RAPORT ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO BUDOWA STACJI DEMONTAŻU POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI, NA DZIAŁCE NR 105/6, KARTUZY, POWIAT KARTUSKI Etap: uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację inwestycji Adres inwestycji: dz. nr 105/6, obręb 8 008, m. Kartuzy, gmina Kartuzy Inwestor: Cybula Józef zam. ul. Słoneczna 2, Łapalice, 83-300 Kartuzy Opracowanie: inż. Łukasz Goitowski inż. Radosław Stasiak Kartuzy, listopad 2014 r.
SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 5 1.1 Przedmiot opracowania... 5 1.2 Podstawa prawna i źródła informacji... 5 1.3 Klasyfikacja przedsięwzięcia... 8 1.4 Cel i zakres raportu... 8 2. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA... 9 2.1 Lokalizacja przedsięwzięcia... 9 2.2 Charakterystyka przedsięwzięcia... 11 2.3 Warunki użytkowania terenu w fazie realizacji, eksploatacji i likwidacji... 41 3. OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIECIA NA ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 r. O OCHRONIE PRZYRODY... 50 4. OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI... 51 5. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW PRZEDSIĘWZIĘCIA ORAZ ICH ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO... 51 5.1 Wariant I... 51 5.2 Rozpatrywane warianty alternatywne... 52 5.3 Wariant wybrany z uzasadnieniem... 53 5.4 Wariant najkorzystniejszy dla środowiska... 54 5.5 Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku nie podejmowania przedsięwzięcia... 54 6. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW, W TYM RÓWNIEŻ W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ, A TAKŻE MOŻLIWEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO... 55 7. UZASADNIENIE PROPONOWANEGO PRZEZ WNIOSKODAWCĘ WARIANTU, ZE WSKAZANIEM JEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO... 56 7.1 Etap budowy (realizacji)... 56 7.1.1 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i glebę... 58 7.1.2 Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne. Analiza wpływu na cele środowiskowe w planie gospodarowania wodami na obszarze Dolnej Wisły.... 60 7.1.3 Oddziaływanie na powietrze, ludzi i klimat akustyczny... 62 7.1.4 Oddzialywanie na rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze... 63 7.1.5 Oddziaływanie na dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy... 64 7.2 Etap eksploatacji... 64 7.2.1 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi oraz analiza wpływu na cele środowiskowe zawarte w planach gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Dolnej Wisły... 65 7.2.2 Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne... 69 7.2.3 Oddziaływanie na klimat akustyczny... 71 Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 2
7.2.4 Oddziaływanie gospodarki odpadami... 74 7.2.5 Oddziaływanie na szatę roślinną, siedliska przyrodnicze i zwierzęta... 93 Oddziaływanie na rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze... 95 7.2.6 Oddziaływanie na warunki życia ludzi... 96 7.2.7 Oddziaływanie na krajobraz... 97 7.2.8 Oddziaływanie na dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy... 97 7.2.9 Oddziaływanie w sytuacjach awaryjnych... 97 7.2.10 Wzajemne oddziaływanie między w/w elementami... 98 7.2.11 Możliwość wystąpienia oddziaływania skumulowanego... 100 7.3 Etap likwidacji... 101 8. OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH PRZEZ WNIOSKODAWCĘ ORAZ OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO OBEJMUJĄCY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-, ŚREDNIO- I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO WYNIKAJĄCE Z:... 102 8.1 Istnienia przedsięwzięcia... 102 8.2 Wykorzystania zasobów środowiska... 104 8.3 Emisji... 105 9. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU... 107 10. PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNOLOGII Z TECHNOLOGIĄ SPEŁNIAJĄCĄ WYMAGANIA, O KTÓRYCH MOWA W ART. 143 USTAWY Z DNIA 27 KWIETNIA 2001 r. PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA... 111 11. WSKAZANIE, CZY DLA PRZEDSIĘWZIĘCIA KONIECZNE JEST USTANOWIENIE OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA W ROZUMIENIU PRZEPISÓW USTAWY Z DNIA 27 KWIETNIA 2001 r. PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA... 112 12. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM... 112 13. MONITOROWANIE ZMIAN W ŚRODOWISKU... 113 14. WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO, OPRACOWUJĄC RAPORT... 115 15. STRESZCZENIE RAPORTU... 115 Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 3
WYKAZ RYCIN Rysunek 1 Lokalizacja działki nr ew. gr. 105/6 w m. Kartuzy (żródło: www.kartuzy.e-mapa.net).... 10 Rysunek 2 Lokalizacja przedsięwzięcia względem form ochrony przyrody. (źródło: http://portalgis.gdansk.rdos.gov.pl/)... 11 Rysunek 3 Projekt zagospodarowania terenu. (źródło: opracowanie własne)... 18 Rysunek 4 Aktualne zagospodarowanie terenu.... 42 Rysunek 5 Lokalizacja zamierzenia w rejonie jednolitej części wód podziemnych JCWPD (opracowano na podstawie map Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej).... 61 WYKAZ TABEL Tabela 1 Poziom emisji hałasu podczas pracy wybranych maszyn budowlanych... 63 Tabela 2 Dopuszczalne wskaźniki zanieczyszczeń wymagających uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.... 67 Tabela 3 Zestawienie wielkości emisji.... 70 Tabela 4 Dopuszczalne poziomu hałasu w środowisku.... 72 Tabela 5 Przewidywane ilości odpadów przyjmowanych do demontażu.... 75 Tabela 6 Odpady pochodzące z demontażu pojazdów.... 76 Tabela 7 Sumaryczne zestawienie powstających odpadów powstałych poza demontażem pojazdów... 91 Tabela 8 Wzajemne powiązania oddziaływań na elementy środowiska.... 99 Tabela 9 Ocena oddziaływania przedsięwzięcia.... 106 ZAŁĄCZNIKI: 1. wyrys z mapy ewidencyjnej skala 1:1 000 2. wypisy uproszczone z rejestru gruntów 3. wyrys z mapy zasadniczej mapa do celów informacyjnych skala 1:500 Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 4
1. WSTĘP 1.1 Przedmiot opracowania Przedmiotem niniejszego raportu jest ocena oddziaływania na środowisko zamierzenia Inwestora, dotyczącego budowy stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji na działce nr 105/6 w Kartuzach,gm. Kartuzy, pow. kartuski. 1.2 Podstawa prawna i źródła informacji Niniejsze opracowanie sporządzono na podstawie niżej wymienionych aktów prawnych, oraz na podstawie informacji, których źródła na bieżąco wskazano w treści raportu. 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U z 2013 r. poz. 1232 ze zm.) 2. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 ze zm.) 3. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 03.80.717 z dnia 10 maja 2003 r. z póź. zm. Dz. U. 2008 nr 220 poz. 1413) 4. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz.1118, z póź. zm.) 5. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21). 6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z dnia 8 października Nr 112, poz. 1206) 7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397 ze zm.) 8. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 15 czerwca 2002 r. Nr 75, poz. 690 z póź. zm.) 9. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 stycznia 2012r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo wodne (Dz. U. z dnia 9 lutego 2012r., poz. 145 ze zm.) Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 5
10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984 ze zm.), 11. Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku ((Dz. U. z dnia 22 stycznia 2014 r., poz., 112). 12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 10.16.87 z dnia 3 lutego 2010 r.) 13. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z dnia 18 września 2012 r., poz. 1031) 14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 kwietnia 2011 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. 2011, Nr 95, poz. 558) 15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291) 16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz. U. 2010 Nr 130, poz. 881) 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. 2010 Nr 130, poz. 880) 18. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627 z póź. zm.) 19. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U. Nr 8, poz. 70) 20. Ustawa z dnia 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 391) 21. Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011r., o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. Nr 122, poz. 695) 22. Ustawa z dnia 17 lipca 2009r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. Nr 130, poz. 1070). Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 6
23. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 124, poz. 1030) 24. Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2005 r. Nr 25, poz. 202, Nr 175, poz. 1458, z 2007 r. Nr 176, poz. 1236, z 2009 r. Nr 79, poz. 666, Nr 92, poz. 753, Nr 215, poz. 1664, z 2010 r. Nr 28, poz. 145, Nr 76, poz. 489 ze zm.) 25. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu oraz sposobu demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 121, poz. 1138) 26. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 29 czerwca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. Nr 128, poz. 892). 27. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu przedmiotów wyposażenia i części wymontowanych z pojazdów, których ponowne użycie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego lub negatywnie wpływa na środowisko (Dz. U. Nr 201, poz. 1666) 28. Ustawa z dnia z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym obrocie odpadami (Dz. U. Nr 124, poz. 859 ze zm.) 29. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2010 r. w sprawie obliczania poziomów odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2010 r. Nr 202, poz. 1340) 30. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi (Dz. U. Nr 192, poz. 1968) 31. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U. Nr 79, poz. 666) 32. Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 marca 2006 r. w sprawie listy istotnych elementów pojazdu kompletnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 58, poz. 407) 33. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 kwietnia 2010 r. w sprawie sposobu unieważniania dokumentów pojazdów wycofanych z eksploatacji, wzorów zaświadczeń wydawanych dla tych pojazdów, sposobu przechowywania zaświadczeń oraz prowadzenia ewidencji (Dz. U. z 2010 r. Nr 75, poz. 476) Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 7
34. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu przekazywania informacji o pojazdach wycofanych z eksploatacji oraz zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 257, poz. 1746). 1.3 Klasyfikacja przedsięwzięcia Zgodnie z art. 59 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko ( 2 ust. 1 pkt. 42), stacje demontażu w rozumieniu ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202, z późn. zm.), zaliczane są do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Dla omawianej działki brak jest opracowanego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku omawianego przedsięwzięcia jest niezbędna do uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla przedmiotowego przedsięwzięcia (art. 72 ust. 1 pkt 3 ustawy ooś). 1.4 Cel i zakres raportu Celem niniejszego raportu jest: potwierdzenie celowości planowanego przedsięwzięcia określonej w rozwiązaniach techniczno technologicznych i budowlanych zawartych w koncepcji inwestycji, identyfikacja i ocena możliwych rozwiązań planowanego przedsięwzięcia spełniających założone kryteria racjonalności, określenie uwarunkowań środowiskowych oraz przestrzennych faz realizacji, funkcjonowania i likwidacji planowanego przedsięwzięcia, określenie charakteru, znaczenia i zasięgu potencjalnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze, przestrzeń, krajobraz, dziedzictwo kulturowe oraz dobra materialne związanych z realizacją i funkcjonowaniem planowanego przedsięwzięcia, Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 8
określenie możliwości łagodzenia ewentualnych niekorzystnych wpływów i oddziaływań, określenie możliwości wystąpienia sytuacji awaryjnych oraz sposobów ograniczenia zagrożeń nimi powodowanych, określenie planu monitoringu środowiska na etapie budowy i funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia, określenie wpływów na interesy osób trzecich. Zakres opracowania obejmuje analizę wszystkich rodzajów potencjalnych oddziaływań i uciążliwości inwestycji w fazie budowy, normalnej eksploatacji lub likwidacji, na tle uwarunkowań środowiskowych, odniesionych do wymogów prawa. W zakres raportu wchodzi charakterystyka źródeł emisji, identyfikacja wytwarzanych zanieczyszczeń, określenie poziomu hałasu przenikającego z terenu inwestycji do środowiska, określenie zasięgu uciążliwości obiektu na podstawie technologii oraz wstępnych obliczeń. Raport wskazuje na potencjalne zagrożenie środowiska przedmiotowej inwestycji i określa sposoby minimalizacji jej wpływu. W opracowaniu zidentyfikowano i określono skutki potencjalnych sytuacji awaryjnych. Podstawowym warunkiem z zakresu ochrony środowiska jest nie wywoływanie uciążliwości poza granicami działki wydzielonej pod planowane przedsięwzięcie. 2. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA 2.1 Lokalizacja przedsięwzięcia Realizacja planowanego przedsięwzięcia polegać będzie na przebudowie istniejącego obiektu Stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną na terenie działki nr 105/6 m. Kartuzy, powiat kartuski, województwo pomorskie. Lokalizację przedmiotowego zamierzenia przedstawiono na ryc. 1 poniżej. Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 9
Lokalizacja przedsięwzięcia Rysunek 1 Lokalizacja działki nr ew. gr. 105/6 w m. Kartuzy (żródło: www.kartuzy.emapa.net). Działka przeznaczona pod inwestycję znajduje się na terenie miejscowości Kartuzy, obręb Kartuzy Nr 0008,8. Zjazd na działkę nr 105/6 następuje z drogi wojewódzkiej nr 211 (Kartuzy Żukowo) poprzez działki nr 106/2 oraz 105/4. W bezpośrednim sąsiedztwie analizowanego terenu działki nr 105/6 od strony: północnej znajduje się działka nr 105/5 - Bi inne tereny zabudowane, zachodniej działka nr 105/4 - droga, południowej działka nr 105/8 - Bi inne tereny zabudowane, wschodniej działka nr 179/5 lasy i grunty leśne. Planowane przedsięwzięcie ma ograniczony zakres przestrzenny i będzie się ograniczać do działki Inwestora. Przedmiotowa działka znajduje się poza wszelkimi formami ochrony przyrody, w tym poza rezerwatami przyrody, zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi oraz obszarami chronionego krajobrazu czy parkami krajobrazowymi. Teren analizowanego przedsięwzięcia położony jest poza obszarami NATURA 2000. Lokalizację przedsięwzięcia względem form ochrony przyrody przedstawiono na ryc. 2. Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 10
Lokalizacja przedsięwzięcia Rysunek 2 Lokalizacja przedsięwzięcia względem form ochrony przyrody. (źródło: http://portalgis.gdansk.rdos.gov.pl/) Planowane przedsięwzięcie zlokalizowane jest w odległości ok. 110 m od granicy Kartuskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Planowane przedsięwzięcie nie jest związane z zarządzaniem bądź ochroną obszaru NATURA 2000, ani też nie oddziałuje znacząco na tego typu obszary. 2.2 Charakterystyka przedsięwzięcia Stacja Demontażu Pojazdów prowadzona będzie zgodnie z wytycznymi zawartymi w Ustawie z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202 z póź. zm. Dz. U. Nr 175, poz. 1458) oraz zgodnie z szeregiem rozporządzeń: 1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2010 r. w sprawie obliczania poziomów odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2010 r. Nr 202, poz. 1340) 2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. Nr 143, poz.1206). Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 11
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 29 czerwca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 128, poz. 892). 4. Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 marca 2006 r. w sprawie listy istotnych elementów pojazdu kompletnego (Dz. U. Nr 58, poz. 407) 5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu przedmiotów wyposażenia i części wymontowanych z pojazdów, których ponowne użycie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego lub negatywnie wpływa na środowisko (Dz. U. Nr 201, poz. 1666) 6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi (Dz. U. Nr 192, poz. 1968) 7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska oraz wykorzystania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. Nr 96, poz. 860) 8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu przekazywania informacji o pojazdach wycofanych z eksploatacji oraz zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 257, poz. 1746) Jednocześnie prowadzenie w/w instalacji wymaga spełnienia wymagań zawartych w ustawach: Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 stycznia 2012r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo wodne. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach. Ustawa z dnia z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym obrocie odpadami. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 12
