Podstawy Obsługi Komputera w systemie Windows 98

Wojciech Sobieski Podstawy Obsługi Komputera w systemie Windows 98 Kurs napisany na potrzeby szkolenia personelu w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecicym w Olsztynie OLSZTYN 2000

Podstawy obsługi komputera... 2 I. WIADOMOCI PODSTAWOWE 1. Budowa komputera. Kady komputer, niezalenie od rodzaju, musi składa si z nastpujcych elementów: 1. Płyta główna stanowi podstawowy element kadego komputera. Do niej podłczone s wszystkie inne podzespoły i od niej w najwikszym stopniu zaley nowoczesno komputera; 2. Procesor jest to mózg komputera wykonuje wszelkiego rodzaju operacje logiczne i matematyczne. Jest to podstawowy element decydujcy o szybkoci komputera; 3. Pami operacyjna RAM jest to pami wykorzystywana przez system operacyjny oraz przez procesor do przechowywania danych oraz programów aktualnie wykorzystywanych. Ilo pamici RAM ma znaczny wpływ na prdko pracy wielu programów (szczególnie w systemach Windows); 4. Karta graficzna karta graficzna jest urzdzeniem przetwarzajcym dane komputerowe na sygnał wizyjny i przekazujcym te dane na monitor. Parametry oraz rodzaj karty graficznej nie maj obecnie duego wpływu na prac standardowych programów (aplikacji) biurowych; 5. Monitor jest to urzdzenie słuce do wizualizacji działa komputera. Decydujcymi parametrami monitora jest przektna ekranu (14, 15, 17 lub 19 ) oraz maksymalna rozdzielczo i ilo kolorów te parametry mona łatwo zmienia, standardowo w systemach Windows uywa si rozdzielczoci 800x600; 6. Klawiatura jest to kolejne urzdzenie (oprócz monitora i myszy) słuce do komunikowania si z komputerem. Uwaga: Poszczególne klawisze nie zawsze maj takie samo znaczenie (szczególnie klawisze funkcyjne i systemowe) nie naley wic bra za pewnik, e kady klawisz powoduje zawsze taki sam skutek zaley to od konkretnej aplikacji oraz od aktualnych ustawie (w systemach typu Windows istnieje pewna grupa klawiszy działajca zawsze tak samo w prawie kadej sytuacji); 7. Mysz jest to urzdzenie niezbdne w systemach typu Windows. Umoliwia ona prost obsług pulpitu i okien oraz ułatwia prac w wielu aplikacjach; 8. Dysk twardy HDD jest to element komputera magazynujcy i przechowywujcy rónorodne dane i informacje - dane te mog mie posta programów lub plików. Zasadniczym parametrem mówicym o przydatnoci dysku twardego jest jego pojemno im jest ona wiksza, tym wicej danych mona na nim przechowywa. W kadym komputerze moe by nawet kilka dysków twardych (pierwszy dysk twardy oznaczany jest standardowo symbolem C:, kolejne, jeli istniej, symbolami D:, E:, itd. zawsze jednak symbol składa si z litery i dwukropka). Uwaga: kady uytkownik powinien by całkowicie wiadomy, jakie dyski ma do dyspozycji w komputerze oraz jakie dane i gdzie s na nich przechowywane jest to jeden z podstawowych warunków prawidłowej obsługi komputera (szczególnie podczas pracy w sieci); 9. Stacja dyskietek FDD jest to urzdzenie do odczytywania, zapisywania i kasowania rónorodnych danych i programów przenoszonych na dyskietkach magnetycznych 3,5 (stacj dyskietek oznacza si zawsze liter A:) pojemno dyskietek wynosi 1,44 megabajta; 10. Obudowa i zasilacz.

Podstawy obsługi komputera... 3 Oprócz wymienionych wyej składników, zalenie od stawianych wymaga i zastosowania, kady komputer moe by wyposaony w inne elementy, takie jak np.: 1. Drukarka słuy do przenoszenia danych z komputera na papier lub folie wg schematów stworzonych w danej aplikacji. Istnieje kilka rodzajów drukarek: atramentowe (czarno-białe i kolorowe), laserowe (czarno-białe i kolorowe) oraz igłowe. Wybór rodzaju drukarki zaley w głównej mierze od przewidywanego jej zastosowania. 2. Napd CD-Rom jest to urzdzenie słuce do odczytu danych gromadzonych na płytach kompaktowych jest ono wykorzystywane ze wzgldu na bardzo mał pojemno dyskietek 3,5 (pojemno płyty CD jest prawie 600 razy wiksza od pojemnoci dyskietki 3,5 ). Standardowo napd CD-Rom ma symbol D:. Uwaga: Napd CD-Rom nie umoliwia zapisu danych na płyt kompaktow. 3. Karta sieciowa jest to niezbdny podzespół komputera, jeeli jest on przeznaczony do pracy w sieci. Od rodzaju karty sieciowej i jej parametrów w duym stopniu zaley szybko przepływu danych pomidzy komputerem a serwerem. 4. Karta muzyczna jest to urzdzenie do przetwarzania dwików. Obecnie istnieje wiele aplikacji tzw. multimedialnych, wykorzystujcych podczas pracy rónorodne efekty dwikowe (np. encyklopedie multimedialne, słowniki uczce jednoczenie wymowy, gry komputerowe, itp.). 5. Modem urzdzenie słuce do łczenia si z ogólnowiatow sieci informacyjn Internet. Modem wykorzystuje jedno łcze telefoniczne lub łcze cyfrowe ISDN. 6. Skaner urzdzenie do odczytywania dokumentów wydrukowanych na papierze lub folii i zapisujce ich zawarto w postaci elektronicznej. Istnieje wiele innych urzdze moliwych do wykorzystania w komputerze, ze wzgldu jednak na ich rónorodno i specyfik zastosowania nie bd one szerzej omawiane. 2. Uruchomienie komputera. Aby moliwe było wykorzystanie komputera zgodnie z wymaganiami i przeznaczeniem, naley spełni nastpujce warunki: 1. Komputer oraz monitor musz by podłczone do sprawnej sieci energetycznej, najlepiej do oddzielnego obwodu. Uwaga: monitor moe by zasilany bezporednio z gniazda elektrycznego lub te porednio z gniazda umieszczonego w komputerze (stosuje si wówczas inne kable); 2. Wszystkie przewody musz by prawidłowo podłczone i solidnie umocowane w odpowiadajcych im gniazdach. W przypadku zaobserwowania nieprawidłowoci podczas uruchomienia komputera zawsze naley zwróci uwag, czy wszystkie przewody s prawidłowo umocowane (mogły wypa lub zosta niechccy poluzowane, np. podczas sprztania). Uwaga: kady przewód pasuje tylko do jednego gniazda w komputerze, nie naley wic si obawia nieprawidłowego ich podłczenia (w niektórych komputerach istniej jednakowe gniazda dla klawiatury i myszy, tzw. gniazda PS/2, maj one wówczas obok dodatkowe oznaczenia błdne podłczenie tych urzdze nie spowoduje uszkodzenia komputera, po

