GPQJORP` 4;7/&!LM>NAO!GPQJORP` ( ( 18 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 19

Światowy Dzień RZUCANIA PALENIA Światowy Dzień RZUCANIA PALENIA Nie zapalę tylko przez jeden dzień! Liczne kampanie przeciwnowotworowe, zachęcające do porzucenia nałogu, chwytliwe hasła, szokujące zdjęcia, napisy na paczkach papierosów: PALENIE ZABIJA, PALENIE TYTONIU POWODUJE RAKA I CHOROBY SERCA, PALĄC TYTOŃ NARAŻASZ SIĘ NA SZYBKĄ I BOLESNĄ ŚMIERĆ mają na celu zachęcenie lub sprowokowanie do rzucenia palenia. Dodatkowo w ponad 50 krajach świata na paczkach papierosów widnieją drastyczne zdjęcia przedstawiające skutki palenia, szokujące i nieocenzurowane. Czy rzeczywiście wszelkie te działania spełniają swoją rolę? Nałogowy palacz wypalający paczkę papierosów dziennie styka się z ostrzeżeniami ponad 7 tysięcy razy rocznie! Biorąc pod uwagę liczne mechanizmy obronne w psychice człowieka, zmniejszenie efektu szoku przy systematycznie dostarczanych bodźcach i emocjach, a także naturalną przekorę, trudno mówić o spektakularnych efektach. Dowodem tego są chociażby wyliczenia WHO (World Health Organization), według których co roku w związku z chorobami wywołanymi paleniem umiera 6 mln osób. Na pewno kiedyś myślałeś o rzuceniu palenia. Z jakiegoś jednak powodu nie podjąłeś wyzwania lub ostatecznie próba pogrzebania nałogu skończyła się odpaleniem kolejnego papierosa. Zaglądałeś kiedyś w głąb siebie, by spróbować odnaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego tak się dzieje? Nie namawiaj siebie na rzucanie palenia, spróbuj tylko zrozumieć przyczynę swojego uzależnienia. Nie ma sytuacji bez wyjścia. 1. Mam zbyt słabą wolę. Rzucanie palenia to proces. Rzadko kiedy udaje się rzucić palenie po pierwszej próbie. Stawiamy sobie w życiu różnorodne cele, pokonujemy przeciwności i swoje bariery. Dlaczego nie spróbować tym razem? Próba nic nie kosztuje, a nawet pozwoli zaoszczędzić! Kuszące? 2. Jest za późno. Palę zbyt długo. Zapewne fraza: nigdy nie jest za późno Cię nie przekonuje. Póki nie spróbujesz, nie przekonasz się. Ponadto masz szansę dokonać naprawdę spektakularnego przewrotu w swoim życiu, a Twój sukces będzie naprawdę imponujący. 3. W stresującej sytuacji i tak zapalę. Czy papieros pomógł Ci kiedyś rozwiązać realnie jakiś problem? Czy nie jest tak, że właśnie myśl o tym, że nie możesz zapalić, przysparza Ci dużo stresu? Czy papierosy nie są przyczyną Twoich obaw, trosk, kłótni z bliskimi? 