1/2005 2/2006 3/2007 4/2008 5/2009 6/2010 7/2011 8/2012 9/2013 10/2014 11/2015 12/2016 1/2018 2/2019 VI 2012 XII 2012 VI 2013 XII 2013 VI 2014 XII 2014 VI 2015 XII 2015 VI 2016 XII 2016 VI 2017 XII 2017 VI 2018 XII 2018 Polski Przemysł Rolno-Spożywczy Poprawa nastrojów w rolnictwie Na początku października GUS opublikował wyniki badania koniunktury gospodarstw rolnych. W drugim półroczu 2018 r.nastąpiła lekka poprawa nastrojów w rolnictwie Wyraźnie lepsze są również odczucia ankietowanych dot. sytuacji w pierwszej połowie 2019 r. W grudniu bardziej optymistycznie oceniono zarówno ogólną sytuację prowadzonych gospodarstw, jak również opłacalność produkcji oraz popyt na produkty rolne. Pesymizm pozostał jednak większy niż w roku 2017 i II poł. 2016 r. Gospodarstwa specjalizujące się w produkcji zwierzęcej korzystniej oceniały zmiany w II półroczu 2018 r. jak i bieżącą, grudniową, koniunkturę niż użytkownicy gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji roślinnej. Z kolei gospodarstwa ukierunkowane na produkcję roślinną z większym optymizmem patrzyły na zmiany w I półroczu 2019 r. Najmniej pesymistyczni w swoich ocenach byli użytkownicy gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 30 ha użytków rolnych. Indeks cen żywności FAO zmienił się jedynie nieznacznie w marcu 2019 r. i osiągnął średnio 167 punktów. Pozostał więc na poziomie najwyższym od sierpnia 2018 r. W marcu gwałtowny wzrost cen przetworów mlecznych oraz nieco wyższe notowania mięsa zostały zrównoważone przez spadające ceny zbóż, olejów roślinnych i cukru. W rezultacie ogólna wartość indeksu pozostała praktycznie niezmieniona od lutego br., ale ukształtowała się o 3,6% niżej (-6,2 pkt.) w porównaniu z analogicznym miesiącem ubiegłego roku. Pod koniec marca br. Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) opublikowała prognozę dla rynku zbóż w nowym sezonie 2019/2020. Według założeń światowa produkcja wyniesie 2 175 mln t i będzie wyższa o 2,4% w relacji do bieżącego roku gospodarczego oraz o 1,5% w porównaniu do sezonu 2017/2018. Pomimo większych zbiorów, podaż globalna może pozostać na niezmienionym poziomie, z uwagi na niższy, niż w latach poprzednich, stan zapasów początkowych. Przewidywany jest wzrost zużycia, czego rezultatem może być spadek zapasów końcowych o 5% w porównaniu do sezonu 2018/2019. Na obecnym etapie prognozy zbóż są obarczone dużą niepewnością. Jednak warto zauważyć, że wzrost produkcji może wywołać spadek cen zbóż w drugiej połowie 2019 r. Wysoką podwyżkę cen trzody chlewnej zanotowano w drugim tygodniu kwietnia. Średnia cena w opisywanym okresie wzrosła o 7% w relacji tygodniowej, do 5,80 zł/kg i była wyższa o 27% w relacji rocznej. Był tu już trzeci, z kolei, tak wysoki wzrost cen. W najbliższych miesiącach spodziewamy się utrzymania trendu wzrostowego, co będzie wynikało z czynników sezonowych ale też z kwestii o charakterze koniunkturalnym. Spodziewamy się więc, że jest to początek wzrostów cen, choć dynamika może ulec istotnemu zmniejszeniu. Niemniej obecny poziom jest znacznie powyżej (ok. 20%) średniej historycznej, przy uwględnieniu sezonowości