Podstawy obsługi komputera... 4 prostu klawiatura i mysz nie bd działały). Uwaga: nie wolno dokonywa jakichkolwiek podłcze przewodów podczas pracy komputera, moe to spowodowa róne uszkodzenia naley najpierw komputer wyłczy, a dopiero póniej podłcza przewody; 3. Jeeli wszystkie przewody s prawidłowo podłczone naley upewni si, czy w stacji A: (FDD 3,5 ) nie ma adnej dyskietki (uniemoliwi to start systemu operacyjnego) - jeeli jest to naley j wyj; 4. Kolejnym krokiem jest włczenie przycisku startu komputera i, jeeli jest to konieczne, włczenie monitora wikszo monitorów zasilanych z komputera (patrz punkt 1) włcza si automatycznie, natomiast monitory podłczone bezporednio do sieci energetycznej naley podczas uruchamiania komputera włczy oddzielnie; 5. Proces uruchamiania si komputera mona obserwowa na monitorze. Zalenie od indywidualnych ustawie komputera, moe on przej od razu do uruchomienia programu, w którym uytkownik pracuje (np. od razu startuje system Windows), lub te konieczne bdzie wybranie proponowanych opcji. Uwaga:, jeeli uytkownik pracuje w sieci naley najpierw si zalogowa, tzn. poda nazw uytkownika, jaki chce si do sieci włczy oraz przedstawi swoje indywidualne hasło. Jeeli, mimo spełnienia wszystkich koniecznych warunków, komputer nie funkcjonuje prawidłowo, naley wezwa administratora sieci lub osob odpowiedzialn za stan techniczny urzdze komputerowych. 3. Katalogi i pliki. Aby w pełni wiadomie i bezpiecznie zarzdza zasobami znajdujcymi si w komputerze naley pozna kilka podstawowych poj oraz dobrze zrozumie ich znaczenie w pracy z komputerem: Plik jest to konkretny dokument stworzony przez jak aplikacj lub te element oprogramowania komputera (np. dokument tekstowy napisany w edytorze tekstów); Katalog (Folder) jest to miejsce, w którym mog by przechowywane inne katalogi (foldery) lub te pliki; cieka dostpu jest to adres konkretnego programu lub pliku, (aby móc uruchomi jaki program lub otworzy plik naley zna jego połoenie). Uwaga: kady uytkownik powinien by wiadomy struktury plików i katalogów, jaka istnieje w jego komputerze oraz w komputerze sieciowym (serwerze). Jest to warunek konieczny bezpiecznej pracy. Nieznajomo struktury i znaczenia poszczególnych katalogów moe doprowadzi, w najlepszym razie, do zgubienia istniejcego dokumentu (trzeba go wówczas jako znale lub utworzy ponownie), a w najgorszym, do uszkodzenia oprogramowania lub systemu w komputerze (a nawet do zniszczenia danych na serwerze) moe to spowodowa unieruchomienie pracy sieci komputerowej oraz ogromne straty finansowe.

