OCENA KLIMATU AKUSTYCZNEGO NA WYBRANYCH OBSZARACH WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO W 2010 ROKU

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŒRODOWISKA W RZESZOWIE WYDZIA MONITORINGU ŒRODOWISKA OCENA KLIMATU AKUSTYCZNEGO NA WYBRANYCH OBSZARACH WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO W 2010 ROKU RZESZÓW, SIERPIEÑ 2011

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Spis treści Spis treści... 3 1. Wstęp... 4 2. Pojęcia ogólne... 5 3. Podstawy prawne oceny hałasu... 5 4. Zakres i metodyka pomiarów... 8 5. Monitoring hałasu komunikacyjnego na podstawie badań PMŚ... 8 5.1. Monitoring hałasu komunikacyjnego w mieście Przemyśl... 9 5.2. Monitoring hałasu komunikacyjnego w mieście Krosno... 14 5.3. Monitoring hałasu komunikacyjnego w miejscowości Strzyżów... 28 6. Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w świetle badań Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad... 32 7. Monitoring hałasu przemysłowego... 33 8. Podsumowanie... 36 9. Spis tabel, rycin i literatury... 37 3

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. 1. Wstęp Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska został zobowiązany do oceny stanu akustycznego środowiska na terenach nieobjętych obowiązkiem opracowania map akustycznych. Przedmiotem niniejszych badań było wypełnienie obowiązku wynikającego z ustawy. W oparciu o przeprowadzone badania i analizy uciążliwości akustycznej poszczególnych źródeł hałasu oceniono stan środowiska. Decydujący wpływ na jakość klimatu ma poziom rozwoju społeczno-gospodarczego województwa, ilość eksploatowanych źródeł i rozwój infrastruktury transportowej. Podstawowym kryterium oceny hałasu w środowisku są dopuszczalne poziomy hałasu na danym terenie, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska. Poziomy dopuszczalne określone wskaźnikami: L DWN, L N, L AeqD i L AeqN odnoszą się do różnych kategorii źródeł oraz rodzajów terenów w odniesieniu do planu zagospodarowania przestrzennego. Ocena klimatu akustycznego województwa podkarpackiego za 2010 r. oparta została o wyniki badań przeprowadzonych przez w ramach realizacji Programu Państwowego monitoringu środowiska województwa podkarpackiego na lata 2010-2012. Badania prowadzone były w podsystemie monitoringu hałasu, którego podstawowym celem jest wykrywanie i ewidencjonowanie obszarów zagrożonych nadmiernym hałasem. W zależności od źródła hałasu środowiskowego dokonuje się jego podziału na kategorie hałasu komunikacyjnego (drogowy, kolejowy, lotniczy) oraz przemysłowego. Badania monitoringowe prowadzone w ramach Państwowego monitoringu środowiska (PMŚ) objęły pomiary hałasu drogowego przestrzeni zurbanizowanej miast poniżej 100 tys. mieszkańców. Uzupełnieniem badań są wyniki pomiarów hałasu przemysłowego przeprowadzonych w trakcie działalności kontrolnej WIOŚ w Rzeszowie oraz przez inne jednostki, zobowiązane z mocy prawa do ich wykonania. Najważniejsze pojęcia stosowane przy prowadzeniu badań i oceny emisji hałasu zaprezentowano w rozdziale 2. W rozdziale 3 i 4 przedstawiono wybrane podstawy prawne w zakresie ochrony środowiska przed hałasem oraz zakres i metodykę pomiarów. Informacje i omówienie wyników badań monitoringowych hałasu komunikacyjnego zrealizowanych na wybranych terenach województwa podkarpackiego zaprezentowano w rozdziale 5. W rozdziale 6 zawarto informacje oparte na materiałach przekazanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w Rzeszowie do WIOŚ Rzeszów. Wyniki pomiarów emisji hałasu przemysłowego przeanalizowano w rozdziale 7. Podsumowanie pracy oraz wnioski końcowe ze zrealizowanych badań stanowi rozdział 8. Rozdział 9 zawiera spis tabel, rycin oraz literatury wykorzystanej w opracowaniu. Ocena stanu akustycznego środowiska i pozyskane dane umożliwiły wyznaczenie obszarów o ponadnormatywnym poziomie hałasu, na których należy skoncentrować działania naprawcze. 4

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. 2. Pojęcia ogólne Do najważniejszych pojęć stosowanych przy prowadzeniu badań oraz w celu oceny emisji hałasu do środowiska zaliczyć należy następujące [3,7]: Czas odniesienia przedział czasu, do którego może być odniesiona wartość równoważnego poziomu dźwięku. Emisja wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi: substancje, energie, takie jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne. Hałas dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16 000 Hz. Hałas drogowy hałas emitowany przez środki komunikacji drogowej i ulicznej, ujmowany w sposób kompleksowy. Hałas drogowy identyfikowany jest z łącznym efektem emisji wszystkich pojazdów biorących udział w ruchu, a nie z emisją hałasu z pojedynczych samochodów. Instalacja stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu, budowle niebędące urządzeniami technicznym ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję. Jednorodny odcinek drogi odcinek drogi o jednorodnych właściwościach ruchu oraz przyległej zabudowy. Klimat akustyczny zespół zjawisk akustycznych występujący na danym obszarze, niezależnie od źródeł jej wywołujących. Najczęściej klimat akustyczny określa się ilościowo przy pomocy poziomu dźwięku (hałasu). Poziom dźwięku A wyrażony w [db] wartość poziomu ciśnienia akustycznego, skorygowana według charakterystyki częstotliwościowej A, wyznaczona zgodnie z Polską Normą. Równoważny poziom hałasu - wartość poziomu ciśnienia akustycznego ciągłego ustalonego dźwięku, skorygowaną według charakterystyki częstotliwościowej A, która w określonym przedziale czasu odniesienia jest równa średniemu kwadratowi ciśnienia akustycznego analizowanego dźwięku o zmiennym poziomie w czasie, równoważny poziom hałasu wyraża się wzorem zgodnie z Polską Normą. Wskaźniki oceny hałasu parametr hałasu określony poziomem dźwięku A wyrażonym w [db], w tym: 1. wskaźniki hałasu mające zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, w szczególności do sporządzania map akustycznych: L DWN długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w db, wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej, jako przedział czasu od godz. 6.00 do godz. 18.00), pory wieczoru (rozumianej, jako przedział czasu od godz. 18.00 do godz. 22.00) oraz pory nocy (rozumianej, jako przedział czasu od godz. 22.00 do godz. 6.00). L N - długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w db, wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy (rozumianej, jako przedział czasu od godz. 22.00 do godz. 6.00). 2. wskaźniki hałasu mające zastosowanie do ustalenia warunków kontroli korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby: L Aeq D równoważny poziom dźwięku A dla pory dnia (rozumianej, jako przedział czasu od godz. 6.00 do godz. 22.00). L Aeq N równoważny poziom dźwięku A dla pory nocy (rozumianej, jako przedział czasu od godz. 22.00 do godz. 6.00). 3. Podstawy prawne oceny hałasu Na przestrzeni ostatnich lat dokonywano wielokrotnych nowelizacji aktów prawnych w zakresie ochrony środowiska przed hałasem. Wprowadzone zmiany wynikały z potrzeby dostosowania sposobu oceny hałasu do wymagań dyrektyw unii europejskiej. Dostosowania ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska jako podstawowego aktu prawnego w zakresie ochrony środowiska przed hałasem dokonano w oparciu o dyrektywę 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym normującym dopuszczalne poziomy hałasu jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów 5

