INSTRUKCJA OBSŁUGI POJEDYNCZYCH PANELI ML1 i ML-A DO ROZPRĘŻANIA GAZÓW SPECJALNYCH Niniejszy dokument, jak i informacje w nim zawarte stanowią własność Air Liquide Polska Sp. z o.o., ul. Jasnogórska 9, 31-358 Kraków, zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy KRS pod numerem 0000122583, kapitał zakładowy 300 810 000 PLN, NIP 944-12-51-003 lub spółek z nią powiązanych ( Air Liquide ). Dokument ten stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa Air Liquide. Wykonywanie opracowań dokumentu jak i ujawnianie go, zarówno w części jak i w całości, podmiotom trzecim wymaga uzyskania uprzedniej pisemnej zgody Air Liquide. Podmiot, który uzyskał ten dokument, nie będąc jego odbiorcą, nie jest uprawniony do korzystania z tego dokumentu i jest zobowiązany do natychmiastowego poinformowania nadawcy oraz zniszczenia dokumentu. Spis treści Użytkowanie i zastosowanie 2 Właściwości 2 Bezpieczeństwo 3 Uruchomienie 5 Procedura wymiany butli 7 Kontakt 7 Instrukcja obsługi paneli ML1 i ML-A do rozprężania gazów specjalnych Strona 1/7
1. UŻYTKOWANIE I ZASTOSOWANIE Pojedynczy panel rozprężania i redukcji ML jest wykorzystywany do: podłączenia butli do instalacji gazowej, rozprężania gazów magazynowanych pod wysokim ciśnieniem (300 bar i 15 C) w butlach do ciśnienia 10 bar, podłączenia 1 lub 2 butli bez zewnętrznych rozgałęzień. 1.1. Zakres użytkowania Pojedynczy panel rozprężania ML jest przeznaczony do dystrybucji gazów czystych (laboratoryjnych) lub mieszanek gazowych. Panele te są głównie stosowane do zasilania analizatorów (chromatografów, spektrometrów...) oraz do wytwarzania atmosfery ochronnej przy pracach badawczych i w przemysłowych laboratoriach kontrolnych. W przypadku konieczności stosowania jakichkolwiek innych gazów prosimy o kontakt z przedstawicielem firmy Air Liquide. 2. WŁAŚCIWOŚCI 2.1. Parametry pracy Model Max. ciśnienie operacyjne na wejściu przy 15 C (bar) Ciśnienie wylotowe maksymalne (bar) Przepływ nominalny dla azotu (m 3 /h N 2 ) Możliwa regulacja ciśnienia wylotowego (bar) ML1 300-10-50 300 10 50 0,5-10 ML1 300-16-8 300 1 do 16 8 ML-A 25-1,5-1 25 1,5 1 *Zgodnie z ISO 2503: ciśnienie wlotowe P = (ciśnienie wylotowe Px2) + 1 bar. Temperatura pracy: -20 C do +50 C 2.2. Charakterystyka konstrukcyjna urządzenia rama z lekkiego stopu, reduktor z mosiądzu niklowanego (ML1) lub chromowanego (ML-A) z: - membraną ze stopu kwasoodpornego przyłączoną do zaworu, - zaworem z mosiądzu, pokrytym poliamidem 6-6, zawory z mosiądzu z membraną przyłączoną do zaworu z PCTFE, szczelność względem otoczenia zewnętrznego: 3 x 10-6 mbar.l/s (He). Instrukcja obsługi paneli ML1 i ML-A do rozprężania gazów specjalnych Strona 2/7
3. BEZPIECZEŃSTWO 3.1. Składowanie gazu Składowanie gazów może podlegać ustawodawstwu, które stosuje się do instalacji podlegających pod Ministerstwo Ochrony Środowiska. W zależności od rodzaju gazu i w przypadku przekraczania pewnych jego ilości składowych, magazynowanie gazu powinno być zgłoszone lub odpowiednie pozwolenie powinno być wydane przez odpowiedni urząd. Instalacja panelu rozprężania i redukcji powinna być przeprowadzona przez specjalistę oraz powinna podlegać regularnym przeglądom wykonywanym przez specjalistę w celu zapewnienia jak najlepszego funkcjonowania wraz z zapewnieniem bezpieczeństwa pracy. Prosimy o kontakt z firmą Air Liquide w celu zapewnienia regularnych przeglądów panelu w ramach umowy przeglądowej (opcjonalna). 