4. Gdy nie uda mi się rzucić, inni ocenią mnie źle. Twoje życie i zdrowie nie powinno być sterowane opinią innych. Ponadto z pewnością osoba, która była w podobnej sytuacji i rozpoczęła kiedykolwiek walkę z nałogiem, nigdy nie oceni nawet nieudolnej próby negatywnie. Jeśli walczysz, jesteś coraz mocniejszy. Trzeba niekiedy stoczyć wiele bitew, by osiągnąć zamierzony cel. 5. Bliscy mówią mi: i tak nie rzucisz. Na pewno tego typu słowa są demotywujące. Są dwie możliwości: możesz udowodnić, że jest inaczej lub swoją postawą potwierdzić swoją słabość. Może czas udowodnić coś sobie i innym? TEST PRZYGOTOWANIA I MOTYWACJI Czy potrafisz podjąć próbę zerwania z nałogiem? Spróbuj odpowiedzieć na 12 pytań! 1. Czy chcesz rzucić palenie tytoniu? TAK NIE 2. Czy decydujesz się na to dla siebie (podkreśl TAK ), czy dla kogoś innego, np. dla rodziny, itp. (podkreśl NIE ). 3. Czy podejmowałeś/ podejmowałaś już próby rzucenia palenia? TAK NIE 4. Czy orientujesz się, w jakich sytuacjach palisz najczęściej i dlaczego to robisz? TAK NIE 5. Czy wiesz dlaczego palisz tytoń? TAK NIE 6. Czy możesz liczyć na pomoc rodziny, przyjaciół, itp., jeśli zechcesz rzucić palenie? TAK NIE 7. Czy członkowie Twojej rodziny są osobami niepalącymi? TAK NIE 8. Czy w miejscu, w którym pracujesz, nie pali się tytoniu? TAK NIE 9. Czy jesteś zadowolony/ zadowolona ze swojej pracy i trybu życia? TAK NIE 10. Czy orientujesz się, gdzie i w jaki sposób szukać pomocy, gdybyś miał/miała problemy TAK NIE z utrzymaniem abstynencji? 11. Czy wiesz, na jakie pokusy i trudności będziesz narażony/narażona w okresie abstynencji? TAK NIE 12. Czy wiesz, jak sobie poradzić w sytuacjach kryzysowych? TAK NIE WYNIK: Jeśli na większość pytań odpowiedziałeś twierdząco, masz szansę odnieść sukces. Gdy na większość pytań udzieliłeś odpowiedzi negatywnej, nie rezygnuj z próby. Przeanalizuj pytania, na które odpowiedziałeś przecząco. Pokonanie własnych słabości jest możliwe, trzeba jednak dokonać zmian w swoim życiu, zastosować się do naszych porad i skorzystać z pomocy najbliższych. Ewa Liegman Inspektor ds. marketingu i promocji 6. Nie chcę przytyć! Rzucenie palenia jest pierwszym krokiem do rozpoczęcia zdrowego trybu życia. Bezpośrednią przyczyną przybierania na wadze są nasze nawyki żywieniowe i brak ruchu. Jeśli głodu nikotynowego nie zamienisz na częstsze podjadanie, z pewnością nie przytyjesz. Od 1991 roku w każdy trzeci czwartek listopada Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdyni zachęca mieszkańców naszego pięknego miasta do rzucenia palenia. Poniżej wspólnie zapraszamy do wykonania pierwszego małego kroku: testu przygotowania i motywacji autorstwa prof. Witolda Zatońskiego. A co powiesz na małe wyzwanie? Spróbuj dziś nie zapalić, nawet gdybyś każdego poranka do końca życia mówił sobie, że nie sięgniesz po papierosa jeszcze tylko przez ten jeden dzień Źródło: Prof. Witold Zatoński, Jak silna jest Twoja motywacja do rzucenia palenia?, [w:] [red]: Prof. Witold Zatoński radzi JAK RZUCIĆ PA- LENIE, Wydawca: Fundacja Promocja zdrowia, Warszawa 2007, str. 18-19. TAK NIE 20 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 21

