GEOTERMIA W POLSCE - DZIAŁANIA ANIA MINISTERSTWA ŚRODOWISKA W CELU PROMOWANIA GEOTERMII Ministerstwo Środowiska Departament Geologii i Koncesji Geologicznych
ZŁOśA WÓD TERMALNYCH W POLSCE Woda termalna to woda podziemna, która na wypływie z ujęcia ma temperaturę nie mniejszą niŝ 20ºC (wg ustawy Prawo geologiczne i górnicze 9 czerwca 2011 r.) Polska posiada 19 udokumentowanych złóŝ wód termalnych oraz 11 złóŝ wód leczniczych, których temperatura przekracza 20ºC. T wody termalne Lz wody lecznicze zmineralizowane o mineralizacji > 1 g/dm³ Ls wody lecznicze słabozmineralizowane o mineralizacji < 1 g/dm³ wg Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce, stan na 31 grudnia 2011 r. Lp Nazwa złoŝa lub odwiertu w obrębie złoŝa nieudostępnionego Typ wody WODY TERMALNE 1 Łódź (EC-2, otw. Nr 3) T 2 Poddębice T 3 Skierniewice T 4 Uniejów I T 5 Białka T 6 Bukowina T 7 Furmanowa T 8 Podhale 1 T 9 Poronin (PAN-1) T 10 Siwa Woda T 11 Szymoszkowa T 12 Witowskie Cieplice T 13 Zakopane T 14 Mszczonów T 15 Krynica Morska T 16 Dobrów T 17 Swarzędz T 18 Pyrzyce T 19 Stargard Szczeciński T WODY LECZNICZE O TEMP > 20ºC 1 Cieplice LsT 2 Duszniki-Zdrój LsT 3 Lądek Zdrój LsT 4 Trzebnica LzT 5 Ciechocinek LzT 6 Marusza LzT 7 Łagów LzT 8 Rabka-Zdrój LzT 9 Iwonicz LzLsT 10 Ustroń LzT 11 Kotuń LzT
KONCESJE MINISTRA ŚRODOWISKA NA POSZUKIWANIE, ROZPOZNAWANIE I WYDOBYWANIE WÓD TERMALNYCH Wg stanu na 1 września 2012 r. obowiązują: 23 koncesje MŚ na poszukiwanie i rozpoznawanie wód termalnych 12 koncesji MŚ na wydobywanie wód termalnych 2 projekty robót geologicznych na poszukiwanie i rozpoznawanie złóŝ wód termalnych zatwierdzone przez marszałków województw
FINANSOWANIE GEOTERMII W latach 2008 2012 zostało złoŝonych do NFOŚiGW 25 wniosków o dofinansowanie geotermii, z czego 9 wniosków otrzymało dofinansowanie na łączną kwotę ok. 51,5 mln zł (informacja wg stanu na maj 2012 r.). W 2012 r. Minister Środowiska pozytywnie zaopiniował 3 spośród 5 wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć geotermalnych, w rejonie miejscowości: Lipowa Karpniki Wołczyn Od 1 września do 31 października b.r. trwa nabór wniosków w kolejnym konkursie NFOŚiGW na dofinansowanie przedsięwzięć w ramach programu Energetyczne wykorzystanie zasobów geotermalnych.
Wnioski, które otrzymały dofinansowanie z NFOŚiGW w latach 2008-2012 L p. Nazwa przedsiębiorcy / nazwa otworu Data koncesji Kwota Głębokość / temperatura / dofinansowania wydajność / mineralizacja z NFOŚiGW projektowana uzyskana Efekt ekologiczny: strumień cieplny Wykorzystanie 1 Geotermia Poddębice Poddębice GT-2 p/r 18/2008/p 24.04.2008 r. 4 900 000 Wypłacono całość dofinansowania 2039 m 60 ºC 185 m 3 /h 11 g/l 2101 m 71 C 190 m 3 /h 0,432 g/l 8,448 MW (planowany) 11,062 MW (uzyskany) Cele balneologiczne, rekreacyjne oraz energetyczne. 2 Zakład Komunalny Kleszczów Kleszczów GT-1 p/r 61/2008/p 9.12.2008 r. 3 961 955 Wypłacono całość dofinansowania 2000 m 37,5 ºC 112,5 m 3 /h 5 g/l 1620 m 52,2 ºC 150 m 3 /h 8 g/l 2 247 MW (planowany) 5,514 MW (uzyskany) Produkcja energii do ogrzewania basenów zewnętrznych i boiska sportowego. 3 Kolej Gondolowa Jaworzyna Krynicka Czarny Potok GT-1 p/r22/2009/p 17.04.2009 r. 6 963 500 Wypłacono całość dofinansowania 2750 m +/- 10% 70 ºC 50 m 3 /h 2853 m odwiert negatywny Odwiert negatywny, w tym przypadku efekt ekologiczny stanowi dokumentacja geologiczna. Cele rekreacyjne i rehabilitacyjne realizowane w Parku Wodnym Jaworzyna. 4 Tarnowska Gospodarka Komunalna Tarnowo Podgórne GT-1 p/r 4/2010/p 20.01.2010 r. 2 470 000 Wypłacono całość dofinansowania 1180,0 m ±10% 40 ºC 200 m 3 /h 25-30 g/l 1200,0 m 43,46 ºC 225 m 3 /h 81,3 g/l 4,566 MW (planowany) 6,026 MW (uzyskany) Cele rekreacyjne i balneologiczne realizowane w obiekcie rekreacji wodnej. 5 Energia Wierzchosławice Wierzchosławice GT-1 p/r 5/2010/p 20.01.2010 r. 11 215 000 Dotychczas nie wypłacono Ŝadnych środków 3600 +/- 10% 100 ºC 50 m 3 /h 50-80 g/l Nie rozpoczęto prac z uwagi na negatywny wynik przetargu. ZłoŜono wniosek o zmianę terminu rozpoczęcia. 4,566 MW (planowany) Cele grzewcze oraz na potrzeby budowanego ośrodka balneologicznorekreacyjnego (w przypadku uzyskania większych ilości wód).