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. hałasu w środowisku. Ustala ono dopuszczalne poziomy hałasu oparte o wskaźniki ocen hałasu: L DWN, L N, L AeqD, L AeqN. Wartości dopuszczalnych poziomów hałasu zależne są od: przeznaczenia terenu, rodzaju obiektu bądź działalności będącej źródłem hałasu oraz okresu do których odnoszą się poziomy hałasu. Poniżej zestawiono najważniejsze akty prawne, regulujące zasady prowadzenia monitoringu hałasu w środowisku: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny być przekazywane właściwym organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest wymagane sporządzanie map akustycznych, oraz sposobów określania granic terenów objętych tymi mapami, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 października 2007 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (rozporządzenie straciło moc w dniu 22.07.2011 r.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących rejestru zawierającego informacje o stanie akustycznym środowiska. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia i innych danych oraz terminów i sposobów ich prezentacji, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie ustalania wartości wskaźnika hałasu L(DWN), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem. Oceny klimatu akustycznego w województwie podkarpackim w 2010 r. dokonano na podstawie wyników poziomu hałasu określonego wskaźnikami: L Aeq D, L Aeq N, L DWN i L N w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Wartości poziomów dopuszczalnych przedstawiono w tab. 3.1 3.2. W aspekcie hałasu komunikacyjnego w procesie ocen stanu klimatu akustycznego często korzysta się z pomocniczej subiektywnej skali. Na podstawie badań ankietowych Państwowego Zakładu Higieny dla pory dnia skala ta przedstawia się następująco [4]: mała uciążliwość hałasu L Aeq < 52 db, średnia uciążliwość hałasu 52 L Aeq 62 db, duża uciążliwość hałasu 63 L Aeq 70 db, bardzo duża uciążliwość hałasu L Aeq > 70 db. 6

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 3.1 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAeq D i LAeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby [9] Lp. Rodzaj terenu 1 a) Strefa ochronna "A" uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem 2 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży 2) c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach 3 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 2) d) Tereny mieszkaniowo-usługowe L Aeq D przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom Drogi lub linie kolejowe 1) Dopuszczalny poziom hałasu w [db] L Aeq N przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu L Aeq D przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym L Aeq N przedział czasu odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy 50 45 45 40 55 50 50 40 60 50 55 45 4 Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 3) 100 tys. mieszkańców 65 55 55 45 Objaśnienia: 1) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych. 2) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 3) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów adminis tracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. Tab. 3.2. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami L DWN i L N, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem [9] Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku A w db Drogi lub linie kolejowe 1) Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu Lp. Rodzaj terenu L DWN przedział czasu odniesienia równy wszystkim dobom w roku L N przedział czasu odniesienia równy wszystkim porom nocy L DWN przedział czasu odniesienia równy wszystkim dobom w roku L N przedział czasu odniesienia równy wszystkim porom nocy 1 a) Strefa ochronna A uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem 2 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach 3 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe d) Tereny mieszkaniowo-usługowe 50 45 45 40 55 50 50 40 60 50 55 45 4 Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców 2) 65 55 55 45 Objaśnienia: 1) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych. 2) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dz ielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. 7