Podstawy obsługi komputera... 5 Struktura katalogów w kadym komputerze moe by inna i zaley od administratora komputera lub sieci komputerowej. Istniej jednak zawsze pewne wspólne elementy (w systemach Windows): Moje dokumenty Program Files Windows Novell - katalog ten pojawia si po zainstalowaniu aplikacji z grupy Microsoft, np. Word, Excel, Access i s w nim domylnie przechowywane wszystkie dane tworzone przez uytkownika (mona tak ustawi aplikacje, e dane bd kierowane domylnie w inne miejsca) Skasowanie lub uszkodzenie tego katalogu spowoduje utrat tych danych. Uwaga: kady uytkownik musi dobrze wiedzie gdzie s przechowywane tworzone przez niego dokumenty, dotyczy to zarówno dysków lokalnych jak te sieciowych, aby mógł wiadomie nimi zarzdza i w pełni wykorzystywa; - jest to domylny katalog, w którym instalowane s wszelkie aplikacje pod Windows. Skasowanie lub uszkodzenie tego katalogu lub któregokolwiek z jego elementów spowoduje niemono pracy w zainstalowanych aplikacjach (np. nie bdzie działał edytor tekstów Word lub arkusz kalkulacyjny EXCEL). Naprawa zaistniałego uszkodzenia moe by długotrwała i powodowa róne niepodane konsekwencje; - jest to katalog systemu Windows, zawiera on wszelkie elementy niezbdne do działania i prawidłowej pracy tego systemu. Skasowanie lub uszkodzenie tego katalogu lub któregokolwiek z jego elementów spowoduje niemono pracy systemu. W takim przypadku konieczna bdzie ponowna instalacja systemu Windows proces taki zajmuje kilka godzin pracy, przy załoeniu, e nie wystpi w czasie instalacji adne komplikacje. - (ewentualnie Nwclient, Client32) jest to katalog zawierajcy programy sterujce dostpem do sieci komputerowej, (jeeli komputer jest do niej podłczony). Uszkodzenie zawartoci lub skasowanie tego katalogu spowoduje niemono wejcia do sieci i konieczno ponownej instalacji elementów sieciowych systemu. Uwaga: w katalogu głównym na dysku C: znajduj si ponadto róne pliki systemowe - nie wolno ich kasowa, kopiowa, przenosi lub w jakikolwiek sposób modyfikowa. Spowoduje to uszkodzenie systemu i konieczno ponownej instalacji całego systemu. Uwaga: uytkownik powinien ograniczy si do wykorzystywania nastpujcych katalogów: - Moje dokumenty na dysku lokalnym C: - w tym katalogu mona przechowywa prywatne dane uytkownika - nie naley tu gromadzi adnych wanych dokumentów Firmy; - Dane na dysku sieciowym Y: - jest to katalog słucy do przechowywania prywatnych danych uytkownika lub te rónych dokumentów firmowych

Podstawy obsługi komputera... 6 (nie zalecane) katalog ten ma ograniczon pojemno, nie naley wic przechowywa tam zbyt wielu dokumentów; - Robot na dysku F: (tylko osoby upowanione!) - katalog sieciowy z dokumentami tekstowymi i arkuszami kalkulacyjnymi wykorzystywanymi w codziennej pracy; - Stat na dysku F: (tylko osoby upowanione!) katalog sieciowy z dokumentami i programami działu Statystyki; Zalenie od istniejcych potrzeb i charakteru pracy uytkownika istnieje moliwo dostpu do innych sieciowych dysków i katalogów. Uwaga: za zaistniałe szkody, wynikajce z nierozwanego zarzdzania systemem, odpowiedzialno oraz wynikajce z tego konsekwencje finansowe ponosi uytkownik (patrz Regulamin Sieci Komputerowej). 4. Systemy operacyjne. Kady komputer musi by wyposaony w system operacyjny. Jest to rodzaj jzyka, dziki któremu moliwe jest porozumiewanie si z komputerem. Na wiecie istnieje wiele systemów operacyjnych, jednak w Polsce najbardziej rozpowszechnione s systemy DOS oraz róne wersje systemów Windows (one równie bazuj na DOS-ie). System DOS jest to minimum konieczne do prawidłowej pracy komputera. System ten umoliwia wykorzystanie tzw. aplikacji DOS-owych, takich jak np. SIMPLE czy JUNOX - programy te s specjalnie pisane dla tego systemu. System Windows 3.11 jest to rozszerzenie systemu DOS. Posiada zupełnie inn budow ni system DOS praca odbywa si przy wykorzystywaniu tzw. okien, które znacznie ułatwiaj komunikacj z komputerem i wykorzystywanie rónorodnych aplikacji. System ten stanowi minimum konieczne do pracy wielu aplikacji, takich jak np. edytor tekstu WORD czy te arkusz kalkulacyjny EXCEL. Jest to system do stary i obecnie prawie całkowicie zastpiony przez systemy Windows 95 i wysze. Systemy Windows 95, 98 i 2000 s to obecnie najbardziej popularne systemy operacyjne i dla tych systemów pisze si obecnie najwicej aplikacji (programów). S to systemy do wymagajce, tzn. potrzebuj szybkich procesorów i duo pamici operacyjnej RAM, jednak dziki nowej ideologii pulpitu i skrótów, praca w tych systemach jest bardzo łatwa i wymaga stosunkowo niewielkiego przygotowania.

Podstawy obsługi komputera... 7 II. SYSTEMY WINDOWS Praca w systemach Windows wymaga znajomoci pewnych podstawowych zasad, których przestrzeganie zapewni bezpieczn i łatw prac. Przed przystpieniem do pracy w konkretnych aplikacjach naley si z tymi zasadami zapozna i dobrze je opanowa. Uwaga: nieznajomo podstaw pracy w systemach Windows moe doprowadzi do uszkodzenia systemu operacyjnego, zainstalowanych aplikacji lub te do utraty danych lokalnych, a nawet tych przechowywanych w serwerze co w konsekwencji moe doprowadzi do unieruchomienia całej sieci komputerowej. Praca w systemach Windows polega na wykorzystaniu pulpitu i skrótów (tzw. ikon) oraz paska zada elementy te obsługuje si najczciej przy pomocy myszy. Ikony Pulpit Pasek zada Pulpit obszar ekranu, na którym mona umieszcza ikony (skróty) programów, folderów (katalogów) lub poszczególnych dokumentów. Moe on by dowolnie modyfikowany, zalenie od aktualnych potrzeb uytkownika, i dostosowywany do istniejcych wymaga. Ikony s to skróty uruchamiajce róne aplikacje lub te konkretne pliki. Standardowo na pulpicie znajduj si dwie ikony (minimalnie): 1. Mój komputer uruchamia program słucy midzy innymi do obsługi dysków twardych, napdów dyskietek i CD-Romu. 2. Kosz jest to miejsce, w którym przechowywane s ostatnio usunite dane do pewnego okresu czasowego istnieje wic moliwo odzyskania skasowanych danych. Oprócz wymienionych ikon na pulpicie moe znajdowa si wiele innych skrótów do programów, folderów i dokumentów. Pasek zada słuy do uruchamiania rónych programów, zmiany ustawie systemowych oraz do zamykania systemu Windows.

