Czym się będzie różnił egzamin maturalny z języka kaszubskiego w nowej (2015) od dotychczas obowiązującego (2014)? Egzamin maturalny z języka kaszubskiego Egzamin sprawdza: wiadomości i umiejętności zapisane w Standardach wymagań egzaminacyjnych (2007). Forma egzaminu: Egzamin jako przedmiot dodatkowy zdawany jest tylko w części ustnej lub tylko w części pisemnej lub w części pisemnej i w części ustnej. Egzamin sprawdza: wymagania określone w Podstawie programowej kształcenia ogólnego (2012) Forma egzaminu: Egzamin jako przedmiot dodatkowy zdawany jest tylko w części pisemnej lub w części pisemnej i w części ustnej. Poziom egzaminu: Część pisemna przeprowadzana jest na poziomie podstawowym lub na poziomie rozszerzonym. Dla części ustnej nie określa się poziomu egzaminu Szczegółowy opis części ustnej egzaminu Ustna część egzaminu trwa około 25 minut i składa się z dwóch części: 1/ prezentacji, czyli wypowiedzi zdającego na wybrany temat (15 minut), 2/ rozmowy zdającego z przedmiotowym zespołem egzaminacyjnym (ok. 10 minut). Część ustna egzaminu sprawdza przede wszystkim umiejętność komunikacji werbalnej oraz umiejętność organizowania warsztatu pracy. Przygotowanie do egzaminu ustnego: 1. Nauczyciele języka kaszubskiego przedstawiają uczniowi na początku nauki w klasie maturalnej szkolną listę tematów. 2. Uczeń w klasie przedmaturalnej, w terminie ustalonym przez szkołę, może zgłosić własny temat, który może być umieszczony na liście, jeśli uzyska akceptację nauczycieli redagujących szkolną listę tematów. Poziom egzaminu: Część pisemna przeprowadzana jest wyłącznie na poziomie rozszerzonym. Dla części ustnej nie określa się poziomu egzaminu Szczegółowy opis części ustnej egzaminu Ustna część egzaminu trwa około 30 minut i składa się z trzech części: 1/ przygotowania wypowiedzi monologowej do wylosowanego pytania (nie więcej niż 15 minut). Zdający może w tym czasie przygotować ramowy plan wypowiedzi, konspekt, notatki pomocnicze. 2/ wypowiedzi monologowej zdającego dotyczącej wylosowanego pytania (ok. 10 minut), 3/ rozmowy zdającego z przedmiotowym zespołem egzaminacyjnym dotyczącej wygłoszonej wypowiedzi monologowej (około 5 minut). Część ustna egzaminu sprawdza umiejętność tworzenia spontanicznej wypowiedzi na określony temat, inspirowanej tekstem z zakresu kultury, poprawnej pod względem językowym, logicznym i retorycznym. Przygotowanie do egzaminu ustnego: 1. Uczeń przygotowuje się do egzaminu maturalnego przez czas nauki szkolnej, przyjmując, egzamin sprawdza wymagania określone w Podstawie programowej kształcenia ogólnego (2012) IV i niższych etapów edukacyjnych. 2. Zadania egzaminacyjne obejmują wszystkie wymagania ogólne (oznaczone cyframi
3. Z listy zaproponowanych tematów uczeń wybiera jeden i określa sposób jego realizacji oraz zakres materiału służącego do opracowania tematu. Ten sam temat może być wybrany przez więcej niż jednego ucznia. 4. Uczeń ma obowiązek dostarczyć dyrektorowi szkoły, najpóźniej 4 tygodnie przed egzaminem, bibliografię, czyli wykaz literatury, która została wykorzystana do przygotowania prezentacji. Bibliografia musi być podpisana imieniem i nazwiskiem. 