SPRAWOZDANIE Z realizacji zadania pn. Z przyrodą za pan brat, czyli edukacja przyrodnicza w parku krajobrazowym Umowa dotacji nr WFOŚ/D/715/271/2014 Jerzwałd, 12 grudzień 2014r. 1
Projekt polegał na realizacji następujących zadań : I. Renowacja ogrodu dydaktycznego, znajdującego się przy siedzibie Zespołu Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie. Ogród ten założony został w 1996r. i pewne jego elementy wymagały naprawy i renowacji. W wyniku realizacji projektu, dokonano następujących prac: a. wymieniono folię w oczku wodnym i ponownie ukształtowano jego brzeg, b. utworzono małe zgłębienie z wodą, będące modelem torfowiska wysokiego, c. odnowiono skalniak, wrzosowisko, grządkę z ogrodem wiejskim, grządkę z ziołami - poprzez wymianę podłoża oraz dosadzenie roślin, d. wymieniono drewniane, zniszczone ogrodzenie otaczające ogród dydaktyczny na nowe. II. Opracowanie, przygotowanie i przeprowadzenie czterech konkursów przyrodniczych. Konkursy skierowane do przedszkoli, uczniów ze szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z terenu obszaru Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego i Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. Opis konkursów zrealizowanych i będących w realizacji zgodnie z Regulaminami Konkursowymi. 2 1. XX Międzywojewódzki Konkurs Wiedzy Przyrodniczo Ekologicznej dla uczniów ze szkół podstawowych z nauczania blokowego. Temat przewodni konkursu tej edycji brzmi: Ryby naszych wód. Konkurs w trakcie realizacji. Do konkursu zgłosiło 350 uczniów z 35 szkół, z 11 gmin, wchodzących terytorialnie w obszar Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego i Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich, oraz dodatkowo z gminy Prabuty. Konkurs jest w trakcie realizacji. Finał konkursu odbędzie się 10 czerwca 2015r. 2. XIV edycja Ogólnopolskiego Konkursu Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski dla szkół gimnazjalnych. Konkurs w trakcie realizacji. W roku szkolnym 2014/2015 przebiega XIV edycja Ogólnopolskiego Konkursu Poznajemy Parki Krajobrazowe Polskie konkurs organizowany jest przez Porozumienie Parków Krajobrazowych Polski. Zgodnie z regulaminem w konkursie mogą brać udział szkoły położone w granicach parków krajobrazowych. Ogólnopolskim koordynatorem XIV edycji konkursu jest Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego. Na terenie woj. warmińsko mazurskiego konkurs odbywa się pod patronatem Marszałka Województwa Warmińsko Mazurskiego oraz Warmińsko Mazurskiego Kuratora Oświaty. Wszystkie etapy konkursu w całym kraju mają identyczny przebieg, odbywają się w tym samym terminie. W województwie warmińsko mazurskim koordynatorem wojewódzkim jest Zespół Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich w Jerzwałdzie. Konkurs przebiega w dwóch częściach:
wojewódzkiej (I, II, III i IV etap) i ogólnopolskiej (V etap). CZĘŚĆ WOJEWÓDZKA Składa się z 4 etapów organizowanych przy udziale administracji parków krajobrazowych. 1 etap: szkolny rywalizują między sobą uczniowie w obrębie danej szkoły, 2 etap: gminny - między szkołami w obrębię danej gminy, 3 etap: parkowy pomiędzy szkołami reprezentującymi gminy w obrębie danego parku krajobrazowego, 4 etap: wojewódzki - pomiędzy szkołami reprezentującymi poszczególne parki krajobrazowe. W konkursie udział biorą czteroosobowe drużyny reprezentujące szkołę. Uczniowie muszą wykazać się wiedzą ogólnoprzyrodniczą, wiedzą z zakresu ochrony przyrody, środowiska oraz znajomością parków krajobrazowych w regionie i w Polsce. Do udziału w konkursie w skali województwa zaprosiliśmy dyrekcje parków krajobrazowych. W tym roku podobnie jak w latach ubiegłych swój udział zgłosiły: Welski Park Krajobrazowy, Mazurski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej, Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej. Obecnie odbyły się dwa pierwsze etapy konkursu. Etap wojewódzki odbędzie się 27 marca 2015r. zaś Finał ogólnopolski odbędzie się 26 maja 2015r. W I etapie konkursu udział wzięło 488 uczniów z 31 szkół gimnazjalnych z terenu 20 gmin. 3. Konkurs plastyczny skierowany do przedszkoli, uczniów ze szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych pt. Ryby naszych wód. Konkurs zrealizowany. Do siedziby Zespołu Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie napłynęło 576 prac z 34 placówek wychowawczych. Najwięcej prac przysłały: SP. Prabuty (68 prac), ZS. Dobrzyki (54 prace), Gimnazjum Durąg (51 prac), SP. nr 2 Iława (44prace), SP. nr 6 Ostróda (34 prace), SP. Frygnowo (30 prac), SP. Wikilec (27 prac), SP. Kamieniec (24 prace). Jury konkursu przyznało 28 nagród i 67 wyróżnień. 