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z póź. zm.) Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową. Ustawa z dnia 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz dotyczących w/w ustaw rozporządzeń. Aby prowadzić stację demontażu wycofanych z eksploatacji pojazdów, przedsiębiorca powinien uzyskać decyzję w zakresie gospodarki odpadami od właściwego miejscowo marszałka województwa oraz pozwolenie na użytkowanie obiektu budowlanego. Natomiast wojewódzki inspektor ochrony środowiska musi sprawdzić funkcjonowanie instalacji i urządzeń służących do demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Jeżeli pojazd jest wycofany z eksploatacji, to właściciel może przekazać go wyłącznie przedsiębiorcy, który prowadzi stację demontażu, albo punkt zbierania pojazdów. Przedsiębiorca, który prowadzi stację demontażu powinien: Usunąć z pojazdów wycofanych z eksploatacji niebezpieczne elementy i substancje (w tym również płyny) Wymontować z nich przedmioty wyposażenia i części nadające się do ponownego użycia, odzysku lub recyklingu Zapewnić bezpieczne dla środowiska i zdrowia ludzi przetwarzanie wycofanych z eksploatacji pojazdów oraz odpadów, które z nich powstały Unieważnić dowód rejestracyjny, kartę pojazdu i tablice rejestracyjne, wydać zaświadczenie o jego demontażu i oświadczyć w nim, że unieważnia dowód, kartę i tablice Sporządzić w trzech egzemplarzach to zaświadczenie; jeden dla właściciela pojazdu, drugi dla organu rejestrującego (który jest właściwy dla miejsca ostatniej rejestracji pojazdu), a trzeci pozostawia w swojej firmie Przekazać w ciągu 7 dni organowi rejestrującemu Prowadzić ewidencję zaświadczeń o demontażu pojazdu oraz zaświadczeń o przyjęciu niekompletnego pojazdu Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 13
Sporządzać roczne sprawozdania m.in. o liczbie, markach, masie i roku produkcji samochodów wycofanych z eksploatacji i przyjętych do stacji demontażu, masie odpadów poddanych odzyskowi i recyklingowi Przechowywać przez 5 lat (licząc od końca roku kalendarzowego) zaświadczenia, które potwierdzają odzysk i recykling. Natomiast właściciel pojazdu w ciągu 30 dni od otrzymania zaświadczenia, powinien złożyć wniosek o wyrejestrowanie go. 1. Uwarunkowania bezpieczeństwa ekologicznego Organizacja SDP jest ukierunkowana na zachowanie szczególnej ostrożności w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego. Niewłaściwa gospodarka odpadami może, bowiem spowodować poważne zagrożenia dewastacji środowiska naturalnego na terenie SDP, jak i w jej pobliżu. Średnia zawartość płynów w samochodzie wynosi ok. 17 dm 3. Pozostawione w demontowanym pojeździe stanowią zagrożenie dla środowiska, a także dla osób obecnych podczas demontażu. Odpowiedzialna gospodarka odpadami może ustrzec się ewentualnego zanieczyszczenia i zagrożeń takich, jak: skażenie ziemi i wód wyciekającymi z SWE płynami, szczególnie przepracowanymi olejami, płynami hamulcowymi, do spryskiwania szyb a także elektrolitem z akumulatorów oraz paliwem ze zbiorników SWE (ostatnie stwarzają także zagrożenie pożarowe), skażenie ziemi i wód materiałami ciężkimi i innymi substancjami stałymi, takimi jak: rtęć, ołów, kadm, azbest oraz materiałami ciężkimi z katalizatorów spalin, wyłączników rtęciowych, akumulatorów, zanieczyszczenie atmosfery substancjami gazowymi szczególnie freonem R12 (lub innymi płynami chłodniczymi) z instalacji klimatyzacyjnej, gazami z instalacji LPG, parami olejów, płynów chłodniczych, elektrolitu oraz parami paliw płynnych (niektóre są także zagrożeniami pożarowymi i wybuchowymi), niszczenie krajobrazu przez zaśmiecanie terenu SDP. Zdając sobie sprawę z powyższych zagrożeń SDP muszą przeprowadzić dokładną analizę w oparciu o specjalistyczne oceny gospodarki hydro-ściekowej w celu uniknięcia zakażenia gruntów na terenie SDP oraz sąsiednich. Użycie odpowiednich pojemników oraz skrupulatna gospodarka odpadami Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 14
uniemożliwia przedostanie sie do atmosfery i gleby odpadów stwarzających potencjalne zagrożenie dla środowiska. Stad uszczelnienia powierzchni narażonej na te niebezpieczeństwa. Zastosowanie separatora substancji ropopochodnych oraz specjalistycznych urządzeń, stoi na przeszkodzie nieumyślnemu zakażeniu środowiska. Inne zagrożenia przekroczenie norm hałasu zagrożenie pożarowe zagrożenie bezpieczeństwa obsługi Najczęściej przekroczenie norm hałasu może wystąpić podczas prasowania karoserii, przy czym operacje te nie są aktualnie planowane. 2. Przebieg demontażu samochodów Proces demontażu pojazdów samochodowych uzależniony jest od wielu czynników związanych z wyposażeniem zakładu. Z tego względu możliwe są nieznaczne odstępstwa od wskazanych w dokumentach ustawodawczych i wykonawczych, określających funkcjonowanie instalacji demontażu samochodów. Odstępstwa mogą dotyczyć jedynie sposobu demontażu związanego z pozyskiwaniem części i zespołów do ponownego zastosowania, jak również proponowanego wyposażenia (narzędzia i urządzenia) oraz w niektórych przypadkach kolejności i zakresu przeprowadzanych operacji. Natomiast procedury funkcjonowania zakładu są wyraźnie określone, a sposób ich realizacji precyzyjnie opisany w technologii demontażu pojazdów. Operacje, które musza być wykonane ze względu na bezpieczeństwo i ochronę środowiska: Pomiar masy własnej pojazdu dostarczonego do demontażu. Demontaż akumulatora z pojazdu i umieszczenie go w specjalnym pojemniku (operacja niebezpieczna) Demontaż poduszki powietrznej (operacja niebezpieczna) Osuszenie pojazdu z płynów (operacja niebezpieczna): 1. paliwa, 2. gazu ze zbiornika i z instalacji gazowej (tylko-urządzenie specjalne), Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 15
3. oleju silnikowego, 4. oleju przekładniowego (skrzynia biegów, przekładnia główna, mosty), 5. oleju z układu wspomagania kierownicy, 6. oleju z amortyzatorów (przy demontażu podzespołu), 7. płynu chłodzącego, 8. czynnika z układu klimatyzacji (tylko urządzenie specjalne), 9. płynu niezamarzającego ze spryskiwaczy szyb, 10. płynu hamulcowego (tylko-urządzenie specjalne-próżniowe) 11. oleju ze sprężyn gazowych (przy demontażu podzespołu). Demontaż filtrów paliwa, oleju, powietrza i nawiewu. Demontaż zbiornika gazu. Operacje, które należy wykonać ze względu na potrzeby recyklingu: Demontaż gaśnicy. Demontaż narzędzi, trójkąta ostrzegawczego i podnośnika. Demontaż drzwi i pokryw. Demontaż siedzeń. Demontaż szyb i uszczelek. Demontaż kół i opon. Demontaż silnika, przekładni i elementów osprzętu (np. alternatora, rozrusznika, wału napędowego). Demontaż katalizatorów (składować w/g przepisów). Demontaż i segregacja tworzyw sztucznych (w tym zderzaków, desek rozdzielczych, reflektorów, nakładek, listew itp.). Demontaż tapicerki i pianek. Demontaż wykładzin. Demontaż instalacji elektrycznej. Segregacja części i materiałów do: recyklingu, ponownego użycia i odpadów. Pomiar mas materiałów przeznaczonych do recyklingu i odpadów. Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 16
Teren stacji demontażu pojazdów musi być zabezpieczony przed dostępem osób postronnych, w szczególności ogrodzony. Na terenie stacji będzie wyznaczone pomieszczenie do przyjmowania i obsługi osób przekazujących pojazdy wycofane z eksploatacji wyposażone w szafę metalową służącą do przechowywania dokumentów pojazdów. Na terenie obiektu będą wydzielone następujące sektory: przyjmowania pojazdów, magazynowania przyjętych pojazdów, usuwania z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych, w tym płynów, demontażu z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia oraz elementów, w tym odpadów, nadających się do odzysku, recyklingu albo unieszkodliwiania, sektor magazynowania części użytkowych, magazynowania odpadów. Sektory, przy zachowaniu wymagań wynikających z przepisów, mogą być ze sobą łączone. Ponieważ na aktualnym etapie inwestor nie posiada żadnych projektów zagospodarowania terenu (Prace projektowe podjęte zostaną po uzyskaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu) na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto poniższy plan zagospodarowania terenu przedsięwzięcia (ryc. 3). Należy jednak zaznaczyć, iż na etapie projektowym może on ulec zmianie. Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 17
Rysunek 3 Projekt zagospodarowania terenu. (źródło: opracowanie własne) Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 18