na rynku wieprzowiny. Pod znakiem niższej podaży kształtuje się również sytuacja na rynku mleka. Niższy skup mleka w Unii Europejskiej, o czym pisaliśmy w poprzednim Agroskopie, wprost przekłada się na produkcję przetwórstwa. Z danych Eurostat wynika, że łączna unijna produkcja serów w 2018 r. wyniosła 9 296 tys. t i była zaledwie o 0,3% wyższa w relacji rocznej. Wzrost został osiągnięty dzięki pierwszemu półroczu. W drugiej połowie roku produkcja była już niższa r/r. Ten trend utrzymywał się na początku 2019 r. W ubiegłym roku odnotowano wzrost importu bananów do Polski. W ujęciu wolumenowym wyniósł on 560 tys. t i był wyższy o 3% niż rok wcześniej. Był to kolejny rok wzrostu przywozu tych owoców do Polski. Rosnący import wynika z jednej strony z coraz większej konsumpcji krajowej ale też z rosnącej aktywności polskich przedsiębiorstw w obszarze reeksportu do innych krajów Wspólnoty. W tym miesiącu: Kwestie horyzontalne 2 Owoce i Warzywa 6 Uprawy polowe 3 Kalendarz wydarzeń i publikacji 7 Mięso 4 Mleko 5 Raport został oparty na informacjach dostępnych do 23.04.2019 r. Saldo ocen sytuacji ogólnej gospodarstw rolnych XII 2018 (p. p.) 10 5 0-5 -10-15 -20-25 -30-35 najbliższe półrocze Źródło: GUS Santander Bank Polska Wskaźnik cen żywności FAO (średnia 2002-2004 = 100) 260 240 220 200 180 160 140 120 100 Źródło: FAO, Santander Bank Polska Departament Sektorów Strategicznych: al. Jana Pawła II 17, 00-854 Warszawa email: agro@santander.pl Strona www: santander.pl Grzegorz Rykaczewski analityk sektora rolno-spożywczego tel. 22 5341754 bieżąca sytuacja 1
Kwestie horyzontalne Poprawa nastrojów w rolnictwie Z badania koniunktury gospodarstw rolnych, przeprowadzonego przez GUS, wynika lekka poprawa nastrojów w rolnictwie w drugiej połowie 2018 r. Co ważne, wyraźnie lepsze były odczucia ankietowanych dot. sytuacji w pierwszej połowie 2019 r. W grudniu 2018 r. rolnicy bardziej optymistycznie ocenili zarówno ogólną sytuację prowadzonych gospodarstw, jak również opłacalność produkcji oraz popyt na produkty rolne. Nastroje były jednak gorsze niż w latach wcześniejszych (2017 i II poł. 2016 r.). Gospodarstwa specjalizujące się w produkcji zwierzęcej korzystniej oceniały zmiany w II półroczu 2018 r. jak i bieżącą, grudniową, koniunkturę niż użytkownicy gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji roślinnej. Z kolei gospodarstwa ukierunkowane na produkcję roślinną z większym optymizmem patrzyły na zmiany w I półroczu 2019 r. Najmniej pesymistyczni w swoich ocenach byli użytkownicy gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 30 ha użytków rolnych. W grudniu 2018 r. 8,6% ankietowanych oceniło swoją bieżącą sytuację jako dobrą. Był to poziom o 1,5 p. proc. wyższy od tego z połowy ubiegłego roku. Zmniejszył się znacznie odsetek rolników, oceniających bieżącą sytuację jako złą, jak na tę porę roku, wynosząc w grudniu 20,7% wobec 38,7% w czerwcu 2018 r. W rezultacie saldo odpowiedzi wyniosło -12,1 p. proc. - znacznie wyżej w relacji do poprzedniego badania (o 19,5 p.p.). Ocena sytuacji bieżącej była lepsza niż sytuacji ogólnej w całym drugim półroczu 