Powiatowy Urząd Pracy w Stalowej Woli Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie stalowowolskim za I półrocze 2010 roku Stalowa Wola, październik 2010 r.
Spis treści Wstęp..3 I. Analiza bezrobocia w powiecie stalowowolskim według zawodów i grup zawodów.. 4 1. Struktura zawodowa bezrobotnych. 4 2. Napływ bezrobotnych wg zawodów.10 3. Grupy zawodów generujących długotrwałe bezrobocie...11 II. Analiza ofert pracy w powiecie stalowowolskim według zawodów...13 1. Oferty pracy według zawodów.13 2. Bezrobocie według Polskiej Klasyfikacji Działalności 15 3.Wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy..17 III. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych.19 Wnioski...22 2
Wstęp Zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jednym z zadań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy jest opracowywanie analiz i sprawozdań rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych to proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania się popytu na pracę i podaży zasobów pracy. Celem niniejszego opracowania jest określenie zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy. Analiza danych będzie wykorzystana przy prognozowaniu zawodów, na które w najbliższym czasie wystąpi wyraźne zapotrzebowanie oraz takich, w których liczba bezrobotnych może wzrosnąć. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych sporządzono zgodnie z Zaleceniami metodycznymi do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych opracowanych przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Źródłem informacji do opracowania Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie stalowowolskim za I półrocze 2010 rok były dane statystyczne dotyczące osób bezrobotnych oraz zgłoszonych ofert pracy - według zawodów i specjalności oraz według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) tj.: Załącznik 3 do sprawozdania MPiPS-01 - Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności I półrocze 2010 rok, Załącznik 2 do sprawozdania MPiPS-01 - Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy za I półrocze 2010 rok. Raport ten ma charakter diagnostyczny i pozwala na określenia stopnia zależności między ofertami pracy a zawodami zarejestrowanych bezrobotnych oraz obliczenie następujących wskaźników: wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy, wskaźnik długotrwałego bezrobocia, wskaźnik struktury bezrobotnych według zawodów oraz PKD, wskaźnik struktury ofert pracy według zawodów oraz PKD średnią miesięczną nadwyżkę (deficytu) podaży siły roboczej w danym zawodzie, wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodu. 3
liczba osób bezrobotnych I. Analiza bezrobocia w powiecie stalowowolskim według zawodów i grup zawodów 1. Struktura zawodowa bezrobotnych W powiecie stalowowolskim na dzień 30.06.2010 r. zarejestrowanych było ogółem 6771 bezrobotnych. W tej grupie było 3403 kobiety, 1816 osób zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy i 267 absolwentów. Kształtowanie się poziomu bezrobocia na terenie powiatu stalowowolskiego przedstawia poniższy wykres. Wykres nr 1. Poziom bezrobocia na terenie powiatu stalowowolskiego w latach 2006-2010 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 30.06.2006 r. 30.06.2007 r. 30.06.2008 r. 30.06.2009 r. 30.06.2010 r. lata Powyższy wykres przedstawia kształtowanie się poziomu bezrobocia w powiecie stalowowolskim w latach 2006-2010. I półrocze 2010 roku jest kolejnym półroczem wzrostu bezrobocia w naszym powiecie. Niepokojącym jest fakt, iż liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych na koniec czerwca 2010 roku w stosunku do końca czerwca 2009 roku była wyższa o 607 osób, tj. o ok. 10 % Nieodłączną częścią sprawozdawczości o rynku pracy jest statystyka bezrobotnych według zawodów i specjalności. Wśród bezrobotnych z terenu powiatu stalowowolskiego w tut. urzędzie pracy na koniec czerwca 2010 roku najliczniejszą grupę stanowiły osoby bez zawodu. Kategoria osób bez zawodu obejmuje bezrobotnych nie posiadających potwierdzonych formalnie kwalifikacji zawodowych. Ich udział w ogólnej liczbie osób bezrobotnych wynosił 13,8 % co oznacza, że niemal co 7 osoba zarejestrowana w urzędzie pracy nie posiadała zawodu. Wśród grupy osób bez zawodu kobiety stanowiły 62,7%, natomiast 5,5% to osoby bezrobotne pozostające w ewidencji urzędu powyżej 12 miesięcy. 4
W końcu czerwca 2010 roku spośród 6771 zarejestrowanych bezrobotnych zdecydowana większość osób tj. 5837 posiadała zawód (stanowili oni 86,2% ogółu).. Ranking zawodów według największej liczby zarejestrowanych bezrobotnych (powyżej 68 osób) przedstawia poniższa tabela. Lp. Kod zawodu Tabela 1. Bezrobotni według zawodów w powiecie stalowowolskim w końcu I półrocza 2010 roku w tym Bezrobotn Nazwa zawodu absolwenci powyżej 12 m-cy i ogółem kobiety razem kobiety razem kobiety 1. "000000" Bez zawodu 934 586 67 58 51 32 2. "522107" Sprzedawca 492 443 4 4 166 153 3. "722204" Ślusarz 298 14 3 0 98 6 4. "341902" Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] 215 184 12 9 68 58 5. "311502" Technik mechanik 189 23 11 2 51 8 6. "743304" Krawiec 132 132 2 2 46 46 7. "241102" Ekonomista 122 83 12 10 29 20 8. "712102" Murarz 120 0 0 0 51 0 9. "722304" Tokarz 117 32 0 0 42 13 10. "512201" Kucharz 112 87 1 0 36 31 11. "321402" Technik żywienia i gospodarstwa domowego 87 70 6 4 13 13 12. "244104" Pedagog 75 70 11 11 10 9 13. "413103" Magazynier 73 36 0 0 30 18 14. "722301" Frezer 72 9 1 0 28 4 15. "419101" Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 71 64 1 1 27 26 16. "741203" Piekarz 71 34 1 0 25 18 17. "913207" Sprzątaczka 68 65 0 0 31 29 Ogółem 6771 3403 267 177 1816 932 Dużą koncentrację bezrobocia notuje się w obszarze zaledwie 16 zawodów i specjalności z największą liczbą zarejestrowanych bezrobotnych (z wyłączeniem bezrobotnych bez zawodu). Zawodem szczególnie generującym bezrobocie tradycyjnie był sprzedawca (492 osoby). Jest to grupa, która charakteryzuje się największą fluktuacją spośród wszystkich zawodów. Przyczyną tak dużych zmian może być, między innymi, niedostosowanie umiejętności osób podejmujących pracę w tym zawodzie do oczekiwań i potrzeb pracodawców. Za tą tezą przemawia również fakt, że wśród propozycji pracy, które wpłynęły do urzędu w I półroczu 2010 roku dominują oferty dla sprzedawców. Bezrobocie wśród tej grupy jest zjawiskiem trwałym. Licznymi zawodami na koniec czerwca 2010 roku były również: ślusarz, asystent ekonomiczny, technik mechanik, krawiec, murarz, tokarz, kucharz, technik żywienia i gospodarstwa domowego, magazynier, frezer, pracownik biurowy, piekarz. Wśród osób bezrobotnych posiadających wykształcenie wyższe największą liczbę stanowili: ekonomiści (122 osoby) i pedagodzy (75 osób). Na przełomie kilku lat utrzymuje się stale wysoki poziom bezrobocia wśród osób posiadających zawód: ekonomista, asystent ekonomiczny i pracownik biurowy. Jedną z przyczyn może tu być niedopasowanie systemu kształcenia do oczekiwań pracodawców. 5