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. 4. Zakres i metodyka pomiarów pomiary poziomu hałasu komunikacyjnego w 2010 r. przeprowadził w ramach realizacji Programu Państwowego monitoringu środowiska województwa podkarpackiego na lata 2010 2012. Badania hałasu drogowego obejmowały tereny zurbanizowane miast poniżej 100 tys. mieszkańców, gdzie spodziewany hałas nie spełnia standardów ochrony środowiska. Laboratorium WIOŚ w Rzeszowie wykonało pomiary hałasu drogowego w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem metodą pomiarów bezpośrednich z wykorzystaniem próbkowania oraz metodą bezpośrednich ciągłych pomiarów w ograniczonym czasie stosowania. Natężenie hałasu rejestrowano miernikiem poziomu dźwięku posiadającym ważne świadectwo legalizacji, przy stałej czasowej FAST i charakterystyce korekcyjnej A. Wartość przedziału niepewności rozszerzonej oszacowana dla poziomu ufności ok. 95% i współczynniku rozszerzenia k=2 została wyznaczona zgodnie z zaleceniami zawartymi w dokumencie EA-4/16 i dla wszystkich badanych w 2010 r. punktów pomiarowo-kontrolnych wynosiła ± 2 db. Podczas prowadzonych badań w punkcie pomiarowo-kontrolnym określono równocześnie warunki meteorologiczne: temperaturę powietrza, wilgotność względną, ciśnienie atmosferyczne oraz prędkość i kierunek wiatru. Ponadto w wybranych punktach pomiarowo-kontrolnych rejestrowano pomiar natężenia i strukturę ruchu z rozróżnieniem pojazdów na lekkie i ciężkie. Lokalizacja punktów ustalana była indywidualnie, przy wyborze kierowano się zasadą reprezentatywności pomiarów hałasu dla możliwie najdłuższego, akustycznie jednorodnego odcinka ciągu komunikacyjnego. Punkty zlokalizowano w zależności od charakterystyk źródła hałasu i celów oraz pokrycia i zagospodarowania terenu. Pomiary hałasu przemysłowego prowadzone były w trakcie czynności kontrolnych WIOŚ w Rzeszowie oraz przez inne jednostki zobowiązane z mocy prawa do przeprowadzenia pomiarów hałasu w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia. Pomiary wykonano w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody, przez laboratoria akredytowane. 5. Monitoring hałasu komunikacyjnego na podstawie badań PMŚ Jednym z elementów kształtujących klimat akustyczny środowiska jest hałas komunikacyjny, w skład którego wchodzi hałas: drogowy, kolejowy, lotniczy. Na terenie województwa podkarpackiego dominującym źródłem hałasu jest hałas drogowy. Stanowi on główne i najbardziej uciążliwe źródło hałasu na terenach zurbanizowanych. Dynamiczny rozwój motoryzacji (wzrost liczby pojazdów, przewozów towarowych i osobowych w ruchu) oraz stan techniczny infrastruktury drogowej odgrywa istotna rolę w kształtowaniu klimatu akustycznego. Przez teren województwa przebiegają międzynarodowe szlaki drogowe: trasa E-40 łącząca Europę Zachodnią z Ukrainą, trasa E-371 biegnąca na Słowację oraz droga krajowa Nr 19 łącząca kraje nadbałtyckie z południową częścią Europy. Podstawową sieć drogową tworzą drogi: krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Gęstość sieci drogowej dróg o twardej nawierzchni wynosi 82,2 km na 100 km 2. Łączna całkowita długość dróg o nawierzchni twardej w województwie wynosi 14737,6 km, z czego drogi krajowe stanowią 771,5 km, drogi wojewódzkie 1667,6 km, drogi powiatowe 6400,7 km oraz drogi gminne 5897,8 km [2]. Długość linii regularnej komunikacji krajowej na terenie województwa wynosi 109 tys. km, publiczny transport autobusowy obsługuje ponad 2500 linii. Sieć komunikacji miejskiej oparta na komunikacji autobusowej funkcjonuje w ponad 16 miastach regionu, a jej długość wynosi 3101 km [8]. Dynamika zmian liczy zarejestrowanych pojazdów samochodowych wskazuje na stopniowy wzrost zagrożenia hałasem drogowym. Niedostateczny stan infrastruktury drogowej, trudne warunki ruchu, wzrost liczy zarejestrowanych pojazdów, zła nawierzchnia odgrywają istotną rolę w kształtowaniu klimatu i generują wzmożony hałas w województwie. Na terenie województwa podkarpackiego linie kolejowe najczęściej przebiegają z dala od terenów przeznaczonych na miejsce zamieszkania. Długość linii kolejowych eksploatowanych wynosi 1018 km, co stanowi zaledwie 5 % całkowitej długości linii kolejowych w Polsce [2]. Linie kolejowe nie należą do 8

ilość pojazdów szt. Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. źródeł hałasu, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie na znacznych obszarach. W województwie funkcjonuje jedno lotnisko regionalne w Jasionce oraz trzy lotniska lokalne w Krośnie, Mielcu i Turbi. Oddziaływanie hałasu lotniczego związane jest z obszarami położonymi wzdłuż tras nalotów i wznoszeń oraz wokół lotnisk i stanowi problem na stosunkowo niewielkich obszarach. Droga startowa portu o długości 3,2 km w Jasionce jest jedną z najdłuższych w Polsce i umożliwia przyjmowanie każdego typu samolotu. Analiza statystyki ruchu wskazuje tendencję wzrostową liczby przewozów w stosunku do roku ubiegłego (o ok. 24%). W 2010 r. odnotowano 10919 startów i lądowań statków powietrznych na terenie lotniska [6]. W ramach systemu Państwowego monitoringu środowiska w 2010 r. pomiarami hałasu drogowego objęto miejscowości: Przemyśl, Krosno i Strzyżów. Pomiary równoważnego poziomu hałasu (L AeqD, L AeqN ) wykonano łącznie w 12 punktach pomiarowo-kontrolnych. Długookresowe wskaźniki hałasu (L DWN, L N ) wyznaczono w 3 punktach pomiarowo-kontrolnych, po jednym w każdej miejscowości. Dla każdej miejscowości łączna długość pomiarów wyniosła 9 dni, z czego 2 doby w dni powszednie oraz 1 dobę podczas weekendu w okresie: wiosennym, letnim i jesiennym. ogółem samochody osobowe samochody ciężarowe ciągniki 120 115 110 % 105 100 95 2007 2008 2009 rok pomiarów Ryc.5.1. Zmiany liczby zarejestrowanych pojazdów w latach 2007-2009 w województwie podkarpackim, przy założeniu, że wartość wskaźnika w 2007 r. równa jest 100 %. [2] 1 000 000 800 000 600 000 400 000 województwo podkarpackie region krośnieński region przemyski region rzeszowski region tarnobrzeski 200 000 0 samochody osobowe samochody ciężarowe ciągniki rolnicze kategoria pojazdu Ryc.5.2. Ilość zarejestrowanych pojazdów w 2009 r. w podziale na regiony [2] 5.1. Monitoring hałasu komunikacyjnego w mieście Przemyśl Przemyśl to miasto na prawach powiatu, położone we wschodniej części województwa, liczące ok. 65 tys. mieszkańców. Ogólna długość dróg w mieście wynosi 201,4 km. Układ urbanistyczny miasta cechują wąskie ulice o zwartej zabudowie. Największe ciągi komunikacyjne przebiegające przez teren miasta to drogi: 9