3.2. Zasady bezpieczeństwa Air Liquide zastrzega, że sprzęt może być użytkowany jedynie zgodnie z zastosowaniami do jakich został on zaprojektowany. W przypadku innego zastosowania urządzenia przez klienta, Air Liquide nie ponosi odpowiedzialności za konsekwencje takiego zastosowania. Użytkownik powinien ściśle i obowiązkowo przestrzegać obowiązujących zasad, regulaminu i zaleceń. W szczególności użytkownik ponosi odpowiedzialność za wszelkie wypadki i szkody cielesne, materiałowe lub nie materiałowe, bezpośrednie lub pośrednie jakie mogą wyniknąć z niewłaściwego montażu, wprowadzenia zmian na własną rękę lub błędu w przypadku czynności przeglądowo-konserwacyjnych. Każda z osób biorących udział w obsłudze panelu powinna zapoznać się z niniejszą instrukcją, jak również z pozostałymi przepisami i instrukcjami bezpieczeństwa odnoszącymi się do tego typu sprzętu i użytkowanych gazów (szczególnie dotyczy to instrukcji bezpieczeństwa i kart bezpieczeństwa). Należy używać jedynie sprzętu, który jest dopuszczony do użytkowania dla danego rodzaju stosowanego gazu oraz który zapewnia żądane parametry ciśnienia i przepływu. Należy używać jedynie sprzętu w bardzo dobrym stanie technicznym. Należy upewnić się, że butle lub wiązki zainstalowane są na płaskiej poziomej powierzchni oraz że butle zamocowane są do odpowiedniej konstrukcji podtrzymującej. W ten sposób unika się zagrożenia związanego z upadkiem butli. Należy czuwać nad tym, aby butle lub wiązki znajdowały się w miejscu wystarczająco wentylowanym i z dala od wszelkich źródeł ciepła. Należy przeczytać karty bezpieczeństwa dotyczące gazów, wydawane przez Air Liquide. Nigdy nie należy wykonywać żadnych operacji na urządzeniach lub rurociągach, które znajdują się pod ciśnieniem. Należy przewidzieć urządzenia bezpieczeństwa, które spełniałyby rolę prewencyjną w stosunku do danego zagrożenia, które związane jest szczególnie z przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia oraz ze zjawiskiem cofania się danego gazu. Obwód na wyjściu z modułu M2D powinien być zabezpieczony zaworem bezpieczeństwa dostosowanym do tego obwodu (dodatkowo, oprócz zaworu bezpieczeństwa na płytce). Należy zapewnić, aby otwory wylotowe z zaworu bezpieczeństwa nie były zatkane. Nigdy nie należy przepuszczać gazu przez reduktory w kierunku odwrotnym (przez wyjście), powoduje to zagrożenie uszkodzenia i możliwość zanieczyszczenia. Wszystkie zawory butli lub wiązek należy otwierać wolno i stopniowo. Instrukcja obsługi paneli ML1 i ML-A do rozprężania gazów specjalnych Strona 3/7
Należy czuwać nad szczelnością połączeń. Nigdy nie używać środków smarnych w trakcie montażu i obsługi instalacji gazów sprężonych (zagrożenie samozapłonu). W trakcie eksploatacji paneli gazów sprężonych przestrzegać zalecenia dotyczącego utrzymywania czystości. Penetrowanie paneli przez różnego rodzaju cząstki jest przyczyną większości uszkodzeń. W przypadku wodoru oraz acetylenu, wyloty z zaworów wydmuchowych do atmosfery oraz z zaworu bezpieczeństwa powinno znajdować się na wysokości nie niższej niż 2,5 metra ponad ziemią. Aby uniknąć wzbogacania atmosfery w tlen i zagrożeń związanych z nagłym zapaleniem, tlen nigdy nie może być używany w zastępstwie sprężonego powietrza. Obowiązuje całkowity zakaz palenia w pobliżu instalacji gazów technicznych. Nie ogrzewać, nie zbliżać się z otwartym ogniem do tego typu urządzeń. Panel zaprojektowany jest w sposób, który umożliwia stosowanie innych akcesoriów. Montowanie takich akcesoriów powinno być przeprowadzane przez kwalifikowany personel. Urządzenia tego typu muszą być poza zasięgiem dzieci. Należy przestrzegać napisów i wskazówek umieszczanych na urządzeniach. Jest wymagane wyznaczenie osoby (osób) odpowiedzialnej za użytkowanie gazów i urządzeń na terenie eksploatującego zakładu, która, po wcześniejszym przeszkoleniu, będzie czuwała nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa i upewni się o ich znajomości przez innych użytkowników. 3.3. Zasady eksploatacji gazów korozyjnych Gazy korozyjne mogą powodować korozję w reakcji z metalami oraz materiałami syntetycznymi. Nie korodują przy odpowiedniej temperaturze i braku wilgoci, jednak nawet bardzo mała ilość wilgoci (kilka ppm) powoduje gwałtowną korozję. W celu wydłużenia czasu pracy urządzeń i ochrony sprzętu (możliwość wycieku), muszą zostać obowiązkowo zachowane dwa wymagania: system musi zostać kompletnie pozbawiony wilgoci (objętość wody <5 ppm); dotyczy to również czystości systemu przed pierwszym użyciem oraz po zmianie butli, system musi być całkowicie szczelny (1 do 3 x 10-9 mbar.l/s (He)), wymaga to bardzo dokładnego zaprojektowania systemu. Instrukcja obsługi paneli ML1 i ML-A do rozprężania gazów specjalnych Strona 4/7
