Ocenianie i ocena opisowa w klasach I-III Aleksandra Klimza klimza@womczest.edu.pl
Już w pierwszych tygodniach nowego roku szkolnego planowanie zasad i form oceniania jest jednym z najważniejszych elementów opracowanej przez nauczyciela koncepcji nauczania. 2
Ocena opisowa pozwala na elastyczność i indywidualizację dostosowania działań nauczyciela do potrzeb każdego dziecka. Ocena opisowa uwzględnia indywidualny rozwój dziecka, co jest bardzo istotne w młodszym wieku szkolnym.
Planując ocenianie nauczyciel powinien przede wszystkim określić swoje wymagania wobec uczniów: *zarówno w sferze językowej (materiał, który uczeń powinien opanować), *motywacyjnej (zaangażowanie na lekcji), * jak i społecznej (umiejętność współpracy z innymi dziećmi). Ważne jest, aby nauczyciel opracował przyjazny dla siebie sposób monitorowania postępów ucznia.
Prawidłowa ocena opisowa powinna: 1.Dawać informacje o tym, co już dziecko umie, nad czym musi popracować i jak to zrobić; 2.Uwzględniać możliwości dziecka; 3.Brać pod uwagę wkład pracy dziecka, jego wysiłek i chęci; 4.Nie etykietować dzieci; 5.Eliminować niezdrową rywalizację o ocenę cyfrową; 6.Nie pełnić funkcji nagrody czy kary; 7.Nie zwierać krytyki dziecka.
Prawidłowo sformułowana ocena opisowa musi spełniać trzy podstawowe funkcje: *informacyjną (co uczniowi udało się poznać, opanować, zrozumieć, jakie zdobył umiejętności itp..) *motywacyjną (zachęca do podejmowania dalszego wysiłku wskazuje na możliwość osiągnięcia sukcesu oraz dodaje uczniowi wiary we własne siły); *korekcyjną (co trzeba zmienić w pracy z uczniem, aby uzyskał lepsze efekty).
Cele oceniania: *poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie, *pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu jego rozwoju, *motywowanie ucznia do dalszej pracy, *dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia.
Zasady oceniania: *informowanie uczniów i rodziców; *jawność i systematyczność oceniania; *dokumentacja procesu oceniania każdego ucznia jest gromadzona i przechowywana do końca danego roku szkolnego; *na ocenę z zajęć edukacyjnych nie ma wpływu zachowanie ucznia; *nauczyciel ma prawo do modyfikacji zasad oceniania z ważnych powodów wynikających z procesu planowania pracy ucznia i nauczyciela; *klasyfikowanie uczniów.
Sposoby oceniania uczniów
Ocenianie bieżące -ustna ocena wobec całej klasy lub indywidualna (pochwała lub zachęta do dalszej aktywności) -pisemna ocena w postaci króciutkiej informacji w zeszycie ucznia, -oceny cyfrowe w dzienniku lekcyjnym, -punktacja, Ocenianie semestralne- ocena opisowa- list skierowany ucznia i rodziców. Ocenianie końcowe -opisowa ocena klasyfikacyjna na koniec roku szkolnego
Ocena opisowa- radość czy zmartwienie?
Ocenianie *powinno wskazywać, co jest najważniejsze dla uczniów w uczeniu się i być na to nakierowane; *powinno wspierać i wzmacniać proces nauczania; *stwarzać sytuacje, w której każdy uczeń będzie miał możliwość do zademonstrowania swojej wiedzy i umiejętności; *powinno być dostępne, zrozumiałe, czytelne i oparte na konkrecie. Ocena ma nagradzać nie tylko osiągnięcia, ale i wysiłek włożony w pracę. Powinna zachęcać.
Dobra ocena wiąże się z kryteriami, które są znane uczniowi i przez niego akceptowane. zalety oceny opisowej: *indywidualizacja postrzegania osiągnięć uczniów *możliwość wskazania braków i sposobów ich przezwyciężenia *szansa dostrzegania nawet drobnych postępów ucznia.
*daje możliwość wyrażenia pełniejszej opinii o uczniu, obiektywizuje obraz osiągnięć i braków każdego dziecka, *wskazuje się na konkretne postępy lub opóźnienia w opanowanym materiale, *uwzględnia cechy osobowości, jakie uczeń powinien pielęgnować, a jakich powinien się wyzbyć, *uwzględnia możliwości dziecka, tempo jego pracy, *bierze pod uwagę wkład pracy dziecka, jego wysiłek włożony w wykonanie danego zadania, *pozwala rodzicom na uzyskanie rzetelnej informacji, a także sugestii dotyczących pracy z dzieckiem, zmierzających do przezwyciężania pojawiających się kłopotów, *motywuje dzieci do dalszej pracy, uświadamia, że wysiłek się opłaca.