Przedstawione w powyższej tabeli grupy zawodów można zróżnicować pod kątem statystycznego ryzyka długotrwałego bezrobocia. Zawodami o najwyższym ryzyku na koniec I półrocza 2010 roku okazały się zawody: sprzątaczka (46% długotrwale bezrobotnych w stosunku do ogółu zarejestrowanych w tym zawodzie), murarz (43%), magazynier (41%), frezer (39%), pracownik biurowy (38%), tokarz (36%), krawiec (35%), piekarz (35%), sprzedawca (34%), ślusarz (33%), asystent ekonomiczny (32%), kucharz (32%). Najmniej zaś: pedagog (13%), technik żywienia i gospodarstwa domowego (15%). Najczęściej występujące zawody wśród bezrobotnych mężczyzn to: ślusarz - 298 osób, technik mechanik- 189 osób, murarz - 120 osób, tokarz - 117 osoby, frezer - 72 osób. Na koniec I półrocza 2010 roku na 6771 osób zarejestrowanych, 3403 stanowiły kobiety (tj. 50,3%). Zawody najliczniej reprezentowane przez bezrobotne kobiety to: sprzedawca, asystent ekonomiczny, krawiec, ekonomista, kucharz, technik żywienia i gospodarstwa domowego, pedagog, pracownik biurowy, sprzątaczka. Najwięcej kobiet posiada zawód sprzedawcy, ich udział w stosunku do ogółu bezrobotnych wynosił 7,3%. Udział kobiet do ogółu bezrobotnych według kwalifikacji zawodowych przedstawia poniższa tabela. Tabela 2. Struktura bezrobotnych kobiet wg zawodów w I półroczu 2010r. Lp. Nazwa zawodu Liczba bezrobotnych ogółem kobiety Udział kobiet 1. Bez zawodu 934 586 63% 2. Sprzedawca 492 443 90% 3. Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] 215 184 86% 4. Krawiec 132 132 100% 5. Ekonomista 122 83 68% 6. Kucharz 112 87 78% 7. Technik żywienia i gospodarstwa domowego 87 70 80% 8. Pedagog 75 70 93% 9. Pracownik biurowy [zawód szkolny: Technik prac biurowych] 71 64 90% 10. Sprzątaczka 68 65 96% Ogółem 6771 3403 50% Struktura bezrobotnych kobiet wg zawodów w I półroczu 2010r. jest bardzo zbliżona do I półrocza 2009 roku. Zmianie uległa jedynie sytuacja w zawodzie piekarz - w I półroczu 2009 r. roku w tym zawodzie dominowały kobiety, w I półroczu 2010 r. sytuacja się odwróciła i w niewielkim stopniu ale dominują tu mężczyźni. Przyczyną może tu być przekwalifikowanie się kobiet w tym zawodzie lub podejmowanie pracy w innych zawodach głównie branży gastronomicznej. Różnice w liczbie bezrobotnych na koniec I półrocza 2010 roku w porównaniu do końca I półrocza 2009 r. przedstawia poniższa tabela. 6
Lp. Kod zawodu Tabela 3. Liczba bezrobotnych na 30.06.2010 r. i na 30.06.2009 r. Nazwa zawodu Liczba zarejestrowanych bezrobotnych 30.06.2010 r. 30.06.2009 r. różnica (4-5) +/- 1 2 3 4 5 6 1. "000000" Bez zawodu 934 1158-224 2. "522107" Sprzedawca 492 370 +122 3. "722204" Ślusarz 298 250 +48 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik 4. "341902" ekonomista] 215 218-3 5. "311502" Technik mechanik 189 176 +13 6. "743304" Krawiec 132 132-7. "241102" Ekonomista 122 133-11 8. "712102" Murarz 120 101 +19 9. "722304" Tokarz 117 128-11 10. "512201" Kucharz 112 104 +8 11. "321402" Technik żywienia i gospodarstwa domowego 87 63 +24 12. "244104" Pedagog 75 52 +23 13. "413103" Magazynier 73 65 +8 14. "722301" Frezer 72 71-1 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik 15. "419101" prac biurowych] 71 61 +10 16. "741203" Piekarz 71 66 +5 17. "913207" Sprzątaczka 68 64 +4 Suma 3248 3212 +36 Ogółem bezrobotni 6771 6164 +607 Porównując przedstawione w tabeli dane zauważamy, że struktura osób bezrobotnych nie uległa znacznym zmianom. Wśród zawodów szczególnie wpływających na kształtowanie lokalnego rynku pracy były te same, które również w analogicznym okresie roku poprzedniego zaliczono do zawodów najczęściej reprezentowanych przez osoby poszukujące pracę. Wzrost liczby osób bezrobotnych nastąpił w 12 przedstawionych zwodach. Największy wzrost liczby bezrobotnych (o 122 osoby) wystąpił w zawodzie sprzedawcy. Następnie w zawodach: ślusarz, technik żywienia i gospodarstwa domowego. Wśród zawodów o wyższych kwalifikacjach największy wzrost liczy bezrobotnych nastąpił w zawodzie pedagoga. Nieznaczny spadek liczby bezrobotnych nastąpił w zawodach: frezer, asystent ekonomiczny. Spadek zarejestrowanych osób bezrobotnych nastąpił również w zawodzie: ekonomista. W przypadku tylko jednego zawodu: krawiec nie odnotowano żadnej zmiany. W pozostałych zawodach wystąpił nieznaczny wzrost liczby bezrobotnych. Bezrobotni w zawodach wymienionych w tabeli 3 (z wyłączeniem osób bezrobotnych bez zawodu) stanowili 39,6 % ogółu bezrobotnych. Zawody te należą jednocześnie do najbardziej zagrożonych bezrobociem. Analiza dużych grup zawodowych potwierdza, że nierównowagę na rynku pracy powoduje stosunkowo niewielka liczebnie grupa zawodów, które generują zasadniczą grupę bezrobotnych. Według klasyfikacji zawodów i specjalności najbardziej wyraźny poziom obejmuje 10 wielkich grup zawodowych. Poniższy wykres przedstawia strukturę bezrobocia według dużych grup zawodowych. 7
Wykres nr 2. Struktura bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie w powiecie stalowowolskim w końcu I-półrocza 2010 roku Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 6,68 6,56 4 4 17,64 Średni personel techniczny Pozostali specjaliści Pracownicy pozostałych specjalności 7,16 7,67 8,29 8,72 8,8 Górnicy i robotnicy budowlani Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Pracownicy usług osobistych i ochrony Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach Struktura bezrobocia wg grup zawodów nie uległa znacznej zmianie podobnie jak struktura bezrobotnych według zawodów. W powyższym wykresie nie uwzględniono grup zawodów, których wartość była mniejsza niż 4 %. Najliczniej reprezentowane w tych grupach zawody (dla których udział liczony do ogółu bezrobotnych pomniejszonego o osoby bez zawodu wynosił powyżej 1%) to: 1. Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 72 ślusarze i pokrewni 5,41%, ustawiacze operatorzy obrabiarek skrawających do metali 5,96%, mechanicy pojazdów samochodowych 2,24%, mechanicy- monterzy maszyn i urządzeń 1,46%, 2. Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 52 : sprzedawcy i demonstratorzy 8,81%, 3. Średni personel techniczny - 31 : technicy mechanicy 3,38%, technicy budownictwa,ochrony środowiska i pokrewni 1,34% 4. Pozostali specjaliści 24 ekonomiści 2,09%, archeolodzy, socjolodzy i pokrewni 1,85%, specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania gdzie indziej niesklasyfikowani 1,49%, 5. Pracownicy pozostałych specjalności - 34 : pracownicy ds. finansowych i handlowych gdzie indziej niesklasyfikowani 3,80%, agenci ds. sprzedaży (handlowcy) 1,49%, 6. Górnicy i robotnicy budowlani - 71 : murarze i pokrewni 2,08%, 7. Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy- 74 : krawcy, kapelusznicy i pokrewni 2,28%, piekarze, cukiernicy i pokrewni 1,92%, 8