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. krajowa Nr 28 (Zator Wadowice Medyka), krajowa Nr 77 (Lipnik Sandomierz Przemyśl), wojewódzka Nr 884 (Przemyśl Dubiecko Domaradz), wojewódzka Nr 885 (Przemyśl Malhowice). Droga krajowa Nr 28 stanowi połączenie z Ukrainą poprzez przejście graniczne z Medyką. Ruch tranzytowy w kierunku Medyki przebiega głównie ul.: Krakowską, St. Augusta, Borelowskiego, W. Pola, Lwowską, 3-Maja, Jagiellońską, Plac na Bramie, Mickiewicza. Przez miasto przebiega transeuropejska magistrala kolejowa E-30 relacji Berlin Kijów [11]. Pomiary hałasu drogowego na terenie miasta przeprowadzono w 4 punktach pomiarowokontrolnych. W 3 punktach określono równoważny poziom hałasu L Aeq dla pory dnia i dla pory nocy oraz prowadzono ewidencję natężenia i struktury ruchu pojazdów, ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów ciężkich. Wartość długookresowego średniego poziomu dźwięku: L DWN i L N wyznaczono w 1 punkcie. Łączna długość przebadanych odcinków reprezentatywnych dróg wyniosła 2 km, co stanowi 1% długości dróg w mieście. Charakterystykę punktów oraz uzyskane wyniki pomiarów zestawiono w tab. 5.1.1 5.1.3, na ryc. 5.1.1 5.1.3 przedstawiono wybrane wyniki pomiarów i lokalizację punktów pomiarowokontrolnych. Badaniami objęto tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego, tereny mieszkaniowo-usługowe, dla których zgodnie z kryteriami ustalonymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą: L AeqD = 60 db, L AeqN = 50 db, L DWN = 60 db, L N = 50 db [9]. Pomiary równoważnego poziomu hałasu (L AeqD, L AeqN ) oraz ewidencję natężenia i struktury ruchu pojazdów w ciągu jednej godziny w porze dnia wykonano w punktach pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych przy głównych ulicach miasta: 3-go Maja, St. Augusta oraz J. Słowackiego. Przy ul. Grunwaldzkiej prowadzono pomiary długookresowego poziomu dźwięku (L DWN, L N ). We wszystkich punktach pomiarowo-kontrolnych stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych w stosunku do funkcji spełnianej przez teren. Wartości równoważnego poziomu hałasu w Przemyślu w porze dnia kształtowały się w przedziale od 66,1 db do 70,2 db. Wartości przekroczenia dopuszczalnego poziomu (60 db) wynosiły od 6,1 db (ul. St. Augusta) do 10,2 db (ul. J. Słowackiego). Równoważny poziom hałasu emitowany z tych ciągów komunikacyjnych dla pory nocy kształtował się na poziomie od 57,8 db do 60,4 db. Wielkości przekroczeń zawierały się w przedziale od 7,8 db (ul. J.Słowackiego) do 10,4 db (ul. St.Augusta). Natężenie ruchu pojazdów ogółem dla pory dnia kształtowało się w zakresie od 736 poj/h do 902 poj/h, zaś dla pory nocy od 102 poj/h do 178 poj/h. W porze dnia procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu oscylował w granicach od 5 % do 8 %, a dla pory nocy od 10 % do 31 %. W odniesieniu do pomocniczej subiektywnej skali ocen odczucia uciążliwości hałasu Państwowego Zakładu Higieny uzyskane wyniki badań wskazują na dużą uciążliwość hałasu panującego w najbliższym otoczeniu analizowanych ulic Przemyśla. Długookresowy średni poziom hałasu L DWN dla punktu pomiarowo-kontrolnego zlokalizowanego przy ul. Grunwaldzkiej wyniósł 66,4 db, zaś L N 58,3 db. W punkcie tym stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych standardów akustycznych w stosunku do funkcji spełnianej przez teren. Wielkość przekroczenia dla L DWN wyniosła 6,4 db, zaś dla L N 8,3 db. Poprzednie pomiary hałasu drogowego w Przemyślu prowadzone były w 2006 r. Oceny klimatu akustycznego dokonano na podstawie wartości równoważnego poziomu dźwięku A porównanego do obowiązujących w tamtym czasie norm zawartych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 lipca 2004 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku oraz progowych poziomów hałasu zamieszczonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2002 r. w sprawie wartości progowych poziomów hałasu. W wyniku przeprowadzonych w 2006 r. pomiarów we wszystkich punktach pomiarowokontrolnych stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu. Z powodu zmian metodyk badawczych na przestrzeni lat, nie można dokonać analizy porównawczej wyników pomiarów równoważnego poziomu hałasu przeprowadzonych w 2006 r. z wynikami pomiarów z roku 2010. Zestawienie wyników pomiarów hałasu drogowego Przemyśla z lat 2006 i 2010 zestawiono w tab. 5.1.4 i zilustrowano na ryc. 5.1.4 10

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.1.1. Charakterystyka punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu hałasu drogowego w Przemyślu [10] Nr pkt. Nazwa ulicy 1. 3 - go Maja 2. St. Augusta 3. Słowackiego 4. Grunwaldzka Położenie punktu pomiarowokontrolnego odległość od źródła 2 [m], wysokość 4 [m] odległość od źródła 8 [m], wysokości 4 [m] odległość od źródła 2 [m], wysokość 4 [m] odległość od źródła 5 [m], wysokość 4 [m] Rodzaj i typ drogi droga krajowa Nr 77 droga powiatowa 2162R droga wojewódzka Nr 885 wojewódzka Nr 884 Współrzędne geograficzne punktu pomiarowo-kontrolnego Odległość pierwszej linii zabudowy od drogi po stronie wykonywania [m] po przeciwnej stronie [m] Wysokość linii zabudowy po stronie wykonywania [m] po przeciwnej stronie [m] Liczba obiektów bezpośrednio eksponowanych na hałas po stronie wykonywania po przeciwnej stronie 49º47 21,9 22 º45 58,7 5 5 12 12 21 33 49º47 41,6 22 º46 09,8 15 5 15 5 9 21 49 46 46,0 22 46 37,9 6 5 15 12 20 22 49º47 08,7 22 º45 26,8 30 5 15 5 1 3 11

liczba pojazdów Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.1.2. Natężenie ruchu i procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu pojazdów w Przemyślu w 2010 r. [10] Nr pkt. Nazwa ulicy Data ogółem Natężenie ruchu pojazdów [liczba pojazdów/godz.] * lekkie ciężkie Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu [%] Pora dnia 1. 3 - go Maja 02.07.2010 26.08.2010 902 854 48 5 2. St. Augusta 02.07.2010 26.08.2010 736 680 56 8 3. Słowackiego 02.07.2010 26.08.2010 758 700 58 8 Pora nocy 1. 3 - go Maja 26.08.2010 27.08.2010 178 160 18 10 2. St. Augusta 26.08.2010 27.08.2010 130 90 40 31 3. Słowackiego 26.08.2010 27.08.2010 102 89 13 13 * natężenie ruchu rejestrowane było w przedziale jednej godziny w porze dnia 1000 natężenie ruchu pojazdów lekkich w porze dnia natężenie ruchu pojazdów ciężkich w porze dnia natężenie ruchu pojazdów ogółem w porze dnia natężenie ruchu pojazdów lekkich w porze nocy natężenie ruchu pojazdów cięzkich w porze nocy natężenie ruchu pojazdów ogółem w porze nocy 800 600 400 200 0 ul. 3-Maja ul. St.Augusta ul.słow ackiego lokalizacja punktu pomiarow o-kontrolnego Ryc. 5.1.1. Natężenie ruchu w porze dnia i porze nocy w Przemyślu w 2010 r. [10] Tab. 5.1.3. Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w Przemyślu w 2010 r. [10] Lokalizacja punktu pomiarowokontrolnego Dopuszczalny poziom hałasu w [db] wyrażony wskaźnikiem: Poziom dźwięku A w [db] wyrażony wskaźnikiem: L Aeq D L Aeq N L DWN L N L Aeq D L Aeq N L DWN L N 3 - go Maja 60 50 68,5 ± 2 59,1 ± 2 St. Augusta 60 50 66,1 ± 2 60,4 ± 2 Słowackiego 60 50 70,2 ± 2 57,8 ± 2 Grunwaldzka 60 50 66,4 ± 2 58,3 ± 2 12