Wnioski, które otrzymały dofinansowanie z NFOŚiGW w latach 2008-2012 L p. Nazwa przedsiębiorcy / nazwa otworu Data koncesji Kwota dofinansowani a z NFOŚiGW Głębokość / temperatura / wydajność / mineralizacja projektowana uzyskana Efekt ekologiczny: strumień cieplny Wykorzystanie 6 Termo-Glob Piaseczno GT-1 p/r 66/2009/p 7.12.2009 r. 8 788 000 Dotychczas wypłacono 8 573 000 1970 +/- 10% 50 ºC 150 m 3 /h 70-80 g/l 1840 m 45,6 ºC 120 m 3 /h 80 g/l 5,137 MW (planowany) 3,507 MW (uzyskany, ale dh jeszcze nie zatwierdzona) Cele grzewcze, rekreacyjne i lecznicze realizowane w planowanym do budowy kompleksie balneologicznorekreacyjnym Termy Warszawskie. 7 Gorczańskie Wody Termalne Poręba Wielka IG-1 p/r 39/2010/p 24.08.2010 r. 1 350 000 Dotychczas wypłacono 890 000 Rekonstrukcja (gł. 2004 m) 57 ºC 12,1 m 3 /h 22 g/l Rozpoczęcie prac 20 m-cy od dnia udzielenia koncesji 0,511 MW (planowany) Cele balneologiczne i rekreacyjne. 8 Termy Staniszów Otwór ST-1 p/r 26/2011/p 21.06.2011 r. 8 400 000 Dotychczas nie wypłacono Ŝadnych środków 1500 +/-10% 70 ºC 45 m 3 /h 0,7 g/l Rozpoczęcie prac 14 m-cy od dnia udzielenia koncesji 2,569 MW (planowany) Cele balneologiczne i rekreacyjne. 9 Milex Otwór Trzęsacz GT-1 3/2011/p 20.01.2011r. 3 400 000 Dotychczas wypłacono 2 760 000 1290 +/-10% 32 ºC 120 m 3 /h 50-90 g/l Prace od marca w toku 1,644 MW (planowany) Wykorzystanie zasobów geotermalnych do wytwarzania czystej i odnawialnej energii cieplnej.
