Kraków, 5-6 listopada 2013 r. Projekt CCS w PGE GiEK SA - blaski i cienie

Kraków, 5-6 listopada 2013 r. Projekt CCS w PGE GiEK SA - blaski i cienie

Pełen łańcuch wartości Projektu CCS, PGE GiEK SA W ramach bełchatowskiego Projektu CCS zdefiniowano w 2009 r. następujące kluczowe komponenty: Integracja z blokiem 858 MWe w Oddziale Elektrownia Bełchatów Instalacja wychwytywania CO 2 : instalacja post-combustion o mocy 260MWe z wykorzystaniem technologii zaawansowanych amin. Instalacja do transportu CO 2 : rurociąg o średnicy Ø300 i długości ok. 129,8 km docelowo tyczony przez 16 gmin, wraz z infrastrukturą towarzyszącą Składowanie CO 2 : zatłaczanie CO 2 do głębokich podziemnych warstw solankowych celem permanentnego, bezpiecznego składowania. CCP Transport Składowanie T = 44,5 C P = 140 barg T = 16,1 C P = 112,9 barg 2

Podstawowe parametry techniczne instalacji CCS w PGE GiEK SA Wychwytywanie (CCP): Ilość wychwytywanego CO 2 : 1,8 mln ton/rok, 235 ton/godz. Sprawność instalacji wychwytywania CO 2 : 90% Przepływ masowy oczyszczonych spalin odpowiada mocy elektrycznej: 260MWe Projektowane jednostkowe zużycie ciepła przez instalację CCP:~ 2.2 GJ/tonę CO 2 (~28,6 MWe) Moc potrzeb własnych CCP: ~41 MWe Sprawność bloku bez CCP: 41,76 % Sprawność bloku z CCP (wyłącznie z uwzględnieniem poboru pary na regenerację amin, bez potrzeb urządzeń elektrycznych CCP): ~39,7 % Parametry CO 2 do transportu: 14,1 MPa, 45 o C Transport: Rurociąg wysokociśnieniowy podziemny o określonej, w ramach prac przygotowawczych do budowy rurociągu transportowego CO 2, długości 129,8 km w kierunku wybranej struktury geologicznej Wojszyce, tyczony docelowo przez 16 gmin na obszarze województwa łódzkiego. Składowanie: (wartości wstępne, projektowe) Głębokie warstwy solankowe w obszarze wybranej w Fazie I badań struktury geologicznej Wojszyce. 3

Gotowość do CCS Blok 858 MWe w Elektrowni Bełchatów posiada status gotowość do CCS (ang. capture ready), co oznacza, wg Komunikatu Komisji Europejskiej pn. Wytyczne w sprawie niektórych środków pomocy państwa w kontekście systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych po 2012r. z dnia 22.05.2012 r. C(2012) 3230 final, że Inwestor wykazał, że dostępne są odpowiednie składowiska dwutlenku węgla, instalacje transportowe są wykonalne z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia i że dostosowanie pod względem wychwytywania dwutlenku węgla jest wykonalne z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia w chwili osiągnięcia wystarczających zachęt rynkowych w postaci ceny progowej dwutlenku węgla. 4

Prace Capture Ready i integracja z blokiem 858 MWe Blok 858 MWe pierwotnie nie został zaprojektowany by posiadać status Capture Ready, co oznacza, że blok, w trakcie jego budowy, został tak przeprojektowany by zapewnić możliwość podłączenia instalacji wychwytywania. W ramach kluczowych modyfikacji zrealizowano: Zaprojektowano i umiejscowiono urządzenia zidentyfikowane w ramach instalacji wychwytywania, dokonano realokacji części infrastruktury naziemnej i podziemnej w celu umożliwienia posadowienia głównych urządzeń procesowych (pow. pod CCP 4,3 ha) Capture Ready Kanał spalin Punkty styku poboru i powrotu wody chłodzącej niezbędnej dla instalacji wychwytywania Punkty styku poboru i powrotu spalin z i do głównego kanału spalin Prace zostały zakończone 30 października 2010 w ramach kontraktu na budowę bloku 858 MWe. Capture Ready Woda chłodząca 5

Komponent wychwytywania (CCP) 11 grudnia 2009 r. uzyskano decyzję środowiskową. 23 lutego 2010 r. uprawomocniło się pozwolenie na budowę. W ramach prac FEED zaawansowany proces aminowy został zmodyfikowany z 1-szej generacji na proces 2-giej generacji, czego efektem była redukcja kosztów eksploatacyjnych, w szczególności wynikająca ze zmniejszenia zapotrzebowania na parę procesową. W związku z powyższym zaszła konieczność wystąpienia o nową decyzję środowiskową oraz aktualizację pozwolenia na budowę. Dokumentacja FEED, dodatkowo, z uwagi na opóźnienia w podpisaniu umowy z wykonawcą instalacji CCP, rozszerzona została o część prac z zakresu projektu wykonawczego. Kompletna dokumentacja FEED została dostarczona przez wykonawcę 6 czerwca 2011. W kolejnym kroku planowano dokonanie w trybie konkurencyjnym wyboru dostawcy technologii aminowej dla instalacji wychwytywania dwutlenku węgla w formule pod klucz. 6