Podstawy obsługi komputera... 8 1. Uruchamianie i zamykanie programów. Programy w systemach Windows mona uruchamia na kilka sposobów: a) przy wykorzystaniu ikon. W tym przypadku program, który chcemy uruchomi, musi posiada na pulpicie skrót, tzw. ikon. Jeeli taka ikona istnieje, to program uruchamia si szybkim, podwójnym klikniciem lewego przycisku myszy, lub te pojedynczym klikniciem myszy (ikona zmieni wówczas kolor), a nastpnie naciniciem klawisza ENTER; b) przy wykorzystaniu paska zada. W tym przypadku kierujemy myszk na przycisk START i klikamy jednokrotnie rozwinie si wówczas menu, w którym jedn z pozycji jest opcja PROGRAMY. Po najechaniu na t opcj i pojedynczym klikniciu lewym klawiszem myszy, po prawej stronie ukae si dodatkowe menu, w którym mona dokona wyboru programu, jaki chcemy uruchomi (pod warunkiem, e w menu znajduje si skrót do tego programu); c) przy wykorzystaniu polecenia URUCHOM znajdujcego si w menu START. Ukae si wówczas okno, w którym naley napisa nazw programu lub pliku wraz z jego ciek dostpu. Jeeli nie znamy cieki dostpu moemy uy opcji Przegldaj ukae si kolejne okno umoliwiajce przegldanie dysków i katalogów. Podwójnym klikniciem lewego przycisku myszy (lub pojedynczym klikniciem i uyciem klawisza ENTER) dokonujemy wyboru programu - zniknie wówczas okno wyboru - a nastpnie wciskamy przycisk OK program zostanie uruchomiony. Uwaga:, jeeli uywamy polecenia Przegldaj, a chcemy otworzy jaki dokument, a nie uruchomi program, naley w oknie Pliki typu wybra opcj Wszystkie pliki (*.*) ; d) Przy pomocy eksploratora zostanie to omówione póniej. Programy w systemach Windows mona zamyka na kilka sposobów: a) przez pojedyncze kliknicie lewym przyciskiem myszy krzyyka znajdujcego si w prawym górnym rogu wikszoci aplikacji; b) przez uruchomienie w menu Plik polecenia Zakocz; c) przez uycie skrótu klawiszowego Alt + F4. Uwaga: przed zakoczeniem pracy w dowolnej aplikacji naley dokona zapisu danych. 2. Zmiana rozmiarów okien. W systemach Windows prawie wszystkie aplikacje (programy) uruchamiaj si w tzw. oknach. Czasami istnieje konieczno pracy z kilkoma aplikacjami naraz lub te schowania na chwil biecej aplikacji w celu wykonania innej czynnoci. Nie naley wówczas zamyka danej aplikacji i wszystkich otwartych plików - wystarczy jedynie wysła j do paska zada. Aplikacja ta bdzie cały czas aktywna, mimo i zniknie z ekranu, i bdzie j mona w kadej chwili przywróci. Aby to uczyni naley jednokrotnie klikn lewym przyciskiem myszy w symbol znajdujcy si w górnym prawym rogu kadego programu. Aplikacja zniknie wówczas z ekranu, bdzie jedynie widoczna na pasku zada jako wyróniajce si pole z własn nazw. Aby przywróci dan aplikacj wystarczy jednokrotnie klikn jej pole na pasku zada lewym przyciskiem myszy. W jednej chwili moe by uruchomionych wiele aplikacji,

Podstawy obsługi komputera... 9 jednak otwarcie na raz kilku programów spowalnia prac komputera (tym bardziej, im ma mniejsz moc obliczeniow). W systemach Windows istnieje równie moliwo zmiany rozmiarów okien. Jest to przydatne wówczas, gdy chcemy np. pracowa jednoczenie z kilkoma aplikacjami (np. przenosimy dane z arkusza kalkulacyjnego do edytora tekstów). W tym celu naley klikn jednokrotnie w symbol znajdujcy si w prawym górnym rogu kadego okna. Okno aplikacji zostanie pomniejszone. Mona je wówczas przesuwa (chwytajc za górny pasek okna zawierajcy nazw aplikacji) lub te zmienia jego rozmiary (chwytajc za krawdzie okna, uka si wówczas pomocnicze strzałki). Aby wróci do rozmiaru pełnego ekranu naley wcisn symbol w prawym górnym rogu okna. Jeeli na ekranie jest kilka okien mona si midzy nimi przełcza klikajc jednokrotnie lewym przyciskiem myszy w dowolny fragment tego okna, które w danej chwili chcemy mie aktywne zmieni si wówczas kolor górnego paska aplikacji. W jednej chwili moe by aktywna tylko jedna aplikacja. Przykład: na ekranie znajduj si trzy aplikacje Word, Excel i Paint. 3. Zamykanie systemów Windows. UWAGA: W czasie pracy systemu Windows nie wolno wyłcza komputera przyciskiem zasilania moe to spowodowa utrat danych, uszkodzenie systemu operacyjnego lub te uszkodzenie niektórych podzespołów komputera (za zaistniałe w takiej sytuacji szkody odpowiada uytkownik). W celu zamknicia systemu Windows naley najecha myszk na przycisk START i wybra opcj Zamknij... pojawi si wówczas nastpujce okno:

Podstawy obsługi komputera... 10 Zamknij system zakoczy działanie wszystkich aktywnych aplikacji a nastpnie zamknie system Windows. Po wykonaniu tych czynnoci ukae si komunikat: Dopiero po ukazaniu si powyszego komunikatu mona wyłczy przycisk zasilania komputera. Uwaga: niektóre komputery (tzw. ATX) wyłczaj si automatycznie. Przełcz w stan oczekiwania komputer przejdzie w oszczdny tryb zasilania przywrócenie trybu pełnego przy pomocy klawiszy Ctrl + F11. Opcj t stosuje si zazwyczaj podczas opuszczania stanowiska pracy na dłuszy czas. Uruchom ponownie - system zakoczy działanie wszystkich aktywnych aplikacji, zamknie system Windows, a nastpnie dokona samoczynnego powtórnego uruchomienia komputera (w przypadku pracy w sieci naley ponownie si zalogowa). Uwaga:, jeeli podczas zatwierdzania tego wyboru (OK lub ENTER) przycinie si klawisz SHIFT system Windows uruchomi si powtórnie w trybie skróconym (ponowne uruchomienie trwa szybciej, ale nie zostaje całkowicie rozładowana pami operacyjna) Uruchom ponownie w trybie MS-DOS działanie jak wyej, ale po ponownym starcie komputera system Windows nie zostanie uruchomiony komputer pozostanie w podstawowym systemie DOS. Uwaga: w przypadku nieprawidłowego zamknicia Windows (lub po zaniku napicia w sieci energetycznej), podczas kolejnego uruchomienia Windows uruchomi si automatycznie program testujcy zasoby komputera Scan Disck. 4. Obsługa pulpitu. Pulpit słuy do łatwiejszej komunikacji uytkownika z systemem Windows. Na pulpicie mona rozmieszcza skróty do programów, plików lub te umieszcza całe katalogi. Wanym elementem obsługi pulpitu jest odpowiednie rozmieszczenie i pogrupowanie ikon w zalenoci od zaistniałych potrzeb i wymaga.

Podstawy obsługi komputera... 11 Przesuwanie ikon aby przesun ikon naley najecha na ni myszk i przycisn jednokrotnie lewy przycisk (ikona zmieni wówczas swój kolor), nastpnie za nie puszczajc przycisku myszy przesun j na nowe miejsce i puci klawisz. Po ustawieniu wszystkich ikon według obranego systemu mona je dodatkowo uszeregowa (wyrówna ich połoenie). W tym celu naley przycisn w dowolnym miejscu pulpitu prawy przycisk myszy i wybra opcj Szereguj ikony. Uwaga:, jeeli pucimy przesuwan ikon na ikonie innego skrótu, moe si zdarzy, e jedna z nich nie bdzie wywietlana. Jeeli pucimy przesuwan ikon na ikonie folderu, zniknie ona z pulpitu a pojawi si w tym folderze (jak przy wyrzucaniu do kosza). Automatyczne rozmieszczanie ikon - ikony mona równie szeregowa automatycznie wg pewnych kryteriów (nazwy, typu, rozmiaru, daty utworzenia). Naley wówczas w dowolnym miejscu pulpitu klikn prawy przycisk myszy i wybra z opcji Rozmie ikony dane kryterium. Zmiana nazwy ikony aby optymalnie zarzdza ikonami na pulpicie Windows naley nada im odpowiednie nazwy, na podstawie których uytkownik moe si łatwo zorientowa do czego dana ikona słuy. W tym celu naley najecha na nazw ikony i klikn j dwukrotnie w sporych odstpach czasu (szybkie kliknicie spowoduje uruchomienie skrótu) w nazwie pojawi si wówczas migajcy kursor informujcy o gotowoci systemu do zmiany nazwy skrótu. Po napisaniu nowej nazwy naley klikn jednokrotnie lewym przyciskiem myszy w wolny obszar pulpitu. Naley pamita o tym, e dwie róne ikony nie mog mie takiej samej nazwy oraz, e nazwy ikon nie powinny by zbyt długie (nie bd wówczas w całoci wywietlane na ekranie). Tworzenie nowego skrótu aby utworzy nowy skrót do programu, pliku lub te utworzy nowy folder (katalog), naley jednokrotnie klikn prawym klawiszem myszy w wolny obszar pulpitu. Po pojawieniu si menu naley nastpnie wybra opcj Nowy element, a w niej, zalenie od potrzeb, dan pozycj. W przypadku wybrania pozycji Folder ukae si na pulpicie ikona folderu z aktywn opcj zmiany nazwy dalej postpujemy jak w przypadku zmiany nazwy. Jeeli za wybierzemy pozycj Skrót system zapyta, jaki program lub plik chcemy poprzez ten skrót uruchamia i ukae si nowe okno, w którym naley wpisa ciek dostpu do elementu docelowego. Jeeli nie znamy cieki dostpu mona uy polecenia Przegldaj i odszuka dany obiekt (program lub plik). Uwaga: po wybraniu funkcji Przegldaj naley dodatkowo okreli (w dolnym okienku) czy szukamy programów czy te plików system wywietli wówczas odpowiednie obiekty zgodnie z wyborem. Po dokonaniu wyboru i zatwierdzeniu go, system Windows zapyta o nazw, jak ma nosi skrót wywołujcy ten program lub plik oraz (nie zawsze) poprosi o wybór ikony dla tego skrótu.