Wnioski, które otrzymały dofinansowanie z NFOŚiGW przed 2008 r. Lp. Rok zawarcia umowy 1 1995 2 1996 3 1996 4 2000 5 2000 6 2000 7 2000 8 2001 9 2004 10 2007 11 2007 Tytuł zadania / przedsiębiorca Kwota dotacji [zł] Środki wypłacone [zł] Projekt badań hydrogeologicznych wód geotermalnych w niecce podhalańskiej etap 1 (GEOTERMIA PODHALAŃSKA) 1 041 649 1 039 794 Rozpoznanie i poprawa chłonności otworów do magazynowania zrzutowych wód termalnych Geotermii Pyrzyce (GEOTERMIA PYRZYCE) 374 309 374 309 Realizacja projektu prac geologicznych dla ustalenia zasobów eksploatacyjnych wód termalnych Bańska NiŜna (GEOTERMIA PODHALAŃSKA) 9 354 454 9 354 449 Wykonanie głębokiego wiercenia (1500 m) w Dusznikach Zdroju w celu rozpoznania i udokumentowania geologicznych wód termalnych (MIASTO DUSZNIKI ZDRÓJ) 2 857 888 2 857 888 Prace geologiczne dla rozpoznania chłonności warstwy wodonośnej kredy dolnej rejonu Uniejowa (GEOTERMIA UNIEJÓW) 1 160 000 1 133 131 Realizacja prac geologicznych dla rozpoznania złóŝ wód termalnych w Polanicy Zdroju (MIASTO POLANICA ZDRÓJ) 1 704 000 1 703 200 Realizacja prac geologicznych dla dalszego rozpoznania struktury hydrogeologicznej Cieplic przy zastosowaniu płytkich otworów badawczych (MIASTO JELENIA GÓRA) 658 500 643 245 Wykonanie otworu badawczego GT-1 Stargard w celu rozpoznania i udokumentowania zasobów wód termalnych (PUC GEOTERMIA STARGARD) 7 103 000 7 103 000 Prace geologiczne dla poprawy chłonności ujęcia wód termalnych w otworze Uniejów IGH-1 (GEOTERMIA UNIEJÓW) 2 500 000 2 500 000 Prace geologiczne dla poszukiwania i wstępnego ustalenia zasobów eksploatacyjnych wód termalnych w Toruniu TG-1 (FUNDACJA LUX VERITATIS) 27 356 460 0 Przeprowadzenie prac geologicznych dla rozpoznania i udokumentowania wód termalnych z utworów dolnoliasowych w Gostyninie (PEC GOSTYNIN) 11 804 600 9 166 000 RAZEM 65 914 860 35 875 016
Obowiązujące koncesje na wydobywanie wód termalnych - 12, z czego 5 korzystało z dofinansowania z NFOŚiGW Lp. Nazwa przedsiębiorcy Data koncesji Obowiązywanie koncesji Nazwa odwiertu Temperatura / wydajność / mineralizacja Wykorzystanie 1 Geotermia Pyrzyce Nr 35/96 20 grudnia 1996 r. 30 lat GT-1 GT-3 Temp. 61oC Qe 340 m3/h Min. 123,8 g/dm3 Temp. 62oC Qe 170 m3/h Min. 120 g/dm3 Ciepłownia geotermalna 2 PEC GEOTERMIA PODHALAŃSKA S.A., Bańska NiŜna Nr 4/2005 1 sierpnia 2005 r. 20 lat Bańska PGP-1 Bańska IG-1 Temp. 86OC Qe 550m3/h Min. 3g/dm3 Temp.86oC Qe 120m3/h Min. 3g/dm3 Ciepłownia geotermalna, rekreacja 3 Geotermia Uniejów Nr 3/2007 z dn. 5 lutego 2007 r. 13 lat Uniejów PIG/AGH-2 Temp. 67,4oC Qe 120m3/h Min. 6,7 g/dm3 Ciepłownia geotermalna, balneologia, rekreacja 4 G-Term Energy Następca: Nr 9/2007 PUC GEOTERMIA STARGARD z dn. 12 kwietnia 2007 r. 10 lat GT-2 Temp. 68,9oC Qe 200m3/h Min. 128,5 g/l Ciepłownia geotermalna 5 Geotermia Poddębice Nr 13/2011 z dn. 30 grudnia 2011 r. 25 lat Poddębice GT-2 Temp. 72oC Qe 190 m3/h Min. 432 mg/l Rekreacja
7 przedsięwzięć objętych koncesjami wydobywczymi nie skorzystało z dofinansowania z NFOŚiGW Lp. Nazw a przedsiębiorcy Data koncesji Obow iązyw anie koncesji Nazw a odw iertu Tem peratura / w ydajność / m ineralizacja W ykorzystanie 1 Polskie Tatry S.A. Zakopane Nr 6/98 1.07.1998 r. 30 lat Zakopane IG-1 Zakopane-2 Tem p. 35,5oC Qe 50 m 3/h M in. 356 m g/dm 3 Tem p. 26,4oC Qe 80 m 3/h M in. 320 m g/dm 3 Rekreacja 2 Geotermia M azow iecka S.A., M szczonów Nr 2/2003 25..03.2003 r. 25 lat M szczonów IG-1 Tem p 41oC Qe 60m 3/h M in. 0,5 g/l Ciepłow nia geotermalna, rekreacja 3 Bukow iańskie Tow arzystw o Geoterm alne Sp. z o. o. Bukow ina Tatrzańska Nr 4/2006 6.12.2006 r. 20 lat Bukow ina Tatrzańska PIG/PNiG-1 Temp. 64,5 C Qe 40m 3/h M in. 1,5 g/l Rekreacja 4 Dorado Polana Szym oszkow a k/zakopanego Nr 4/2009 4.03.2009r. 25 lat Szym oszkow a GT-1 Temp. 27,3 C Qe 80 m 3/h M in. 380 m g/dm 3 Rekreacja 5 Park W odny Bania Nr 11/2010 3.08.2010 r. 30 lat Bukow ina Tatrzańska GT-1 Tem p. 73 C Qe 38m 3/h M in. 1786,32 mg/dm 3 Rekreacja 6 W itow skie Cieplice M iasteczko Nr 3/2011 22.03.2011 r. 25 lat Chochołów PIG-1 Temp. 82oC Qe 120m 3/h M in. 1200-1350 m g/l Rekreacja 7 Pan M arian Hreśka PPUH Hreśka Nr 6/2012 22.08.2012 r. 30 lat Poronin PAN-1 Tem p. 59,4oC Qe 70 m 3/h M in. 1000-1200 m g/l Rekreacja / w przygotow aniu * Część koncesji wykorzystuje stare otwory wiertnicze
