Beneficjenci i odbiorcy projektu systemowego w ramach Priorytetu VII Poddziałania 7.1.1. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Autor: Renata Skrabska Regionalny Oś rodek Polityki S połecznej w Rzes zowie Ul. Hetmańska 120, 35-078 R zeszów, tel. /17/ 74 70 600, tel. /17/ 74 70 629, fax /17/ 74 70 601
Beneficjenci projektu systemowego Beneficjentami projektu, czyli jednostami realizującymi projekt w poddziałaniu 7.1.1 są gminne jednostki organizacyjne - Ośrodki Pomocy Społecznej (OPS), o których mowa w art. 110 ustawy o pomocy społecznej. Beneficjenci mogą realizować działania z zakresu projektu systemowego a) samodzielnie; b) w partnerstwie jednostek samorządu terytorialnego (projekty w zakresie aktywnej integracji na podstawie porozumienia, umowy, uchwały lub statutu na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym); c) w partnerstwie jednostek samorządu terytorialnego z jednostkami spoza sektora finansów publicznych lub należącymi do sektora finansów publicznych (innymi niż JST).
Wymogi wobec beneficjentów- Ośrodków Pomocy Społecznej Warunkiem udziału beneficjenta w projekcie systemowym jest spełnienie wymogów merytorycznych, organizacyjnych i finansowych. 1. Wymogi merytoryczne Posiadanie przez gminę dokumentu programowego gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych. Zgodnie ze stanowiskiem WUP Rzeszów od 2011 r. nie ma możliwości realizowania projektów przez Projektodawców, którzy nie posiadają obowiązującej strategii rozwiązywania problemów społecznych. Informacja o spełnieniu/ niespełnieniu wymogów merytorycznych powinna zostać zawarta w punkcie 3.1 wniosku o dofinansowanie projektu.
2. Wymogi organizacyjne Ośrodki Pomocy Społecznej obowiązane są zatrudnić wymaganą przepisami o pomocy społecznej liczbę pracowników socjalnych tj., co najmniej 1 pracownika na 2000 mieszkańców, nie mniej niż 3 pracowników socjalnych w ośrodku pomocy społecznej. Gminy nie spełniające tego wymogu w dniu składania projektu obowiązane są ten obowiązek spełnić do 31 grudnia 2010 r. Informacja o spełnieniu/ niespełnieniu wymogów organizacyjnych powinna zostać zawarta w punkcie 3.3. wniosku o dofinansowanie projektu w opisie zadania Praca socjalna. 3. Wymogi finansowe Warunkiem udziału beneficjenta w projekcie jest spełnienie wymogów finansowych, co oznacza posiadanie wkładu własnego w wymaganej wysokości w ramach projektu 10,5 % wartości projektu. Wkład własny w OPS mogą stanowić zasiłki i pomoc w naturze, środki FP i środki samorządu terytorialnego na finansowanie prac społecznie użytecznych
Realizacja projektu systemowego przez OPS wymaga: wprowadzenia kwoty dofinansowania projektu do budżetu gminy, przed wprowadzeniem dofinansowania do budżetu nie ma możliwości wydatkowania otrzymanych środków; posiadanie pełnomocnictwo do reprezentowania gminy w zakresie objętym wnioskiem o dofinansowanie projektu tj. upoważnienie wójta (burmistrza, prezydenta). otwarcia dodatkowego rachunku bankowego; prowadzenia odrębnej ewidencji księgowej; oznaczania i archiwizacji dokumentów; prowadzenie monitoringu i ewaluacji; prowadzenia sprawozdawczości; poddawania się kontrolom, posiadanie niezbędnych dokumentów jak np. polityka rachunkowości, polityka bezpieczeństwa, regulamin udzielania zamówień publicznych, których wartość nie przekracza równowartości kwoty 14 000 E, porozumienia o współpracy z PUP.