8. Pracownicy usług osobistych ochrony- 51 : kucharze 3,03%, fryzjerzy, kosmetyczki i pokrewni 1,44%, kelnerzy i pokrewni 1,01%, 9. Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia- 32 : dietetycy i żywieniowcy 1,58%, 10. Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach- 91 : pomoce sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne- 1,88% Najwyższy odsetek osób bezrobotnych w badanych grupach zawodów stanowią robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń, aż 17,64% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych bez zawodu. Ranking dużych grup zawodowych (2 cyfrowe kody), w których zarejestrowanych jest powyżej 200 osób bezrobotnych w I półroczu 2010 r. w porównaniu z I półroczem 2009 r. przedstawia tabela. Tabela nr 4. Duże grupy zawodowe (2 cyfrowe kody), w których zarejestrowanych było ponad 200 osób bezrobotnych w I półroczu 2010 r. i w I półroczu 2009 r. Liczba Liczba Lp. Kod zawodu Nazwa grupy zawodów bezrobotnych bezrobotnych w I półroczu w I półroczu Różnica 2010 roku 2009 roku 1. "72" Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i 1032 1166-134 urządzeń 2. 52 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 514 470 +44 3. "31" Średni personel techniczny 509 524-15 4. "24" Pozostali specjaliści 484 534-50 5. "34" Pracownicy pozostałych specjalności 448 457-9 6. "71" Górnicy i robotnicy budowlani 418 442-24 7. "74" Pozostali robotnicy przemysłowi 390 437-47 i rzemieślnicy 8. "51" Pracownicy usług osobistych i ochrony 383 365 +18 9. "32" Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony 234 243-9 zdrowia 10. "91" Pracownicy przy pracach prostych 234 231 +3 w handlu i usługach Ogółem bezrobotni 6771 6164 Porównując liczbę zarejestrowanych bezrobotnych wg dużych grup zawodów wg stanu na koniec I półrocza 2009 roku i koniec I półrocza 2010 roku na 10 przedstawionych grup zawodowych w 7 grupach zawodowych odnotowano spadek liczby osób bezrobotnych. Najwyższy spadek nastąpił w grupie: robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń (o 134 osoby). Spadek nastąpił również w grupach: pozostali specjaliści (o 50 osób), pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (o 47 osób), górnicy i robotnicy budowlani (o 24 osoby), średni personel techniczny (o 15 osób). Wzrost liczby bezrobotnych nastąpił w grupie: modelki sprzedawcy i demonstratorzy (o 44 osoby), pracownicy usług osobistych i ochrony (o 18 osób). Bezrobotni 10 grup przedstawionych w powyższej tabeli stanowią 68,6% ogółu zarejestrowanych (tj. o 10,5% mniej niż w I półroczu 2009 r.). Daje się zauważyć, że zawody te generują zasadniczą grupę bezrobotnych. 9
2. Napływ bezrobotnych wg zawodów Na przestrzeni analizowanego półrocza w Powiatowym Urzędzie Pracy w Stalowej Woli zarejestrowało się 3924 osób bezrobotnych, wśród nich było 1829 kobiet (dla porównania w analogicznym okresie roku poprzedniego status osoby bezrobotnej otrzymało 4765 osób, w tym 1989 kobiet). Odnotowano zatem spadek o 841 osób w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Kształtowanie się napływu bezrobotnych wg grup zawodowych w I półroczu 2010 r. w porównaniu do I półrocza 2009 r. przedstawia poniższa tabela. Tabela 5. Napływ bezrobotnych według zawodów w I półroczu 2010 roku i w I półroczu 2009 roku w powiecie stalowowolskim Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Napływ bezrobotnych w I półroczu 2010 roku Napływ bezrobotnych w I półroczu 2009 roku 1. "000000" Bez zawodu 641 1048-407 2. "522107" Sprzedawca 248 213 +35 3. "722204" Ślusarz 160 221-61 Asystent ekonomiczny [zawód 4. "341902" szkolny: Technik ekonomista] 120 123-3 5. "311502" Technik mechanik 101 185-84 6. "241102" Ekonomista 92 108-16 7. "244104" Pedagog 60 54 +6 8. "712102" Murarz 57 69-12 9. "743304" Krawiec 54 69-15 10. "722304" Tokarz 53 106-53 11. "512201" Kucharz 52 47 +5 12. "321402" Technik żywienia i gospodarstwa domowego 49 41 +8 13. "723106" Mechanik pojazdów samochodowych 43 34 +9 14. "419101" Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 41 35 +6 15. "413103" Magazynier 40 42-2 16. "931301" Robotnik budowlany 39 39 - Razem 1850 2434-584 Bezrobotni ogółem 3924 4765-841 Różnica Największy napływ osób bezrobotnych odnotowano wśród osób bez zawodu. W analizowanym okresie zarejestrowano ogółem 641 osób nie posiadających zawodu tj. 16,3% ogółu noworejestrowanych. W tej grupie osób odnotowano też znaczny spadek liczby w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Zauważyć można, że w porównaniu z I półroczem 2009 roku na 15 przedstawionych w tabeli zawodach w przypadku 8 zawodów odnotowano spadek. Najwyższy spadek odnotowano w przypadku zawodów branży mechanicznej: technik mechanik (o 84 osoby), ślusarz (o 61 osób), tokarz (o 53 osoby). W tym przypadku nastąpiła zupełnie odwrotna sytuacja niż w roku poprzednim Największy natomiast wzrost liczby bezrobotnych wystąpił w zawodzie sprzedawcy. W I półroczu 2010 roku najliczniej rejestrowali się bezrobotni w zawodach (wg 6-cyfrowych kodów elementarnych): sprzedawca - 248 osób, ślusarz 160 osób, asystent ekonomiczny 120 osób, technik mechanik 101 osób. Wśród rejestrujących się bezrobotnych zarejestrowanych w okresie 12 m-cy od daty ukończenia szkoły najliczniejszą grupę stanowiły osoby z wykształceniem wyższym: ekonomista (23 osoby) i pedagog (19 osób). Udział osób posiadających zawody 10
