Komentarz tygodniowy DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Decyzja w sprawie stóp procentowych Wskaźnik VII 2012 VI 2013 VII 2013 Referencyjna stopa procentowa 4,75 % 2,75 % 2,50 % Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe o 0,25 pp. W komunikacie podkreślono, iż lipcowa redukcja jest ostatnią w trwającym od listopada 2012 r. cyklu łagodzenia polityki pieniężnej. W ocenie prezesa NBP (Marka Belki) stopy procentowe pozostaną bez zmian co najmniej do końca br. W komunikacie Rady Polityki Pieniężnej przedstawiono również elementy najnowszego raportu o inflacji opracowanego przez Instytut Ekonomiczny NBP. Lipcowa prognoza NBP wskazuje, iż średnioroczna inflacja wyniesie w 2013 r. 0,8 % (wobec 3,7 % w 2012 r.), zaś w kolejnych latach nieznacznie przyspieszy (do 1,2 % w 2014 r. i 1,5 % w 2015 r.). Prognoza zakłada utrzymywanie się średniorocznej inflacji poniżej celu NBP (2,5 % w ujęciu rocznym) co najmniej do 2015 r., co stwarza warunki do utrzymywania stóp na obecnym, niskim poziomie przez dłuższy okres. Stopa bezrobocia dane MPiPS Wskaźnik VI 2012 V 2013 VI 2013 Stopa bezrobocia rejestrowanego 12,3 % 13,5 % 13,2 % Według szacunkowych danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej stopa bezrobocia rejestrowanego w czerwcu br. obniżyła się do 13,2 %, wobec 13,5 % w maju br. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła na koniec czerwca br. 2 112,3 tys. osób, co oznacza wzrost w ciągu roku o 147,9 tys. osób. Tym samym dane potwierdzają utrzymywanie się trudnej sytuacji na rynku pracy. Porównując tendencje obserwowane w minionych latach zwraca uwagę wyraźny wpływ czynników sezonowych, z którymi można wiązać odnotowany spadek bezrobocia w okresie letnim. W związku z tym, najbardziej prawdopodobnym scenariuszem wydaje się, iż po sezonowym spadku bezrobocia w okresie wakacyjnym kolejne miesiące przyniosą ponowny wzrost stopy bezrobocia do poziomu przekraczającego 14,0 % na koniec roku. Oficjalne dane o bezrobociu w czerwcu br. zostaną opublikowane przez GUS pod koniec lipca. 1
WYDARZENIA W POLSCE W ocenie Ministra Finansów (Jacka Rostowskiego) ogłoszenie przez Radę Polityki Pieniężnej zakończenia cyklu obniżek stóp może być przedwczesne. Zdaniem ministra nie można wykluczyć, iż pod koniec roku dalsze obniżenie stóp byłyby wskazane. W serwisie internetowym KNF opublikowano dane dotyczące sektora bankowego według stanu na koniec maja br. Z danych KNF wynika, iż na koniec maja br. zysk netto sektora bankowego wyniósł 6,89 mld zł (wzrost o 4,6 % r/r). Premier Donald Tusk powiedział, iż trwają konsultacje z ministrami na temat możliwych cięć wydatków w poszczególnych resortach w związku z niższymi od założeń dochodami budżetu. Premier poinformował, iż komunikatu w sprawie ewentualnej nowelizacji budżetu można oczekiwać w przyszłym tygodniu. Odnosząc się do możliwej nowelizacji budżetu minister finansów (Jacek Rostowski) podkreślił, iż ostateczna decyzja w tej sprawie nie została jeszcze podjęta. Minister zwrócił jednocześnie uwagę, iż ewentualna nowelizacja to zupełnie normalne dostosowanie polityki (finansowej) do sytuacji gospodarczej. Według nieoficjalnych informacji (podawanych przez PAP) ewentualna nowelizacja budżetu na ten rok miałaby zostać dokonana dopiero po przeprowadzeniu nowelizacji ustawy o finansach publicznych, która nakłada ograniczenia na poziom deficytu w przypadku przekroczenia progu ostrożnościowego 50 % długu