2018 r. Co ważne, rolnicy spodziewali się poprawy koniunktury w pierwszym półroczu 2019 r. Saldo odpowiedzi ukształtowało się na poziomie -5,3 p. proc., wobec -22,6% w poprzedniej ankiecie. Najmniej pesymistyczne opinie wyrażali użytkownicy gospodarstw ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą, a w przypadku producentów mleka odnotowano przewagę opinii pozytywnych nad negatywnymi. Wśród gospodarstw o produkcji roślinnej najmniej pesymistyczni byli producenci warzyw gruntowych oraz ziemniaków. Najgorzej swoją sytuację ocenili rolnicy prowadzący plantacje drzew i krzewów owocowych oraz producenci trzody chlewnej. Oprócz sytuacji bieżącej gospodarstw rolnicy oceniali również bieżącą opłacalność produkcji. W grudniowym badaniu 14,4% ankietowanych uznało, że produkcja jest opłacalna. Odmiennego zdania było 28,6% uczestników badania. Saldo odpowiedzi wyniosło więc -14,2 pkt. proc., co było wynikiem znacznie lepszym niż pół roku wcześniej. Najmniej pesymistyczni w ocenie opłacalności produkcji rolniczej byli producenci specjalizujący się w produkcji mleka oraz drobiu nieśnego. Pozytywne opinie przeważały również u rolników prowadzących uprawy warzyw gruntowych i ziemniaków. Nadal utrzymywały się bardzo negatywne oceny opłacalności produkcji u rolników prowadzących plantacje drzew i krzewów owocowych oraz hodowców świń. W pierwszym półroczu 2019 r. przewaga rolników spodziewających się spadku opłacalności nad tymi, którzy spodziewali się poprawy wyniosła 9,7 p. proc. wobec 25,7 p.proc. pół roku wcześniej. W porównaniu do poprzedniej edycji rolnicy, którzy wzięli udział w ankiecie, byli nieco bardziej optymistyczni w swoich ocenach dotyczących bieżącego popytu na produkty rolne. 33,0% respondentów uznało, że popyt był poniżej oczekiwań. Było to o 6,0 p. proc. mniej niż w czerwcu 2018 r. Oczekujemy, że lepsze nastroje w rolnictwie będą sprzyjać planowaniu i realizacji inwestycji przez producentów rolnych. Mogą mieć też pozytywny wpływ na skalę bieżącej produkcji w gospodarstwach rolnych. Saldo ocen sytuacji ogólnej gospodarstw rolnych XII 2018 (p. p.) 10 0-10 -20-30 -40-50 VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 2018 ostatnie półrocze najbliższe półrocze bieżąca sytuacja Źródło: GUS Santander Bank Polska Odsetek odpowiedzi oceniających opłacalność produkcji rolniczej (%) oraz saldo odpowiedzi (p. proc.) 60% 20% 0% -14,8-11,4-9,5-4,3-4,4-24,3-33,5-30,2-19,4-2,5 5,3 2,5-21,6-14,2 VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 2018 Źródło: GUS, Santander Bank Polska Odsetek odpowiedzi oceniających popyt na produkty rolne (%) oraz saldo odpowiedzi (p. proc.) -19,0-20,5-38,8-31,4-34,9-48,7-49,2-44,6-38,6-27,2-20,9-22,6-36,8-29,2 60% 20% 0% Źródło: GUS, Santander Bank Polska opłacalnośc produkcji rolniczej produkcja opłacalna opłacalnośc produkcji rolniczej produkcja nieopłacalna opłacalnośc produkcji rolniczej saldo odpowiedzi VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 2018 popyt na produkty rolne powyżej oczekiwań popyt na produkty rolne poniżej oczekiwań popyt na produkty rolne saldo opowiedzi Czynniki sprzyjające rozwojowi gospodarstw rolnych XII 2018 100% 80% 60% 20% 0% ogółem do 2 ha 2-5 5-10 10-20 20-50 50-100 100 i więcej wsparcie unijne kredyty preferencyjne pozostałe korzystne ceny płodów rolnych umowy kontraktacyjne Źródło: GUS, Santander Bank Polska 2