4. URUCHOMIENIE 4.1. Przyłącza wejście: gwint wewnętrzny: M16 X 1,336 SI, wyjście: gwint wewnętrzny G 3/8, połączenie wyjściowe: dwupierścieniowa złączka zaciskowa ze stali nierdzewnej do zaciśnięcia na rurze 6 do 10 mm, podłączenie zaworu bezpieczeństwa: rura o średnicy wewnętrznej min. 3 mm. Szczelność każdego panelu jest sprawdzana u producenta przed uruchomieniem. Po montażu szczelność urządzenia w instalacji jest sprawdzana przez serwis wykonujący instalację. 4.2. Uruchomienie Należy postępować zgodnie z następującą instrukcją: upewnić się, że zawór wlotowy (2) oraz zawór czyszczący (3) są zamknięte, jeśli zamontowany jest opcjonalny reduktor ciśnienia wylotowego, odkręcić pokrętło regulujące ciśnienie. Etap pierwszy: przedmuchiwanie węży przyłączeniowych Oczyszczanie węży polega na wykonaniu kolejnych czynności: otwarcie zaworu butlowego, zamknięcie zaworu butlowego, otwarcie zaworu przedmuchowego, zamknięcie zaworu przedmuchowego, gdy ciśnienie na manometrze jest bliskie ciśnieniu atmosferycznemu (czynność tą powtórzyć co najmniej trzykrotnie). Etap drugi: uruchomienie i kontrola czynności wstępne: - zamknąć zawory butlowe, - zamknąć zawór wlotowy (2), - zamknąć zawór przedmuchowy (3), otworzyć zawory butlowe, powoli otworzyć zawór wlotowy (2), kontrolować ciśnienie wylotowe na manometrze. Etap trzeci: pozwolić na normalny przepływ gazu przez instalację aby przedmuchać instalację rurową, w przypadku modelu z reduktorem ciśnienia proszę pamiętać o dokręceniu pokrętła regulującego. UWAGA: zawory odcinające należy otwierać powoli i stopniowo. Instrukcja obsługi paneli ML1 i ML-A do rozprężania gazów specjalnych Strona 5/7
4.3. Schemat budowy panelu rozprężania i redukcji ML Element Opis 1 Regulator ciśnienia 2 Zawór wlotowy 3 Zawór przedmuchowy 5 6 Manometr wysokiego ciśnienia - ciśnienie gazu w butli Manometr niskiego ciśnienia - ciśnienie gazu na rurociągu (na wyjściu) 7 Zawór bezpieczeństwa 8 9 Wyjście z zaworu przedmuchowego Filtr oraz linka zabezpieczająca 10 Wąż ciśnieniowy 11 Zawór butli Element Opis 4 Filtr 12 Ogranicznik przepływu 13 Wyjście 14 Zawór niskiego ciśnienia - opcjonalnie Instrukcja obsługi paneli ML1 i ML-A do rozprężania gazów specjalnych Strona 6/7
5. PROCEDURA WYMIANY BUTLI 1. Zamknąć zawór (2). 2. Zamknąć zawór butlowy (11). 3. Powoli otworzyć zawór przedmuchowy (3). 4. Zamknąć zawór przedmuchowy (3). 5. Odłączyć wąż ciśnieniowy do butli (10). 6. Wymienić butle. 7. Podłączyć wąż ciśnieniowy (pamiętać o zmianie uszczelki). 8. Powoli otworzyć zawór butlowy (11). 9. Zamknąć zawór butlowy (11). 10. Odczekać ok. 1 minutę. 11. Powoli otworzyć zawór przedmuchowy (3). 12. Zamknąć zawór przedmuchowy (3). 13. Powtórzyć trzykrotnie cykl od punktu (8) do (13). 14. Powoli otworzyć zawór butlowy, co najmniej dwa obroty. INFORMACJA: nie pozostawiać węży ciśnieniowych na podłodze podczas zmiany butli, pamiętać o umieszczeniu butli w uchwytach na butle. UWAGA: wszystkie węże powinny być podłączone przed otwarciem zaworów butlowych. W przypadku niewłaściwej pracy urządzenia należy niezwłocznie skontaktować się z przedstawicielem firmy Air Liquide Polska Sp. z o.o. 6. KONTAKT Aby uzyskać dodatkowe informacje dotyczące oferowanych elementów wyposażenia instalacji do magazynowania i rozprężania gazów specjalnych prosimy o kontakt: Marcin Nowicki tel.kom.: 608 683 060 e-mail: marcin.nowicki@airliquide.com Robert Królikowski tel.kom.: 606 803 619 e-mail: robert.krolikowski@airliquide.com Air Liquide Polska Sp. z o.o. ul. Jasnogórska 9 31-358 Kraków www.airliquide.com/pl/polska Informacje zawarte w tym dokumencie są poufne i są własnością Air Liquide; nie mogą zostać ujawnione stronie trzeciej. Instrukcja obsługi paneli ML1 i ML-A do rozprężania gazów specjalnych Strona 7/7