Współpraca OPS z publicznymi służbami zatrudnienia (PUP) W ramach realizacji projektu systemowego OPS niezbędne jest zawarcie pisemnego porozumienia z Powiatowym Urzędem Pracy, określającego zasady współpracy w zakresie realizacji zadań na rzecz aktywnej integracji. Porozumienie z PUP powinno zawierać: zasady współpracy w zakresie procedur postępowania z klientami instytucji pomocy społecznej i powiatowych urzędów pracy, w szczególności zasady wzajemnej wymiany informacji o klientach i realizowanych działaniach oraz procedurę w zakresie współpracy ośrodka pomocy społecznej i powiatowego urzędu pracy w realizacji art. 50 ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; zasady współpracy w zakresie realizacji i finansowania prac społecznie użytecznych;
Współpraca OPS z publicznymi służbami zatrudnienia (PUP) (2) zasady współpracy w zakresie upowszechniania ofert pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i szkoleniach, organizacji robót publicznych oraz zatrudnienia socjalnego zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Porozumienie może obejmować więcej podmiotów i określać inne zadania związane ze współpracą publicznych służb zatrudnienia i jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w szczególności zadań wynikających z realizacji gminnych i powiatowych strategii rozwiązywania problemów społecznych.
Narzędzia realizacji projektu systemowego w OPS 1. Kontrakt socjalny to rodzaj pisemnej umowy pomiędzy osobą korzystającą ze świadczeń pomocy społecznej a pracownikiem socjalnym, która określa sposoby współdziałania w rozwiązywaniu problemów, umożliwienia aktywizacji społecznozawodowej, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Kontrakt przewiduje wzajemne zobowiązania stron, w tym możliwości zastosowania: - zasiłków i pomocy w naturze; - pracy socjalnej; - prac społecznie użytecznych; - instrumentów aktywnej integracji; - działań o charakterze środowiskowym. Wysokość wsparcia w zakresie aktywnej integracji (POKL) wynosi 5 000 zł na jednego odbiorcę (wraz z otoczeniem). Istnieje możliwość zwiększenia tej kwoty, wymaga to jednak wykazania kosztów jednostkowych w szczegółowym budżecie projektu wniosku o dofinansowanie realizacji projektu.
Narzędzia realizacji projektu systemowego w OPS (2) 2. Program Aktywności Lokalnej to program skierowany do osób w ramach konkretnego środowiska lub członków danej społeczności. Oznacza to, że w ramach programu można prowadzić działania aktywizacyjne adresowane do ludzi mieszkających na pewnej przestrzeni obejmującej obszar gminy: dzielnicy, osiedla, sołectwa, wsi. Może to być środowisko grupy zawodowej lub społecznej (np. niepełnosprawnych), mieszkańców bloku czy nawet kilku rodzin mieszkających w okolicy. Wysokość wsparcia w zakresie aktywnej integracji (POKL) wynosi 3 000 zł na jednego odbiorcę (wraz z otoczeniem).
Instrumenty aktywnej integracji W ramach kontraktu socjalnego i programu aktywności lokalnej można stosować i sfinansować zestaw instrumentów o charakterze aktywizacyjnym nazywanych zbiorczo instrumentami aktywnej integracji. Instrumenty aktywnej integracji podzielone są na cztery grupy: 1. Instrumenty aktywizacji zawodowej - uczestnictwo w zajęciach Centrum Integracji Społecznej (CIS) skierowanie uczestnika dbywa się zgodnie z przepisami o zatrudnieniu socjalnym; - uczestnictwo w zajęciach Klubu Integracji Społecznej (KIS) - skierowanie uczestnika odbywa się zgodnie z przepisami o zatrudnieniu socjalnym; - dofinansowanie usamodzielnienia ekonomicznego, wysokość wsparcia oraz szczegółowe warunki i tryb jego przyznawania określa rada gminy w drodze uchwały; - skierowanie do pracy w istniejącej spółdzielni socjalnej utworzonej przez osoby prawne lub osoby fizyczne możliwe jest sfinansowanie zajęć w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej lub/i sfinansowanie jednorazowego wsparcia na utworzenie spółdzielni socjalnej, w tym kosztów wynajmu i obsługi spółdzielni w pierwszych 6 m-cach działalności;
- włączanie osób niepełnosprawnych w zajęcia na rzecz aktywizacji zawodowej, realizowane w warsztatach terapii zajęciowej możliwe jest sfinansowanie zajęć związanych z uczestnictwem w WTZ w zakresie nie finansowanym z PFRON oraz dodatkowe działania na rzecz aktywnej integracji nie objęte dotychczasowym działaniem WTZ, np. dodatkowe zajęcia aktywizacyjne; - usługi wspierające aktywizację zawodową, organizacja i finansowanie usług wspierających, w tym trenera pracy, doradcy zawodowego; 2. Instrumenty aktywizacji zdrowotnej - skierowanie i sfinansowanie badań profilaktycznych lub specjalistycznych w związku z możliwością podjęcia zatrudnienia; - skierowanie i sfinansowanie terapii psychologicznej, rodzinnej lub psychospołecznej dla rodzin lub osób; - skierowanie i sfinansowanie programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie, o których mowa w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie;