Wady i słabe strony oceniania opisowego *duża pracochłonność związana z przygotowaniem rzetelnej oceny opisowej, *czasochłonna i stosunkowo trudna do zobiektywizowania, *nie spełnia swego zadania, ponieważ jest mało czytelna dla rodziców, którzy po zapoznaniu się z nią oczekują przełożenia na tradycyjną notę szkolną, *nie wszyscy rodzice dobrze pojmują i akceptują ten rodzaj oceniania, *zwracają głównie uwagę na osiągnięcia swoich dzieci, a już mniejszą wagę przywiązują do zaleceń i wskazań do dalszej pracy, *nie zawsze w sposób właściwy dociera również do uczniów
Podstawą oceny opisowej jest systematyczna i wnikliwa obserwacja dziecka na wielu płaszczyznach prowadzona przez nauczyciela mówienie i słuchanie potrafi uważnie słuchać innych, wypowiada się wyrazami, wypowiada się zdaniami prostymi, odpowiada na pytania zdaniami, wypowiada się zdaniami rozwiniętymi, wypowiada się zdaniami złożonymi, posiada bogaty zasób słownictwa, wypowiada się swobodnie i płynnie, układa opowiadanie, układa opis, wady wymowy, czytanie rozpoznaje litery i cyfry, głoskuje, sylabizuje, czyta wyrazami z pomyłkami, czyta wyrazami bezbłędnie, czyta zdaniami, czyta płynnie, czyta biegle, czyta wyraziście, czyta cicho ze zrozumieniem, pisanie- mieści się w liniaturze, zachowuje prawidłowy kształt liter i cyfr, poprawnie łączy litery, poprawnie przepisuje tekst, pisze poprawnie z pamięci, pisze poprawnie ze słuchu w zakresie opracowanego słownictwa, samodzielnie zapisuje swoje wypowiedzi,
umiejętności rachunkowe zna pojęcie liczby naturalnej i jej zapis, ma opanowane stosunki przestrzenne, sprawnie dodaje w zakresie 10, sprawnie odejmuje w zakresie 10, radzi sobie z rachunkiem pamięciowym w zakresie 100, zna na pamięć tabliczkę mnożenia, potrafi podzielić liczby w zakresie 100, umie pisemnie dodawać, umie pisemnie odejmować, umie pisemnie mnożyć, umie pisemnie dzielić, zna kolejność wykonywania działań, umiejętności praktyczne odczytuje temperaturę, odczytuje wskazania wagi, odczytuje z podziałki długości, dokonuje obliczeń związanych z pieniędzmi, odczytuje godziny i minuty na zegarze, dokonuje prostych obliczeń zegarowych, dokonuje prostych obliczeń kalendarzowych, zna dni tygodnia, zna nazwy miesięcy, rozpoznaje i nazywa figury geometryczne, rozumie pojęcia równoległości i prostopadłości, umie obliczyć obwód trójkąta i prostokąta, rozwiązuje proste zadania tekstowe, układa proste zadania tekstowe,
zachowanie bezpieczeństwa i zdrowia przestrzega zasad bezpieczeństwa w szkole, zna zasady ruchu drogowego, wie gdzie szukać pomocy w sytuacjach zagrożenia i urazu, dba o higienę osobistą, zna zagrożenia wynikające z picia alkoholu, palenia papierosów, wie jak prawidłowo się odżywiać, chętnie uczestniczy w zajęciach ruchowych, sprawnie wykonuje ćwiczenia, współdziałanie w grupie zgodnie bawi się w grupie, potrafi współpracować w parze, chętnie podejmuje współpracę, wykazuje cechy przywódcze, potrafi podporządkować się w pracy zespołowej, chętnie udziela pomocy innym, organizowanie własnej pracy utrzymuje porządek w miejscu pracy, wykazuje dbałość o narzędzia pracy, potrafi działać według podanego planu, podejmuje oferowane zadania, pracuje w skupieniu, pracuje samodzielnie, kończy rozpoczęte zadania, poszukuje oryginalnych rozwiązań,
umiejętności przyrodnicze orientuje się w najbliższym środowisku, obserwuje środowisko, nazywa zjawiska i procesy przyrodnicze, zna formy ochrony środowiska, umiejętności artystyczne jest zainteresowany działalnością plastyczną, techniczną i muzyczną, jest sprawny manualnie, dobiera barwę, fakturę, proporcję, kształt i wielkość, ma poczucie rytmu, śpiewa piosenki, samodzielnie tworzy proste rytmy i melodie,
Redagując ocenę opisową, należy uwzględnić postępy w edukacji, postępy w rozwoju emocjonalno społecznym i osobiste osiągnięcia uczniów. Oceny opisowe semestralna i roczna różnią się od siebie. Ocena za pierwszy semestr zawiera zalecenia dla ucznia, zaś w ocenie na koniec roku szkolnego już ich nie ma.