SEKTOR I Przyjmowanie pojazdów Sektor zlokalizowany będzie na utwardzonej, szczelnej powierzchni, wyposażonej w system odprowadzania ścieków przemysłowych do separatora substancji ropopochodnych o przepustowości przystosowanej do wielkości powierzchni objętej systemem odprowadzania ścieków przemysłowych. W zakładzie będzie zainstalowana waga o skali ważenia nie mniej niż 3,5 Mg, która pozwoli na ważenie dostarczanych pojazdów, zlokalizowane w północnej części działki w odległości 12,00m od biura obsługi klienta. Pomieszczenie do przyjmowania i obsługi osób (klientów) przekazujących pojazdy wycofane z eksploatacji, zlokalizowane jest w budynku w którym aktualnie prowadzona jest działalność sprzedaży artykułów rolniczych. Biuro obsługi klienta, wyposaża się w szafę metalową do przechowywania dokumentów (szczególnie zaświadczeń) oraz sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem specjalistycznym do ewidencji pojazdów, wystawiania zaświadczeń oraz ewidencji gospodarki odpadami. Nad funkcjonowaniem całości zagadnień dotyczących organizacji i funkcjonowania stacji czuwa kierownik stacji demontażu. Do obsługi osób należy wyznaczyć uprzednio przeszkolonego pracownika, do którego zadań należy: porównanie danych właściciela pojazdu na podstawie dowodu osobistego, porównanie danych pojazdu z dowodem rejestracyjnym pojazdu (nr VIN), ustalenie, czy dostarczony pojazd jest kompletny, w przypadku pojazdu niekompletnego (w obecności właściciela) skierować pojazd na wagę (stanowi jeden z elementów sektora), by ustalić brakującą masę własną pojazdu, wystawienie stosownego zaświadczenia: o "Zaświadczenie o demontażu pojazdu" (dla pojazdu kompletnego) o "Zaświadczenie o przyjęciu niekompletnego pojazdu" wpisanie wystawionego zaświadczenia do "Ewidencji zaświadczeń" unieważnienie dowodu rejestracyjnego przez obcięcie prawego dolnego rogu strony tytułowej (2 cm²), unieważnienie tablic rejestracyjnych przez rozwiercenie trzech równych otworów w równej odległości 1 cm od dolnej krawędzi miedzy wyróżnikiem województwa (lub powiatu) a danymi pojazdu, Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 19
pouczenie właściciela o terminie, w jakim winien się zgłosić do właściwego wydziału komunikacyjnego starostwa powiatowego; skierowanie właściciela pojazdu do kasy w celu uiszczenia ustalonej opłaty za brakującą masę pojazdu, wydanie właścicielowi pojazdu zaświadczenia i unieważnionych dokumentów pojazdu; SEKTOR II Magazynowanie przyjętych pojazdów Sektor magazynowania przyjętych pojazdów zlokalizowany będzie na utwardzonej, szczelnej powierzchni nie mniejszej niż 400 m 2, z zachowaniem pola manewrowego, wyposażonej w system odprowadzania ścieków przemysłowych, kierowanych do separatora substancji ropopochodnych o przepustowości przystosowanej do wielkości powierzchni objętej systemem odprowadzania ścieków. Pojazdy po przyjęciu i zaewidencjonowaniu są kierowane do tego sektora w miarę ich napływu od właścicieli. W przypadku dostawy pojazdu-wraku nieposiadającego substancji niebezpiecznych, tj. przykładowo braku silnika i podzespołów zawierających takie substancje pojazd-wrak jest kierowany bezpośrednio do sektora nr IV (Ryc. 3). Dostarczone pojazdy będą magazynowane w sposób zabezpieczający je przed wyciekiem paliw i płynów eksploatacyjnych. Niedopuszczalne jest magazynowanie pojazdów na boku i na dachu. Należy podkreślić, że w sektorze tym pojazdy nieosuszone są magazynowane przejściowo i będą sukcesywnie zabierane do dalszego przetwarzania w pozostałych sektorach, szczególnie nr III i IV (Ryc.3). SEKTOR III Usuwanie z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych, w tym płynów Sektor zlokalizowany będzie w obiekcie budowlanym (hali demontażu), posiadającym utwardzone, szczelne podłoże wyposażone w system odprowadzania ścieków przemysłowych kierowanych do separatora substancji ropopochodnych, zadaszenie oraz ściany boczne zabezpieczające przed czynnikami atmosferycznymi. Do usuwania substancji niebezpiecznych wyposaża się sektor w urządzenie do odsysania paliw i płynów eksploatacyjnych z zestawem do usuwania olejów. Użyte urządzenia stwarzają możliwości wielozadaniowe. Można usuwać Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 20
wszystkie paliwa i płyny zmieniając jedynie pojemniki, do których będzie się odsysać substancje. Sektor wyposaża się w oznakowane pojemniki na usunięte lub wymontowane z pojazdów następujące odpady: beczki wielofunkcyjne na: oleje silnikowe, oleje przekładniowe ze skrzyń biegów, mostów, oleje hydrauliczne, płyny chłodnicze, płyny niezamarzające do szyb, płyny hamulcowe, filtry oleju pojemniki z materiałów odpornych na kwasy na: akumulatory, wymontowane z pojazdów odpady kondensatorów, zawierające materiały wybuchowe, zawierające rtęć, zbiorniki ciśnieniowe na: usunięte z układów klimatyzacji substancje zubożające warstwę ozonową, inne specjalne pojemniki na: układy klimatyzacyjne, katalizatory spalin, oraz: pojemnik z sorbentami do neutralizacji wycieków Sektor ten jest szczególnym ogniwem stacji z uwagi na to, że przejmowane są w nim odpady niebezpieczne ze względu na bezpieczeństwo osób i dla środowiska naturalnego. Odsysanie paliw i płynów, eliminowanie substancji niebezpiecznych jest ewidencjonowane w celu wykazania stopnia odzysku i recyklingu. Istotną rolę odgrywa kolejność czynności realizowanych przez obsługującego pracownika w tym sektorze, i jest ona następująca: odłączyć i zdemontować akumulator i umieścić go w specjalnym pojemniku, osuszyć pojazd z paliwa (benzyna, olej napędowy), etylina i ON oddzielnie, Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 21
jeśli pojazd był wyposażony w instalacje LPG należy odłączyć i zdemontować butle (pojemnik na gaz skroplony) i przetransportować go do magazynu odpadów niebezpiecznych, usuwanie gazu ze zbiornika wykona specjalistyczna firma (umowa), osuszyć pojazd z olejów: silnikowego i przekładniowych, (zdemontować filtr oleju), każdy rodzaj oddzielnie w pojemnikach, osuszyć pojazd z płynów: chłodniczego, do spryskiwaczy i hamulcowego, każdy rodzaj płynów oddzielne pojemniki. zdemontować poduszki powietrzne, (jeśli były montowane), zdemontować katalizator spalin, (jeśli był instalowany), usunąć z układu klimatyzacji substancje zubożającą warstwę ozonową. (Powyższe zdemontowane podzespoły i układy zostaną przekazane specjalistycznym firmom zajmującym się unieszkodliwianiem tych układów) Poszczególne pojemniki z chwilą ich wypełnienia będą przewożone go sektora nr VI, gdzie znajdują się zbiorniki o większej pojemności. Ponadto sektor jest wyposażony awaryjnie w sorbenty do natychmiastowego usuwania nieznacznych plam po paliwach lub olejach. SEKTOR IV Demontaż z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia Sektor organizuje się w pobliżu sektora usuwania odpadów niebezpiecznych III z uwagi na to, że jest tutaj kontynuowany demontaż dalszych odpadów, które mogą być umieszczone w pojeździe w miejscach trudno dostępnych. Sektor zlokalizowany w obiekcie budowlanym z zachowaniem tych samych wymagań techniczno-budowlanych, co sektor usuwania z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych. W sektorze tym pracownicy muszą kierować się zasadą, że zdemontowane odpady mogą stanowić niebezpieczeństwo dla środowiska i dlatego należy je w gnieździe demontażu wyeliminować w pierwszej kolejności. Do powyższego procesu wykorzystuje się urządzenia takie jak: Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 22
klucz udarowy (pneumatyczny), do demontowania dużych elementów przykręconych z zapieczonymi śrubami. Powyższe urządzenie jest zasilane sprężonym powietrzem przez sprężarkę. nożyce do ciecia blach (do 30 mm), zestaw narzędzi podstawowych, kluczy, przecinaków, itp. Znajdujące się w bliskiej odległości pojemniki segregacyjne służą do magazynowania zdemontowanych odpadów. O zdemontowanych z pojazdu częściach i podzespołach przeznaczonych do ponownego użycia decyduje kierownik Stacji demontażu pojazdów (dalej SDP). W sektorze oddzielane są opony od felg ręcznie (przy użyciu podstawowych narzędzi). Opony magazynowane są w wyznaczonym miejscu na placu w stosach tak, aby nie zagrażały przewróceniem się. Koła (opony) w dobrym stanie mogą podlegać dalszej dystrybucji i trafiają do magazynu części. Nadzorujący prace demontażowe nie może dopuścić, aby do dalszej dystrybucji trafiły części, które znajdują się w załącznikach rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa dotyczącego zakazu ponownego ich wprowadzenia na rynek. Zdemontowane i oczyszczone z innych materiałów karoserie transportowane są w rejon magazynowania. Mogą być tam ułożone jedne na drugich w stosach z zachowaniem jednak ostrożności, by tak ułożone nie zagroziły bezpieczeństwu pracowników. W sektorze znajdują się sorbenty do natychmiastowej likwidacji nieznacznych wycieków mogących powstać szczególnie po tzw. "demontażu głębokim Sektor wyposażony będzie w następujące pojemniki na: szyby hartowane, szyby klejone, przedmioty wyposażenia i części zawierające metale nieżelazne. Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 23