publicznego w relacji do PKB (na koniec 2012 r. relacja długu do PKB wyniosła 52,7 %). Według obowiązującego prawa oznacza to, iż relacja deficytu do dochodów w budżecie na kolejny rok nie może się powiększyć. Zgodnie z prawem w warunkach niższych dochodów musiałby zatem również wyraźnie zostać obniżony deficyt, co wiązałoby się z silnym ograniczeniem wydatków budżetowych. Zmiana ustawy o finansach publicznych, która wprowadzałaby od 2014 r. tzw. nową regułę wydatkową, pozwoliłaby uniknąć konieczności silnej redukcji wydatków budżetowych. Wiceminister finansów (Hanna Majszczyk) poinformowała, iż deficyt budżetowy w pierwszym półroczu był DANE niższy niż MAKROEKONOMICZNE w okresie styczeń-maj br. W czerwcu do Z POLSKI budżetu wpłynął zysk z Narodowego Banku Polskiego w wysokości ok. 5,3 mld zł (w tegorocznej ustawie budżetowej założono, iż wpłata zysku z NBP wyniesie 0,4 mld zł). W okresie styczeń-maj br. dochody ogółem wyniosły 107,8 mld zł (wobec 113,6 mld zł w analogicznym okresie 2012 r.). Niższy poziom realizacji dochodów w tym roku jest głównie wynikiem niższych wpływów z podatków pośrednich (68,4 mld zł w okresie I-V 2013 r., wobec 76,3 mld zł w I-V 2012 r.). Niższym dochodom w tym roku nie towarzyszy adekwatne obniżanie wydatków, które w okresie I-V 2013 r. kształtowały się na poziomie zbliżonym do odnotowanego przed rokiem (138,7 mld zł, wobec 140,5 mld zł w 2012 r.). Bank Gospodarstwa Krajowego poinformował, iż według danych na koniec czerwca br. z gwarancji de minimis skorzystało blisko 8 tys. przedsiębiorców. Według danych BGK wartość udzielonych gwarancji w ramach programu działającego od marca br. wyniosła ponad 1,64 mld zł ( ), co przekłada się na ok. 2,73 mld zł kredytów zaciągniętych w bankach kredytujących. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa otrzymała zgodę na uruchomienie dodatkowych pieniędzy na dopłaty do kredytów inwestycyjnych dla rolników (m.in. na zakup gruntów rolnych oraz na operacje w zakresie nowych technologii produkcji). Szczegółowe informacje zostały opublikowane w serwisie internetowym ARiMR. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, iż rozpoczął wysyłanie Informacji o stanie konta ubezpieczonego (za lata 2011 i 2012) do blisko 19 mln Polaków. Przesłana informacja zawiera m.in. dane o wysokości zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz o wysokości hipotetycznej emerytury. ZUS ponadto poinformował, iż wszystkie dane zawarte w przesłanej informacji dostępne są pod adresem pue.zus.pl. Senat przyjął nowelizację kodeksu pracy, która m.in. wydłuża okres rozliczeniowy czasu pracy z 4 do 12 miesięcy oraz umożliwia stosowanie rozkładów czasu pracy na indywidualny wniosek pracownika, niezależnie od ustaleń ze związkami zawodowymi lub reprezentacją pracowników. Ustawa (po dokonaniu niewielkiej poprawki uściślającej przez Senat) wróci teraz do Sejmu. Przedstawiciele głównych związków zawodowych odnosząc się krytycznie do proponowanych zmian stwierdzili, iż zwrócą się do Prezydenta o skierowanie nowelizacji kodeksu pracy do Trybunału Konstytucyjnego. 2
DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA Strefa euro Decyzja w sprawie stóp procentowych Wskaźnik VII 2012 VI 2013 VII 2013 Główna stopa procentowa 0,75 % 0,50 % 0,50 % Rada Europejskiego Banku Centralnego pozostawiła stopy procentowe w strefie euro na niezmienionym poziomie. Prezes EBC zapowiedział, iż stopy procentowe (w strefie euro) będą pozostawały na obecnych lub niższych poziomach przez wydłużony okres czasu. Komunikat EBC po lipcowym posiedzeniu został odebrany przez rynki finansowe pozytywnie, gdyż w dotychczasowych komunikatach władz monetarnych w strefie euro unikano komentarzy odnośnie kierunku polityki pieniężnej w dłuższym horyzoncie czasu. Tymczasem lipcowy komunikat stwarza warunki do pewnej stabilizacji nastrojów na rynkach finansowych, co może przełożyć się również na realną gospodarkę strefy. Również fakt, iż EBC nie wykluczył dalszego łagodzenia polityki pieniężnej zwiększa szanse na oczekiwane przez większość uczestników rynku stopniowe ożywienie gospodarcze w strefie. Łagodny komunikat ze strony władz monetarnych w lipcu może być odbierany jako kolejne wsparcie dla rządów krajowych, które zyskują czas niezbędny do kontynuacji reform gospodarczych. WYDARZENIA NA ŚWIECIE Unia Europejska Przewodniczący Komisji Europejskiej (Jose Barroso) poinformował, iż Komisja powołała grupę ekspertów, która przeanalizuje zalety i ryzyka, wymogi prawne oraz finansowe konsekwencje inicjatyw dotyczących uwspólnotowienia długu w formie funduszu oddłużeniowego oraz euroobligacji. Eksperci mają przedstawić wyniki swojej analizy do marca 2014 r. Parlament Europejski poparł propozycję zamrożenia sprzedaży części uprawnień do emisji CO2. Według analiz przedstawionych w ubiegłym roku przez ministra środowiska decyzja o zawieszeniu aukcji pozwoleń na emisję CO2 może oznaczać stratę ok. 1 mld euro przychodów budżetowych w latach 2013-2020. USA Według danych opublikowanych przez amerykański Departament Pracy stopa bezrobocia w USA w czerwcu br. wyniosła 7,6 % (wobec 7,6 % w maju). Stabilizacji poziomu bezrobocia towarzyszył solidny wzrost zatrudnienia w sektorze pozarolniczym (o 195 tys. osób). Lepszym od oczekiwań miesięcznym danym o zatrudnieniu towarzyszyła również rewizja w górę danych o zatrudnieniu za maj, co stało się podstawą do spekulacji o bliskim zaostrzeniu polityki pieniężnej przez władze monetarne w USA. 3
DANE MAKROEKONOMICZNE RYNKI FINANSOWE Z POLSKI RYNEK STÓP PROCENTOWYCH W minionym tygodniu najważniejszym czynnikiem kształtującym poziom rynkowych stawek WIBOR był środowy komunikat Rady Polityki Pieniężnej, na którym władze monetarne zapowiedziały zakończenie trwającego od listopada 2012 r. cyklu obniżek stóp procentowych. Konsekwencją tak zdecydowanego komunikatu Rady był spadek rynkowych stawek WIBOR w tenorach 1M i 3M oraz zmiana nachylenia krzywej. Następne posiedzenie decyzyjne RPP zaplanowano dopiero po wakacjach (3-4 września br.), stąd można oczekiwać, iż co najmniej do tego czasu rynkowe stawki WIBOR utrzymywać się będą na poziomie zbliżonym do notowanego obecnie. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 01 05.07.2013 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 2,70% 0,12% 0,20% 0,00% 0,49% 3M 2,71% 0,22% 0,27% 0,02% 0,51% 6M 2,71% 0,34% 0,41% 0,08% 0,60% 1Y 2,71% 0,53% 0,69% 0,25% 0,90% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 28.06.2013 05.07.2013 Zmiana 1 USDPLN 3,3175 3,3245 0,21% 1 EURPLN 4,3292 4,2824-1,08% Zapowiedź zakończenia cyklu obniżek stóp w Polsce w warunkach jednoczesnej zapowiedzi kontynuacji wyjątkowo łagodnej polityki pieniężnej przez władze monetarne w strefie euro sprzyjało umocnieniu złotego wobec euro w minionym tygodniu. W ujęciu tygodniowym złoty zyskał wobec europejskiej waluty ponad jeden procent. Umocnieniu wobec euro towarzyszyło nieznaczne osłabienie złotego wobec dolara (o 0,2 %). O kierunku zmian naszej waluty wobec dolara zdecydował globalny sentyment na rynkach finansowych, który w warunkach wzrostu obaw o zaostrzenie polityki monetarnej w USA sprzyjał umocnieniu dolara nie tylko wobec złotego, lecz także wobec innych walut z naszego regionu. Brak istotnych publikacji w najbliższych dniach oraz utrzymujące się ryzyko interwencji NBP na rynku walutowym powinny sprzyjać stabilizacji notowań złotego w tym tygodniu. 4