4. Konkurs pt. Stare cmentarze ginący element Warmii i Mazur skierowany do dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z powiatów: iławskiego, ostródzkiego, sztumskiego (gmina Stary Dzierzgoń). Konkurs zrealizowany. Na konkurs napłynęło 12 prac z pięciu szkół: - Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Gierzwałdzie, - Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Małdytach, - Szkoły Podstawowej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Zespole Szkół w Lipowie, - Gimnazjum im. Żołnierza Polskiego w Durągu, - Gimnazjum w Zespole Szkół w Pietrzwałdzie. Komisja konkursowa nagrodziła 12 prac i dwie wyróżniła. 3
Uczestnicy konkursów zostali poinformowani o sponsorach konkursu. Wszystkim uczestnikom konkursu oraz zaproszonym gościom, przekazano informację, że konkurs jest dofinansowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Informacja o dofinansowaniu konkursu umieszczona została na stronie www ZPK w Jerzwałdzie: www.pkwim.pl 1. Lista szkół biorąca udział w XX edycji Międzywojewódzkiego Konkursu Wiedzy Przyrodniczo Ekologicznej. 2. Protokół z I etapu XIV edycji Ogólnopolskiego Konkursu Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski. 3. Protokół z przyznania nagród w konkursie plastycznym Ryby naszych wód. 4. Protokół z przyznania nagród w konkursie Stare cmentarze ginący element Warmii i Mazur. II. Przygotowanie i wydanie biuletynu przyrodniczego Uroczysko skierowanego do dzieci i młodzieży. Zadanie polegało na przygotowaniu oraz wydaniu dwóch numerów kwartalnika skierowanego do dzieci i młodzieży pt. Uroczysko. Oba numery wydano w nakładzie po 1.000 sztuk każdy. Parametry wydanego kwartalnika: wielkość A4, druk: pełen kolor, 12 stron, zszywany. Kwartalnik został rozprowadzony do szkół poprzez Urzędy Gmin (zarządcy szkół) oraz bezpośrednio był rozwożony do szkół podczas wyjazdów służbowych pracowników Zespołu Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich. Materiały znajdujące się w Uroczysku, teksty, zdjęcia, rysunki, były przygotowywane w ramach zadania własnego pracowników ZPK w Jerzwałdzie, bądź dostarczane do redakcji bezpłatnie przez osoby spoza ZPK. Gazetka Uroczysko trafiła do ok. 90 placówek oświatowych, bibliotek. Oceniamy, że treści naszej gazety dotarły do ok. 8.000 osób z terenu Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego i Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich, oraz gmin położonych w sąsiedztwie obydwu Parków. Szkoły oraz uczniowie, aktywnie odpowiedzieli na konkursy zaproponowane w treści gazety, a dotyczące obserwacji przyrodniczych w różnych porach roku ( Konkurs Cztery Pory Roku ) oraz brali udział w rozwiązywaniu krzyżówek lub zagadek przyrodniczych. Nagradzano uczniów biorących udział w konkursach ogłaszanych w Uroczysku, nagrody dla zwycięzców rozsyłano pocztą. Informacja o dofinansowaniu druku gazetki Uroczysko przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku znajduje się w stopce gazetki, oraz na stronie www. pkwim.pl 1.Biuletyn Uroczysko, po 10 egzemplarzy każdego numeru. 4
III. Realizacja projektów, akcji i wydarzeń edukacyjnych. W ramach realizacji tego zadania Zespół Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie zorganizował i współorganizował następujące wydarzenia edukacyjne: - Jesienna Wędrówka Ptaków obserwacja migrujących ptaków w ramach projektu Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Zadanie było otwarte skierowane do zainteresowanych osób - dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych. Odbyło się 4.10.2014r. w Jerzwałdzie. W wydarzeniu udział wzięło 14 osób. - Rybołów ptak łączący ludzi projekt realizowany we współpracy z brytyjskim Towarzystwem Ornitologicznym. W ramach tego zadania zachęciliśmy Gimnazjum w Dobrzykach do współpracy ze stroną brytyjską. Szkoła zarejestrowała się na portalu poświęconym obserwacji tras wędrówek rybołowów z odbiornikami GPS. Pracownicy ZPK w Jerzwałdzie przeprowadzili pogadanki, warsztaty dotyczące rybołowa, przeprowadzono zajęcia terenowe poświęcone obserwacji ptaków szponiastych w terenie. W projekcie udział bierze 18 osób. - Wakacje w Parku. W ramach tego zadania zorganizowano: a. w okresie wakacyjnym zorganizowano w siedzibie ZPK w Jerzwałdzie pokazy naukowe dla dzieci i młodzieży pt. Fizyka dla smyka. W zajęciach udział wzięło 20 osób. b. Zorganizowano rajd rowerowy: Rowerem przez Park - rajd rowerowy dla uczniów ze szkół podstawowych z: Kamieńca, Lubnowych i Piotrkowa. Trasa