SEKTOR V Magazynowanie wymontowanych z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia W budynku-magazynie należy usytuować miejsce na magazynowanie części o dużych gabarytach palety z silnikami regały magazynowe na części. Wszystkie części są opisane i zaewidencjonowane tak, by można było je łatwo odnaleźć dla potrzeb sprzedaży. W magazynie winny być przestrzegane zasady dotyczące kontrolowania ewentualnych wycieków i usuwane przy pomocy sorbentów. Części i podzespoły o znacznych rozmiarach (części karoserii, z wyjątkiem silników) składowane będą na zewnątrz w wyznaczonym rejonie w południowej cżęsci nieruchomości o powierzchni ok. 150m2. SEKTOR VI Magazynowanie odpadów pochodzących z demontażu pojazdów Sektor lokalizuje się na uboczu SDP z uwagi na to, że w jego obrębie składowane są odpady niebezpieczne oraz wszystkie pozostałe, które muszą podlegać ścisłej ewidencji wagowej, i do których nie może być dostępu osób postronnych. Organizację sektora przedstawia ryc. 3. Sektor ten będzie zlokalizowany na utwardzonej powierzchni. Odpady niebezpieczne będą umieszczane w budynku magazynowym. Pozostałe odpady mogą być magazynowane na pólkach w części zadaszonej wiaty na utwardzonej powierzchni z zastrzeżeniem następujących warunków: odpady niebezpieczne pochodzące z demontażu pojazdów magazynuje się odrębnie, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21). zużyte opony pochodzące z demontażu pojazdów magazynuje się w wydzielonym miejscu, wyposażonym w urządzenia gaśnicze, w stosach zabezpieczonych przed osunięciem. dopuszcza się magazynowanie zużytych lub nie nadających się do użytkowania pojazdów nie zawierających cieczy i innych niebezpiecznych elementów, oznaczonych kodem 16 01 06, Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 24
zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206), w stosach zabezpieczonych przed osunięciem, nieutrudniających transportu wewnętrznego. Do stacji demontażu przekazywany jest odpad Zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy o kodzie 16 01 04*. W przypadku pojazdów, które uległy zniszczeniu wskutek zdarzeń losowych lub które zostały częściowo zdemontowane w wyniku nielegalnego demontażu, a wskutek działań inspekcyjnych i kontrolnych (np. na podstawie decyzji GIOŚ w zakresie nielegalnego międzynarodowego przemieszczania odpadów, wydanej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta decyzji na podstawie art. 26 ustawy o odpadach lub własnych działań gminy) są przekazywane do stacji demontażu oraz są pozbawione wszystkich cieczy i innych niebezpiecznych elementów są klasyfikowane pod kodem 16 01 06, a jeżeli w dalszym ciągu je zawierają, to pod kodem 16 01 04*. W procesie odzysku R12 (Wymiana odpadów w celu poddania ich któremukolwiek z procesów wymienionych w pozycji R1 R11) wyodrębnia się z przekazanego odpadu części przeznaczone do ponownego użycia oraz wytwarza odpady o kodach wymienionych niżej. Podczas przetworzenia odpadów 16 01 04 i 16 01 06 następuje wydzielenie części przeznaczonych do ponownego użycia oraz wydzielenie odpadów i określenie, jakim procesom będą one poddane dalej (recyklingowi, odzyskowi energetycznemu, dalszym procesom rozdzielania w procesie strzępienia, unieszkodliwianiu). 13 01 10* Odpadom wydzielonym w procesie odzysku przypisuje się następujące rodzaje odpadów: Mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków chlorowcoorganicznych 13 01 11* Syntetyczne oleje hydrauliczne 13 01 13* Inne oleje hydrauliczne 13 02 05* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków chlorowcoorganicznych 13 02 06* Syntetyczne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 13 02 08* Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 13 07 01* Olej opałowy i olej napędowy 13 07 02* Benzyna Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 25
13 07 03* Inne paliwa (włącznie z mieszaninami) 14 06 01* Freony, HCFC, HFC 16 01 03 Zużyte opony 16 01 07* Filtry olejowe 16 01 08* Elementy zawierające rtęć 16 01 09* Elementy zawierające PCB 16 01 10* Elementy wybuchowe (np. poduszki powietrzne) 16 01 11* Okładziny hamulcowe zawierające azbest 16 01 13* Płyny hamulcowe 16 01 14* Płyny zapobiegające zamarzaniu zawierające niebezpieczne substancje 16 01 15 Płyny zapobiegające zamarzaniu inne niż wymienione w 16 01 14 16 01 16 Zbiorniki na gaz skroplony 16 01 17 Metale żelazne 16 01 18 Metale nieżelazne 16 01 19 Tworzywa sztuczne 16 01 20 Szkło 16 01 21* Niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 01 07 do 16 01 11, 16 01 13 i 16 01 14 16 01 22 Inne niewymienione elementy 16 01 99 Inne niewymienione odpady 16 02 14 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13 16 06 01* Baterie i akumulatory ołowiowe 16 06 02* Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe 16 06 05* Inne baterie i akumulatory 16 08 01 16 08 02* 16 08 03 19 12 02 Metale żelazne Zużyte katalizatory zawierające złoto, srebro, ren, rod, pallad, iryd lub platynę (z wyłączeniem 16 08 07) Zużyte katalizatory zawierające niebezpieczne metale przejściowe (2) lub ich niebezpieczne związki Zużyte katalizatory zawierające metale przejściowe lub ich związki inne niż wymienione w 16 08 02 Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 26
Część socjalno-biurowa Część socjalno-biurowa zlokalizowana będzie w wydzielonej i przystosowanej do tego celu części hali demontażu. Jedno z pomieszczeń zostanie wydzielone do przyjmowania i obsługi osób przekazujących pojazdy wycofane z eksploatacji. Pomieszczenie będzie wyposażone w szafę metalową służącą do przechowywania dokumentów pojazdów. W części socjalnej umieszczona będzie szatnia oraz pomieszczenia socjalne dla załogi wraz sanitariatami. Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych Strukturę procesu recyklingu samochodów dzieli się na cztery fazy: pozyskiwanie samochodów do recyklingu przygotowanie samochodów do recyklingu przetwarzanie materiałów z demontażu wykorzystywanie lub unieszkodliwianie materiałów z demontażu. Procesy przetwarzania i wykorzystania materiałów i części z linii recyklingowych można uszeregować w następujący sposób: odzysk produktowy - w wyniku, którego części z demontażu samochodów zostają ponownie wykorzystane zgodnie ze swoją funkcją, jako części zamienne odzysk materiałowy - w wyniku, którego do gospodarki powracają produkty demontażu samochodów, jako surowce do produkcji nowych wyrobów odzysk energetyczny - w wyniku, którego produkty z demontażu samochodów są wykorzystane jako paliwo w produkcji przemysłowej. Odzysk produktowy części samochodowych przynosi największy dochód w recyklingu samochodów, a równocześnie jest ekologicznie najbardziej korzystny. Oszczędza się bowiem zasoby materiałowe, nie wydatkuje energii i nie powstają odpady produkcyjne. Odzysk materiałowy jest działaniem zalecanym z punktu widzenia ekologii. Oszczędza się bowiem, w ten sposób zasoby naturalne. Odzysk materiałowy w wyniku, którego do gospodarki powracają produkty demontażu samochodów, jako surowce do produkcji nowych Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 27
wyrobów - jest zalecany z punktu widzenia ochrony środowiska. Często jednak stwarza problemy techniczne i ekonomiczne zależnie od konstrukcji części samochodowych oraz rodzaj materiałów, z których części te są wykonane. Zazwyczaj dla tych samych części i materiałów istnieje kilka metod odzysku materiałowego; - Części ze stali i żeliwa do odzysku w postaci złomu żelaza o wysokiej jakości; - Części z metali kolorowych do odzysku złomu aluminium i miedzi; - Części z tworzyw sztucznych do odzysku materiałowego; Różnie natomiast przedstawia się jego efektywność ekonomiczna. Praktycznie tylko odzysk materiałowy metali jest w pełni opłacalny. Odzysk innych materiałów, przy uwzględnieniu m.in. kosztów transportu, magazynowania, pozyskiwania itp., często wymaga subwencjonowania, np. w formie opłat produktowych lub depozytowych, tak jak ma to miejsce w wielu krajach UE, bądź wspomagania finansowego np. ze środków Funduszu Ochrony Środowiska, co ma miejsce w Polsce. Odzysk energetyczny jest rozwiązaniem stosowanym do materiałów palnych pochodzących z samochodów, dla których do tej pory nie znaleziono efektywnych metod odzysku materiałowego. Zapobiega on składowaniu na wysypiskach wielu materiałów (szczególnie z gumy i tworzyw sztucznych) wymaga jednak bardzo starannego nadzoru ekologicznego nad procesem spalania. Proces technologiczny recyklingu pojazdów złomowanie pojazdów demontaż pojazdów przerób złomu pozostałego po zdemontowaniu z pojazdów produktów odzyskowych (zespołów, podzespołów części oraz materiałów eksploatacyjnych i konstrukcyjnych) przetwarzanie odzyskanych produktów odpadowych w wyspecjalizowanych zakładach recyklingu składowanie, przechowywanie i transport elementów procesu technologicznego recyklingu pojazdów. Proces złomowania pojazdów jest prowadzony przez wyspecjalizowane zakłady. We wstępnej fazie recyklingu następuje segregacja pojazdów oraz ich magazynowanie. Zakłady Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 28