Ocena opisowa po pierwszym semestrze klasa III np....wypowiada się niechętnie, wypowiedzi są logiczne, poprawnie pod względem gramatycznym i rzeczowym. Potrafi płynnie czytać pełnymi zdaniami. Stosuje prawidłowe tempo czytania. Czyta cicho ze zrozumieniem. Pisze płynnie, ale pismo nie zawsze jest kształtne. Przepisuje z tablicy bezbłędnie, natomiast pisząc ze słuchu lub z pamięci czasami popełnia błędy. Potrafi samodzielnie zapisać wypowiedź, ale postaraj się, aby zawierała ona więcej szczegółów, czyli była nieco dłuższa. Matematyka nie sprawia żadnych kłopotów. Potrafi rozwiązywać samodzielnie nawet skomplikowane zadania. Jest niezwykle dociekliwy i wielokrotnie proponuje dobre sposoby rozwiązywania matematycznych problemów. Gratuluję! Biegle mnoży i dzieli w zakresie w zakresie 100. Poprawnie wykonuje pisemne obliczenia w zakresie dodawania i odejmowania i odejmowania. Samodzielnie rozwiązuje i układa złożone zadania tekstowe. Przy obliczeniach stosuje poznane prawa matematyczne. Potrafi rozwiązywać zadania geometryczne.
Umie obserwować zjawiska przyrodnicze, a niektóre z nich wyjaśnić. Zna warunki wzrostu i pielęgnacji roślin. Rozpoznaje najczęściej spotykane gatunki roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku. Rysunki i wytwory techniczne są estetyczne i zawsze dokończone. Zawsze przynosi potrzebne materiały i narzędzia do pracy. Niechętnie uczestniczy w zajęciach muzyczno-ruchowych. Powierzone zadanie wykonuje odpowiedzialnie, jest pracowity, koleżeński (ale nie dla wszystkich), aktywnie uczestniczy w życiu klasy. Nie potrafi jednak dokonać oceny swojego zachowania. W pracy zespołowej pełni funkcje przywódcze. Chętnie się uczy, jest gadatliwy i często przeszkadza innym w nauce. Zdarza się, że nie potrafi opanować złości i gniewu co jest powodem konfliktów z kolegami. Przemyśl swoje postępowanie i postaraj się zachować tak, aby nie sprawiać przykrości innym.
Ocena opisowa (zakończenie klasy III) np..pracowałeś aktywnie i sumiennie, chętnie uczestniczyłeś we wszystkich zajęciach. Czytasz biegle z właściwą intonacją i rozumiesz czytany tekst. Piszesz starannie, przy pisaniu ze słuchu nie popełniasz błędów ortograficznych przestrzegasz reguły ortograficzne. Opanowałeś podstawowe wiadomości gramatyczne. Biegle dodajesz i odejmujesz, mnożysz i dzielisz w zakresie.. Potrafisz rozwiązywać proste i skomplikowane zadania z treścią. Radzisz sobie z praktycznymi obliczeniami dotyczącymi mierzenia długości, ważenia, płacenia oraz obliczeń zegara i kalendarza. Umiesz czytać mapę Polski, wskazujesz największe rzeki, miasta.rozpoznajesz rośliny i zwierzęta w najbliższym otoczeniu. Prace plastyczno- techniczne są pomysłowe i estetycznie wykonane. Jesteś sprawny fizycznie, zwinnie wykonujesz wszystkie ćwiczenia gimnastyczne. Chętnie słuchasz muzyki, lubisz śpiewać. Jesteś koleżeński, życzliwy i opiekuńczy. Odpowiedzialnie wykonujesz powierzone zadania. Największe osiągnięcia..
Dziękuję za uwagę Aleksandra Klimza klimza@womczest.edu.pl 24