5. Razem z bibliografią uczeń przedkłada informacje o materiałach pomocniczych i środkach technicznych, które chce wykorzystać podczas egzaminu (O ile temat pozwala - materiałami pomocniczymi mogą być na przykład wykonany przez ucznia film, nagrania muzyczne, nagranie wywiadu lub wypowiedzi w języku kaszubskim, cytaty z literatury podmiotu i przedmiotu, reprodukcje dzieł sztuki, kadry z filmu, fotografie zabytków architektury i innych dziedzin sztuki charakterystycznej dla regionu), 6. Uczeń jest zobowiązany przedstawić dyrekcji szkoły ramowy plan prezentacji i wykaz materiałów pomocniczych tydzień przed terminem egzaminu. rzymskimi od I do V) oraz wybrane wymagania szczegółowe zawarte w podstawie programowej języka kaszubskiego (oznaczone cyframi arabskimi) 3. Szczegółowe treści pytań mają odniesienie do następujących punktów podstawy programowej: I. Znajomość kultury materialnej i duchowej Kaszub: historii, geografii, przyrody oraz zrozumienie specyfiki dziedzictwa kulturowego regionu. w punktach od 1.1 do 1.6, zgodnie z którymi uczeń: 1.1. zna utwory literackie i inne teksty kultury ważne dla poczucia tożsamości kaszubskiej oraz przynależności do wspólnoty narodowej i europejskiej 1.2. dostrzega różne wzorce postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych, kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość 1.3. operuje słownictwem związanym z regionem kaszubskim 1.4. rozpoznaje podstawowe tematy, motywy i toposy charakterystyczne dla literatury kaszubskiej 1.5. określa wpływ religii, wyznania na kulturę i życie mieszkańców Kaszub 1.6. wykazuje się podstawowym zakresem wiadomości związanych z historią, geografią, przyrodą, kulturą materialną i duchową Kaszub. II. Rozumienie wypowiedzi ustnych i pisemnych o tematyce związanej z życiem codziennym i omawianą lekturą; wykorzystanie informacji w nich zawartych w różnych sytuacjach komunikacyjnych. w punktach od 2.4 do 2.12 oraz w p. 2.14* /. 2.4. odczytuje sens tekstu (a w nim znaczenia wyrazów, związków frazeologicznych, zdań, grup zdań uporządkowanych w akapicie), potrafi wydzielić jego fragmenty i objaśnić ich sens oraz funkcję na tle całości; rozumie podstawowe symbole literackie 2.5. streszcza, parafrazuje tekst 2.6. odczytuje sens tekstów artystycznych, publicystycznych (artykuł, reportaż), a także prasowych (wiadomość prasowa, komentarz prasowy), uwzględniając
zawarte w nich informacje 2.7. odróżnia język potoczny od literackiego; rozpoznaje i wskazuje wybrane cechy języka kaszubskiego 2.8. korzysta z dostępnych słowników języka kaszubskiego 2.9. dostrzega związek języka z wartościami (rozumie, że język jest wartością i narzędziem wartościowania oraz źródłem poznania wartości) * / Uwaga: Informator o egzaminie maturalnym z języka kaszubskiego w roku szkolnym 2014/2015 cytuje punkty 2.10, 2.11, 2.12, 2.14, których brak w podstawie programowej języka kaszubskiego. Usterka zostanie poprawiona przez CKE/OKE. III. Tworzenie wypowiedzi ustnych w języku kaszubskim oraz wypowiedzi pisemnych w języku kaszubskim i polskim; posługiwanie się rozwiniętym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych). w punktach od 3.1 do 3.9 oraz w p. 3.14. 3.1. wypowiada się w następujących formach: rozprawka, recenzja, interpretacja utworu literackiego lub jego fragmentu, notatka; na tematy związane z wiedzą o regionie 3.2. posługuje się językiem kaszubskim w sposób zapewniający sprawną komunikację językową w różnych sytuacjach prywatnych i publicznych; wzbogaca zasób słownictwa 3.3. stosuje proste strategie kompensacyjne (np. zastąpienie innym wyrazem, opisem) w przypadku, gdy nie zna lub nie pamięta jakiegoś wyrazu 3.4. tworzy samodzielną wypowiedź argumentacyjną według podstawowych zasad logiki i retoryki (stawia tezę lub hipotezę, dobiera argumenty, porządkuje je, hierarchizuje, dokonuje ich selekcji pod względem użyteczności w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykłady ilustrujące wywód myślowy, przeprowadza prawidłowe wnioskowanie) 3.5. redaguje własny tekst (dokonuje przeróbek, uzupełnień, transformacji, skrótów, eliminuje przypadkową niejednoznaczność wypowiedzi) 3.6. dokonuje różnych zabiegów na tekście