złomowania pojazdów muszą spełniać warunki ochrony środowiska przed skażeniem. Szczególnie niebezpieczne jest zanieczyszczenie podłoża (gleby, wód powierzchniowych i głębinowych) przez wyciekające płyny eksploatacyjne, wypłukiwane przez wodę produkty reakcji materiałów pojazdu ze składnikami otoczenia oraz zanieczyszczenie atmosfery przez pary, pochodzące z materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych. Kolejnym etapem recyklingu pojazdów jest ich demontaż, który obejmuje: przyjmowanie i magazynowanie zezłomowanych pojazdów kwalifikację pojazdów do demontażu (oględziny, diagnozowanie, testowanie) opróżnianie pojazdów z materiałów eksploatacyjnych usuwanie akumulatorów, kół, szyb, zderzaków, lusterek i innych zewnętrznych części łatwych do demontażu demontaż zespołów i podzespołów pojazdu (m.in. silnika, układu napędowego) demontaż pozostałych części (m.in. foteli, wykładzin, tapicerki, kół, elementów z tworzyw sztucznych, przewodów elektrycznych) demontaż elementów nadwozia, przeznaczonych do ponownego wykorzystania (dach, pokrywa przedziału silnika, pokrywa bagażnika, drzwi) segregację produktów demontażu według kryterium dalszych etapów recyklingu. W wyniku segregacji produkty demontażu są kwalifikowane do: sprzedaży regeneracji dalszego przetwarzania rozdrabniania (strzępienia) razem z nadwoziem. W zależności od skali i organizacji przetwarzania zezłomowanych pojazdów demontaż może być realizowany jako stanowiskowy, potokowy i gniazdowy. W celu zapewnienia dostatecznej sprawności procesu demontażu zakłady są wyposażone w specjalistyczną aparaturę, umożliwiającą mechanizację pracy, oraz urządzenia do oceny i diagnostyki produktów demontażu. Pojazd przyjęty do demontażu jest poddawany ocenie na stanowisku diagnostycznym. Podstawowe badania diagnostyczne obejmują: pomiar ciśnienia sprężania w cylindrach Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 29
pomiar ciśnienia oleju smarnego w silniku badania elementów układów elektrycznych, m.in. prądnicy, rozrusznika sprawdzanie działania układu przeniesienia napędu. Opróżnianie pojazdu z materiałów eksploatacyjnych polega na usunięciu: paliwa olejów smarnych i smarów płynu chłodzącego płynu hamulcowego czynnika chłodniczego z układu chłodniczego klimatyzacji oleju z amortyzatorów płynu ze zbiornika spryskiwacza szyb innych płynów. Osuszanie układów pojazdu odbywa się grawitacyjnie lub z zastosowaniem pomp odciągających. Odzyskane materiały eksploatacyjne są segregowane, oceniane do dalszego zagospodarowania, pakowane i magazynowane. Następnie jest usuwane wyposażenie zewnętrzne i wewnętrzne oraz są demontowane zespoły, podzespoły i części pojazdu. Z nadwozia odcina się elementy możliwe do ponownego wykorzystania, takie jak dach, słupki, pokrywa przedziału silnika, pokrywa bagażnika, drzwi. Pozostała część nadwozia, której stan uniemożliwia bezpośrednie wykorzystanie, jest przeznaczona do rozdrobnienia. Rozdrabnianie zezłomowanych nadwozi jest wykonywane w młynach przemysłowych, tzw. strzępiarkach. Rozdrobnienie jednego nadwozia o średniej masie 620 kg trwa około 20 s. Do segregacji rozdrobnionego materiału wykorzystuje się różnice właściwości fizycznych (gęstość, właściwości magnetyczne itp.) odzyskiwanych materiałów. W związku z tym rozdrobniony materiał jest poddawany segregacjom pneumatycznej i magnetycznej. Ocenia się, że ze stopów metali, stanowiących masowo prawie 75% samochodu osobowego, istnieje możliwość recyklingu prawie 100% stopów żelaza i do 90% stopów nieżelaznych. Odzyskane w wyniku demontażu zespoły, podzespoły i części oraz materiały eksploatacyjne są poddawane regeneracji i ponownie wykorzystywane w motoryzacji. Niewykorzystane palne części zezłomowanych pojazdów są poddawane recyklingowi Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 30
energetycznemu w piecach przemysłowych, w cementowniach i w hutnictwie jako dodatek do paliw. Recykling zespołów i części pojazdów Najczęściej używanymi powtórnie zespołami, demontowanymi z zezłomowanych pojazdów, są: silniki zespoły układu przeniesienia napędu: skrzynie przekładniowe, wały napędowe, mosty i osie napędowe układy paliwowe alternatory, rozruszniki i pozostałe elementy układów elektrycznych elementy nadwozia elementy układu zawieszenia. Części pojazdów, które są najczęściej poddawane recyklingowi produktów, to koła, opony, reflektory, żarówki, zderzaki, szyby, fotele, elementy układów zasilania, hamulcowego i inne. Warunkiem dużej skuteczności recyklingu produktów jest odpowiednia kultura techniczna i jakość demontażu zezłomowanych pojazdów. Odzyskane zespoły, podzespoły i części po doprowadzeniu ich do stanu sprawności technicznej mogą być wprowadzone do sprzedaży i wykorzystywane jako części i urządzenia zamienne. Podstawową technologią stosowaną w recyklingu produktów jest regeneracja części, czyli przywracanie im właściwości zbliżonych do właściwości części nowych. Najczęściej w regeneracji części stosuje się ich obróbkę mechaniczną na wymiary naprawcze oraz tulejowanie. Technologię tę stosuje się m.in. do regeneracji elementów połączeń obrotowych oraz do złożenia tłok - cylinder. Ze względu na bardzo dużą rozmaitość asortymentową części i urządzeń zamiennych na rynku motoryzacyjnym skuteczność gospodarowania zespołami, podzespołami i częściami odzyskanymi metodami recyklingu produktów jest zależna w znacznej mierze od organizacji obrotu tymi towarami. Decydującą rolę odgrywają w tym wypadku jakość informacji o jakościowych i ilościowych stosunkach podaży i popytu oraz kompleksowe traktowanie obrotu w Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 31
skali dostatecznie dużych struktur administracyjnych. W związku z tymi wymaganiami w Europie Zachodniej są obecnie wprowadzane koncepcje tzw. sklepów wirtualnych, realizujące obrót częściami i urządzeniami zamiennymi z recyklingu. Recykling płynów eksploatacyjnych Podstawowymi płynami eksploatacyjnymi, które powinny być poddawane recyklingowi, są oleje smarne, płyny chłodzące i hamulcowe oraz czynniki chłodnicze w urządzeniach klimatyzacji. Oleje smarne są stosowane w pojazdach przede wszystkim w silnikach, przekładniach i w układach hydraulicznych. Spośród tych olejów największe jest zużycie olejów silnikowych i one stanowią dominującą uciążliwość dla środowiska w tej grupie zagrożeń. Do smarowania silników stosuje się oleje mineralne i syntetyczne. Oleje mineralne są otrzymywane na bazie produktów przeróbki ropy naftowej, przede wszystkim węglowodorów zarówno łańcuchowych, jak i pierścieniowych, nienasyconych i nasyconych. Wśród elementów bazowych olejów syntetycznych są estry wyższych alkoholi i kwasów karboksylowych. Oprócz części bazowej oleje zawierają dodatki uszlachetniające w ilości przeciętnie do (20-35) % masowo. Istnieje wiele wielkości fizycznych, charakteryzujących właściwości olejów, takich jak np. lepkość, liczba zasadowa, odporność na pienienie i na utlenianie. Oprócz tego są metody kompleksowej oceny olejów, m.in. lepkości i jej wrażliwości na temperaturę według SAE J 300 FEB 94 oraz klasyfikacja jakościowa ze względu na właściwości użytkowe oleju według API. W czasie eksploatacji pogarszają się właściwości użytkowe olejów (tzw. starzenie przepracowanego oleju) z powodu m.in. ich zanieczyszczenia produktami zużycia części silnika (m.in. metale ciężkie), produktami utleniania i rozkładu termicznego oleju i paliwa oraz zanieczyszczeniami zewnętrznymi (pyły, paliwo, płyn chłodzący), a także z powodu zużywania się dodatków uszlachetniających. Na skutek pogorszenia się właściwości użytkowych olejów konieczna jest ich wymiana. Mimo że w związku ze stałym postępem naukowo-technicznym przebiegi pojazdów, kwalifikujące olej do wymiany, uległy w ostatnich kilkudziesięciu latach znacznemu zwiększeniu, globalna ilość zużywanego oleju silnikowego stwarza istotne zagrożenie dla środowiska, tym bardziej, że przepracowane oleje są formalnie traktowane przez Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 32
prawo jako odpady niebezpieczne. Jest zatem konieczne zarówno ze względów ekologicznych, jak ekonomicznych poddawanie recyklingowi przepracowanych olejów. Istnieje wiele metod technologicznych regeneracji przepracowanych olejów. Metody przetwarzania stosowane w instalacjach przemysłowych umożliwiają otrzymanie zregenerowanych olejów o parametrach porównywalnych z parametrami olejów nowych. W większości metod regeneracji olejów wstępne operacje polegają na usunięciu zanieczyszczeń stałych i wody. Kolejne operacje są już zależne od stosowanej metody rafinacji z wykorzystaniem procesów m.in. destylacji, rafinacji, adsorpcji. Do wydzielenia produktów starzenia stosuje się rafinację oleju stężonym kwasem siarkowym w temperaturze (30-40) C. Rafinowany olej jest poddawany neutralizacji wodnym roztworem zasadowym (zazwyczaj sześcioprocentowy roztwór wodny wodorotlenku sodowego). Kolejną operacją jest destylacja w celu oddzielenia lżejszych frakcji. W celu poprawy właściwości oleju poddaje się go rafinacji ziemią odbarwiającą. Skuteczność opisywanej metody nie jest duża, mniej więcej 60%. Współczesne przemysłowe metody regeneracji olejów mają lepszą skuteczność przy stosunkowo małej energochłonności. Otrzymane w wyniku regeneracji oleje są następnie poddawane obróbce uszlachetniającej. Uboczne produkty regeneracji olejów są wykorzystywane w przemyśle petrochemicznym. Podobne technologie są stosowane do regeneracji olejów innych niż silnikowe. Płyny stosowane do chłodzenia silników spalinowych są najczęściej skomponowane na bazie glikoli lub poliglikoli etylenowych oraz propylenowych w stężeniu objętościowym (30-50)% z użyciem dodatkowych substancji poprawiających właściwości użytkowe, np. przeciw pienieniu się, przeciwkorozyjne, przeciwutleniające i inne. Trwałość płynów chłodzących jest oceniana na 3-4 lata. Glikol monoetylenowy (etanodiol) jest substancją silnie trującą, dlatego w płynach chłodzących zastępuje się go nietrującym glikolem monopropylenowym (propanodiolem). Związki chemiczne zawarte w płynach chłodzących są dobrze rozpuszczalne w wodzie i rozprzestrzeniają się w ten sposób w środowisku zanieczyszczając je. Jest to tym bardziej niebezpieczne, że dotychczas brak jest zorganizowanej zbiórki płynów chłodzących, a ich recyklingiem zajmują się jedynie producenci. I w tym wypadku korzystne jest stosowanie do Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 33
