Co nam siedzi w głowie?

Podobne dokumenty
Co nam siedzi w głowie?

w kontekście percepcji p zmysłów

tel:

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY

Grant NCN 2011/03/B/ST7/ Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory

Dźwięk i słuch. Percepcja dźwięku oraz funkcjonowanie narządu słuchu

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym

Neuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder

voice to see with your ears

Układ limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski

Multi-sensoryczny trening słuchowy

Platy kory mózgowej. Szczelina podłużna.

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz

Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy

ZROZUMIEĆ UBYTEK SŁUCHU

KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA. jako metoda pracy z dziećmi z dysfunkcjami rozwojowymi

ośrodkowy układ nerwowy

Fizjologia człowieka

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy

Wstęp do neuroanatomii. Kacper Łukasiewicz

Zmysł słuchu i równowagi

WSTĘP. 6. Układ oddechowy złożony z dróg oddechowych i płuc.

Móżdżek. Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu.

Regulacja nerwowo-hormonalna. 1. WskaŜ strzałkami na rysunku gruczoły i napisz ich nazwy: przysadka mózgowa, tarczyca, jajniki, nadnercza.

Fizjologia człowieka

Umiejętności szkolne i ich wykorzystanie w podstawie funkcjonowania sensomotorycznego. Opracowała mgr Dorota Rudzińska-Friedel

Szkoła Główna Handlowa 9 listopada 2016 r.

Rozdział 1 Umysł Psychologiczny

Jak uczyć się języków obcych?

Neurodydaktyka - rewolucja czy rozsądek? Dr n.med.tomasz Srebnicki

grupa a Klasa 7. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0 1)

Techniki szybkiego uczenia się

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU DOBRZE MIEĆ O(G)LEJ W GŁOWIE. O KOMÓRKACH UKŁADU NERWOWEGO.

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU HALO, NEURON. ZGŁOŚ SIĘ.

TERAPIA SŁUCHOWA- rozwija mowę, ciało i umysł.

Nauka o słyszeniu Wykład II System słuchowy

Podstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron

Układ nerwowy (II) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Układ nerwowy. Układ nerwowy dzieli się na część ośrodkową (mózgowie i rdzeń kręgowy) oraz część obwodową - układ nerwów i zakończeń nerwowych.

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK

Od słowa do książki O ELEMENTARNEJ NAUCE CZYTANIA. malyska.edu.pl

Miłość jest serią reakcji chemicznych. Lepiej niŝ romantyczne sonety Szekspira opisze ją język laboranta. Chemia miłości


Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8

Matematyka Montessori + Aktualne badania mózgu Tanya Ryskind, J.D. tanyaryskind@gmail.com

PODSTAWY NEUROANATOMII

w kontekście percepcji zmysłów Przygotowała: Bożena Kostek

a/ narząd słuchu b/ narząd statyczny

TEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.

Skoro uniwersytet, parę słów o uczeniu się

DNO ŻOŁ DKA TRZON ŻOŁ DKA UJŚCIE ODŹWIERNIKA ODŹWIERNIK KRZYWIZNA MNIEJSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA KRZYWIZNA WIĘKSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA

ØYET - OKO ROGÓWKA (HORNHINNEN)

UKŁAD NERWOWY I HORMONALNY - PRZYKŁADOWE PYTANIA POWTORZENIOWE

Akademia Młodego Ekonomisty

Temat z produkcji zwierzęcej NARZĄDY ZMYSŁÓW: UCHO

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 3 Unaczynienie mózgu oraz zespoły objawów zawału mózgu

Narządy zmysłów, skóra

Pracownia do biologii

Dr inż. Marta Kamińska

Techniki skutecznego i efektywnego uczenia się. Barbara Małek

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU

Infantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc.

IRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

Zatem może wyjaśnijmy sobie na czym polega różnica między człowiekiem świadomym, a Świadomym.

Jak zachować sprawny umysł przez całe życie

Układ nerwy- ćwiczenia 1/5

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska

Zadanie 1. Dokoocz zdanie wybierając odpowiedz spośród podanych *A-F].Do aparatu ochronnego oka zalicza się :

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

Co to jest niepełnosprawność?

Asymetria i ewolucja języka. Magdalena Ferdek Marcin Koculak

Kształtowanie się dominacji stronnej

Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie)

Agnieszka Zagdańska - Parada

Prof. dr hab. Nadzieja Drela Dr Magdalena Markowska ANATOMIA I MORFOLOGIA FUNKCJONALNA CZŁOWIEKA

HYDROXYCARBAMIDUM. Załącznik C.29. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.