Fotorelacja Światowy Dzień Serca USTA D UDARunku!!! SZYBKO! A R RTYKULACJA TYLKO DO 4,5 GODZ. NATYCHMIAST 999 ACT/36/12/2013 22 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 23

Co nowego w Porcie Gdynia? List gratulacyjny Wiceprezesa Rady Ministrów Janusza Piechocińskiego dla Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A. List gratulacyjny dla Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A. z rąk Wicepremiera Janusza Piechocińskiego odebrał 8 października br. Wiceprezes ZMPG-a S.A. Walery Tankiewicz. Wyróżnienie zostało przyznane za wkład Zarządu Portu w rozwój polskiej gospodarki w sektorze związanym z transportem szynowym i stanowi symbol uznania dla kreatywności, innowacyjności i budowy polskiej marki za granicą. Podpisanie umowy Przebudowa nabrzeży w Porcie Gdynia Etap I Nabrzeże Rumuńskie faza I fot. H. Sagan ZMPG-a S.A. Nabrzeże Rumuńskie -fot. T. Urbaniak ZMPG-a S.A. Statuetka Wiceprezesa Rady Ministrów Janusza Piechocińskiego dla Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A. - fot. H. Sagan ZMPG-a S.A. Kolejne gdyńskie nabrzeże w przebudowie. Również w październiku w siedzibie Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A. podpisana została umowa na realizację robót budowlanych w ramach projektu Przebudowa nabrzeży w Porcie Gdynia - Etap I Nabrzeże Rumuńskie, faza I. Wykonawcą robót została firma Strabag Sp. z o.o., której oferta opiewająca na kwotę netto blisko 45 mln zł okazała się najkorzystniejsza. Przebudowa Nabrzeża Rumuńskiego, zlokalizowanego w Basenie V gdyńskiego portu, jest kolejnym dużym projektem ZMPG-a S.A., ubiegającym się o współfinansowanie ze środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej. Przedsięwzięcie będzie realizowane w dwóch fazach. Faza I inwestycji, której dotyczy podpisana umowa, obejmuje przebudowę konstrukcji hydrotechnicznej nabrzeża na dł. 355,89 m, roboty czerpalne do głębokości 13,5 m (bez umocnienia dna), przebudowę odpowiedniego odcinka istniejącego układu drogowo-kolejowego oraz przebudowę sieci kanalizacji sanitarnej, deszczowej, wodociągowej i energetycznej w strefie przebudowywanego odcinka nabrzeża. Zakończenie budowy nastąpi w listopadzie 2015 r., a oddanie do użytkowania planowane jest na 1 stycznia 2016 roku. Przedsięwzięcie to jest elementem większego projektu mającego na celu unowocześnienie i zwiększenie możliwości przeładunkowych wszystkich nabrzeży Portu Gdynia, które jeszcze nie były poddane modernizacjom w ostatnich latach. Zakończenie realizacji Infrastruktury dostępu drogowego i kolejowego do wschodniej części Portu Gdynia. Z końcem maja 2014 r. Zarząd Portu pomyślnie zakończył realizację robót budowlanych w ramach inwestycji Infrastruktura dostępu drogowego i kolejowego do wschodniej części Portu Gdynia. Inwestycja ta uzyskała dofinansowanie z Unii Europejskiej w kwocie ponad 72,6 mln zł. Podstawowym celem projektu była budowa, przebudowa i modernizacja dróg (głównie ul. Polskiej) oraz infrastruktury kolejowej łączących Port Gdynia z krajową siecią transportową, a jednocześnie stanowiących infrastrukturę drogową i kolejową na terenie portu. W ramach przebudowy ul. Polskiej dokonano także przebudowy Placu Gombrowicza przy Dworcu Morskim. Pierwotnie intencją uruchamiającą projekt była budowa nowego Terminalu Promowego we wschodniej części Portu Gdynia wraz z niezbędnym dostępem drogowym i kolejowym. Obecnie dostęp drogowo kolejowy jest więc w pełni przygotowany do przyjęcia Planowana lokalizacja przyszłego Terminalu Promowego w Porcie Gdynia fot. T. Urbaniak ZMPG-a S.A. transportu, generowanego przez przygotowywany w odrębnym projekcie Terminal Promowy przy Nabrzeżu Polskim. 20 października 2014 r. w Teatrze Muzycznym w Gdyni odbyła się konferencja zamykająca realizację tego istotnego dla Portu Gdynia przedsięwzięcia inwestycyjnego. 24 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 25

Rosnący potencjał magazynowy dla zbóż i pasz Magazyn na Nabrzeżu Indyjskim -fot. T. Urbaniak 7,4 tys. m 2 nowej powierzchni do składowania zbóż i pasz zwiększyło w ostatnich tygodniach konkurencyjność Bałtyckiego Terminalu Zbożowego Sp. z o.o. na rynku obsługi śruty sojowej. Obiekt o kubaturze ponad 23 tys. m 3, którego inwestorem jest ZMPG-a S.A., został wybudowany za kwotę ok. 19,5 mln. Oddany do użytku 1 grudnia br. magazyn użytkowany będzie przez Bałtycki Terminal Zbożowy Sp. z o.o., który poniósł koszty urządzeń i technologii. Estakada o długości 100 m łączy magazyn z elewatorem. Cztery niezależne komory pozwalają na składowanie 28 000 ton zboża lub nieznacznie mniejszej ilości śruty sojowej. Przenośnik taśmowy napełniający 4 komory składowe magazynu, wyposażony jest w aspirowane rękawy załadowcze, zapewniające bezpyłowy załadunek magazynu. Wydajność w relacji do magazynu wynosi 400 t/h. Załadunek z magazynu na samochody odbywa się przy wykorzystaniu trzech niezależnych i nowoczesnych punktów załadowczych o łącznej zdolności 400 t/h, obsługiwanych z kabin operatorskich. Zwiększenie o 60 proc. dotychczasowej powierzchni magazynowej pozwoliło BTZ Sp. z o.o. na przywrócenie konkurencyjności w zakresie obsługi ładunków z importu, głównie surowców paszowych z Ameryk Północnej i Południowej. Brak tej powierzchni limitował jego konkurencyjność. Drugą z inwestycji suprastrukturalnych, dedykowaną obsłudze ładunków masowych jest nowy, czterokomorowy magazyn zbożowy o zakładanej pojemności eksploatacyjnej wynoszącej 60 tys. ton śruty sojowej, powstający przy Nabrzeżu Śląskim (na zapleczu poza strefą nabrzeżową) na potrzeby Morskiego Terminalu Masowego. Przewidziany do ukończenia w I kwartale 2015 roku obiekt, zostanie, zgodnie z zawartymi porozumieniem pomiędzy inwestorem Zarządem Portu a MTMG Sp. z o.o., wyposażony technologicznie przez terminal przez który będzie eksploatowany. 26 Biuletyn nr 28/2014 Biuletyn nr 28/2014 27

28 Biuletyn nr 28/2014