W2009r.opracowano studiumwykonalnościdlarurociągutransportowego CO 2 W czerwcu 2012 r. zawarto umowę z wykonawcą prac przygotowawczych do realizacji rurociągu przesyłowego dwutlenku węgla, w tym wytyczenie trasy rurociągu, wprowadzenie trasy do MPZP poszczególnych gmin, sporządzenie raportu oddziaływania na środowisko rurociągu przesyłowego, przygotowanie programu funkcjonalno-użytkowego w celu wyboru wykonawcy rurociągu przesyłowego dwutlenku węgla Prace przygotowawcze rozpoczęły się w czerwcu 2012 r., a ich zakończenie planowano na grudzień 2014. Do momentu rozwiązania umowy, tj. do stycznia 2013 r. wykonawca: o o o o o Komponent transportu Wytyczył trasę przebiegu rurociągu od miejsca wychwytywania do wskazanego obszaru możliwej lokalizacji miejsc zatłaczania, Wykonał część prac z zakresu przygotowania Raportu oceny oddziaływania na środowisko rurociągu, w zakresie inwentaryzacji przyrodniczej, Podjął działania prowadzące do wprowadzenia rurociągu do dokumentacji planistycznej poszczególnych gmin, Opracował Wstępną analizę techniczną warunków opróżniania rurociągu z dwutlenku węgla, Opracował Wstępną analizę techniczną przepływu dwutlenku węgla w rurociągu. 7

Trasa przebiegu rurociągu transportowego wytyczona w trakcie prac przygotowawczych do budowy rurociągu transportowego CO2 8

Komponent składowania 2009-2011 przeprowadzono I Fazie badań geologicznych, w tym badania sejsmiczne 2D, badania grawimetryczne, otworowe oraz specyficzne dedykowane CO 2 badania i pomiary geofizyczne w otworach. Styczeń 2012 odbyło się spotkanie z udziałem Zarządu PGE GiEK SA, środowisk naukowych PIG - PIB, AGH oraz doświadczonej firmy z sektora wydobycia surowców paliwowych, podczas którego przeprowadzono merytoryczną debatę dot. wyboru struktury geologicznej do dalszych badań, spośród trzech aktualnie rozważanych. Doradcy i eksperci jednomyślnie wskazali strukturę Wojszyce jako najkorzystniejszą pod względem geologicznym do dalszych badań, w II fazie realizacji komponentu składowania: Charakterystyka wybranej struktury. 7 lutego 2012 w oparciu o powyższe rekomendacje Zarząd PGE GiEK SA wybrał strukturę Wojszyce do dalszych badań geologicznych. Z podpisaniem w czerwcu 2012 umowy z wykonawcą, rozpoczęto prace przygotowawcze do fazy EPC rurociągu transportowego rozpoczęto przygotowanie organizacji II fazy komponentu składowania. 9

Źródła finansowania Projektu CCS, PGE GiEK SA Biorąc pod uwagę demonstracyjny charakter Projektu, PGE GiEK SA budowała strukturę finansowania Projektu CCS z jak największym zaangażowaniem środków ze źródeł bezzwrotnych. 5 maja 2010 r. PGE GiEK SA podpisała umowę grantu na dofinansowanie Projektu w ramach Europejskiego Programu na Rzecz Naprawy Gospodarczej (ang. EEPR). Ponadto: 9 lutego 2011 r. złożono aplikację o dofinansowanie w ramach Programu NER 300 (kwota dofinansowania szacowana na 340 mln Euro). 10 czerwca 2011 r. podpisano List Intencyjny w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego (NMF) Rozważano możliwość dofinansowania Projektu CCS ze środków krajowych 10

Akceptacja społeczna Projektu CCS 11

Rezygnacja z realizacji Projektu CCS 20 lutego 2013 r. Podjęto decyzję o zamknięciu Projektu CCS oraz wypowiedzeniu umowy grantu EEPR 4 lipca 2013 r. wysłano do Komisji Europejskiej dokumentację niezbędną do końcowego rozliczenia umowy grantu EEPR w tym raportu z realizacji, celem udostępnienia go w ramach platformy KnowledgeSharing. 12