płynów chłodzących propanodiolu - jest on znacznie bardziej podatny na rozkład biologiczny niż etanodiol. Wymagania techniczne przy regeneracji płynów chłodzących nie są duże. Przede wszystkim nie ma konieczności segregacji różnych rodzajów płynów. Regeneracja płynów chłodzących przebiega w procesach: wstępnego oczyszczania przez filtrację z zanieczyszczeń mechanicznych i oleju destylacji, w której wyniku zostają odseparowane frakcje wodna, glikolowa i pozostałość rektyfikacji frakcji glikolowej Odzyskany glikol jest wykorzystywany do produkcji płynu chłodzącego. Pozostałość z destylacji znajduje zastosowanie w produkcji płynów przeciwzamarzających, używanych do transportu kruszywa. Bazą wszystkich płynów hamulcowych są te same związki chemiczne. Zawierają one: rozpuszczalniki, np. alkilowe etery glikoli środki smarne, np. poliglikole, estry eterów alkilowych dodatki uszlachetniające: przeciwutleniające, przeciwkorozyjne i inne Frakcja eterowa, zawierająca etery alkilowe, oraz frakcja poliglikolowa, w której skład wchodzą wyższe alkilowe etery glikoli, a także glikole polietylowe i polipropylowe, są wykorzystywane przy produkcji płynów hamulcowych. Z pozostałości podestylacyjnej wykonuje się płyny przeciwzamarzające do składowania i transportu węgla. Recykling opon i części gumowych Częściami, których podstawowym składnikiem jest guma, są w pojazdach opony, dętki, uszczelnienia, paski przekładniowe i połączenia gumowe. Dominujący udział gumy, zużywanej w motoryzacji, pochodzi z opon. Opona składa się z konstrukcji nośnej i otaczającej ją powłoki gumowej - bieżnika. W skład części nośnej wchodzą: guma, gumowe nici kordowe i drut stalowy. Bieżnik stanowi warstwa gumy o zmiennej grubości i zmiennym kształcie. Jako tkaninę kordową wykorzystuje się wiskozę, poliamidy, poliestry, włókna szklane i splot z drutu stalowego. Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 34
Podstawowym czynnikiem zapewnienia dostatecznej skuteczności zagospodarowania zużytych opon i części gumowych jest system prawny, uniemożliwiający niekontrolowane traktowanie wyrobów gumowych pochodzenia motoryzacyjnego jako zwykłych śmieci komunalnych. Jest zatem konieczna pełna kontrola nad gromadzeniem i przechowywaniem zużytych opon w warunkach, nie stanowiących zagrożenia dla środowiska. Możliwości zagospodarowania zużytych opon są następujące: bieżnikowanie i wulkanizacja recykling materiałów i chemiczny recykling energii Bieżnikowanie zużytych opon polega na ścięciu materiału bieżnika, przygotowaniu powierzchni do pokrycia klejem (szorstkowanie), nałożeniu kleju, mieszanki podkładowej, opasania i nowego bieżnika, a następnie poddaniu opony wulkanizacji. Zregenerowana w ten sposób opona jest następnie poddana operacjom wykańczającym, m.in. obcinaniu wypływek, szlifowaniu nadlewów, selekcji wymiarowej i wyrównoważaniu. Opony bieżnikowane są mniej więcej o 50% tańsze od nowych, a bieżnikowanie umożliwia wykorzystanie do 75% materiału opony zużytej. Opony bieżnikowane są jednak gorszej jakości i nie zapewniają takiego bezpieczeństwa, jak opony nowe. Jest to bardzo poważny powód, ograniczający rozwój tej metody recyklingu opon. Ocenia się, że w Europie bieżnikowanych jest prawie 40% opon do samochodów ciężarowych i mniej niż 15% do osobowych. Najczęściej spotykanym sposobem zagospodarowania zużytych opon i wyrobów z gumy jest recykling materiałów i chemiczny. Spośród wielu technologii przetwarzania wyrobów z gumy można wymienić: rozdrabnianie wyrobów z gumy metodami mechanicznymi z ewentualnym zastosowaniem metod kriogenicznych (wymrażanie ciekłym azotem); uzyskany granulat gumowy jest materiałem do dalszego przerobu regenerację mieszanki gumowej w celu odzyskania ze zużytych wyrobów regeneratu kauczukowego, wykorzystywanego do produkcji nowych wyrobów gumowych depolimeryzacja termiczna gumy, polegająca na rozpuszczaniu rozdrobnionych wyrobów gumowych w rozpuszczalnikach organicznych w temperaturze około 130 C przy Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 35
przepływie powietrza; otrzymany roztwór gumy jest wykorzystywany do produkcji sadzy, lakierów bitumicznych, mieszanek asfaltowo-gumowych itp. piroliza, czyli proces rozkładu związków wchodzących w skład wyrobów gumowych w wysokiej temperaturze bez dostępu powietrza; w wyniku pirolizy otrzymuje się lotne, ciekłe i stałe związki organiczne o mniejszych cząsteczkach, wykorzystywane do dalszej przeróbki. Recykling energii polega na spalaniu zużytych wyrobów gumowych, przede wszystkim opon, w piecach przemysłowych. W związku z dużą wartością opałową gumy jest to proces opłacalny energetycznie. Duży nadmiar powietrza w przemysłowych instalacjach grzewczych umożliwia znaczne ograniczenie emisji produktów niezupełnego i niecałkowitego spalania gumy. Pozostałe ze spalania odpady stałe (m.in. stal z kordów opon) są wykorzystywane jako materiał budowlany. Recykling tworzyw sztucznych Od kilkudziesięciu lat istnieje wyraźna tendencja do zwiększania zastosowania tworzyw sztucznych w pojazdach. Uzyskuje się dzięki temu znaczne zmniejszenie masy pojazdu, a tworzywa sztuczne są materiałami, umożliwiającymi szczególnie skuteczny recykling. Tworzywa sztuczne są organicznymi materiałami, w których skład wchodzą związki chemiczne o dużej masie cząsteczkowej. Tworzywa sztuczne są otrzymywane przez modyfikację surowców pochodzenia naturalnego, m.in. na drodze syntezy produktów przeróbki ropy naftowej, gazu ziemnego i węgla kopalnego. Podstawowe grupy tworzyw sztucznych, stosowanych w pojazdach, to: tworzywa termoplastyczne, przechodzące odwracalnie w stan plastyczny w podwyższonej temperaturze tworzywa termoutwardzalne, ulegające utwardzeniu pod wpływem wysokiej temperatury tworzywa chemoutwardzalne, ulegające utwardzeniu pod wpływem działania czynników chemicznych elastomery, tworzywa o dużej podatności na obciążenia mechaniczne o właściwościach sprężystych (powracające po ustąpieniu odkształcenia do pierwotnych kształtu i wymiarów) Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 36
Tworzywa sztuczne charakteryzują się bardzo długim okresem biodegradacji, co powoduje, że duże ich zgromadzenie na wysypiskach odpadów stanowi zagrożenie dla środowiska. Pewne ograniczenia w recyklingu tworzyw sztucznych wynikają z ich dużej różnorodności: większość tworzyw sztucznych nie nadaje się do mieszania z innymi różne tworzywa sztuczne mają różne właściwości fizyczne i chemiczne, co utrudnia ich wzajemne zastępowanie w wyrobach o złożonej strukturze łatwość barwienia tworzyw sztucznych powoduje, że występują one w bardzo różnorodnych kolorach; w wyniku mieszania kolorowych tworzyw uzyskuje się zazwyczaj materiał o kolorze nie spełniającym powszechnie przyjętych wymagań estetyki. W celu uzyskania dostatecznej skuteczności recyklingu tworzyw sztucznych z pojazdów jest konieczne: stosowanie tworzyw przystosowanych do recyklingu ograniczenie różnorodności stosowanych tworzyw sztucznych w pojazdach oznakowanie wyrobów z tworzyw sztucznych, umożliwiające łatwą identyfikację materiału stosowanie rozwiązań konstrukcyjnych części z tworzyw, ułatwiających ich demontaż. Tworzywami sztucznymi najlepiej przystosowanymi do recyklingu są tworzywa termoplastyczne, takie jak polipropylen, polietylen, poliamidy, poliestry i inne. Recykling tworzyw termo- i chemoutwardzalnych jest bardzo trudny (unikatowy proces technologiczny recyklingu tworzyw termoutwardzalnych, opracowany w firmie Mercedes). W wielkich koncernach motoryzacyjnych istnieje obecnie wyraźna tendencja do ograniczania różnorodności stosowanych tworzyw sztucznych. Dąży się, aby uzyskiwać tworzywa o wymaganych właściwościach przez modyfikację jednego uniwersalnego tworzywa bazowego. Do odzyskiwania tworzyw sztucznych stosuje się przede wszystkim recykling materiałów i recykling chemiczny. Recykling materiałów jest stosowany zazwyczaj do wyrobów z tworzyw sztucznych należących do grup tworzyw o podobnych właściwościach, których mieszanie jest dopuszczalne. Recykling polega na rozdrobnieniu wyrobów do fazy granulatu. Jeśli rozdrobnieniu są poddane różne rodzaje tworzyw, np. w wyniku rozdrabniania wraków Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 37