przedstawione w powyższej tabeli w liczbie nowo rejestrowanych w I półroczu 2010 r. wynosił 36,8% (w 2009 roku wynosił 37,3%). Zatem do rejestru osób bezrobotnych powraca najwięcej osób bez kwalifikacji, bowiem im najtrudniej utrzymać się na rynku pracy. 3. Grupy zawodów generujących długotrwałe bezrobocie Wyraźniejszy obraz bezrobocia w powiecie stalowowolskim daje przytoczenie wartości wskaźnika długotrwałego bezrobocia. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia zdefiniowany jest jako udział zarejestrowanych osób długotrwale bezrobotnych (powyżej 12 miesięcy) w danym zawodzie do ogólnej liczby osób bezrobotnych w danym zawodzie. Wartość tego wskaźnika kształtuje się od 0 (dla sytuacji, gdy w danym zawodzie nie występują osoby długotrwale bezrobotne) do 1 (w sytuacji, gdy każdy bezrobotny w danym zawodzie pozostaje w ewidencji urzędu pracy powyżej 12 miesięcy). Interpretacja wyników musi być jednak bardzo ostrożna. W sytuacji gdy dany zawód reprezentuje tylko 1 osoba bezrobotna i jednocześnie pozostaje ona w rejestrze powyżej roku, to zgodnie z przyjętą definicją należałoby uznać zawód ten za generujący długotrwałe bezrobocie. Dlatego też w poniższej tabeli przedstawiona jest wartość wskaźnika tylko dla zawodów, które reprezentowane są przez więcej niż 1% bezrobotnych. Ranking grup zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie stalowowolskim w 2010 roku przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 6. Ranking grup zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w I połowie 2010 roku Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni (% z ogółu) Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1 2 3 4 5 1. "2419" Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania gdzie indziej nie niesklasyfikowani 1,4905 0,1034 2. "3214" Dietetycy i żywieniowcy 1,5762 0,1522 3. "2441" Archeolodzy, socjolodzy i pokrewni 1,8503 0,1574 4. "5141" Fryzjerzy, kosmetyczki i pokrewni 1,4391 0,1905 5. "8211" Operatorzy maszyn i urządzeń do obróbki metali 1,2164 0,2254 6. "2411" Ekonomiści 2,0901 0,2377 7. "3415" Agenci do spraw sprzedaży(handlowcy) 1,4905 0,2414 8. "5122" Kucharze 3,0324 0,2429 9. "3112" Technicy budownictwa, ochrony środowiska i pokrewni 1,3363 0,2564 10. "3115" Technicy mechanicy 3,3750 0,2589 11. "7233" Mechanicy monterzy maszyn i urządzeń 1,4562 0,2824 12. "7231" Mechanicy pojazdów samochodowych 2,2443 0,2824 13. "5123" Kelnerzy i pokrewni 1,0108 0,2881 14. "3419" Pracownicy do spraw finansowych i handlowych gdzie indziej niesklasyfikowani 3,8033 0,3153 15. "7222" Ślusarze i pokrewni 5,4137 0,3259 16. "5221" Sprzedawcy i demonstratorzy 8,8060 0,3307 17. "7433" Krawcy, kapelusznicy i pokrewni 2,2786 0,3534 18. 7223 Ustawiacze-operatorzy obrabiarek skrawających do metali 3,9575 0,3636 19. 4131" Magazynierzy i pokrewni 1,4905 0,3678 20. 7412 Piekarze, cukiernicy i pokrewni 1,9188 0,3839 21. 7121 Murarze i pokrewni 2,1072 0,4228 22. 9132 Pomocy i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne 1,8845 0,4636 11
Wśród zawodów skupiających długotrwałe bezrobocie, w których zarejestrowanych jest powyżej 1% bezrobotnych są: technicy budownictwa, mechanicy, monterzy maszyn i urządzeń, pojazdów samochodowych, dietetycy, a także specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania, archeolodzy i socjolodzy, ekonomiści. Długotrwałe bezrobocie dotyczy szczególnie zawodów: sprzedawca, magazynier, operator maszyn do obróbki metali, kucharz, ślusarzy, krawiec, murarz. Analiza zależności długotrwałego bezrobocia od posiadanego zawodu nie może być w pełni merytorycznie poprawna, również z tego względu, że wiele osób bezrobotnych posiada oprócz zawodu wyuczonego inne kwalifikacje zawodowe, a do celów statystycznych nie jest możliwe przypisywanie bezrobotnym więcej niż jednego zawodu. Należy jednak stwierdzić, że to nie tylko poszczególne zawody generują długoterminowe bezrobocie, mają tu także w indywidualnych przypadkach wpływ inne czynniki, takie jak: doświadczenie zawodowe, umiejętności, czy też oczekiwania odnośnie wysokości wynagrodzenia. 12
II. Analiza ofert pracy w powiecie stalowowolskim według zawodów 1. Oferty pracy według zawodów Niezwykle ważnym elementem oceny rynku pracy, która pozwala określić skalę nadwyżki i deficytu zasobów pracy w układzie zawodów i specjalności oraz grup zawodów jest analiza ofert pracy. Ogólna liczba ofert pracy, jakie wpłynęły do tut. urzędu pracy w ciągu I półrocza 2010 roku wyniosła 1062.W tej liczbie uwzględniono oferty stażowe. Liczba ta była większa w porównaniu z I półroczem 2009 roku o 23%. Może to oznaczać, że na przestrzeni całego 2010 roku może ich być więcej niż w 2009r. Strukturę ofert pracy wg grup zawodowych przedstawia poniższy wykres. Wykres nr 3. Struktura ofert pracy wg grup zawodowych w powiecie stalowowolskim w I-półroczu 2010 roku Pracownicy przy prostych pracach w handlu i usługach Pracownicy pozostałych specjalności 3,7 3,5 17,7 20,2 Pracownicy obsługi biurowej Modelki sprzedawcy i demonstratorzy Pracownicy usług osobistych i ochrony 5 8,8 9,2 14,5 17,4 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń Górnicy i robotnicy budowlani Średni personel techniczny Pozostałe Analizując duże grupy zawodów (kod 2 cyfrowy) pod względem ilości ofert dominowały: Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach (kod 91) 20,2%, gdzie przeważały oferty pracy dla gospodarzy budynków, pomocy i sprzątaczek biurowych, Pracownicy pozostałych specjalności (kod 34) 17,4%, gdzie przeważały oferty dla pracowników administracyjnych, sekretarzy i pokrewnych, pracowników pomocy społecznej i pracy socjalnej, agentów ds. sprzedaży, Pracownicy obsługi biurowej (kod 41) 14,5%, przeważały oferty dla pracowników obsługi biurowej, pracowników do spraw finansowo-statystycznych i magazynierów, Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy (kod 52) 9,2 %, Pracownicy usług osobistych i ochrony (kod 51) 8,8%, gdzie przeważały oferty dla kucharzy, kelnerów, fryzjerów, kosmetyczek, Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń (kod 72) 5,0 %, gdzie przeważały oferty pracy dla mechaników pojazdów samochodowych, Górnicy i robotnicy budowlani (kod 71) 3,7%, Średni personel techniczny (kod 31) -3,5% W powiecie stalowowolskim zatem, podobnie jak w ubiegłym roku, przeważały oferty pracy w sektorze usług i handlu. Znaczny wpływ na strukturę zawodową ofert pracy ma liczba ofert pracy subsydiowanej. 13