Podstawy obsługi komputera... 12 Usuwanie istniejcego skrótu w tym celu naley wybra ikon do usunicia (jednym klikniciem) i uy klawisza Delete lub te przesun j na ikon kosza system zapyta wówczas czy na pewno usun ten element. Po wybraniu opcji Tak skrót zostanie przeniesiony do kosza i zniknie z pulpitu (w tym przypadku istnieje moliwo odzyskania skrótu). Jeeli chcemy skasowa ten skrót bez moliwoci odzyskania, naley podczas przenoszenia go do kosza trzyma dodatkowo wcinity klawisz SHIFT. Odzyskanie skrótu z kosza jeeli po usuniciu skrótu do kosza istnieje konieczno przywrócenia go na pulpit, naley dwukrotnie klikn na ikon kosza (uruchomi go), a nastpnie przesun ikon tego skrótu z kosza na pulpit (jak podczas przesuwania ikon) mona równie uy prawego przycisku myszy i polecenia Przywró. Skrót zniknie wówczas z kosza i pojawi si ponownie na pulpicie. Uwaga: nie zawsze istnieje moliwo odzyskania jakiego obiektu z kosza jest to uwarunkowane iloci usuwanych elementów (kosz przechowuje tylko pewn okrelon ilo obiektów, jeeli wic jest on pełny a chcemy co jeszcze skasowa to wyrzuca on najstarsze elementy aby zrobi miejsce na nowe). Tworzenie nowego dokumentu bezporednio na pulpicie system Windows umoliwia tworzenie nowych dokumentów bezporednio na pulpicie. W tym celu naley klikn prawym przyciskiem myszy na pustym obszarze ekranu i wybra opcj Nowy element. W dolnej czci okna (w górnej tworzy si skróty) ukae si wówczas zbiór wszystkich moliwych rodzajów plików, jakie (w zalenoci od oprogramowania i zainstalowanych aplikacji) mona wykona na komputerze. Po wybraniu rodzaju pliku (plik tekstowy Word, arkusz Excel, obraz graficzny *.bmp, itp.) system utworzy skrót do tego pliku i zapyta o jego nazw (podobnie jak przy tworzeniu nowego skrótu). 5. Zmiana ustawie pulpitu. Kady uytkownik powinien dostosowa swój pulpit w sposób dla siebie optymalny, dotyczy to zarówno zarzdzania ikonami jak te ustawie właciwoci pulpitu.

Podstawy obsługi komputera... 13 Aby zmieni właciwoci pulpitu naley klikn jednokrotnie prawym klawiszem myszy w pustym obszarze ekranu. Ukae si wówczas okno (moe si ono troch róni w zalenoci od wersji systemu Windows), w którym mona ustawia nastpujce parametry: 1. Tło umoliwia wybór rodzaju tła pulpitu. System Windows zawiera kilka standardowych ustawie, które uytkownik moe wybra. Istnieje równie moliwo wprowadzenie własnego tła, w postaci pliku graficznego *.bmp. 2. Wygaszacz ekranu umoliwia włczanie i wyłczenie wygaszacza ekranu oraz okrelenie jego parametrów (system Windows zawiera kilka standardowych wygaszaczy). 3. Wygld umoliwia zdefiniowanie własnych kolorów poszczególnych elementów systemu Windows (przykładowo: wszystkie okna w Windows maj kolor biały, co moe powodowa u niektórych uytkowników ból oczu. Naley wówczas w okienku Element wybra opcj Okno, a w okienku Kolor wybra inny kolor tła okien, np. lekko szary). 4. Efekty opcja dostpna w Windows 98 (i dalszych), umoliwia zmian niektórych właciwoci ikon dostpnych na pulpicie. 5. Sie Web - opcja dostpna w Windows 98 (i dalszych), wykorzystywana w komputerach podłczonych do Internetu. 6. Ustawienia umoliwia zmian rozdzielczoci ekranu oraz iloci kolorów w systemie Windows. Uwaga: dopuszczalna rozdzielczo i ilo kolorów zaley od parametrów karty graficznej i monitora nie zawsze bdzie wic moliwe uzyskanie wszystkich przewidzianych przez system ustawie.

Podstawy obsługi komputera... 14 6. Przycisk START. Z lewej strony paska zada znajduje si przycisk START. Klikajc jednokrotnie lewym przyciskiem myszy ukae si nastpujce menu: Menu uruchamiane przyciskiem START róni si w zalenoci od rodzaju systemu. Powyszy przykład pochodzi z Windows 98 (w Windows 95 nie ma pozycji Wyloguj: oraz Ulubione:). Zamknij Wyloguj Uruchom Pomoc Znajd Ustawienia umoliwia wyjcie lub ponowne uruchomienie systemu Windows. pozycja w Windows 98, przeznaczona do pracy w Internecie UWAGA: Windows 98 jest przystosowany do pracy w ogólnowiatowej sieci Internet i posiada wiele elementów dostosowanych do tego celu. umoliwia uruchamianie rónych programów (lub plików). pozycja uruchamiajca zestaw pomocy systemu Windows. umoliwia przeszukiwanie wszystkich dysków w celu odnalezienia zagubionego pliku lub folderu (w Windows 98 s tu jeszcze dwie inne opcje: W Internecie... do wyszukiwania stron w sieci oraz Osoby do wyszukiwania osób w ksice adresowej. Obie te opcje dotycz pracy w Internecie). pozycja umoliwiajca zmian wielu ustawie systemu jest to opcja przeznaczona głównie dla administratorów systemu Windows. Dokumenty - zawiera zbiór ostatnio uywanych dokumentów. Chcc wic powróci do pliku, który był ostatnio uywany wystarczy najecha na t pozycj i wybra nazw szukanego pliku. W Windows 98 w pozycji Dokumenty znajduje si ponadto folder Moje dokumenty umoliwiajcy szybsze wyszukanie potrzebnego pliku. Ulubione - Programy - pozycja w Windows 98 przeznaczona do współpracy z Internetem (zawiera równie folder Moje dokumenty). zawiera skróty do rónych programów i narzdzi systemu Windows.