pojazdów w młynach, to istnieje konieczność segregacji tworzyw. Najczęściej do segregacji rozdrobnionych tworzyw sztucznych stosuje się metody wykorzystujące różnice właściwości fizycznych poszczególnych rodzajów tworzyw, przede wszystkim gęstości, właściwości elektrostatycznych i rozpuszczalności w różnych rozpuszczalnikach organicznych. Są to metody: flotacyjna: segregacja tworzyw odbywa się w wodzie z dodatkiem środków czynnych powierzchniowo odśrodkowego rozdziału tworzyw sztucznych pneumatycznego rozdziału tworzyw sztucznych; kryterium segregacji jest w tym wypadku nie tylko różnica gęstości różnych rodzajów tworzyw, ale i kształtów oraz wielkości segregowanych elementów Recykling akumulatorów, metali szlachetnych i innych materiałów Zużyte akumulatory są zaliczane do odpadów szczególnie szkodliwych dla środowiska i, w szczególności, dla organizmów żywych. Substancjami szkodliwymi dla środowiska, pochodzącymi ze zużytych akumulatorów, są: ołów i jego związki kwas siarkowy uszczelniające pasty, zawierające m.in. związki metali ciężkich tworzywa sztuczne, przede wszystkim polipropylen i ebonit. Ocenia się, że (60-70)% światowej produkcji ołowiu jest wykorzystywane do produkcji akumulatorów, co uzasadnia ekonomiczny aspekt recyklingu akumulatorów. W związku z tak znacznym nagromadzeniem w zużytych akumulatorach substancji szkodliwych dla środowiska, konieczne jest przywiązywanie znacznej wagi do recyklingu akumulatorów. Podstawowym problemem jest gromadzenie i przechowywanie zużytych akumulatorów, a także ich transport do zakładów przetwarzania. Największym niebezpieczeństwem w tym etapie recyklingu jest zagrożenie zanieczyszczenia środowiska (powietrze, gleba, wody powierzchniowe) elektrolitem przez jego wyciek lub parowanie. Zanieczyszczaniu środowiska elektrolitem towarzyszy skażenie związkami ołowiu i metali ciężkich, zawartych w szlamie ołowiowym, znajdującym się w elektrolicie. Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 38
Istnieje wiele metod technologicznych zagospodarowania zużytych akumulatorów. Najprostsza stara metoda polegała na przetopie kompletnych akumulatorów jedynie po opróżnieniu ich z elektrolitu. Skuteczność tej metody zarówno ekonomiczna, jak i ekologiczna była niewielka. Obecnie stosuje się metody przetwarzania z zastosowaniem segregacji materiałów akumulatorów. W pierwszej fazie procesu akumulatory są kruszone na kawałki o wymiarach mniejszych niż 10 mm i jest odciągany elektrolit. Elektrolit jest oczyszczany ze szlamu i innych zanieczyszczeń, gromadzony i dostarczany zakładom zużywającym kwas siarkowy. Pokruszone kawałki akumulatorów są poddawane segregacji w zawiesinie wody z magnetytem na frakcje metalową i organiczną. Wtórna segregacja frakcji organicznej umożliwia wydzielenie polipropylenu, który jest rozdrabniany na granulat i używany do ponownego przerobu. Frakcja metalowa, zawierająca głównie ołów, jest poddawana wytopowi w piecach obrotowo-wahadłowych. W wyniku wytopu uzyskuje się surowy ołów i żużel. Proces umożliwia odzyskanie ołowiu w ilości 95% masy tego surowca, zawartego w zużytych akumulatorach. Do odzyskiwania metali szlachetnych z ceramicznych lub metalicznych układów nośnych reaktora są stosowane dwa rodzaje technologii. Pierwsza metoda polega na stopieniu w piecu nośnika z dodatkiem innego metalu nieszlachetnego, który tworzy wraz z metalami szlachetnymi stop. Po wygrzewaniu odseparowanego stopu w atmosferze tlenu nieszlachetny metal utlenia się i pozostają metale szlachetne. Druga metoda polega na wytrawianiu metali z nośników, a następnie separacji metali dzięki wykorzystaniu różnicy ich właściwości fizycznych i chemicznych. Skuteczność obydwu metod jest duża, na poziomie 90% w wypadku platyny i palladu oraz 70% - rodu. Odzyskiwanie metali szlachetnych ma uzasadnienie nie tylko ekonomiczne, ale i ekologiczne: wydobywaniu metali szlachetnych towarzyszą skutki bardzo szkodliwe dla środowiska. Gęstość występowania metali szlachetnych w skorupie ziemskiej jest bardzo mała, więc wydobywanie rud powoduje zajmowanie dużych powierzchni oraz degradację krajobrazu. Proces pozyskiwania metali szlachetnych jest bardzo energochłonny, powstaje przy tym wiele produktów odpadowych, wymagających składowania. Spośród pozostałych części pojazdów poddawanych recyklingowi można jeszcze wymienić szkło, tapicerkę i fotele. Szkło jest materiałem łatwym do recyklingu, jednak jakość odzyskanego materiału nie zapewnia wymagań optycznych stawianych szybom stosowanym w Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 39
pojazdach. Podstawową przeszkodą w otrzymywaniu odzyskiwanego szkła dobrej jakości jest złożona konstrukcja szyb samochodowych. Są one warstwowe, klejone, hartowane i nierównomiernie barwione, a niektóre zawierają powłoki ceramiczne i galwaniczne oraz przewody elektryczne. Utrudnia to odseparowanie czystego szkła, co jest podstawowym warunkiem wyprodukowania szyb o dużej przezroczystości. W związku z tym ze szkła, odzyskanego z części samochodowych, wykonuje się mniej odpowiedzialne wyroby. Elementy tapicerki, wykładzin i foteli są wykonywane z surowców naturalnych i z tworzyw sztucznych. Po zmieleniu wyselekcjonowanych materiałów i dodaniu substancji wiążących otrzymuje się produkty, które mogą być wykorzystywane jako materiały izolujące i wyściółki (np. tzw. skóra ekologiczna). Wyposażenie stacji demontażu Celem recyklingu jest zminimalizowanie ogólnej ilości powstających odpadów przez odzyskanie z nich surowców nadających się do wtórnego wykorzystania lub wykazujących taką przydatność. Europejskie i krajowe rozwiązania prawne narzucają szereg rozwiązań stacjom recyklingu pojazdów samochodowych. Zwiększony odzysk surowców i materiałów z aut poddanych demontażowi wymaga stosowania coraz lepszych narzędzi oraz urządzeń technicznych. Sektor usuwania z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych powinien być wyposażony w urządzenia do usuwania paliw i płynów eksploatacyjnych oraz w oznakowane pojemniki na usunięte lub wymontowane z pojazdów odpady. Ze względu na rodzaj odpadów pojemniki muszą spełniać określone wymagania, np. pojemniki dla zbiorników ciśnieniowych przeznaczone są na usunięte z układów klimatyzacyjnych substancje zubożające warstwę ozonową, a pojemniki wykonane z materiałów odpornych na działanie kwasów na akumulatory. Poza tymi odpadami na stacjach demontażu powszechnie występują odpadowe oleje silnikowe przekładniowe, ze skrzyń biegów i hydrauliczne oraz pozostałe usunięte paliwa i płyny eksploatacyjne (płyny chłodnicze, ze spryskiwaczy i hamulcowe), zbiorniki z gazem, układy klimatyzacyjne, katalizatory spalin, filtry oleju, odpady zawierające materiały wybuchowe oraz rtęć. Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 40
Osuszanie układów pojazdu odbywa się grawitacyjnie lub z zastosowaniem pomp odciągających. Odzyskane materiały eksploatacyjne są segregowane, oceniane do dalszego zagospodarowania, pakowane i magazynowe. Stacje recyklingu samochodów muszą być wyposażone w odpowiednie instalacje ze zbiornikami do usuwania płynów. W praktyce spotykane są gotowe zestawy (urządzenia) lub rozwiązania kompleksowe. 2.3 Warunki użytkowania terenu w fazie realizacji, eksploatacji i likwidacji Aktualne zagospodarowanie terenu Przedsięwzięcia zlokalizowane będzie na terenie działki o numerze ewidencyjnym 105/6 w miejscowości Kartuzy gminy Kartuzy. Nr działki 105/6, obręb 8 0008, gmina Kartuzy, powiat kartuski, województwo pomorskie. Powierzchnia działki: 0,2012 ha, rodzaj: Bi. Właścicielem jest inwestor tj. Józef Cybula, zam. przy ul Słonecznej 2, Łapalice, 83-300 Kartuzy. Aktualnie część działki jest zabudowana aktualny sposób zagospodarowania nieruchomości przedstawia Ryc. 4. W północnej części nieruchomości znajduje się budynek usługowy stanowiący hurtownię artykułów ogrodniczych, w którym zostanie zlokalizowane biuro obsługi klienta Stacji Demontażu Pojazdów. Na pozostałej części działki centralnej znajduje się drugi budynek magazynowy, który podlegać będzie przekształceniu w Stację Demontażu Pojazdów. W zakresie zaopatrzenia w media działka jest uzbrojona w przyłącze elektryczne oraz wodociągowe. Na terenie przedsięwzięcia brak jest kanalizacji sanitarnej natomiast funkcjonuje kanalizacja deszczowa, ścieki bytowe odprowadzane są do zbiornika bezodpływowego (szambo). Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 41
Rysunek 4 Aktualne zagospodarowanie terenu. (źródło: opracowanie własne). Raport oddziaływania na środowisko stacji demontażu pojazdów - dz. nr 105/6, Kartuzy 42