poziom dźwięku A w db Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. rów now ażny poziom dźw ięku dla pory dnia rów now ażny poziom dźw ięku dla pory nocy długookresow y poziom dźw ięku w yznaczony w ciągu w szystkich dób w roku z uw zględnieniem pory: dnia, w ieczoru i nocy długookresow y poziom dźw ięku w yznaczony w ciągu w szystkich pór nocy w roku dopuszczalny poziom: LAeqD, LDWN dopuszczalny poziom: LAeqN, LN 80 70 60 50 40 30 20 10 0 68,5 70,2 66,1 59,1 60,4 57,8 66,4 58,3 ul. 3-go Maja ul. St.Augusta ul.słow ackiego ul. Grunw aldzka lokalizacja punktu pomiarow o-kontrolnego Ryc. 5.1.2. Hałas komunikacyjny (L AeqD, L AeqN, L DWN, L N ) w Przemyślu w 2010 r. [10] Uwaga: Przy interpretacji wyniku pomiarów należy uwzględnić niepewność wynoszącą ± 2 db. Ryc. 5.1.3. Lokalizacja punktów pomiarowo-kontrolnych hałasu komunikacyjnego w Przemyślu i wartości wyznaczonych wskaźników w 2010 r. [10] 13

równoważny poziom hałasu w porze dnia db natężenie ruchu pojazdów poj./h Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.1.4. Zestawienie wyników pomiarów poziom hałasu komunikacyjnego w Przemyślu (pora dnia) w latach 2006 i 2010 [10] 2006 2010 Lokalizacja punktu Dopuszczalny Natężenie ruchu Natężenie ruchu Dopuszczalny pomiarowokontrolnego poziom L Aeq D pojazdów L poziom hałasu Aeq D pojazdów hałasu [db] [liczba [db] [liczba [db] pojazdów/godz.] * [db] pojazdów/godz.] * 3 - go Maja 60 66,3 1230 60 68,5 902 St. Augusta 60 65,1 758 60 66,1 736 Słowackiego 60 69,5 928 60 70,2 758 * - natężenie ruchu rejestrowane było w przedziale jednej godziny w porze dnia 75 70 65 60 2006 r. 2010 r. natężenie ruchu pojazdów ogółem w porze dnia w 2006 r. natężenie ruchu pojazdów ogółem w porze dnia w 2010 r. ul. 3-Maja ul. St.Augusta ul.słow ackiego 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 lokalizacja punktu pomiarow o-kontrolnego Ryc. 5.1.4. Hałas komunikacyjny (L Aeq D ) i natężenie ruchu w Przemyślu w latach 2006 i 2010 [10] 5.2. Monitoring hałasu komunikacyjnego w mieście Krosno Krosno to miasto na prawach powiatu, leżące przy ujściu rzeki Lubatówki do Wisłoka, na obszarze Kotliny Jasielsko-Krośnieńskiej, liczące ok. 47 tys. mieszkańców. Ogólna długość dróg w mieście wynosi 147,8 km. Przez Krosno przebiegają następujące ciągi komunikacyjne: droga krajowa Nr 28 (Zator Medyka), droga wojewódzka Nr 990 (Krosno Twierdza), droga wojewódzka Nr 991 (Krosno Lutcza), linia kolejowa Zwardoń Przełęcz Łupkowska. W 2010 r. na terenie miasta wykonano pomiary hałasu drogowego w 9 punktach pomiarowokontrolnych. Równoważny poziom hałasu w porze dnia (L AeqD ) określono w 8 punktach (ul.: Kolejowa, Piłsudskiego, Żółkiewskiego, Staszica, Niepodległości, Lwowska, Grodzka, Podkarpacka), zaś w porze nocy (L AeqN ) w 1 (ul Podkarpacka). Długookresowy średni poziomu dźwięku (L DWN, L N ) wyznaczono w 1 punkcie pomiarowokontrolnym zlokalizowanym przy ul. Krakowskiej. Łączna długość reprezentatywnych odcinków wyniosła 3 km, co stanowi 2% wszystkich dróg w mieście. W przypadku ul. Podkarpackiej punkt pomiarowo-kontrolny został zlokalizowany w odległości 30 m od skraju jezdni, za pasem zieleni, przy drodze osiedlowej, w pobliżu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. Celem takiej lokalizacji punktu było określenie rzeczywistego poziomu hałasu na jaki narażeni są mieszkańcy najbliższej zabudowy za pasem zieleni, stanowiącym naturalny ekran akustyczny. W tab. 5.2.1 5.2.10 zestawiono charakterystykę punktów oraz uzyskane wyniki pomiarów, na ryc. 5.2.1 5.2.10 zaprezentowano wybrane wyniki pomiarów i lokalizację punktów pomiarowokontrolnych. Badaniami objęto tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego, tereny mieszkaniowo-usługowe, dla których zgodnie z kryteriami ustalonymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą: L AeqD = 60 db, L AeqN = 50 db, L DWN = 60 db, L N = 50 db [9]. 14