Fizjologia z elementami patofizjologii BLOK 1 Wyższe czynności życiowe

Wspieranie uczenia się neurodydaktyka i ocenianie

Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały

Podstawy anatomii, wykłady

Mózg ludzki stanowi częśd ośrodkowego układu nerwowego. Jego główną funkcją jest sterowanie wszystkimi procesami zachodzącymi w organizmie.

METODY WIZUALIZACJI MÓZGU

Komunikacja wewnątrz organizmu

Mowa w protetyce słuchu

Rejestracja aktywności mózgowej

Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna

CYTARABINUM. Zał cznik C.14. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

Lokalizacja i lateralizacja ognisk padaczkowych u dzieci

Anatomia i poznawcze funkcje układu nerwowego. Adriana Schetz

1. Wstęp. Elektrody. Montaże

Podstawy biofizyki zmysłu słuchu. Badanie progu pobudliwości ucha ludzkiego.

Mózgowe porażenie dziecięce - postepowanie rehabilitacyjne BEATA TARNACKA

Mózgowy obwód empatii według Simona Baron-Cohena. Renata Ziemińska

Transkrypt:

Co nam siedzi w głowie? Mózg - organ znajdujący się pod czaszką, waży ponad kilogram. Mózgowie wyglądem przypomina orzech włoski, dlatego łatwo można wyobrazić sobie jego budowę. Na zewnątrz mózgu widać korę mózgową, która ma swoje wypukłości i zawiłości (nazywane zakrętami) oraz szczeliny i zagłębienia (bruzdy). Złożony jest z dwóch półkul, podzielonych przez szczelinę podłużną, a połączony przez spoidło wielkie i szlaki nerwowe wyglądające jak wachlarz. Każda półkula dzieli się na 4 płaty - czołowy z przodu, z boku skroniowy, u góry ciemieniowy, oraz potyliczny z tyłu. Każdy płat funkcjonuje nieco inaczej i inaczej wpływa na to, jak się zachowujemy, co czujemy, jak myślimy i kim jesteśmy. Mózg zbudowany jest z połączonych niczym puzzle komórek nerwowych - neuronów, których skupiska budują istotę szarą mózgu. Uważa się, że jest ich aż około 100 miliardów, ale jeszcze nikt nie policzył tego, ile jest ich naprawdę. Gdyby komórki nerwowe były ludźmi, to trzeba byłoby znaleźć 14 planet takich, jak Ziemia, aby je zaludnić. Kora mózgowa zbudowana jest właśnie z wielu takich komórek nerwowych. Bliżej wnętrza mózgu, pod korą mózgową, jest istota biała. Jest ona zbudowana z wielu kabelków odchodzących z komórek nerwowych - aksonów, które są jak kabelki biegnące od neuronów do innych neuronów lub różnych obszarów w naszym ciele.

Poszczególne neurony porozumiewają się między sobą za pomocą kolbek synaptycznych, które są jak wtyczki, przez które płynie prąd! Ten prąd odbierany jest przez inne odgałęzienia biegnące od komórek nerwowych - dendryty. Jeśli porównać komórkę nerwową do drzewa, to dendryty byłyby gałęziami, a aksony pniem. Aktywność elektryczną mózgu, czyli prąd przepływający przez mózg, możemy badać za pomocą elektroencefalografu - EEG. Jak widzimy, słyszymy, czujemy? Za widzenie odpowiada kora wzrokowa. Co ciekawe, znajduje się ona w płacie potylicznym, który jest najdalej położonym od naszych oczu obszarem. Przez cały mózg przebiegają drogi wzrokowe, które zaczynają sie od oczu, aby później przez nerwy wzrokowe i różne elementy mózgu dostać się do kory wzrokowej. Co ciekawe obraz z lewego oka wpada do lewej półkuli, a z prawego oka do lewej. Zastanawiałeś/łaś się kiedyś, jak to możliwe, że możesz słyszeć? Jak to się dzieje, że ulubiona piosenka wpada wprost z głośnika do naszych uszu? Za to wszystko jest odpowiedzialny mózg. Czy słyszymy uchem? Nie, coś co uważamy za ucho jest w rzeczywistości małżowiną uszną, która jest jedynie zewnętrzną częścią naszego aparatu słuchowego. Małżowina pomaga jedynie skupić dźwięk i przesłać w głąb naszego ucha. Tam z kolei przedostaje się przez bębenek do ucha środkowego i następnie za pomocą trzech kosteczek - młoteczka, kowadełka i strzemiączka, działających niczym bębniarz uderzający o bęben przekazywany jest on dalej do ślimaka i nerwu słuchowego - kabelka biegnącego do kory słuchowej w płacie skroniowym. Co ciekawe, dźwięk początkowo jest przekazywany za pomocą drgań, w ślimaku dźwięk zamienia się w prąd! Dzieje się tak dlatego, że specjalne komórki, reagujące na określone drgania połączone są z neuronami. Neurony zamieniają drgania w prąd i dalej przesyłają do mózgu.