Podstawy obsługi komputera... 15 7. Zmiana ustawie paska zada. Aby zmieni ustawienia paska zada, widocznego zazwyczaj u dołu ekranu, naley przy pomocy przycisku START oraz pozycji Ustawienia, wybra opcj Pasek zada i menu Start.... Ukae si wówczas okno: W wywietlonym oknie mona zmienia nastpujce właciwoci paska zada: Zawsze na wierzchu - Autoukrywanie - Pokazuj małe ikony w menu Start - Pokazuj zegar - Powoduje, e pasek zada jest zawsze widoczny, nawet jeli program zostanie uruchomiony w zmaksymalizowanym oknie. Powoduje, e po skorzystaniu z paska zada lub menu Start pasek zada zostaje zmniejszony do postaci cienkiej linii u dołu ekranu. Aby ponownie wywietli pasek zada, naley wskaza t cienk lini. Jeli chcemy, aby pasek zada był dostpny zawsze, nawet w przypadku uruchamiania programów w zmaksymalizowanym oknie, naley zaznaczy pola wyboru Zawsze na wierzchu oraz Autoukrywanie. Zmniejsza rozmiar menu pojawiajcego si po klikniciu przycisku Start. Wywietla zegar cyfrowy na pasku zada. Zegar wywietla czas zgodny z zegarem wewntrznym komputera. Aby wywietli dat, naley wskaza zegar. Aby dostosowa dat lub godzin, trzeba klikn dwukrotnie zegar.

Podstawy obsługi komputera... 16 8. Zmiana ustawie Programów w menu START. W celu zmiany ustawie Programów w menu START naley wykona czynnoci jak w punkcie 6, z tym, e po wywietleniu okna dialogowego naley zmieni zakładk (naley w tym celu klikn jednokrotnie na napis Programy menu Start). Okno przybierze wówczas posta: Dodaj - Usu - Zaawansowane - Wyczy - Dodaje program do menu Start lub do menu Programy. Usuwa program z menu Start lub menu Programy. Uruchamia Eksplorator Windows. Eksploratora Windows mona uywa do dodawania i usuwania elementów z menu Start. Usuwa list dokumentów z menu Dokumenty Uywajc powyszych opcji mona dowolnie dostosowa wszystkie menu, jakie mog si pojawi podczas uywania pozycji Programy w menu START. 9. Zmiana ustawie drukarek. Istnieje wiele rodzajów drukarek przystosowanych do pracy w rodowisku Windows. Najbardziej popularne s drukarki atramentowe (czarno-białe i kolorowe), niezalenie jednak od typu drukarki, uytkownik ma zazwyczaj moliwo zmiany kilku podstawowych parametrów oraz wykonania podstawowych czynnoci eksploatacyjnych i serwisowych. Aby sprawnie zmienia ustawienia drukarki najkorzystniej jest utworzy na pulpicie skrót do drukarki, która jest w systemie Windows wykorzystywana. W tym celu, jeeli takiego skrótu nie ma, naley wybra w menu START pozycj Ustawienia, a nastpnie Drukarki ukae si wówczas okno, w którym bd dwie ikony (ikon moe by wicej, zalenie od iloci drukarek wykorzystywanych przez system).

Podstawy obsługi komputera... 17 Pierwsza ikona Dodaj drukark słuy do zainstalowania w systemie Windows nowej drukarki i jest ona przeznaczona dla administratora systemu, nie naley z niej korzysta. Druga ikona, jeeli istnieje, stanowi skrót do właciwoci zainstalowanej w Windows drukarki. Aby utworzy skrót na pulpicie naley przecign ikon z nazw wykorzystywanej drukarki z obszaru okna na obszar ekranu (jak podczas przesuwania ikon na pulpicie). Pojawi si wówczas komunikat: Nie mona przesun lub skopiowa elementu we wskazane miejsce. Czy zamiast tego utworzy skrót do elementu? Naley odpowiedzie Tak. Na pulpicie pojawi si wówczas ikona w kształcie drukarki z nazw rodzaju tej drukarki. Aby zmieni właciwoci drukowania naley uruchomi skrót drukarki. Ukae si wówczas okno (w górnym pasku wywietli si nazwa zainstalowanej drukarki): W oknie tym znajduj si informacje o dokumentach, jakie zostały wysłane do drukowania (w przykładzie s trzy dokumenty: dwa z edytora tekstów Word i jeden z arkusza kalkulacyjnego Excel) oraz informacje o postpach w drukowaniu (pozycje Stan i Postp), a take o tym, jaki uytkownik i kiedy wysłał zadanie do drukowania (pozycje Właciciel i Start). Czasami istnieje konieczno wycofania si z drukowania jakiego dokumentu, nawet ju w czasie pracy drukarki. Naley wówczas w menu Drukarka wybra opcj Wstrzymaj drukowanie (opcj t mona równie wywoła szybciej, przy zamknitym oknie właciwoci drukarek najeda si wówczas na pulpicie na ikon drukarki i klika jednokrotnie prawym przyciskiem myszy rozwinie si wówczas menu, w którym jedn z pozycji jest Wstrzymaj drukowanie. O wstrzymaniu drukowania wiadczy zaznaczone pole wyboru obok pozycji Wstrzymaj drukowanie). Uwaga: ze wzgldu na sposób przekazywania danych z komputera do drukarki, zatrzymanie pracy drukarki odbdzie si zazwyczaj dopiero po pewnym czasie. Nie naley wielokrotnie uruchamia tej opcji powtórne uycie Wstrzymaj drukowanie spowoduje odblokowanie drukarki i dalszy wydruk. Po zatrzymaniu drukowania mona zweryfikowa, które dokumenty naley wydrukowa, a które wycofa. Dokumenty, których nie chcemy drukowa naley zaznaczy, a nastpnie skasowa (wykorzystujc prawy przycisk myszy lub klawisz Delete). Ponowne uruchomienie drukarki wykonuje si odznaczeniem opcji