Instrumenty aktywizacji zdrowotnej (2) - skierowanie i sfinansowanie programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego w przypadku osób uzależnionych od alkoholu, w rozumieniu przepisów o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi; - skierowanie i sfinansowanie programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej dla osób uzależnionych od narkotyków lub innych środków odurzających w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii; - sfinansowanie części kosztów turnusów rehabilitacyjnych, (dotyczy części kosztów nie opłacanej ze środków PFRON, możliwość sfinansowania części kosztów dla opiekuna osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym) kosztów zespołów ćwiczeń fizycznych usprawniających psychoruchowo lub zajęć rehabilitacyjnych, zgodnie z potrzebami osób niepełnosprawnych;
3. Instrumenty aktywizacji edukacyjnej - skierowanie i sfinansowanie zajęć szkolnych, związanych z uzupełnieniem wykształcenia na poziomie podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym lub policealnym; - skierowanie i sfinansowanie zajęć w ramach kształcenia ustawicznego, mających na celu uzyskanie zawodu lub przygotowania zawodowego (po konsultacji z właściwym powiatowym urzędem pracy w przypadku gdy klientem jest osoba zarejestrowana w PUP jako osoba bezrobotna); - skierowanie i sfinansowanie zajęć w ramach podnoszenia kluczowych kompetencji o charakterze zawodowym lub zdobywania nowych kompetencji i umiejętności zawodowych, umożliwiających aktywizację zawodową (rówież po konsultacji z właściwym PUP, w przypadku osoby bezrobotnej); - organizacja i sfinansowanie usług wspierających aktywizację edukacyjną, np. brokera edukacyjnego; - sfinansowanie części kosztów nauki na poziomie wyższym dla osób opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze lub inne formy opieki zastępczej.
4. Instrumenty aktywizacji społecznej - organizowanie i finansowanie uczestnictwa w ośrodkach dziennego wsparcia, świetlicach i klubach, o których mowa w przepisach pomocy społecznej i przepisach o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi; - koszty vouchera (talonu) na samodzielny zakup usług społecznych dokonywanego przez osobę będącą stroną kontraktu socjalnego lub inną formą działań w ramach aktywnej integracji jako działanie służące usamodzielnieniu klienta pomocy społecznej. Zasady zakupu usług i ich wykaz określa OPS/ PCPR; - organizacja i sfinansowanie usług wspierających animację lokalną, w tym kosztów zatrudnienia animatora lokalnego, lidera klubu integracji społecznej, streetworkera; - organizacja i sfinansowanie usług wsparcia i aktywizacji rodzin marginalizowanych, w tym kosztów zatrudnienia asystenta rodzinnego;
Instrumenty aktywizacji społecznej (2) - pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatreudnienia, pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej dla osób usamodzielnionych, osób opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze oraz bezdomnych; - organizacja i sfinansowanie kosztów wolontariatu, zgodnie z przepisami o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz kosztów zatrudnienia osoby prowadzącej klub wolontariuszy; - organizacja i sfinansowanie KGR Konferencji Grupy Rodzinnej; - organizacja i sfinansowanie uczestnictwa w grupach i klubach samopomocowych, w tym kosztów zatrudnienia i działania osoby prowadzącej klub lub grupę; - organizacja i sfinansowanie treningów kompetencji i umiejętności społecznych, w tym kosztów zatrudnienia i działania osoby prowadzącej klub lub grupę;
Instrumenty aktywizacji społecznej (3) - organizacja i sfinansowanie poradnictwa specjalistycznego, interwencji kryzysowej, mediacji rodzinnej oraz udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach, służące przywróceniu samodzielności życiowej, powrotu na rynek pracy; - organizacja i finansowanie poradnictwa i wsparcia indywidualnego oraz grupowego w zakresie podniesienia kompetencji życiowych i umiejętności społeczno-zawodowych umożliwiających docelowo powrót do życia społecznego, w tym powrót na rynek pracy i aktywizację zawodową.