Uprawy polowe Prognoza światowej produkcji zbóż w sezonie 2019/2020 Pod koniec marca br. Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) opublikowała prognozę dla rynku zbóż w nowym sezonie 2019/2020. Według założeń światowa produkcja wyniesie 2175 mln t i będzie wyższa o 2,4% w relacji do bieżącego roku gospodarczego oraz o 1,5% w porównaniu do sezonu 2017/2018. Oznaczałoby to zbiory wyższe o 50 mln t niż w sezonie 2018/2019 oraz wyższe o 33 mln t niż w sezonie 2017/2018. Według oczekiwań IGC światowe zbiory pszenicy wzrosną o 24 mln t (o 3/3% r/r) i osiągną 759 mln t. Globalna produkcja kukurydzy ma się zwiększyć o 10 mln t (o 0,9%), do poziomu 1 124 mln t. Dynamika wzrostu światowego zużycia zbóż ma być niższa niż produkcji, kształtując się na poziomie 1,6%. Co jednak warto podkreślić, sezon 2019/2020 ma być trzecim z kolei sezonem, kiedy zużycie będzie wyższe od globalnej produkcji. Zużycie bezpośrednie jest zakładane na poziomie 723 mln t (+ 1,6% r/r), paszowe ma wynieść 985 mln t (+ 1,2% r/r), zaś do przemysłu 375 mln t (+1,7% r/r). Łączne zużycie ma wzrosnąć do 2 204 mln t. Światowy bilans zbóż (mln t) 659 648 Światowy bilans pszenicy (mln t) 604 575 2 187 2 153 2 142 2 170 2 125 2 204 2 175 2 126 Według założeń, w nowym sezonie zużycie pszenicy wyniesie 752 mln t i będzie wyższe o 1,3% w porównaniu do bieżącego sezonu oraz o 1,1% w stosunku do roku 2017/2018. Konsumpcja kukurydzy jest oczekiwana na poziomie 1 162 mln t, tj. o 1,2% wyższym r/r. 248 271 264 270 Rezultatem przewagi łącznej konsumpcji nad łączną produkcją, ma być zmniejszenie globalnych końcowych zapasów zbóż do 575 mln t, a więc o 5% (29 mln t) w porównaniu do bieżącego sezonu. Według IGC będzie to skutek głównie sytuacji na rynku kukurydzy. O ile w przypadku pszenicy IGC oczekuje wzrostu zapasów do 270 mln t (+6 mln t), to już w przypadku kukurydzy zapasy końcowe mają się zmniejszyć do 266 mln t, tj. o 38 mln t r/r. Przewidywana dynamika spadku ma więc być wyższa niż w bieżącym sezonie. Spadek globalnych zapasów końcowych zbóż może wpływać ograniczająco na spadki cen w nowym sezonie 2019/2020. 757 763 735 742 759 752 735 741 Światowy bilans kukurydzy (mln t) Jak wskazuje IGC, w nowym sezonie oczekiwany jest wzrost światowego eksportu zbóż. W przypadku krajów będących największymi eksporterami eksport ma być wyższy o 1,3% (ok. 4 mln t), zaś łączny światowy eksport ma być wyższy o 0,3% (1,2 mln t). 