ZAMAWIANIE OPRACOWAŃ O TEMATYCE GEOTERMALNEJ 17 opracowań zrealizowanych w latach 1995 2011 na zamówienie Ministra Środowiska za kwotę ok. 24 mln zł w tym najwaŝniejsze z nich: Atlas zasobów geotermalnych na NiŜu Polskim oraz Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat Zachodnich 2 opracowania w trakcie realizacji za kwotę ok. 14 mln zł Planowane jest rozpoczęcie realizacji opracowania pn. Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Sudetów i Przedgórza Sudeckiego
Obszar Polski objęty opracowaniami dotyczącymi zasobów wód i energii geotermalnej Obszar objęty zasięgiem poniŝszych opracowań: 1. Atlas zasobów geotermalnych na NiŜu Polskim 2. Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat Zachodnich
Wspieranie nowych kierunków badań w polskiej geotermii Hot dry rocks nowy kierunek badań, który polega na zatłaczaniu wody w wytworzone (naturalnie lub sztucznie) szczeliny w górotworze i odbiorze ciepła Ziemi (temat w trakcie realizacji termin ukończenia 2013 r.) Układy binarne technologia umoŝliwiająca wykorzystanie wód termalnych do skojarzonej produkcji energii cieplnej i elektrycznej (temat w trakcie realizacji termin ukończenia 2014 r.) Problemem do rozwiązania moŝe być wytypowanie w naszym kraju odpowiednich struktur geologicznych i lokalizacji miejsc, w których moŝliwe byłoby zastosowanie wymienionych technologii.
STAN PRAWNY A ROZWÓJ GEOTERMII - zwolnienie z opłat eksploatacyjnych dla wód termalnych; - zwolnienie z opłat za informację geologiczną, wykorzystywaną do celów projektowych; - obniŝenie opłaty wynagrodzenia za korzystanie z informacji geologicznej, w celu wydobywania wód termalnych (do 5% jej wartości, a zgodnie z ostatnią zmianą rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie rozporządzania prawem do informacji geologicznej za wynagrodzeniem oraz udostępniania informacji geologicznej wykorzystywanej nieodpłatnie do 31 grudnia 2020 r. - do 1% jej wartości); - rozporządzenie Ministra Środowiska 15 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy publicznej na przedsięwzięcia związane poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóŝ wód termalnych.
Ustawa PRAWO GEOLOGICZNE I GÓRNICZE 9 czerwca 2011 (Dz. U. Nr 163 poz. 981) rezygnacja z koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóŝ wód termalnych uznanych za kopaliny - wystarczy projekt robót geologicznych, zatwierdzony przez marszałka województwa (nie trzeba wykazywać się środkami na prowadzenie działalności, brak opłaty koncesyjnej i umowy na uŝytkowanie górnicze; tylko opłata skarbowa za wydanie decyzji 10 zł), skrócenie postępowania koncesyjnego (w przypadku koncesji wydobywczych) przez znaczące ograniczenie obowiązków współdziałania z innymi organami przy wydawaniu decyzji koncesyjnej, utrzymanie zerowej stawki opłaty eksploatacyjnej, opłata za wykorzystanie informacji geologicznej 1% jej wartości (zgodnie z ostatnią zmianą rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie rozporządzania prawem do informacji geologicznej za wynagrodzeniem oraz udostępniania informacji geologicznej, przeniesienie kompetencji m.in. w zakresie udzielania koncesji na wydobywanie wód termalnych na marszałków województw.
PODSUMOWANIE Pozytywny wpływ na rozwój geotermii mają: Przepisy ustawy Prawo geologiczne i górnicze 9 czerwca 2011 r. Realizacja opracowań o tematyce geotermalnej wykonywanych na zamówienie Ministra Środowiska i wsparcie inwestycji geotermalnych ze środków NFOŚiGW. Współpraca ze środowiskami naukowymi zainteresowanymi rozwojem geotermii w kraju.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ul. Wawelska 52/54 00-922 Warszawa www.mos.gov.pl.