Poniższe tabelaryczne zestawienie przedstawia najliczniej zgłaszane ofert pracy w I półroczu 2010 roku i w I półroczu 2009 roku według zawodów i specjalności (powyżej 10 ofert pracy w danym zawodzie). Lp. Kod zawodu Tabela nr 7. Zawody, w których zgłoszono więcej niż 10 ofert pracy w I połowie 2010 r. i I połowie 2009 r. Oferty pracy Oferty pracy zgłoszone zgłoszone Nazwa zawodu w I półroczu w I półroczu 2010 roku 2009 roku Różnica 1 2 3 4 5 6 1. "914103" Robotnik gospodarczy 168 87 +81 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: 2. -6 "419101" Technik prac biurowych] 98 104 3. "522107" Sprzedawca 89 68 +21 Pracownik administracyjny [zawód 4. -33 343101 szkolny: Technik administracji] 52 85 5. "346103" Opiekunka środowiskowa 45 29 +16 6. "512201" Kucharz 34 37-3 7. "913207" Sprzątaczka 31 30 +1 8. Handlowiec [zawód szkolny: Technik "341501" handlowiec] 21 11 +10 9. Asystent rachunkowości [zawód "412102" szkolny: Technik rachunkowości] 21 25-4 10. "413103" Magazynier 19 12 +7 11. "512302" Kelner 17 17-12. "931301" Robotnik budowlany 15 +11 13. Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, "514102" Technik usług fryzjerskich] 14 5 +9 14. Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i +1 "235908" opiekuńczych 11 10 15. "512202" Kucharz małej gastronomii 11 +10 16. "723106" Mechanik pojazdów samochodowych 11 12-1 17. "832302" Kierowca samochodu ciężarowego 11 7 +4 18. "913204" Pomoc kuchenna 11 6 +5 19. "343201" Księgowy [samodzielny] 10 5 +5 Razem 689 555 +134 Ogółem liczba ofert pracy 1062 864 +198 Ogólna liczba ofert pracy zgłoszonych w I półroczu 2010 roku w porównaniu z półroczem 2009 roku wzrosła o 198, tj. ok. 23%. Oferty pracy w zawodach przedstawionych w powyższej tabeli stanowiły 64,9% (689) wszystkich zgłoszonych ofert pracy. Wzrost ofert pracy nastąpił w większości wykazanych zawodów (w 14 na 19). W jednym przypadku kelner nie odnotowano zmian. Największy wzrost ofert pracy odnotowano w zawodach: robotnik gospodarczy (o 81 ofert pracy), sprzedawca (o 21 ofert pracy) i opiekunka środowiskowa (o 16 ofert pracy). Znaczny spadek ofert pracy nastąpił zawodzie pracownik administracyjny (o 33 oferty pracy). Największa liczba ofert pracy wpłynęła w zawodach: robotnik gospodarczy 168 ofert, pracownik biurowy 98 ofert i sprzedawca - 89 ofert. Analizując zestawienia zawodów deficytowych i nadwyżkowych lat poprzednich obserwujemy stale utrzymującą się przewagę ofert pracy w tych zawodach. Należy zaznaczyć, iż oferty pracy w zawodach: pracownik biurowy, pracownik administracyjny i asystent rachunkowości są przede wszystkim ofertami stażu. Natomiast oferty pracy w zawodach: robotnik gospodarczy i opiekunka środowiskowa 14
to niemal w całości oferty w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych. Oferty pracy dla pracowników w tych zawodach nie są związane z powstawaniem nowych, stałych miejsc pracy. Podobnie jak w roku ubiegłym, najczęściej poszukiwane przez pracodawców profesje są adresowane do osób posiadających zawody najbardziej liczebnie reprezentowane przez zarejestrowanych bezrobotnych. Należy zwrócić uwagę, iż wśród przedstawionych w tabeli zawodach, brak jest takich, w których konieczne byłoby posiadanie wyższych kwalifikacji zawodowych. Wskazywać to może, iż na stalowowolskim rynku pracy większą szansę na podjęcie zatrudnienia mają osoby o niższych kwalifikacjach zawodowych. W I półroczu 2010 roku aż w 446 zawodach z 635 opisanych w rankingu (wg kodu 6 cyfrowego) nie zostały złożone ofert pracy. Szczególnie rzadko zgłaszane są oferty pracy dla grupy specjalistów. Można również sądzić, że rekrutacja na te stanowiska jest prowadzona poza urzędem pracy. 2. Bezrobocie według Polskiej Klasyfikacji Działalności Biorąc pod uwagę rodzaj działalności gospodarczej wg PKD na koniec I półrocza 2010 roku najwięcej bezrobotnych z terenu powiatu stalowowolskiego posiadających doświadczenie zawodowe zarejestrowanych było w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe 31,2% (spadek o 14,0%.w porównaniu z I półroczem 2009 roku), handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych z wyłączeniem motocykli 22,6% budownictwo 11,8% (wzrost o 2%), działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca -4,5% administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 4,4 % Bezrobotni ci stanowią 74,5% bezrobotnych zarejestrowanych w I półroczu 2010 roku. Analizując oferty pracy zgłoszone w I półroczu 2010 roku przez pracodawców z terenu powiatu stalowowolskiego zauważyć można, że wolne stanowiska pracy zgłaszali przede wszystkim pracodawcy w sektorach: administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne- 23,9% (spadek o 0,3% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych wyłączając motocykle 19,2 %, opieka zdrowotna i pomoc społeczna 12,5%, przetwórstwo przemysłowe 11,5% (wzrost o 3,3% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) Oferty pracy kierowane z tych sekcji stanowiły 67% ogółu zgłoszonych w I półroczu 2010 roku ofert pracy. Najwięcej zgłoszeń miejsc pracy odnotowano w sekcjach, w których występuje największa liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych. 15
Poniżej zamieszczona tabela przedstawia dane dotyczące zarejestrowanych w I półroczu 2010 r. bezrobotnych według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz ofert pracy zgłaszanych w I półroczu 2010r. w powiecie stalowowolskim (powyżej 80 zarejestrowanych bezrobotnych w sekcji). Tabela nr 8. Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w powiecie stalowowolskim w I półroczu 2010 roku Oferty Bezrobotni Oferty Bezrobotni pracy stan w pracy stan zarejestrowani zgłoszone Sekcja PKD końcu I- w końcu I- w I-półroczu w I- półrocza półrocza 2010r. półroczu 2010r. 2010r. 2010r. Przetwórstwo przemysłowe 882 1885 122 10 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 639 1189 204 34 Budownictwo 335 514 57 5 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 126 173 14 0 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 125 209 254 3 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 99 160 33 3 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 99 123 45 4 Transport i gospodarka magazynowa 90 160 16 1 Edukacja 87 141 66 2 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 84 151 133 9 Z przedstawionych w powyższej tabeli liczb wynika, że największa liczba osób rejestrujących się ostatnio pracowała w sekcji przetwórstwo przemysłowe. Pomimo spadku o 14% w porównaniu z rokiem ubiegłym, nadal jest to wiodąca grupa bezrobotnych. Wiąże się to zapewne z trudną sytuacją ekonomiczną jaka ma miejsce szczególnie wśród pracodawców tej branży. Drugim, co do wielkości napływu osób bezrobotnych, jest sektor handlu hurtowego i detalicznego. Spowodowane jest to dużą rotacją pracowników w tej sekcji PKD. Sektorem natomiast najczęściej zgłaszającym oferty pracy i zatrudniającym nowych pracowników za pośrednictwem urzędu pracy na terenie powiatu stalowowolskiego jest administracja publiczna oraz handel. 16