365 338 305 266 Prognoza światowej światowej produkcji soi w sezonie 2019/2020 IGC przedstawiła również prognozy dot światowego rynku soi w sezonie 2019/2020. Według tych oczekiwań w kolejnym sezonie globalna produkcja ma pozostać na rekordowym poziomie z bieżącego roku gospodarczego, 359 mln t. Po uwględnieniu zapasów początkowych, podaż ma wynieść 410 mln t, tj. o 1,6% więcej (6 mln t ) niż na początku bieżącego sezonu 2018/2019. Łączne światowe wykorzystanie soi jest prognozowane na 359 mln t, czyli na poziomie produkcji. Ma być wyższe o 2,1% r/r. W rezultacie zapasy pod koniec sezonu zmniejszą się o 1,3%, tj. o ok. 1 mln t, do 51 mln t. Łączny światowy eksport jest przewidywany na poziomie 153,6 mln t, jedynie nieco powyżej roku ubiegłego. Większa ma być rola trzech największych eksporterów: Brazylli, Argentyny i Stanów Zjednoczonych. Łącznie w tych trzech krajach eksport ma wynieść 138,5 mln t, tj. o 10,4 mln t więcej niż przewidywania na rok gospodarczy 2018/2019. 1 132 1 091 1 114 1 148 1 162 1 091 1 118 1 124 Światowy bilans soi (mln t) 49 45 52 51 351 337 341 345 359 352 359 359 3
styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień Mięso Dalszy szybki wzrost cen trzody chlewnej Średnie tygodniowe ceny skupu trzody chlewnej (zł/kg) Przełom marca i kwietnia przyniósł przyspieszenie wzrostów cen trzody chlewnej. W ostatnim tygodniu marca, w zakładach monitorowanych przez Ministerstwo Rolnictwa, średnia cena wzrosła o 9% w relacji tygodniowej, do 4,91 zł/kg. Był to pierwszy tydzień w 2019 r., kiedy średnia cena była wyższa od zarejestrowanej w analogicznym tygodniu ubiegłego roku (o 7%). Z kolei w pierwszym tygodniu kwietnia za żywiec płacono przeciętnie 5,43 zł/kg, a więc o 11% więcej niż tydzień wcześniej oraz o 19% więcej w relacji rocznej. Kolejną wysoką podwyżkę zanotowano w drugim tygodniu bieżącego miesiąca. Średnia cena w opisywanym okresie wzrosła o kolejne 7%, do 5,80 zł/kg, i była wyższa o 27% w relacji rocznej. W najbliższych miesiącach spodziewamy się utrzymania tendencji wzrostowej, pod wpływem czynników sezonowych, czynników o charakterze koniunkturalnym oraz wynikających z sytuacji w Chinach (spadek produkcji). Spodziewamy się więc, że jest to początek wzrostów cen, choć dynamika może ulec istotnemu zmniejszeniu. Niemniej obecny poziom jest znacznie powyżej (ok. 20%) średniej historycznej, przy uwględnieniu sezonowości na rynku wieprzowiny. Zwyżka cen świń wprost wynika z wyższych cen mięsa wieprzowego. W drugiej połowie kwietnia średnia cena sprzedaży tusz wieprzowych w krajowych zakładach przetwórczych wyniosła 8,71 tys. zł/t i była wyższa o 10% w porównaniu do poprzedniego tygodnia oraz wyższa o 38% niż na początku 2019 r. Zakłady przetwórcze z jednej strony więcej muszą płacić za surowiec, ale z drugiej strony znacznie więcej otrzymują za sprzedane mięso. Wzrost eksportu mięsa wieprzowego W ciągu pierwszych dwóch miesięcy 2019 r. eksport mięsa wieprzowego z Polski, w ujęciu wolumenowym, wyniósł 96 tys. t i był o 13% wyższy w relacji rocznej. Pod względem wartości osiągnięto 156 mln euro, tj. o 2,3% więcej niż rok wcześniej. Znacznie wyższa dynamika wzrostu wolumenu niż wartości była wyrazem niskich cen w handlu zagranicznym na początku bieżącego roku. W opisywanym okresie jeszcze nie było widać poprawy sytuacji na rynku wieprzowiny, opisanej powyżej. Największym odbiorcą polskiej wieprzowiny były Włochy oraz Stany Zjednoczone. W ciągu pierwszych dwóch miesięcy br. do Włoch sprzedano 14,2 tys. t mięsa, czyli o 42% więcej niż rok wcześniej. Taka sama ilość trafiła na rynek