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Z przeprowadzonych badań wynika, że w każdym z wytypowanych punktów pomiarowokontrolnych przekroczone zostały dopuszczalne standardy akustyczne w stosunku do funkcji spełnianej przez teren. W Krośnie wartości równoważnego poziomu hałasu w porze dnia kształtowały się w zakresie od 62,5 db do 70,7 db, a wielkości przekroczeń dopuszczalnego poziomu dźwięku zawierały się w przedziale od 2,5 db (ul. Staszica) do 10,7 db (ul. Piłsudskiego). Wyznaczony przy ul. Podkarpackiej równoważny poziom hałasu dla pory nocy wynosił 55,4 db, a wielkość przekroczenia wyniosła 5,4 db. Najwyższe natężenie ruchu w przedziale jednej godziny zarejestrowano przy ul.: Lwowskiej i Podkarpackiej - ponad 1000 poj/h oraz ul. Piłsudzkiego - ponad 2000 poj/h. Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu oscylował w granicach od 2 % (ul.: Grodzka, Niepodległości) do 28 % (ul. Kolejowa). Otrzymane wyniki pomiarów wskazują na wyraźną korelację między poziomem hałasu, a natężeniem ruchu. Największe przekroczenia dopuszczalnych poziomów odnotowano w rejonach o największym natężeniu ruchu pojazdów ogółem. W odniesieniu do pomocniczej subiektywnej skali ocen odczucia uciążliwości hałasu Państwowego Zakładu Higieny, uzyskane wyniki badań wskazują na dużą (63 L Aeq 70 db) oraz bardzo dużą (L Aeq > 70 db) uciążliwość hałasu komunikacyjnego panującą w najbliższym otoczeniu analizowanych ulic Krosna. Długookresowy średni poziom hałasu L DWN dla punktu pomiarowo-kontrolnego zlokalizowanego w rejonie ul. Krakowskiej wyniósł 66,6 db, zaś L N 57,4 db. W punkcie tym stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych standardów akustycznych w stosunku do funkcji spełnianej przez teren dla L DWN o 6,6 db, zaś dla L N o 7,4 db. Poprzednie pomiary hałasu drogowego w Krośnie prowadzone były w ramach PMŚ w 2003 r. Oceny klimatu akustycznego dokonano na podstawie wartości równoważnego poziomu dźwięku A porównanego do obowiązujących w tamtym czasie norm zawartych w rozporządzeniu Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku oraz do progowych poziomów hałasu zamieszczonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2002 r. w sprawie wartości progowych poziomów hałasu. Wyniki z przeprowadzonych pomiarów w 2003 r. zaprezentowano w tab. 5.2.11. i na ryc. 5.2.11. Analiza przeprowadzonych w 2003 r. pomiarów wykazała przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych we wszystkich punktach pomiarowo-kontrolnych. Z powodu zmian metodyk badawczych na przestrzeni lat, niemożliwe jest dokonanie analizy porównawczej otrzymanych wówczas wyników z danymi za rok 2010. 15

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.1. Charakterystyka punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu hałasu drogowego w Krośnie [10] Nr pkt. Nazwa ulicy 1. Kolejowa 2. Piłsudskiego 3. Żółkiewskiego 4. Staszica 5. Niepodległości 6. Lwowska Położenie punktu pomiarowokontrolnego w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, obszary i ciągi usługowe, odległość od źródła 5 [m], wysokość 4 [m] w otoczeniu zabudowy mieszkaniowousługowej i usługowej, odległość od źródła 4,5 [m], wysokość 4 [m] w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej, odległość od źródła 4 [m], wysokość 4 [m] w otoczeniu zabudowy mieszkaniowousługowej, odległość od źródła 5 [m], wysokość 4 [m] w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej, odległość od źródła 9 [m], wysokość 4 [m] w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej, odległość od źródła 5 [m], wysokość 4 [m] Rodzaj i typ drogi Współrzędne geograficzne punktu pomiarowo-kontrolnego Odległość pierwszej linii zabudowy od drogi po stronie wykonywania [m] po przeciwnej stronie [m] Wysokość linii zabudowy po stronie wykonywania [m] po przeciwnej stronie [m] Liczba obiektów bezpośrednio eksponowanych na hałas po stronie wykonywania powiatowa 49º41 41,9 21º45 07,1 12 12 11 13,5 10 5 powiatowa 49º41 44,9 21º45 28,5 4 6 11 13,5 10 5 po przeciwnej stronie powiatowa 49º41 56,2 21º46 03,4 10 3-10 8 8 18 16 powiatowa 49º41 27,7 21º46 06,6 5 5 7-14 14 4 8 wojewódzka Nr 991 wojewódzka Nr 991 49º41 16,7 21 º46 23,2 14,5 13 13 9 4 5 49º41 06,7 21 º46 17,7 10 10 9 9 10 5 16

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. 7. Grodzka 8. Podkarpacka 9. Krakowska w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej, odległość od źródła 5 [m], wysokości 4 [m] w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej, odległość od źródła 30 [m], wysokość 4 [m] w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i mieszkaniowousługowej, odległość od źródła 5 [m], wysokość 4 [m] powiatowa 49º41 04,6 21º45 54,3 12 17 13 18 5 7 krajowa Nr 28 49 40 55,8 21 46 04,0 46 25 25 5-7 5 3 powiatowa 49 47 08,7 22 45 26,8 19 10 9 8-13 12 9 17

liczba pojazdów Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.2. Natężenie ruchu i procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu pojazdów w Krośnie, ul. Kolejowa, pora dnia w 2010 r. [10] Data 19.08.2010 Godzina wykonania [h] lekkie Natężenie ruchu pojazdów [liczba pojazdów/godz.] ciężkie ogółem Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu [%] 6 207 81 288 28 7 304 86 390 22 8 405 72 477 15 9 548 72 620 12 10 521 69 590 12 11 515 74 589 13 12 522 56 578 10 13 519 75 594 13 14 453 85 538 16 15 450 81 531 20 16 358 56 414 14 17 409 38 447 9 18 389 40 429 9 19 209 50 259 19 20 153 21 174 18 21 96 23 119 19 700 600 500 lekkie ciężkie ogółem 400 300 200 100 0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 godzina w ykonania h Ryc. 5.2.1. Natężenie ruchu w Krośnie, ul. Kolejowa, pora dnia w 2010 r. [10] 18

liczba pojazdów Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.3. Natężenie ruchu i procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu pojazdów w Krośnie, ul. Piłsudskiego, pora dnia w 2010 r. [10] Data 29.10.2010 Godzina wykonania [h] lekkie Natężenie ruchu pojazdów [liczba pojazdów/godz.] ciężkie ogółem Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu [%] 6 648 126 774 16 7 1232 210 1442 15 8 1284 191 1475 13 9 1475 165 1640 10 10 1546 132 1678 8 11 1723 163 1886 9 12 1664 171 1835 9 13 1485 174 1659 10 14 1690 182 1872 10 15 1803 175 1978 8 16 2112 84 2196 4 17 2083 70 2153 3 18 1503 71 1574 5 19 1239 46 1285 4 20 804 34 838 4 21 735 30 765 4 3000 2500 lekkie ciężkie ogółem 2000 1500 1000 500 0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 godzina w ykonania h Ryc. 5.2.2. Natężenie ruchu w Krośnie, ul. Piłsudskiego, pora dnia w 2010 r. [10] 19