W przypadku zastosowania instrumentów aktywnej integracji wobec danego uczestnika projektu sfinansować również można: - koszty opieki nad dzieckiem lub osobą zależną na czas realizacji zajęć, poniesione przez osobę będącą uczestnikiem zajęć lub koszty zorganizowania zajęć z dziećmi lub osobami zależnymi uczestników projektu; - koszty pobytu dziecka uczestnika projektu w świetlicach, klubach oraz zorganizowanych formach wypoczynku dla dzieci i młodzieży w przypadku zorganizowanych form wypoczynku letniego i zimowego dla dzieci i młodzieży wymóg ciągłości zajęć dla rodziców ww. biorących udział w projekcie w okresie pobytu dzieci na wypoczynku nie jest wymagany; - koszty ubezpieczenia zdrowotnego uczestnika projektu; - koszty dojazdów i wyżywienia uczestników projektu, a w przypadku niepełnosprawnych uczestników ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności także ich opiekunów, zwiazane z uczestnictwem w kursach, poradnictwie, szkoleniach w realizacji projektu.
W przypadku realizacji kontraktu socjalnego w ramach projektu systemowego OPS obowiązkowe jest zastosowanie minimum trzech instrumentów aktywnej integracji. Wyjątek: uczestnictwo w Centrum Integracji Społecznej, Klubie Integracji Społecznej lub Warsztatach Terapii Zajęciowej. W sytuacji uczestnictwa w WTZ istnieje konieczność rozszerzenia oferty o dodatkowe elementy np. udział w innych pracowniach, liczba uczestników WTZ musi zostać zwiększona. W przypadku realizowania Programu Aktywności Lokalnej (PAL) obowiązkowe jest zastosowanie czterech instrumentów aktywnej integracji, z tym, że każdy z uczestników projektu musi skorzystać z co najmniej jednego instrumentu aktywnej integracji. Ponadto zastosowanie instrumentów aktywizacji zawodowej możliwe jest wyłącznie po zastosowaniu wraz z nimi instrumentów z grupy aktywizacji społecznej, edukacyjnej lub zdrowotnej. Dobór instrumentów musi być adekwatny do potrzeb i może być dobrany zarówno spośród instrumentów jednej grupy jak i poszczególnych grup.
Uczestnikami projektu (zgodnie z Zasadami przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych OPS/ PCPR/ ROPS w ramach POKL 2007-2013) mogą być osoby: a) bezrobotne b) nieaktywne zawodowo i/lub c) zatrudnione zagrożone wykluczeniem społecznym, które jednocześnie są w wieku aktywności zawodowej (15-64 lata) i korzystają ze świadczeń pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej; osoby zatrudnione nie mogą stanowić więcej niż 50% grupy docelowej w projekcie; d) osoby traktowane jako otoczenie osób wykluczonych społecznie, o których mowa w ppkt a c przez co rozumie się: - osoby mieszkające we wspólnym gospodarstwie domowym w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej - osoby zamieszkujące w środowisku osób wykluczonych społecznie. Osoby będące otoczeniem mogą występować wyłącznie w powiązaniu z osobami z ppkt a-c.
Bezrobotny oznacza osobę bezrobotną w rozumieniu Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w szczególności osobę jednocześnie: niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia, nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub szkół wyższych w systemie wieczorowym albo zaocznym, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy, w wieku 18-60 lat w przypadku kobiet lub 18-65 lat w przypadku mężczyzn. Osoba nieaktywna zawodowo oznacza osobę pozostającą bez zatrudnienia, która jednocześnie nie zalicza się do kategorii bezrobotni. Kategoria nieaktywni zawodowo obejmuje podkategorię osoby uczące lub kształcące się, czyli osoby kształcące się w ramach kształcenia formalnego i nieformalnego. Zatrudniony oznacza osobę zatrudnioną w rozumieniu Kodeksu pracy, w szczególności pozostającą w stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę oraz Kodeksu Cywilnego, w szczególności w zakresie umów cywilno-prawnych (umowy zlecenia, umowy o dzieło).
Kategoria zatrudnieni obejmuje również grupę Rolnicy, czyli osoby będące rolnikami oraz domownicy rolnika w rozumieniu Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, w szczególności, osoby które jednocześnie: są pełnoletnie oraz zamieszkują i prowadzą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w ich posiadaniu gospodarstwie rolnym, są ubezpieczone w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, a także domownicy rolnika, czyli w szczególności osoby, które jednocześnie: ukończyły 16 lat, pozostają z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkują na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracują w tym gospodarstwie rolnym i nie są związane z rolnikiem stosunkiem pracy. W każdej kategorii mogą znaleźć się Niepełnosprawni osoby niepełnosprawne, o których mowa w Ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w szczególności osoby z trwałą lub okresową niezdolnością do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Przy konstruowaniu grupy docelowej należy wziąć pod uwagę obowiązkowe kryteria dostępu określone w Planie działania na 2011 rok dla Priorytetu VII w Poddziałaniu 7.1.1 Kryterium 1: Projekt skierowany jest w co najmniej 5% do osób niepełnosprawnych.
