PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA OBWIĄZUJĄCY NA ZAJĘCIACH BIOLOGII I PRZYRODY I. DOKUMENTY PRAWNE STANOWIĄCE PODSTAWĘ PSO Przedmiotowy system oceniania opracowany został po przeprowadzonej analizie i uwzględnieniu następujących dokumentów: Ustawa z dnia 20 lutego 2015r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz.357) Zasady Wewnątrzszkolnego Oceniania Program nauczania: Puls życia Przyroda z klasą Lektor Klett zatwierdzone do użytku szkolnego przez MEN. II. CELE OCENIANIA Do najważniejszych celów oceniania przedmiotowego z przyrody i biologii należą: bieżące, okresowe i roczne informowanie ucznia i jego rodziców o poziomie osiągnięć edukacyjnych, postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach, motywowanie do pracy, wspieranie ucznia w rozwoju diagnozowanie osiągnięć uczniów, dostarczanie informacji o skuteczności procesu nauczania, umożliwienie dokonania samooceny Ponadto: 1. Pobudzanie uczniów do systematycznej pracy i rozwoju, wspieranie motywacji. 2. Wskazanie kierunku dalszej pracy przez zwrócenie uwagi na sukcesy i trudnościach 3. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności ucznia za osobiste postępy 4. Wdrażanie uczniów do samooceny i umiejętności planowania własnej nauki. 5. Dostarczanie nauczycielom możliwie precyzyjnych informacji o poziomie osiągania przyjętych celów, będących podstawą kształtowania przebiegu zajęć dydaktycznych. 6. Dostarczenie rodzicom bieżącej informacji o osiągnięciach ich dzieci. III. CELE KSZTAŁCENIA WYMAGANIA OGÓLNE Znajomość różnorodności biologicznej, przyrodniczej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy; wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w wybranych organizmach i środowiskach; przedstawia, wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem; wskazuje ewolucyjne źródła różnorodności biologicznej. Znajomość metodyki badań biologicznych, przyrodniczych. Uczeń planuje, przeprowadza i dokumentuje obserwacje oraz proste doświadczenia biologiczne; określa warunki doświadczenia; rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, formułuje wnioski, przeprowadza obserwacje mikroskopowe preparatów świeżych i trwałych Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji Uczeń wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię informatyczno - komunikacyjną; odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne oraz liczbowe; rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne; zna podstawową technologię biologiczną. Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami; formułuje wnioski, opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi i przyrodniczymi.
Znajomość uwarunkowań zdrowia człowieka. Uczeń analizuje związek między własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia(prawidłowa dieta, aktywność ruchowa, badania profilaktyczne) oraz rozpoznaje sytuacje wymagające konsultacji lekarskiej, rozumie znaczenie krwiodawstwa i transplantacji narządów. IV. OCENIE PODLEGAJĄ: WIADOMOŚCI ZGODNE Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ W POSZCZEGÓLNYCH KL. UMIEJĘTNOŚCI: 1. Formułowanie hipotez. Analizowanie i interpretowanie wyników obserwacji i doświadczeń wraz z oceną ich wiarygodności 2. Gromadzenie, integrowanie, opracowywanie i interpretowanie wiedzy z różnych dziedzin niezbędnej do wyjaśniania procesów życiowych. 3. Interpretowanie zależności między budową i funkcją układów i narządów w organizmie człowieka. Postrzeganie funkcjonowania organizmu ludzkiego jako integralnej całości. 4. Interpretowanie zależności między środowiskiem życia organizmu a jego budową i funkcjonowaniem 5. Analizowanie struktury i funkcjonowania wybranych ekosystemów. 6. Ocenianie zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym w wyniku oddziaływania człowieka i ich wpływu na jakość życia i umiejętności odnajdywania środków zaradczych. 7. Analizowanie przyczyn zakłóceń stanu zdrowia człowieka, przewidywanie skutków własnych decyzji w tym zakresie. Prowadzenie zdrowego trybu życia. POSTAWY: postawy proekologiczne i prozdrowotne działanie na rzecz środowiskach zaangażowania podczas lekcji przygotowanie pomocy dydaktycznych udział w konkursach aktywność podczas zajęć dydaktycznych współpraca w zespole autoprezentacja, samodzielność, kreatywność pracy, efektywność komunikowania się z grupą. V. PROCEDURY BIEŻĄCEGO OCENIANIA. FORMY PISEMNE: prace klasowe (obejmują treści po zakończeniu omawiania każdego działu są zapowiedziane co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem) testy (diagnostyczne, co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem) sprawdziany, kartkówki (obejmujące treści z 3 ostatnich lekcji) nie muszą być zapowiedziane); zadania domowe obejmują treści zawarte w zeszytach ćwiczeń, pokrywające się z omawianym tematem lekcji (uczniowie mogą nie mieć zadania z podaniem przyczyny 2 razy w półroczu) W szkole podstawowej w jednym tygodniu pracy dydaktycznej szkoły, mogą odbyć się najwyżej trzy sprawdziany, w gimnazjum do czterech (nie dotyczy próbnych egzaminów). W jednym dniu może odbyć się tylko jeden sprawdzian.