cudzym (streszcza teksty, parafrazuje, sporządza konspekt, cytuje, sporządza przypisy) 3.7. publicznie wygłasza przygotowaną przez siebie wypowiedź, dbając o dźwiękową wyrazistość przekazu (w tym także tempo mowy i donośność) 3.8. prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktów ze sztuką 3.9. operuje słownictwem z kręgów tematycznych Kaszuby, Polska, Europa, świat (przeszłość i teraźniejszość); kultura, cywilizacja, polityka 3.14. mówi i czyta teksty ze zrozumieniem sensu, z troską o estetykę czytania i mówienia, właściwą dykcję, akcent, intonację IV. Przetwarzanie tekstu sformułowanego w języku kaszubskim ustnie lub pisemnie; zmiana formy przekazu ustnego lub pisemnego w punktach od 4.1 do 4.15** /. 4.1. przekazuje w języku kaszubskim informację usłyszaną lub przeczytaną w innym języku oraz przekazuje informacje zawarte w materiałach wizualnych (wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) 4.2. przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku kaszubskim 4.3. skraca, streszcza, rozwija usłyszany lub przeczytany tekst 4.4. wygłasza teksty kaszubskie z pamięci ** / Uwaga: Informator o egzaminie maturalnym z języka kaszubskiego w roku szkolnym 2014/2015 cytuje punkty 4.5, 4.6, 4.7, 4.8, 4.9, 4.10, 4.11, 4.12, 4.13, 4.14, 4.15, których brak w podstawie programowej języka kaszubskiego. Usterka zostanie poprawiona przez CKE/OKE. V. Analiza i interpretacja tekstów kultury w punktach od 5.1 do 5.13. 5.1. posługuje się podstawowymi pojęciami z zakresu historii literatury, teorii literatury i nauki o języku w analizie i interpretacji tekstu
5.2. rozpoznaje problematykę utworu 5.3. odczytuje treści symboliczne utworu 5.4. wskazuje zastosowane w utworze językowe środki artystycznego wyrazu oraz inne wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu podstaw wersyfikacji, kompozycji) i określa ich funkcje 5.5. dostrzega w czytanych utworach charakterystyczne cechy stylu danej epoki oraz cechy twórcy 5.6. rozróżnia w czytanych tekstach oraz w wypowiedziach ustnych rodzaje stylizacji językowej (np. archaizację, dialektyzację) i określa jej funkcję 5.7. rozpoznaje w utworze sposoby kreowania bohatera i świata przedstawionego (narracja, fabuła, sytuacja liryczna, akcja) 5.8. rozpoznaje podstawowe motywy (np. ojczyzny, poety, matki, ziemi, wędrówki), aluzje literackie, symbole kulturowe i znaki tradycji oraz określa ich funkcje w utworze; rozpoznaje retoryczną organizację wypowiedzi 5.9. wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (tytuł, podtytuł, puenta, kompozycja, słowa-klucze, motto); konteksty literackie, kulturowe 5.10. porównuje utwory literackie lub ich fragmenty (dostrzega cechy wspólne i różnice) 5.11. dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości regionalne, narodowe i uniwersalne 5.12. konfrontuje tekst literacki z innymi tekstami kultury, np. plastycznymi, teatralnymi, filmowymi Podstawę programową języka kaszubskiego znaleźć można pod adresem D20120977.pdf, s. 284-287. 3. Poszczególne zadania zestawu egzaminacyjnego mogą także odnosić się do wymagań przypisanych do wcześniejszych etapów edukacyjnych. 4. Zdający losuje zadanie egzaminacyjne zawierające tekst kultury (literacki, ikoniczny, lub popularnonaukowy z zakresu wiedzy o języku, literaturze, kulturze) oraz odnoszące się do niego polecenie i ma nie więcej niż 15 minut na przygotowanie wypowiedzi.