3.Wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy Zestawienie struktury zawodowej z ofertami pracy pozwala na określenie możliwości uzyskania zatrudnienia przez osoby bezrobotne i poszukujące pracy za pośrednictwem urzędu pracy. Stosunek średniej miesięcznej liczby ofert pracy w danym zawodzie w I półroczu 2010 roku, będących w dyspozycji powiatowego urzędu pracy, do średniego miesięcznego poziomu rejestrowanego bezrobocia w danym zawodzie w tym samym okresie czasu pozwala obliczyć wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy w danym zawodzie. W tabeli 9 przedstawiono listę zawodów dla grup zawodów wg kodu 4 cyfrowego, które osiągnęły najwyższą wartość wskaźnika, w tabeli 10 natomiast przedstawiono listę zawodów, dla których wskaźnik ten jest najbliższy 0 Lp. Tabela nr 9. Grupy zawodów wg kodu 4 cyfrowego, dla których wskaźnik szansy uzyskania oferty jest najwyższy w I półroczu 2010roku. Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy 1 2 3 4 1. "2213" Biochemicy, biofizycy i pokrewni MAX 2. "3225" Asystenci weterynaryjni MAX 3. "4111" Sekretarki 3,0000 Agenci biur pomagających w prowadzeniu działalności gospodarczej i pośrednicy 4. "3429" handlowi gdzie indziej niesklasyfikowani 1,3332 5. "3461" Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej 0,7654 6. "9141" Gospodarze budynków 0,5657 7. "5139" Pracownicy opieki osobistej i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani 0,5000 8. "3431" Pracownicy administracyjni, sekretarze i pokrewni 0,4133 9. "2332" Nauczyciele przedszkoli 0,3333 10. "8111" Operatorzy maszyn górniczych i pokrewni 0,3333 11. "2413" Specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi 0,3333 12. "3118" Kreślarze, graficy komputerowi i pokrewni 0,3333 13. "8285" Monterzy wyrobów z drewna 0,3333 14. "8231" Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z gumy 0,3333 15. "8241" Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z drewna 0,3333 16. "2431" Archiwiści i muzealnicy 0,3332 17. "2359" Specjaliści szkolnictwa i wychowawcy gdzie indziej niesklasyfikowani 0,2619 18. "4191" Pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani 0,2267 19. "2233" Lekarze weterynarii 0,2222 20. "7129" Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani 0,2222 21. "3122" Operatorzy sprzętu komputerowego i pokrewni 0,2222 Analizując przedstawione grupy zawodów maksymalną szansę na podjęcie zatrudnienia jest w grupach zawodów: biochemicy, biofizycy i pokrewni, asystenci weterynarii. Wysoki wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy był w grupie zawodów: sekretarki, agenci biur pomagających w prowadzeniu działalności gospodarczej i pośrednicy handlowi. Mając jednak obraz sytuacji na rynku pracy, trudno jest wskazać jednoznacznie te, których posiadanie gwarantuje zatrudnienie. 17
Tabela nr 10. Grupy zawodów wg kodu 4 cyfrowego, dla których wskaźnik szansy uzyskania oferty jest bliski zeru w I półroczu 2010 roku. Lp. Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy 1. "2441" Archeolodzy, socjolodzy i pokrewni 0,0017 2. "3115" Technicy mechanicy 0,0023 Ustawiacze-operatorzy obrabiarek skrawających do metali* (zawód szkolny: 3. "7223" Operator obrabiarek skrawających - obejmuje grupę elementarną 7223) 0,0027 4. "7132" Posadzkarze i pokrewni 0,0035 5. "7222" Ślusarze i pokrewni 0,0036 6. "7433" Krawcy, kapelusznicy i pokrewni 0,0039 Mechanicy - monterzy maszyn i urządzeń* (zawód szkolny: Mechanik - monter 7. "7233" maszyn i urządzeń - obejmuje grupę elementarną 7233) 0,0039 8. "5143" Pracownicy zakładów pogrzebowych 0,0041 9. "7123" Cieśle, stolarze budowlani i pokrewni 0,0043 10. "7411" Masarze, robotnicy w przetwórstwie ryb i pokrewni 0,0051 11. "8333" Maszyniści i operatorzy maszyn i urządzeń dźwigowo-transportowych i pokrewni 0,0052 12. "7121" Murarze i pokrewni 0,0052 Elektromechanicy* (zawód szkolny: Elektromechanik - obejmuje grupę 13. "7241" elementarną 7241) 0,0056 14. "3419" Pracownicy do spraw finansowych i handlowych gdzie indziej niesklasyfikowani 0,0058 15. "7122" Betoniarze 0,0063 16. "3152" Inspektorzy bezpieczeństwa pracy, kontrolerzy jakości wyrobów i pokrewni 0,0069 17. "7242" Elektromonterzy 0,0071 18. "2429" Prawnicy gdzie indziej niesklasyfikowani 0,0074 19. "3214" Dietetycy i żywieniowcy 0,0077 20. "8211" Operatorzy maszyn i urządzeń do obróbki metali 0,0082 21. "2147" Inżynierowie górnicy, metalurdzy i pokrewni 0,0093 22. "7141" Malarze budowlani i pokrewni 0,0094 23. "7412" Piekarze, cukiernicy i pokrewni 0,0098 24. "2419" Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania gdzie indziej niesklasyfikowani 0,0111 Analizując przedstawione w powyższej tabeli grupy zawodów w zestawieniu z aktualną sytuacją na rynku pracy zauważamy, iż podobnie jak w roku poprzednim duży problem ze znalezieniem pracy miały osoby posiadające kwalifikacje w branży mechanicznej głównie: technicy mechanicy, ślusarze, mechanicy monterzy maszyn i urządzeń, operatorzy maszyn i urządzeń do obróbki metali. Duży problem w podjęcia zatrudnienia mieli również, jak widać, pracownicy branży budowlanej: posadzkarze, cieśle, stolarze budowlani, murarze, betoniarze, malarze budowlani. 18
III. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych W celu zakwalifikowania danego zawodu do grupy zawodów nadwyżkowych lub deficytowych dokonano uszeregowania zawodów elementarnych przy wykorzystaniu wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów. Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów wyliczany jest jako udział średniej miesięcznej liczby zgłoszonych ofert pracy w danym zawodzie w danym okresie do średniej miesięcznej liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie w danym okresie. Przyjęto, że zawody o wskaźniku: WIN/D < 0,9 to zawody nadwyżkowe, 0,9 WIN/D 1,1 to zawody zrównoważone, WIN/D > 1 to zawody deficytowe. Zawód nadwyżkowy to taki zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie, niż liczba poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawód zrównoważony charakteryzuje się równowagą, tak więc jest mniej więcej tyle samo chętnych na określone stanowisko ile ofert umożliwiających podjęcie pracy. Zawód deficytowy jest rozumiany jako zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie, niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Analiza danych statystycznych pokazuje, że stalowowolski rynek pracy jest przede wszystkim rynkiem zawodów nadwyżkowych. Spośród 258 średnich grup zawodów, które występują na stalowowolskim rynku pracy 211 pozycji klasyfikuje się jako zawody nadwyżkowe (wśród tej liczby były 132 grupy zawodów nadwyżkowych o wskaźniku równym 0, czyli grupy zawodów dla których nie wpłynęła w I półroczu 2010 roku żadna oferta pracy), 11 pozycji stanowią zawody zrównoważone, natomiast 34 grup zawodów zalicza się do zawodów deficytowych. W przypadku grup zawodów deficytowych wskaźnik określony jako MAX oznacza, że w danym zawodzie złożono oferty pracy, ale w ewidencji PUP nie figurowali bezrobotni posiadający taki zawód. Dotyczy to 19 grup zawodów. Poniższa tabela zawiera listę zawodów, które cechowały się wskaźnikiem nadwyżki poniżej wartości 0,9. Lp. Tabela 11. Zawody nadwyżkowe według wskaźnika intensywności deficytu w I półroczu 2010 roku Kod zawodu Nazwa Zawodu Bezrobotni Oferty pracy Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów 1 2 3 4 5 6 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik 1. 215 1 "341902" ekonomista] 0,0083 2. "244104" Pedagog 75 1 0,0167 3. "311204" Technik budownictwa 61 1 0,027 4. "311502" Technik mechanik 189 3 0,0297 5. "722301" Frezer 72 1 0,0345 6. "722204" Ślusarz 298 6 0,0375 7. "743304" Krawiec 132 3 0,0556 8. "722304" Tokarz 117 3 0,0566 9. "821103" Operator maszyn do obróbki skrawaniem 18 1 0,0588 10. "311913" Technik technologii odzieży 27 1 0,0667 11. "712102" Murarz 120 4 0,0702 12. "321402" Technik żywienia i gospodarstwa domowego 87 4 0,0816 19