liczba pojazdów Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.4. Natężenie ruchu i procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu pojazdów w Krośnie, ul. Żółkiewskiego, pora dnia w 2010 r. [10] Data 05.08.2010 Godzina wykonania [h] lekkie Natężenie ruchu pojazdów [liczba pojazdów/godz.] ciężkie ogółem Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu [%] 6 324 28 352 8 7 486 34 520 7 8 556 39 595 7 9 583 34 617 6 10 593 22 615 4 11 555 35 590 6 12 494 41 535 8 13 581 34 615 6 14 634 38 672 6 15 585 37 622 6 16 616 24 640 4 17 481 16 497 3 18 423 11 434 3 19 295 9 304 3 20 205 15 220 8 21 169 11 180 6 1000 900 800 lekkie ciężkie ogółem 700 600 500 400 300 200 100 0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 godzina w ykonania h Ryc. 5.2.3. Natężenie ruchu w Krośnie, ul. Żółkiewskiego, pora dnia w 2010 r. [10] 20

liczba pojazdów Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.5. Natężenie ruchu i procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu pojazdów w Krośnie, ul. Staszica, pora dnia w 2010 r. [10] Data 12.08.2010 Godzina wykonania [h] lekkie Natężenie ruchu pojazdów [liczba pojazdów/godz.] ciężkie ogółem Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu [%] 6 305 29 334 9 7 340 27 367 7 8 428 17 445 4 9 593 22 615 4 10 570 21 591 4 11 496 23 519 4 12 479 19 498 4 13 490 28 518 5 14 434 16 450 4 15 498 15 513 3 16 494 19 513 4 17 366 8 374 2 18 284 12 296 4 19 230 9 239 4 20 207 11 218 11 21 87 10 97 10 700 600 lekkie ciężkie ogółem 500 400 300 200 100 0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 godzina w ykonania h Ryc. 5.2.4. Natężenie ruchu w Krośnie, ul. Staszica, pora dnia w 2010 r. [10] 21

liczba pojazdów Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.6. Natężenie ruchu i procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu pojazdów w Krośnie, ul. Niepodległości, pora dnia w 2010 r. [10] Data 06.08.2010 Godzina wykonania [h] lekkie Natężenie ruchu pojazdów [liczba pojazdów/godz.] ciężkie ogółem Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu [%] 6 369 13 382 3 7 518 29 547 5 8 708 29 737 4 9 864 45 909 5 10 884 34 918 4 11 837 34 871 4 12 734 30 764 4 13 813 46 859 5 14 830 46 876 5 15 787 25 812 4 16 649 18 667 3 17 644 24 668 4 18 475 14 489 3 19 541 9 550 2 20 434 6 440 2 21 281 14 295 5 1000 900 800 lekkie ciężkie ogółem 700 600 500 400 300 200 100 0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 godzina w ykonania h Ryc. 5.2.5. Natężenie ruchu w Krośnie, ul. Niepodległości, pora dnia w 2010 r. [10] 22

liczba pojazdów Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.7. Natężenie ruchu i procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu pojazdów w Krośnie, ul. Lwowska, pora dnia w 2010 r. [10] Data 08.10.2010 Godzina wykonania [h] lekkie Natężenie ruchu pojazdów [liczba pojazdów/godz.] ciężkie ogółem Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu [%] 6 509 35 544 6 7 768 63 831 8 8 833 54 887 6 9 1059 42 1101 4 10 1069 41 1110 4 11 1088 50 1138 4 12 959 39 998 4 13 1018 65 1083 6 14 869 34 903 4 15 942 53 995 7 16 756 36 792 5 17 761 23 784 3 18 660 27 687 4 19 561 22 583 4 20 478 17 495 4 21 409 12 421 3 1200 1000 lekkie ciężkie ogółem 800 600 400 200 0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 godzina w ykonania h Ryc. 5.2.6. Natężenie ruchu w Krośnie, ul. Lwowska, pora dnia w 2010 r. [10] 23

liczba pojazdów Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.8. Natężenie ruchu i procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu pojazdów w Krośnie, ul. Grodzka, pora dnia w 2010 r. [10] Data 13.08.2010 Godzina wykonania [h] lekkie Natężenie ruchu pojazdów [liczba pojazdów/godz.] ciężkie ogółem Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu [%] 6 258 13 271 5 7 291 19 310 6 8 342 10 352 3 9 347 12 359 3 10 410 10 420 2 11 368 15 383 4 12 371 13 384 3 13 383 10 393 3 14 427 14 441 3 15 502 20 522 5 16 414 12 426 3 17 396 8 404 2 18 315 5 320 2 19 214 7 221 3 20 211 7 218 3 21 197 5 202 2 800 700 600 lekkie ciężkie ogółem 500 400 300 200 100 0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 godzina w ykonania h Ryc. 5.2.7. Natężenie ruchu w Krośnie, ul. Grodzka, pora dnia w 2010 r. [10] 24

liczba pojazdów Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.9. Natężenie ruchu i procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu pojazdów w Krośnie, ul. Podkarpacka, pora dnia w 2010 r. [10] Data 07.10.2010 Godzina wykonania [h] lekkie Natężenie ruchu pojazdów [liczba pojazdów/godz.] ciężkie ogółem Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu [%] 6 1020 102 1122 9 7 1142 111 1253 9 8 1147 149 1296 11 9 1175 122 1297 9 10 1115 123 1238 10 11 1100 144 1244 12 12 1072 118 1190 10 13 1222 135 1357 10 14 1037 124 1161 11 15 1237 138 1375 11 16 1131 103 1234 8 17 971 140 1111 13 18 832 125 957 13 19 787 132 919 14 20 742 128 870 17 21 650 83 733 11 1800 1600 1400 lekkie ciężkie ogółem 1200 1000 800 600 400 200 0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 godzina w ykonania h Ryc. 5.2.8. Natężenie ruchu w Krośnie, ul. Podkarpacka, pora dnia w 2010 r. [10] 25