Uczestnicy projektu przykłady: osoby długotrwale bezrobotne, niepełnosprawne, w tym z zaburzeniami psychicznymi; osoby po zwolnieniu z zakładu karnego lub innej placówki penitencjarnej; osoby bezdomne; osoby nieaktywne zawodowo z uwagi na opiekę nad dziećmi lub innymi osobami zależnymi; osoby uzależnione od alkoholu lub środków odurzających, w trakcie leczenia lub po jego zakończeniu; osoby z problemami w sprawach opiekuńczo-wychowawczych lub dotyczących rodziny w kryzysie zwłaszcza rodziny niepełnej lub wielodzietnej.
Potwierdzanie kwalifikowalności uczestników projektu 1. Dla osób bezrobotnych lub nieaktywnych zawodowo: - rodzinny wywiad środowiskowy; - inny dokument przyjęty przez beneficjenta (OPS) w ramach programu aktywności lokalnej; - oświadczenia uczestnika o niekorzystaniu z takiego samego wsparcia w innych projektach POKL w tym samym czasie Zarejestrowanie w PUP nie jest warunkiem uczestniczenia w projekcie brak zarudnienia potwierdza się oświadczeniem uczestnika projektu. 2. Dla uczestników projektu z otoczenia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym np. PAL: - oświadczenie pracownika realizującego kontrakt socjalny lub PAL 3. Dla zatrudnionych: - oświadczenie pracownika realizującego kontrakt.
Standard minimum wniosku POKL z perspektywy zasady równości szans kobiet i mężczyzn Przy opracowywaniu wniosku należy zwrócić szczególną uwagę na spełnienie kryteriów horyzontalnych, w tym zgodność z zasadą równości płci (spełnienie, co najmniej standardu minimum równości szans kobiet i mężczyzn). Standard minimum jest spełniony w przypadku uzyskania 2 pozytywnych odpowiedzi: 1. Czy uzasadnienie potrzeby realizacji projektu zawiera analizę sytuacji kobiet i mężczyzn, która wskazuje na nierówności ze względu na płeć? (punkt 3.1 wniosku o dofinansowanie). Tak Nie 2. Czy analiza sytuacji kobiet i mężczyzn zawarta w uzasadnieniu potrzeby realizacji projektu, zawiera dane ilościowe, które wskazują na brak istniejących nierówności w obszarze problemowy projektu? (punkt 3.1 wniosku o dofinansowanie). Tak Nie
3. Dane w podziale na płeć użyte w uzasadnieniu potrzeby realizacji projektu dotyczą zasięgu i obszaru interwencji projektu (punkt 3.1 wniosku o dofinansowanie). Tak Nie 4. Rozwiązanie planowane do wypracowania i działania podejmowane w projekcie odpowiadają na nierówności lub bariery ze względu na płeć, istniejące w obszarze problemowym projektu lub różnicują działania (formy wsparcia) dla kobiet i mężczyzn przyczyniając się do zmniejszenia istniejących nierówności w obszarze projektu (punkt 3.2* i 3.3 wniosku o dofinansowanie). Tak Nie 5. Rezultaty są podane w podziale na płeć i wynikają z uzasadnienia potrzeby realizacji projektu. Rezultaty wskazują jak projekt wpłynie na sytuację kobiet i mężczyzn w obszarze projektu (punkt 3.4 wniosku o dofinansowanie) Tak Nie 6. Projekt przewiduje równościowy sposób zarządzania projektem (punkt 3.5 wniosku o dofinansowanie) Tak Nie
Wyjątki co do których nie stosuje się standardu minimum 7. Projekt należy do wyjątku, co do którego nie stosuje się standardu minimum Tak Nie Wyjątki stanowią projekty o ograniczonej rekrutacji, która wynika z: profilu działalności projektodawcy (ograniczenia statutowe), realizacji działań pozytywnych (działania te pozwalają na wpłynięcie na niekorzystną sytuację danej płci w konkretnym obszarze, a tym samym wyrównanie jej szans społecznych i zawodowych), zakresu realizacji projektu (na terenie np. zakładu karnego).
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! E-mail: r.skrabska@rops.rzeszow.pl Tel. (0-17) 74 70 629