Przebieg egzaminu ustnego: 1. w części pierwszej, która trwa około 15 minut, sprawdzana jest umiejętność mówienia w języku kaszubskim, wiedza w zakresie wyznaczonym przez temat i wykorzystanie przygotowanych materiałów pomocniczych, 2. w części drugiej sprawdzane są między innymi: rozumienie pytań przez zdającego, umiejętność formułowania odpowiedzi, umiejętność obrony własnego stanowiska, samodzielność przygotowania prezentacji, 3. po wysłuchaniu prezentacji przedmiotowy zespół egzaminacyjny podejmuje ze zdającym rozmowę w języku kaszubskim, dotyczącą tematu lub/i bibliografii, 4. rozmowa egzaminatorów ze zdającym odbywa się w języku kaszubskim. 5. zadane pytania odnotowuje się w protokole egzaminu, 6. w obu częściach egzaminu są sprawdzane i oceniane sprawność oraz poprawność językowa. Szczegółowy opis pisemnej części egzaminu 1. Egzamin maturalny w części pisemnej z języka regionalnego - języka kaszubskiego może być zdawany na poziomie podstawowym albo na poziomie rozszerzonym. 2. Egzamin na poziomie podstawowym trwa 120 minut i polega na rozwiązaniu testu leksykalno-gramatycznego oraz sporządzeniu przekładu oryginalnego tekstu napisanego w języku regionalnym - języku kaszubskim na język polski. 3. Egzamin na poziomie rozszerzonym trwa 180 minut i polega na rozwiązaniu testu leksykalno-gramatycznego, sporządzeniu przekładu oryginalnego tekstu napisanego w języku regionalnym - języku kaszubskim na język polski oraz napisaniu w języku polskim tekstu własnego z wykorzystaniem dołączonych do tematu tekstów kultury. 4. W czasie trwania egzaminu zdający może korzystać ze słownika języka regionalnego - języka kaszubskiego. Przebieg egzaminu ustnego: 1. w części pierwszej, która trwa maksymalnie 15 minut, zdający losuje zadanie egzaminacyjne i przygotowuje wypowiedź. 2. w części drugiej przez około 10 minut uczeń wygłasza wypowiedź monologową na zadany w poleceniu temat. Tekst kultury powinien zainspirować zdającego, którego zadaniem jest rozwinięcie i poszerzenie zasygnalizowanych w poleceniu wątków - także poprzez odwołanie się do innych, dowolnie wybranych tekstów. 3. w części trzeciej egzaminu ustnego toczy się trwająca 5 minut rozmowa zdającego z zespołem egzaminacyjnym. Rozmowa musi dotyczyć wygłoszonej przez zdającego wypowiedzi monologowej. Członkowie zespołu egzaminacyjnego nie mogą odwoływać się do faktów lub lektur nieprzywołanych w tej wypowiedzi. W trakcie rozmowy członkowie zespołu mogą prosić o dodatkowe wyjaśnienia, zachęcać do pogłębienia wybranych aspektów wypowiedzi itp. Szczegółowy opis pisemnej części egzaminu 1. Egzamin maturalny w części pisemnej z języka regionalnego przeprowadzany jest wyłącznie na poziomie rozszerzonym. 2. Egzamin sprawdza, w jakim stopniu zdający spełnia wymagania ustalone w podstawie programowej kształcenia ogólnego z języka regionalnego (w zakresie podstawowym i rozszerzonym). 3. Egzamin trwa 180 minut i sprawdza umiejętność wykonywania na tekście nieliterackim operacji dowodzących jego rozumienia na różnych poziomach (część testowa), umiejętność tłumaczenia tekstu kaszubskiego na język polski oraz umiejętność pisania własnego tekstu (wypracowanie) w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. 4. Podczas egzaminu zdający otrzymuje jeden arkusz egzaminacyjny, który składa się z trzech części: a) testu sprawdzającego umiejętność wykonywania na tekście nieliterackim operacji dowodzących jego rozumienia na różnych poziomach, b) części sprawdzającej umiejętność tłumaczenia tekstu kaszubskiego na język polski c) pisania własnego tekstu (wypracowania).
Zasady oceniania egzaminu Egzamin jest oceniany wg kryteriów zamieszczonych w Informatorze o egzaminie maturalnym od 2010 roku Aneks http://www.cke.edu.pl/images/stories/aneks_inf_mat/aneksy_2010/aneks_2010.pdf Termin obowiązywania dotychczasowej formy egzaminu maturalnego z języka kaszubskiego 1 : absolwenci liceum ogólnokształcącego i liceum profilowanego do roku szkolnego 2013/2014 włącznie absolwenci technikum do roku szkolnego 2014/2015 włącznie 5. W czasie trwania egzaminu zdający może korzystać ze słownika językowego właściwego dla języka regionalnego. Zasady oceniania egzaminu Egzamin jest oceniany wg kryteriów zamieszczonych w Informatorze o egzaminie maturalnym od roku szkolnego 2014/2015 http://www.cke.edu.pl/files/file/matura-2015/informatory- 2015/J%C4%99zyk_kaszubski_jako_j%C4%99zyk_regionalny.pdf Termin obowiązywania nowej formy egzaminu maturalnego z języka kaszubskiego 2 : absolwenci liceum ogólnokształcącego i liceum profilowanego od roku szkolnego 2014/2015 absolwenci technikum od roku szkolnego 2015/2016 Oprac.: Renata Mistarz 1 Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2011/205/1206) art.5. 2 Tamże.