Przyczyny rezygnacji z realizacji Projektu CCS - Cienie Brak możliwości zamknięcia struktury finansowania, w związku z decyzją Komisji Europejskiej z dnia 18 grudnia 2012 r. o dofinansowaniu w ramach Programu NER 300 23 projektów odnawialnych i żadnego projektu CCS, w tym Projektu CCS, PGE GiEK SA. Brak wsparcia finansowego ze środków krajowych Ówczesne opóźnienia w implementacji Dyrektywy CCS do polskiego porządku prawnego, co stanowi kluczowy element w realizacji projektów CCS, biorąc pod uwagę, że obecnie obowiązujące prawo w Polsce nie umożliwia zatłaczania dwutlenku węgla w podziemne warstwy geologiczne w ilościach przemysłowych. Brak obecnie obowiązujących mechanizmów prawnych umożliwiających kwalifikację rurociągu transportowego dwutlenku węgla jako inwestycję celu publicznego zgodnie z Ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, co znacząco komplikuje proces konsultacji społecznych, jak również ciągłe opóźnienia w implementacji ustawy o korytarzach przesyłowych, co umożliwiłoby wyeliminowanie problemów w procesie inwestycyjnym oraz zakwalifikowanie rurociągów transportowych CO 2 jako inwestycji celu publicznego. Problemy z wyborem Koordynatora Fazy II komponentu składowania. Problemy z pozyskaniem akceptacji społecznej. 13

Lessons learnt Blaski (1) Wsparcie i zaangażowanie władz na szczeblu krajowym, regionalnym oraz lokalnym, w trakcie realizacji każdego z etapów projektu, jak również akceptacja społeczna, są kluczowe dla stworzenia właściwych warunków dla realizacji projektów CCS. W związku z faktem, że technologia CCS jest obecnie w fazie demonstracyjnej, brak jest jeszcze w wielu krajach przepisów prawa dedykowanych tej technologii, zarówno w kontekście realizacji komponentu wychwytywania, transportu, jak i składowania. Bez odpowiednich zapisów prawa na poziomie krajowym nie będzie możliwa realizacja projektów CCS, w szczególności w zakresie komponentu transportu i składowania. Implementacja Dyrektywy CCS jest kluczowa dla realizacji tego typu projektów. Rurociąg transportowy CO 2 powinien być kwalifikowany jako inwestycja celu publicznego celem eliminacji licznych ograniczeń w procesie inwestycyjnym Niezmiernie ważnym elementem jest stworzenie możliwości pozyskania dofinansowania na realizację tego typu projektów ze źródeł zarówno z poziomu: europejskiego, krajowego, jak i regionalnego. Wsparcie powinno być dedykowane nie tylko fazie inwestycyjnej, ale biorąc pod uwagę etap implementacji np. technologii CCS przed komercjalizacją, także fazie eksploatacyjnej. W realizacji komponentu wychwytywania kluczowy jest wybór doświadczonego wykonawcy. Szybko postępujący rozwój technologii CCS, w szczególności w zakresie wiedzy dotyczącej efektywności energetycznej i redukcji emisji, może powodować konieczność powtarzania procesu pozyskiwania pozwoleń i decyzji, co może spowodować istotne opóźnienia w harmonogramie realizacji. 14

Lessons learnt Blaski (2) W przypadku realizacji komponentu transportu bardzo ważnym elementem jest proces pozyskiwania pozwoleń i decyzji oraz akceptacja społeczna dla budowy rurociąg onshore. W kontekście realizacji komponentu składowania, kluczowym jest wybór i charakterystyka potencjalnego miejsca zatłaczania celem ograniczenia ryzyka, w szczególności związanego ze składowaniem CO 2 na lądzie. Ważne jest by zlokalizować miejsce zatłaczania możliwie jak najbliżej instalacji wychwytywania eliminując tym samym ryzyka związane z transportem, w szczególności w kontekście pozyskania akceptacji społecznej. Konieczne jest przeprowadzenie przemyślanej, merytorycznej kampanii informacyjnej dedykowanej projektowi już od momentu powstania koncepcji realizacji. Interesanci muszą być informowani na bieżąco i mieć poczucie, że odgrywają ważną rolę w procesie inwestycyjnym. Zarządzanie oczekiwaniami Interesariuszy, współpraca z przedstawicielami władz, naukowcami, ekspertami są kluczowe w tym procesie. Jednakże, pamiętać należy, że nawet jeśli kampania informacyjnej zorganizowana jest w oparciu o najlepsze praktyki, to nie daje to gwarancji sukcesu. Dobrą praktyką jest udział w międzynarodowych i krajowych organizacjach dedykowanych dzieleniu się wiedzą z zakresu CCS. Z uwagi na multidyscyplinarny charakter realizacji projektu CCS, bardzo ważne jest zbudowanie kompetentnego zespołu projektowego z udziałem fachowców z wszystkich dziedzin: technicznej, komunikacji, finansów, prawnej, zarządzanym przez doświadczonego dyrektora, który ma świadomość wagi jaką niesie za sobą zarządzanie ekspertami z tych wszystkich dziedzin. 15

Dziękuję za uwagę Marzena Gurgul Dyrektor Projektu CCS, PGE GiEK SA 16