rajdu biegła przez piękne Lasy Iławskie, każda z grup biorących udział w tym wydarzeniu jechała inną drogą. Na wyznaczonych trasach umieściliśmy dla każdej szkoły ukryte zadania do wykonania. W wycieczce udział wzięło 45 osób. Wycieczka odbyła się 13.09.2014r. c. Organizacja warsztatów dla nauczycieli. Zorganizowano 3 wydarzenia w tej kategorii: Warsztaty dla nauczycieli pt. Ptaki w edukacji wczesnoszkolnej. Warsztaty odbyły się 25.10.2014r., 15.11.2014r. i 06.12.2014r. W spotkaniach udział wzięło łącznie 90 nauczycieli. Uczestnicy wydarzeń edukacyjnych i warsztatów zostali poinformowani, że zadanie jest realizowane w ramach projektu dofinansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. 1. Lista obecności uczestników warsztatów dla nauczycieli. 2. Płyta CD. Dokumentacja fotograficzna wydarzeń. IV. Opracowanie tras do questingu oraz wydanie 8 kart do questów. Opracowane karty do questingu umożliwiają turystom samodzielne poznawanie wartości przyrodniczych i kulturowych Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego i Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. Dwa z ośmiu wydanych questów przygotowane są do samodzielnego poznawania roślin w ogrodzie dydaktycznym w Jerzwałdzie. Przygotowano 5 kart 5
na teren Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego i trzy na teren Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. Dodatkowo teren obydwu parków przybliżony został przez przygotowane trasy geocachingowe. Informacja o dofinansowaniu druku kart do questingu przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku znajduje się w stopce redakcyjnej karty. 1.Questy, 80 sztuk. Po 10 sztuk każdego tytułu. Osiągnięte niemierzalne efekty ekologiczne zadania: W wyniku realizacji powyższego zadania ZPKPI i WD w Jerzwałdzie osiągnął podstawowy cel jakim było podniesienie świadomości przyrodniczej, ekologicznej mieszkańców parków. Poszerzenie ich wiedzy na temat przyrody i wartości kulturowych parków. Stworzenie dobrej platformy komunikacyjnej pomiędzy zarządem parków a jego mieszkańcami. Budowanie grupy osób stale współpracującej z zarządem ZPK w Jerzwałdzie. W wyniku udziału w konkursach uczniowie zdobywali i pogłębiali wiedzę przyrodniczą, powstawało w nich poczucie ważności przyrody i terenów chronionych. Poprzez udział w konkursach uczniowie mieli możliwość wymiany swoich doświadczeń z uczniami z innych szkół, mogli poprzez swoje prace plastyczne i fotograficzne pokazać piękno terenów chronionych. Odnowiony ogród dydaktyczny jest miejscem prowadzonych zajęć przyrodniczych dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Ponadto jako teren otwarty służy społeczności lokalnej. Opracowane karty do questingu umożliwiają turystom samodzielne poznawanie wartości przyrodniczych i kulturowych Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego i Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. Osiągnięte wskaźniki realizacji zadania: 1. Odnowiono ogród dydaktyczny, znajdujący się przy siedzibie Zespołu Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie. Ogród ten założony został w 1996r. i pewne jego elementy wymagały naprawy i renowacji. W wyniku realizacji projektu, dokonano następujących prac: a. wymieniono folię w oczku wodnym i ponownie ukształtowano jego brzeg, b. utworzono małe zgłębienie z wodą, będące modelem torfowiska wysokiego, c. odnowiono skalniak, wrzosowisko, grządkę z ogrodem wiejskim, grządkę z ziołami - poprzez wymianę podłoża oraz dosadzenie roślin, d. wymieniono drewniane, zniszczone ogrodzenie otaczające ogród dydaktyczny na nowe. 2. Zorganizowana cztery konkursy dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Łącznie w konkursach organizowanych przez ZPK w Jerzwałdzie w ramach tego zadania w udział wzięło 1 444 uczniów, ze 105 placówek oświatowych. 6
3. Wydano dwa numery biuletynu przyrodniczego Uroczysko skierowanego do dzieci i młodzieży, nakładzie po 1000 sztuk, każdy numer. Gazetka trafiła do 90 placówek oświatowych, bibliotek, bezpośrednio do minimum 1000 osób, zaś poprzez oddziaływanie nauczycieli i pracę z całymi klasami szacujemy, że treści naszego czasopisma trafiają pośrednio do minimum 3 000 osób. 4. Przeprowadzono 7 wydarzeń edukacyjnych, w których bezpośrednio udział wzięło 187 osób. 5. Wydano osiem kart questów do przygotowanych tras na teren Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego i Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. Jerzwałd, 12.12.2014r. Sprawozdanie przygotowała Alina Rodziewicz kierownik Zespołu ZPK ds. dydaktyki 7