Czucie to coś innego niż węch. Czuć możemy na przykład ciepło dotykając kaloryfera w zimie, lub zimno jedząc loda w lecie. Czujemy też głaskanie oraz obtarte kolano. Za to wszystko odpowiada kora czuciowa. Kiedy dotykamy kostki lodu, nasza kora czuciowa odbiera informację o tym za pomocą zakończeń nerwowych - bardzo małych receptorów czuciowych w naszych opuszkach palców. Następnie przez kabelek - nerw biegnie do rdzenia kręgowego, który jest w środku naszego kręgosłupa i następnie do góry aż do kory czuciowej. Mózg dostaje sygnał Zabierz palec, to jest zimne!. Dlaczego się śmiejemy i boimy? Radość i strach to emocje. Możemy wyróżnić 5 podstawowych emocji, które na pewno choć raz w życiu każdy z nas miał na twarzy. Są to właśnie radość, strach, wstręt, smutek i zaskoczenie. Mówi się, że prawa półkula jest emocjonalna, a lewa jest logiczna. I rzeczywiście większość badań dowodzi, że tak może być, ale nie jest to takie proste. Za emocje odpowiadają tak naprawdę obszary położone pod półkulami, zwane układem limbicznym. Jest to wiele różnych elementów o skomplikowanych nazwach. Jak widać, czucie emocji nie jest takie proste! Z wnętrza mózgu, różnymi kabelkami - aksonami, te uczucia przekazywane są do obszarów czołowych, abyśmy mogli zdać sobie sprawę z tego, że coś nas wystraszyło lub rozśmieszyło. Ale to jeszcze nie koniec, śmiejemy sie lub boimy twarzą i ciałem, dlatego kolejnymi kabelkami - szlakami nerwowymi, sygnał biegnie do naszych mięśni, dzięki czemu możemy na przykład uśmiechnąć się szeroko.

Jak myślimy i mówimy? Myślenie jest tak naprawdę bardzo skomplikowane. Badaniem procesów myślowych zajmują się osoby pracujące z innymi osobami: neurolodzy, psychiatrzy, neuropsycholodzy i psycholodzy, a także neurobiologowie. Za myślenie odpowiadają płaty czołowe i mówi się, że jest ono charakterystyczne jedynie dla ludzi. Badania procesów myślowych prowadzi sie zazwyczaj z udziałem osób chorych, u których płaty czołowe nie pracują tak dobrze, jak u osoby badane mają do wykonania różne zadania, czasem tez mierzy się aktywność ich mózgu. Jak to sie dzieje, że mówimy? Dlaczego jedni z nas są gadułami, a inni milczkami? Części mózgu, dzięki którym mówimy i rozumiemy to, co mówią są bardzo małe, ale za to mają ważną rolę. na styku płata czołowego i skroniowego, która dziś nazywa się obszarem Broki. Jeśli ta część zostałaby zepsuta, to nie mógłbyś/abyś wypowiedzieć sensownego zdania. Przypominałoby to gaworzenie. Obszar, dzięki któremu rozumiemy to, co inni do nas mówią znajduje się na styku płatów: ciemieniowego, skroniowego i potylicznego nosi nazwę obszaru Wernickiego. Wyobrażasz sobie, co byłoby, gdybyś przestał/a rozumieć, co mówią do Ciebie inni? Uszkodzenie tej części powoduje, że słyszy się, że ktoś mówi, ale to wydaje się zwykłym bełkotem. Ciekawostką jest to, że mówimy i rozumiemy mowę głównie lewą półkulą.

Jak się uczymy? Uczymy się poprzez zapamiętywanie - aby móc się nauczyć materiału na lekcji biologii, musimy go najpierw zapamiętać. Głównym obszarem odpowiedzialnym za to jest hipokamp, leżący pod korą w płacie skroniowym, dokładnie na wysokości naszych uszu. Kształtem przypomina konika morskiego. Jest on jedynie jednym elementem całego procesu uczenia się, w który zaangażowany jest cały mózg, również kora oraz móżdżek. Uczenie się związane jest z tworzeniem się nowych aksonów oraz dendrytów. Jednak nie oznacza to, że im więcej się uczymy, tym więcej mamy mózgu.

Znajdź właściwą drogę przez mózgowy labirynt i przeprowadź linię od wtyczki do żarówki. Pokoloruj mózg podobnie, jak na zdjęciu. Możesz go dowolnie ozdobić.