poziom dźwięku A w db Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Tab. 5.2.10. Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w Krośnie w 2010 r. [10] Lokalizacja punktu pomiarowokontrolnego Dopuszczalny poziom hałasu w [db] wyrażony wskaźnikiem: Poziom dźwięku A w [db] wyrażony wskaźnikiem: L Aeq D L Aeq N L DWN L N L Aeq D L Aeq N L DWN L N Kolejowa 60 50 65,5 ± 2 Piłsudskiego 60 50 70,7 ± 2 Żółkiewskiego 60 50 66,8 ± 2 Staszica 60 50 62,5 ± 2 Niepodległości 60 50 65,4 ± 2 Lwowska 60 50 70,6 ± 2 Grodzka 60 50 63,3 ± 2 Podkarpacka 60 50 63,0 ± 2 55,4 ± 2 Krakowska 60 50 66,6 ± 2 57,4 ± 2 80 70 60 65,5 rów now ażny poziom dźw ięku dla pory dnia rów now ażny poziom dźw ięku dla pory nocy długookresow y poziom dźw ięku w yznaczony w ciągu w szystkich dób w dzień długookresow y poziom dźw ięku w yznaczony w ciągu w szystkich dób w nocy dopuszczalny poziom: LAeqD, LDWN dopuszczalny poziom: LAeqN, LN 70,7 66,8 62,5 65,4 70,6 63,3 63 55,4 66,6 57,4 50 40 30 20 10 0 Kolejowa Piłsudskiego Żółkiewskiego Staszica Niepodległości Lwowska Grodzka Podkarpacka Krakowska lokalizacja punktu pomiarow o-kontrolnego Ryc. 5.2.9. Hałas komunikacyjny (L AeqD, L AeqN, L DWN, L N ) w Krośnie w 2010 r. [10] 26

Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. Uwaga: Przy interpretacji wyniku pomiarów należy uwzględnić niepewność wynoszącą ± 2 db. Ryc. 5.2.10. Lokalizacja punktów pomiarowo-kontrolnych hałasu komunikacyjnego w Krośnie i wartości wyznaczonych wskaźników w 2010 r. [10] Tab. 5.2.11. Zestawienie wyników pomiarów poziomów hałasu komunikacyjnego w Krośnie w latach 2003 i 2010 [10] 2003 2010 Lokalizacja punktu pomiarowokontrolnego Dopuszczalny poziom hałasu L Aeq D L Aeq N L Aeq D [db] L Aeq N [db] Dopuszczalny poziom hałasu L Aeq D L Aeq N [db] L Aeq D [db] L Aeq N [db] [db] [db] [db] Kolejowa 60 71,4 60 65,5 Piłsudskiego 60 75,1 60 70,7 Żółkiewskiego 60 71,5 60 66,8 Staszica 60 71,1 60 62,5 Niepodległości 60 68,9 60 65,4 Lwowska 60 72,2 60 70,6 Grodzka 60 67,0 60 63,3 Podkarpacka* 60 50 72,2 65,6 60 50 63,0 55,4 27

poziom dźwięku A w db Ocena klimatu akustycznego na wybranych obszarach województwa podkarpackiego w 2010 r. LAeqD - 2003 r. LAeqN - 2003 r. LAeqD - 2010 r. LAeqN - 2010 r. dopuszczalny poziom: LAeqD dopuszczalny poziom: LAeqN 80 70 60 50 72,4 71,4 65,5 75,1 70,7 71,5 66,8 71,1 72,2 70,6 72,2 65,6 62,5 68,9 65,4 67 63,3 63 55,4 40 30 20 10 0 Kolejowa Piłsudskiego Żółkiewskiego Staszica Niepodległości Lwowska lokalizacja punktu pomiarow o-kontrolnego Grodzka Podkarpacka Krakowska Ryc. 5.2.11. Hałas komunikacyjny (L Aeq D, L Aeq N ) w Krośnie w latach 2003 i 2010 [10] 5.3. Monitoring hałasu komunikacyjnego w miejscowości Strzyżów Strzyżów to miasto położone na Pogórzu Strzyżowskim, nad rzeką Wisłok, 30 km na południowyzachód od Rzeszowa. Liczy ok. 9 tys. mieszkańców. Ogólna długość dróg wynosi 48,4 km. Przez teren miasta przebiegają następujące szlaki komunikacyjne: droga wojewódzka Nr 988 Babcica Warzyce, droga wojewódzka Nr 989 Strzyżów Lutcza, linia kolejowa Rzeszów Jasło. Pomiary hałasu drogowego przeprowadzono w bezpośrednim sąsiedztwie odcinka ciągu komunikacyjnego drogi wojewódzkiej Nr 988 w 2 punktach pomiarowo kontrolnych. Jest to droga o dużym znaczeniu dla komunikacji samochodowej. W pierwszym (ul. Łukaszewicza) wyznaczono równoważny poziom hałasu: L AeqD i L AeqN oraz przeprowadzono pomiary natężenia i struktury ruchu pojazdów, ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów ciężkich. W drugim (ul. Słowackiego) określono długookresowy średni poziom dźwięku L DWN i L N. Charakterystykę punktów pomiarowo-kontrolnych oraz uzyskane wyniki pomiarów zestawiono w tab. 5.3.1 5.3.3, na ryc. 5.3.1 5.3.3. zaprezentowano wybrane wyniki pomiarów i lokalizację punktów pomiarowo-kontrolnych. Obszary objęte badaniem stanowiły tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej oraz tereny mieszkaniowo-usługowe, dla których zgodnie z kryteriami ustalonymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą: L Aeq D = 60 db, L Aeq N = 50 db, L DWN = 60 db i L N = 50 db [9]. W obu punktach pomiarowo-kontrolnych stwierdzono niekorzystne warunki akustyczne. Wyznaczony w rejonie ul. Łukaszewicza równoważny poziom hałasu dla pory dnia kształtował się na poziomie 69,8 db, zaś dla pory nocy 59,1 db. Odnotowano przekroczenie standardów akustycznych: dla pory dnia o 9,8 db i dla pory nocy o 9,1 db. Wykorzystując pomocniczą subiektywną skalę Państwowego Zakładu Higieny w porze dnia w rejonie ul. Łukaszewicza stwierdza się dużą uciążliwość hałasu komunikacyjnego (63 L Aeq 70 db). W rejonie badań natężenie ruchu pojazdów ogółem dla pory dnia mieściło się w zakresie od 495 poj/h do 1590 poj/h, a dla pory nocy od 113 poj/h do 361 poj/h. Procentowy udział pojazdów ciężkich w strumieniu ruchu oscylował w granicach od 11 % do 32 % dla pory dnia i 23 % do 46 % dla pory nocy. Wartość długookresowego poziomu dźwięku przy ul. Słowackiego wyniosła: dla L DWN 63,4 db, L N 55,4 db. Przekroczenie dopuszczalnego poziomu było na poziomie: L DWN o 3,4 db i L N o 5,4 db. 28