13. "712201" Betoniarz 26 1 0,1000 14. "741201" Cukiernik 41 2 0,1250 15. "741203" Piekarz 71 5 0,1351 16. "311401" Technik elektronik 50 5 0,1471 17. "244401" Psycholog 10 2 0,1667 18. "742204" Stolarz 30 4 0,2000 19. "312102" Technik informatyk 27 5 0,2174 20. "833401" Kierowca operator wózków jezdniowych 14 2 0,2500 21. "723106" Mechanik pojazdów samochodowych 48 11 0,2558 22. "522107" Sprzedawca 492 89 0,3589 23. "931301" Robotnik budowlany 56 15 0,3846 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług 24. 62 14 "514102" fryzjerskich] 0,3889 25. "821107" Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 18 2 0,4000 26. "413103" Magazynier 73 19 0,4750 Handlowiec [zawód szkolny: Technik 27. 62 21 "341501" handlowiec] 0,5833 28. "512201" Kucharz 112 34 0,6538 29. "512302" Kelner 40 17 0,6538 30. "913204" Pomoc kuchenna 27 11 0,8462 Wśród zawodów nadwyżkowych są m. in.: pedagog, psycholog, asystent ekonomiczny, technik budownictwa, technik mechanik, technik technologii odzieży, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik elektronik, technik informatyk, frezer, ślusarz, tokarz, operator maszyn do obróbki skrawaniem, murarz, piekarz, stolarz, sprzedawca, magazynier, kucharz, kelner, pomoc kuchenna. Wśród zawodów nadwyżkowych liczną grupę stanowią zawody branży mechanicznej Wśród osób posiadających zawód: asystent ekonomiczny, ślusarz, technik mechanik, sprzedawca, krawiec, tokarz występuje znaczna nadwyżka zarejestrowanych osób w stosunku do zgłoszonych ofert pracy. Do zawodów nadwyżkowych w powiecie stalowowolskim w I półroczu 2010 roku, gdzie wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów był większy od 0 zakwalifikowano 86 zawodów( w I półroczu 2009 roku 72 zawody). Należy zauważyć, iż w powyższej tabeli nie uwzględniono zawodów o wskaźniku intensywności nadwyżki równym 0 czyli takich, dla których nie wpłynęła w omawianym okresie żadna oferta pracy. Zawodów o takim wskaźniku w I półroczu 2010 roku było 445 ( w I półroczu 2009 roku 425 zawodów).tradycyjnie największa liczbę stanowiły tu osoby bez zawodu. Znaczną dominacją charakteryzowały się tu również osoby posiadające zawód: ekonomista, socjolog, technik elektryk, technik mechatronik, brukarz, posadzkarz, stolarz budowlany. W przypadku tych zawodów problem stanowi brak zapotrzebowania na lokalnym rynku pracy. Analogicznie jak w latach poprzednich największą grupę osób bezrobotnych, dla których brak było ofert pracy, stanowiły osoby nie posiadające zawodu. Do zawodów zrównoważonych na stalowowolskim rynku pracy należą m. in. sprzedawca na stacji paliw, nauczyciel przedszkola, archiwista, asystentka stomatologiczna, inkasent, monter instalacji wentylacyjnej i kanalizacyjnej. Zawody deficytowe występują na rynku pracy zdecydowanie rzadziej aniżeli zawody nadwyżkowe. Jednocześnie trudno jednoznacznie i bardzo wyraźnie określić, na które zawody występuje duże i niezrealizowane zapotrzebowanie ze strony pracodawców, z uwagi na fakt, iż pracodawcy nie zawsze korzystają z pomocy urzędu pracy, a co za tym idzie informacja jest obarczona błędem i nie przedstawia pełnego i rzeczywistego obrazu rynku pracy. 20
Do zawodów deficytowych według wskaźnika intensywności deficytu zawodów w powiecie stalowowolskim w I półroczu 2010 roku zakwalifikowano 22 zawody ( w I półroczu 2009 roku takich zawodów było 24). Nie uwzględniono tu zawodów w których wskaźnik intensywności deficytu był wielkością MAX (takich zawodów w I półroczu 2010 roku było 61, natomiast w analogicznym okresie roku poprzedniego 52). Lp. Kod zawodu Tabela nr 12. Zawody deficytowe według wskaźnika intensywności nadwyżki deficytu w I półroczu2010 roku Nazwa zawodu Bezrobotni Oferty pracy Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu)zawodów 1 2 3 4 5 6 1. "346103" Opiekunka środowiskowa 4 45 15,0000 2. "914103" Robotnik gospodarczy 46 168 8,4000 Asystent rachunkowości [zawód szkolny: 3. "412102" Technik rachunkowości] 14 21 7,0000 4. "346102" Opiekun w domu pomocy społecznej 6 9 4,5000 5. "713501" Monter/składacz okien 4 4 4,0000 6. Wychowawca w placówkach oświatowych, "235908" wychowawczych i opiekuńczych 5 11 3,6667 7. Pracownik administracyjny [zawód szkolny: "343101" Technik administracji] 24 52 2,8889 8. Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik "419101" prac biurowych] 71 98 2,3902 10. "214203" Inżynier budownictwa budownictwo ogólne 1 2 2,0000 11. "311801" Grafik komputerowy 2 4 2,0000 12. "346104" Pracownik socjalny 3 6 2,0000 13. "422103" Pracownik biura podróży 1 2 2,0000 14. "422202" Rejestratorka medyczna 4 2 2,0000 16. "724301" Elektromonter instalacji elektrycznych 7 6 2,0000 17. "913203" Pokojowa [w hotelu] 1 2 2,0000 18. "915106" Konwojent 3 2 2,0000 Technolog robót wykończeniowych w 19. "713901" budownictwie 11 4 1,3333 20. "913207" Sprzątaczka 68 31 1,2400 21. "513102" Opiekunka dziecięca 1 7 1,1667 22. "322404" Terapeuta zajęciowy 14 8 1,1429 Największą liczebnie grupę zarejestrowanych osób bezrobotnych wśród zawodów deficytowych stanowiły osoby posiadające zawód pracownika biurowego. Osoby w tym zawodzie dominują także pod względem: liczby zarejestrowanych osób, napływu bezrobotnych w ciągu półrocza oraz liczby zgłoszonych ofert pracy. Należy zwrócić tu szczególną uwagę na liczbę ofert pracy na stanowiskach: asystent rachunkowości, pracownik administracyjny, pracownik biurowy, które wiążą się przede wszystkim ze stanowiskami pracy w ramach organizowanych u pracodawcy staży. Natomiast oferty pracy zgłaszane na stanowiska: opiekunka środowiskowa, robotnik gospodarczy, to najczęściej miejsca pracy subsydiowane w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych. Wyniki analizy zawodów nadwyżkowych i deficytowych nakładają się na wyniki analizy wskaźnika szansy uzyskania oferty pracy. Zawody o najwyższym wskaźniku szansy uzyskania oferty są równocześnie zaliczane do zawodów deficytowych. Wykaz grup zawodów nadwyżkowych, zrównoważonych i deficytowych został umieszczony w aneksie. 21