RYNEK TOWAROWY Cena Cena Cena Cena ropy Data miedzi złota srebra (USD/bbl) (USD/lb) (USD/oz.) (USD/oz.) 28.06 102,16 3,05 1233,14 18,86 01.07 103,00 3,15 1252,80 19,44 02.07 104,00 3,14 1241,39 19,62 03.07 105,76 3,17 1251,19 19,55 04.07 105,54 3,17 1249,19 19,57 05.07 107,72 3,08 1223,31 19,32 Spośród surowców ujętych w zestawieniu obok zwraca uwagę odnotowany w minionym tygodniu silny wzrost cen ropy Brent (o 5,4 %), na który istotny wpływ miał rozwój sytuacji na Bliskim Wschodzie, w szczególności odsunięcie od władzy urzędującego prezydenta przez wojsko w Egipcie. Wydarzenia te doprowadziły do otwartego konfliktu zwolenników i przeciwników głównych sił politycznych w tym kraju, co w ocenie niektórych uczestników rynku stwarza ryzyko wybuchu wojny domowej. Oprócz czynników politycznych, do wzrostu cen ropy pod koniec minionego tygodnia przyczyniły się również lepsze od oczekiwań dane z amerykańskiego rynku pracy, które dały nadzieję na to, iż popyt na ropę w USA będzie w najbliższych miesiącach wysoki. Wydaje się, iż obserwowany od końca czerwca wzrost cen ropy nie jest trwały i w kolejnych tygodniach przeważać będą czynniki przemawiające za spadkiem cen tego surowca (w szczególności wysoka podaż oraz ryzyko zaostrzenia polityki pieniężnej przez władze monetarne w USA). RYNEK KAPITAŁOWY Indeks WIG20 w minionym tygodniu zyskał 0,3 %. Na rynku krajowym nadal przeważają czynniki ryzyka związane ze skutkami zaproponowanych przez rząd zmianami w funkcjonowaniu Otwartych Funduszy Emerytalnych. Spośród trzech wariantów rząd ma zdecydować do końca sierpnia o ostatecznym kształcie reformy. Niekorzystny wpływ na wartość indeksu największych spółek na Giełdzie Papierów Wartościowych ma również fakt, iż znaczny udział w jego konstrukcji mają spółki surowcowe (np. KGHM), na które niekorzystny wpływ ma kształtowanie się cen surowców na światowych rynkach na niskim poziomie. Należy również zwrócić uwagę na możliwy negatywny wpływ rządowych decyzji na kurs niektórych spółek (PGE), w zakresie ich zaangażowania w projekt energetyczny w Opolu. Niekorzystny wpływ na notowania akcji na GPW mają również obawy płynące z głównych rynków finansowych o możliwe zaostrzenie polityki monetarnej w USA. 5
KALENDARIUM W najbliższych dniach brak będzie istotnych odczytów danych z realnej gospodarki. Z krajowych publikacji należy wyróżnić piątkowe (12 lipca) dane NBP o saldzie na rachunku obrotów bieżących, które powinny mieć wpływ na notowania złotego na rynku walutowym. Niższy od oczekiwań deficyt na rachunku obrotów bieżących będzie sprzyjał umocnieniu złotego wobec głównych walut. Kalendarium na najbliższy tydzień (08-12.07 2013 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Prognoza BPS Wartość poprzednia 12 lipca Polska Saldo na rachunku obrotów bieżących V -190 mln EUR 468 mln EUR 12 lipca Polska Podaż pieniądza (M3), r/r VI 6,7 % 6,5 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 6