Podstawy obsługi komputera... 18 Wstrzymaj drukowanie w menu drukarka lub te przy uyciu prawego przycisku myszy na ikonie drukarki. Kolejn czynnoci, jak uytkownik moe wykona jest zmiana ustawie parametrów druku. W ty celu naley po uruchomieniu skrótu drukarki w menu Drukarka wybra opcj Właciwoci. Ukae si wówczas okno, którego wygld zalee bdzie od rodzaju i modelu zainstalowanej drukarki. Przykładowo dla drukarki Hewlett Packard 670C bdzie miało ono posta: Uwaga: w oknie tym bdzie zazwyczaj kilka zakładek. Uwaga: nie naley zmienia ustawie w zakładkach Ogólne, Szczegóły ani Zarzdzanie kolorami moe to spowodowa nieprawidłow prac drukarki lub jej unieruchomienie. Uytkownik powinien ograniczy si do wykorzystania zakładek Ustawienia, Papier oraz Usługi. Zakładka Ustawienia:

Podstawy obsługi komputera... 19 Automatycznie - Rczne - Druk w skali szaroci - Jako druku - Jest to zalecane ustawienie dla wszystkich dokumentów. Opcja "Automatyczne" umoliwia technologii ColorSmart automatyczny wybór najlepszych ustawie Intensywnoci i Kontroli koloru zarówno dla grafiki, jak i dla tekstu. Naley wybra t opcj dla rcznej regulacji ustawie Intensywnoci i Kontroli koloru zarówno dla grafiki, jak i dla tekstu. Po wybraniu tej opcji, naley wybra przycisk "Opcje", aby zmieni ustawienia wywietlone w polu dialogowym "Opcje ColorSmart". Naley wybra t opcj, aby drukowa kolory i poziomy nasycenia kolorów jako róne odcienie szaroci. Ustawienie to jest dobre dla dokumentów, które bd kopiowane jako czarno-białe lub dla szybkich szkiców o dobrej jakoci, oszczdzajc kolorowe tusze. Zmienia jako druku dokumentów. Naley pamita, e im jest wybrana lepsza jako druku, tym drukowanie jest wolniejsze. Tryb "Najlepszy" produkuje najlepsz jako druku dla wszystkich materiałów i eliminuje efekt załama, pojawiajcy si czasem w gładkich obszarach. Jednake, ustawienie "Najlepszy" powoduje dla wikszoci dokumentów wolniejszy druk ni tryb "Normalny". Tryb Normalny daje druk o jakoci listowej. Jest zalecanym ustawieniem dla swej szybkoci i jakoci. Jest to standardowe ustawienie jakoci druku dla wikszoci rodzajów papieru. Tryb EconoFast daje druk o jakoci szkicowej. Drukuje szybciej ni tryb "Normalny" i daje podobne wydruki. Uywanie trybu EconoFast zmniejsza równie czstotliwo wymiany pojemników z tuszem, gdy zuywana jest mniejsza ilo tuszu. Drukowanie EconoFast jest dostpne tylko wtedy, gdy wybrany jest zwykły papier jako rodzaj papieru. Standardowe - Przywraca wszystkie ustawienia do ich fabrycznych wartoci standardowych. Pomoc - Wywietla pomoc na temat aktualnego arkusza właciwoci lub pola dialogowego. Zakładka Papier:

Podstawy obsługi komputera... 20 Orientacja - Format papieru - Rodzaj papieru - Druk dwustronny - Druk w kolejnoci - Liczba kopii - Standardowe - Pomoc - Zakładka Usługi: Zmienia układ drukowania Portret - druk w poprzek szerokoci strony. Pejza - druk w poprzek długoci strony. Zmienia format papieru lub innego materiału, załadowanego do drukarki. W celu uycia formatu papieru, którego nie ma na licie, naley wybra pozycj "Nietypowy". Zmienia ustawienie "Rodzaju papieru" odpowiadajce rodzajowi papieru lub innego materiału, który jest uywany w drukarce. Naley uywa tylko rodzajów papieru (lub innych materiałów) zamieszczonych dla tej opcji. adne wyłcza dwustronny druk i drukuje tylko na jednej stronie papieru. Ksika drukowanie na dwóch stronach kartki, z łczeniem wzdłu jednej strony ksiki. Wybór kierunku druku w portrecie lub w pejzau decyduje o wyborze odpowiedniego brzegu ksiki. Dwustronny druk wymaga ponownego rcznego włoenia pliku papieru do podajnika wejciowego. Naley postpowa według instrukcji na ekranie w celu prawidłowego włoenia papieru. Tablica drukowanie na dwóch stronach kartki, z łczeniem wzdłu górnego brzegu stron. Opcja ta odwraca tylne strony kartek w sposób umoliwiajcy ich czytanie w stylu kalendarzowym. Dwustronny druk wymaga ponownego rcznego włoenia pliku papieru do podajnika wejciowego. Naley postpowa według instrukcji na ekranie w celu prawidłowego włoenia papieru. Naley wybra t opcj w celu drukowania stron dokumentu w odwrotnej kolejnoci (ostatnia strona drukuje si pierwsza). Jeeli drukowanych jest wiele kopii, wybór tej opcji da poukładane strony. Naley wpisa ilo podanych kopii, jakie si chce wydrukowa lub klikn na strzałce w gór lub w dół, aby wybra liczb kopii. Naley wybra przycisk "Standardowe", aby przywróci wszystkie ustawienia do ich fabrycznych wartoci standardowych. Wywietla pomoc na temat aktualnego arkusza właciwoci lub pola dialogowego.