KRYTERIA OCENIANIA PRAC PISEMNYCH. Prace klasowe, sprawdziany i testy przeliczenie punktów na oceny 95% + zadania dodatkowe celujący 100 91% - bardzo dobry 90 75% - dobry 74 51% - dostateczny 50 31% - dopuszczający 30 0 % - niedostateczny Formy ustne: uczeń może być pytany na każdej lekcji: prezentacja efektów pracy grupowej, indywidualnej oraz zadania domowego, którego wykonanie jest jednoznaczne z opanowaniem wiedzy i umiejętności z danego zakresu; wiadomości podczas odpowiedzi ustnej obejmują materiał z 3 ostatnich lekcji; podczas odpowiedzi uczeń powinien wykazać się nie tylko wiedzą merytoryczną ale również sprawnym operowaniem językiem biologicznym, przyrodniczym; uczeń może być oceniany w trakcie lekcji przy rozwiązywaniu problemów lub podsumowaniu zajęć; w ocenianiu bieżącym dopuszcza się stosowanie + i - zgodnie z zasadami wewnętrznego oceniania wypowiedzi ustne z więcej niż trzech jednostek tematycznych muszą być zapowiedziane tydzień wcześniej; KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI USTNEJ. wypowiedź wykraczająca poza materiał objęty poza materiał nauczania w danej klasie ocena celująca, wypowiedź samodzielna, twórcza, bezbłędna, płynna ocena bardzo dobra, wypowiedź w większości poprawna, niewielka pomoc nauczyciela ocena dobra, wypowiedź odtwórcza, poprawna, pomoc nauczyciela ocena dostateczna wypowiedź odtwórcza z błędami merytorycznymi, duża pomoc nauczyciela dopuszczająca wypowiedź niepoprawna lub nie udzielenie odpowiedzi ocena niedostateczna, nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę zgodnie z zasadami wewnątrzszkolnego oceniania. ĆWICZENIA LABOLATORYJNE. podczas ćwiczeń oceniane jest poprawne wykonanie doświadczenia, umiejętność posługiwania się sprzętem, laboratoryjnym, mikroskopem, wykonanie notatki, nauczyciel ocenia ucznia za indywidualne demonstrowania doświadczeń, ćwiczeń w formie pokazu. PROWADZENIE ZESZYTU ĆWICZEŃ. uczeń jest oceniany za: systematyczność, estetykę, dokładność, rysunki biologiczne, umiejętność korzystania z podręcznika i źródeł dodatkowych, trafność odpowiedzi, zadania trudne, zeszyt ćwiczeń sprawdzany jet na bieżąco, podczas odpowiedzi ustnej oraz losowo w ciągu semestru uczeń ma prawo raz w semestrze nie mieć zeszytu ćwiczeń. UDZIAŁ W PROWADZENIU DOŚWIADCZEŃ, HOD. CIĄGŁYCH I OKRESOWYCH. oceniane są: dyscyplina, terminowość, znajomość zasad prowadzenia, umiejętność prowadzenia opisów, notatek,
wykonanie pracy badawczej dotyczy eksperymentalnego zilustrowania zagadnień omawianych podczas zajęć lekcyjnych i jest oceniana w zależności od stopnia przygotowania. VI. OCENA UCZNIÓW REALIZUJĄCYCH WYMAGANIA DOSTOSOWANE DO MOŻLIWOŚCI UCZNIA. W odniesieniu do uczniów z opinią o dostosowaniu wymagań nauczyciel jest zobowiązany stosować odpowiednie metody i formy pracy. Uczniowie z opinią realizują zadania na miarę swoich możliwości. Na sprawdzianach otrzymują zadania adekwatne do tych realizowanych na lekcji. W przypadku czynienia postępów otrzymują ocenę pozytywną, natomiast gdy nie wykazują starań i nie wykonują postępów na miarę swoich możliwości negatywną. VII. POPRAWA UZYSKIWANYCH WYNIKÓW. uczeń, który otrzymał z pracy klasowej lub sprawdzianu ocenę niedostateczną, ma prawo do poprawy w terminie 2 tygodni od podania wyników. w przypadku nieobecności - nieusprawiedliwionej uczeń jest zobowiązany natychmiast napisać zaległy sprawdzian, - usprawiedliwionej uczeń jest zobowiązany w terminie do dwóch tygodni po powrocie do szkoły, napisać zaległą pracę kontrolną, z wyłączeniem kartkówek. uczeń ma możliwość korzystania z konsultacji z nauczycielem (zajęć dodatkowych po lekcjach) może wtedy napisać zaległy sprawdzian, poprawić oceny niedostateczne, a także uzyskać pomoc i poradę dotyczącą bieżącego materiału. VIII. SPOSÓB INFORMOWANIA UCZNIÓW I ICH RODZICÓW O OSIĄGNIĘCIACH wpis ocen, uwag w zeszycie ćwiczeń, przedmiotowym lub korespondencji, bieżące informowanie ucznia o każdej ocenie, przekazywanie informacji przez telefon (w nagłych przypadkach rodzicom) informowanie rodziców ucznia przez wychowawcę inne formy: zebrania z rodzicami, dyżury nauczycieli konsultacje, spotkania indywidualne IX. EWALUACJA PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA. PSO podlega ewaluacji. Zmiany w PSO mogą być wprowadzane od nowego roku szkolnego. Przedmiotowy system oceniania jest modyfikowany corocznie, co jest wynikiem ewaluacji a także zmian w rozporządzeniach. X. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY (SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: opanował wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, będące efektem jego samodzielnej pracy, prezentuje swoje wiadomości posługując się terminologią biologiczną, potrafi stosować zdobyte wiadomości w sytuacjach nietypowych, formułuje problemy i rozwiązuje je w sposób twórczy dokonuje analizy lub syntezy zjawisk i procesów biologicznych, wykorzystuje wiedzę zdobytą na innych przedmiotach, potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji,
bardzo aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, wykonuje twórcze prace, pomoce naukowe i potrafi je prezentować na terenie szkoły i poza nią w pracach pisemnych osiąga od 95 100% punktów możliwych do zdobycia i w pełni odpowiada na dodatkowe zadania, bierze udział w konkursach biologicznych na terenie szkoły i poza nią. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, wykazuje szczególne zainteresowania biologią, potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów w nowych sytuacjach, bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł informacji, potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać doświadczenia i hodowle przyrodnicze, sprawnie posługuje się mikroskopem i lupą oraz sprzętem laboratoryjnym, potrafi samodzielnie wykonać preparaty mikroskopowe i opisać je, prezentuje swoją wiedzę posługując się poprawną terminologią, aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 91% do 100% punktów. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wiadomości i umiejętności bardziej złożone i mniej przystępne, przydatne i użyteczne w szkolnej i pozaszkolnej działalności, potrafi zdobywać zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów typowych, w przypadku trudniejszych korzysta z pomocy nauczyciela, posługuje się mikroskopem i zna sprzęt laboratoryjny, wykonuje proste preparaty mikroskopowe, udziela poprawnych odpowiedzi na typowe pytania, jest aktywny na lekcji, w pracach pisemnych osiąga od 75 do 90% punktów. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował wiadomości i umiejętności przystępne, niezbyt złożone, z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy o małym stopniu trudności, z pomocą nauczyciela korzysta z takich źródeł jak: słowniki, encyklopedie, tablice, wykresy wykazuje się aktywnością na lekcji w stopniu zadowalającym, w przypadku prac pisemnych osiąga od 51 do 74% punktów. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia, wykonuje proste zadania i polecenia o bardzo małym stopniu trudności, pod kierunkiem nauczyciela, z pomocą nauczyciela wykonuje proste doświadczenia, wiadomości przekazuje w sposób nieporadny, nie używając terminologii biologicznej, jest mało aktywny na lekcji, w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 31 do 50% punktów. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności określonych podstawami programowymi
koniecznymi do dalszego kształcenia, nie potrafi posługiwać się przyrządami biologicznymi, wykazuje się brakiem systematyczności w przyswajaniu wiedzy i wykonywaniu prac domowych, nie podejmuje próby rozwiązania zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela, wykazuje się bierną postawą na lekcji, w przypadku prac pisemnych osiąga od 0 do 30% punktów. Opracowała: Joanna Kamycka-Podziomek