Wnioski Z przeprowadzonej analizy rynku pracy w powiecie stalowowolskim w I półroczu 2010 roku nasuwają się następujące wnioski : na koniec I półrocza 2010 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Stalowej Woli zarejestrowanych było ogółem 6771 bezrobotnych, był to zatem kolejny okres wzrostu bezrobocia w powiecie stalowowolskim, analizując wielkie grupy zawodowe, niezmiennie najliczniej zarejestrowani byli bezrobotni w grupach: robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń, modelki, sprzedawcy i demonstratorzy, średni personel techniczny, w strukturze zawodowej bezrobotnych dominowały osoby posiadające zawody: sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, technik mechanik, krawiec, ekonomista analogicznie jak w I półroczu roku poprzedniego w porównaniu do I półrocza 2009 rok nie zmienił się udział kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych i wynosił 50,3%, struktura zawodowa bezrobotnych zdecydowanie różniła się w zależności od płci, bezrobotne kobiety to przede wszystkim osoby bez zawodu oraz z zawodami: sprzedawca, asystent ekonomiczny, krawiec, ekonomista, kucharz. Bezrobotni mężczyźni to najczęściej osoby bez zawodu oraz posiadający zawód: ślusarz, technik mechanik, murarz, tokarz- analogicznie jak w ubiegłym roku, napływ osób bezrobotnych zmniejszył się w porównaniu z I półroczem 2009r. o 841 osób, największy spadek liczby noworejestrowanych bezrobotnych wystąpił w grupie osób: bez zawodu, technik mechanik, ślusarz, tokarz, a więc głównie zawodach branży mechanicznej, w czym można upatrywać pewnej stabilizacji sytuacji na rynku pracy w tej branży, największą liczebnie grupę osób wśród pozostających bez pracy stanowili bezrobotni nie posiadający zawodu 13,8% (odnotowano tu spadek w porównaniu z I półroczem 2009 roku o ok. 5%),w tej grupie osób od zawsze obserwuje się wysoki poziom bezrobocia, grupa tych osób dominowała również wśród rejestrujących się w I półroczu 2010 roku r., analogicznie jak w latach ubiegłych, osoby te znacznie częściej tracą pracę bądź nie podejmują jej w ogóle, osoby zarejestrowane powyżej 12 miesięcy stanowiły 27 % ogółu zarejestrowanych bezrobotnych ( w porównaniu z I półroczem 2009 roku nastąpił w tej grupie osób wzrost o 9%), największy udział wśród zawodów długotrwale bezrobotnych miały następujące grupy zawodów: robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń, modelki, sprzedawcy i demonstratorzy, górnicy i robotnicy budowlani, średni personel techniczny, pracodawcy w I półroczu 2010 roku zgłosili 1062 oferty pracy, w tym stażu i innych subsydiowanych miejsc, a więc nastąpił wzrost w porównaniu z I półroczem 2009 roku o 23%, zgłoszone w okresie sprawozdawczym oferty pracy najczęściej były skierowane do posiadających zawody w grupach: pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach, pracownicy obsługi biurowej, modelki, sprzedawcy i demonstratorzy, pracownicy usług osobistych i ochrony, podobnie jak w latach poprzednich większość ofert pracy zgłoszona w grupach zawodów, w których jednocześnie było najwięcej zarejestrowanych bezrobotnych, analiza oferty pracy wg struktury stanowisk pracy wykazuje stosunkowo dużą liczbę ofert na stanowiskach: robotnik gospodarczy, pracownik biurowy, pracownik administracyjny, opiekunka środowiskowa, te oferty to w szczególności subsydiowane miejsca pracy zgłoszone w ramach stażu lub robót publicznych, według rodzaju działalności gospodarczej wg sekcji PKD na koniec I półrocza 2010 roku 22
najwięcej bezrobotnych posiadało doświadczenie zawodowe w sektorze przetwórstwo przemysłowe, analogicznie jak w I półroczu 2009 roku, sekcjami, w których zgłoszono najwięcej ofert pracy były: administracja publiczna i obrona narodowa, handel hurtowy i detaliczny, stalowowolski rynek pracy tradycyjnie cechowała przewaga zawodów nadwyżkowych, występujące zawody deficytowe czy zrównoważone nie miały większego wpływu na kształt tego rynku pracy, wśród zawodów deficytowych na wysokim poziomie ukształtowały się: opiekunka środowiskowa, robotnik gospodarczy, asystent rachunkowości, pracownik administracyjny, pracownik biurowy, tak jak w latach poprzednich praca w tych zawodach wiąże się z subsydiowanymi stanowiskami pracy - w przypadku pracowników przy pracach prostych były to głównie roboty publiczne, pracowników biurowych głównie staże. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w przedstawionej postaci nie jest narzędziem wystarczającym do precyzyjnego określenia struktury zawodów nadwyżkowych i deficytowych. Dokonujemy w raporcie podziału zawodów, znając jedynie tę część strony popytowej rynku pracy, zgłoszonej do urzędu pracy, który nie dysponuje całością ofert zatrudnienia. Sytuacja ta na podstawie obserwacji odnosi się głównie do zatrudnienia osób z grupy specjalistów, gdzie pracodawcy wykorzystują inne formy rekrutacji. Duże znaczenie ma tu również problem szarej strefy, który stanowi element zakłócający realną wiedzę o rynku pracy. Analiza oparta jest wyłącznie na danych statystycznych z pominięciem oczekiwań pracodawcy jak również dodatkowych wymagań pracodawców wobec kandydatów. Analizując konkretne zawody, nie uwzględnia się podobieństwa kwalifikacyjnego niektórych z nich, czy też faktu, że do wykonywania części prac nie są potrzebne żadne kwalifikacje. Odnosząc się do tej uwagi nie powinno się mówić np. o deficytowym charakterze zawodu robotnik gospodarczy, który tak naprawdę mogą wykonywać osoby o zawodzie nadwyżkowym. Zmiany zachodzące na rynku pracy powodują, że ta sama osoba bezrobotna może reprezentować zarówno zawód deficytowy i nadwyżkowy, ale tylko jeden z nich uwzględniony jest w danych statystycznych. Sporządzając powyższy raport, analizujemy zarówno zwykłe oferty zatrudnienia, jak też subsydiowane środkami i oferty stażowe, co powoduje, iż powyższe zestawienie nie przedstawia pełnego i rzeczywistego obrazu rynku pracy. Biorąc pod uwagę powyższe argumenty, Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych nie jest idealnym narzędziem do badania jakości rynku pracy, jednakże jest pomocny przy określeniu celów edukacyjnych szkół oraz weryfikacji działań podjętych na rzecz przeciwdziałania bezrobociu, jak też zapobiegania jego skutkom. 23