amerykański. W tym przypadku wzrost wyniósł 19%. USA jest niezwykle ważnym rynkiem dla polskiej branży z uwagi na ceny płacone za asortyment mięsny. Średnia cena w sprzedaży do Stanów Zjednoczonych była wyższa o od średniej uzyskiwanej za wieprzowinę kierowaną na rynek unijny. Stąd niezwykle ważny jest dalszy kierunek rozmów między stroną polską i amerykańską w sprawie wymogu zwiększenia polskich kontroli mięsa wysyłanego do Stanów Zjednoczonych. Na jesieni 2018 r. Amerykanie wstrzymali odbiór polskiej wieprzowiny na prawie dwa tygodnie. Obecnie istnieje ryzyko, że sytuacja może się powtórzyć. Tutaj warto pamiętać, że wymogi dot. większej liczby kontroli nie są nowe i pochodzą z czasów kiedy USA uznały regionalizację ASF przy możliwości sprzedaży mięsa. W miesiącach I-II 2019 r. zanotowano wzrost sprzedaży m.in. do Niemiec, Czech, Węgier, Holandii, Wielkiej Brytanii. Mniej sprzedano na rynek słowacki. Sprzedaż poza UE rosła szybciej niż eksport na rynek Wspólnoty, jednak 70% wolumenu nieprzetworzonego mięsa wieprzowego zostało ulokowane na rynku unijnym. Było to o 2 p.p. mniej niż rok wcześniej. 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 Źródło: MRiRW, Santander Bank Polska Średnie miesięczne ceny sprzedaży tusz wieprzowych w zakładach (zł/t) 9 000 8 500 8 000 7 500 7 000 6 500 6 000 5 500 5 000 4 500 4 000 Źródło: MRiRW, Santander Bank Polska Eksport nieprzetworzonego mięsa wieprzowego Źródło: Eurostat, MinFin, Santander Bank Polska Struktura eksportu w ujęciu wolumenowym w okresie I-II 2019 Źródło: Eurostat, MinFin, Santander Bank Polska 2018 2019 I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 20182019 440 261 580 312 768 369 925 444 704 703 796 383 404 437 975 869 484 506 152 156 85 96 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 I-II I-II 2018 2019 wolumen (tys. t) wartość (mln euro) Pozostałe Węgry 5% Słowacja 6% Włochy 15% USA 15% Niemcy 14% Republika Czeska 6% 4
Mleko Niższa produkcja serów Niższy skup mleka w Unii Europejskiej, o czym pisaliśmy w poprzednim Agroskopie, wprost przekłada się na produkcję przetwórstwa mleka. Z danych Eurostat wynika, że łączna unijna produkcja serów w 2018 r. wyniosła 9 296 tys. t i była zaledwie o 0,3% wyższa w relacji rocznej. Wzrost został osiągnięty dzięki pierwszemu półroczu. W drugiej połowie roku produkcja była już niższa r/r. Ten trend utrzymał się na początku 2019 r. W pierwszych dwóch miesiącach br. w unijnych zakładach mleczarskich wyprodukowano 1 493 tys. t serów, tj. o 0,6% mniej w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku. W Polsce w 2018 r. zanotowano wzrost produkcji o 1,9% r/r. Jak wynika z danych Eurostat, w omawianym okresie, w średnich i dużych przedsiębiorstwach wyprodukowano łącznie 865 tys. t serów. Co istotne, zarówno w pierwszej jak i drugiej połowie roku zanotowano wzrost produkcji. Wprawdzie dynamika w III i IV kw. mocno wyhamowała, jednak został utrzymany trend wzrostowy. Początek 2019 r. przyniósł spadek produkcji serów w Polsce. Łącznie w krajowych zakładach wyprodukowano 139 tys. t serów. Dynamika roczna była nieco wyższa niż średnio w UE-28 wynosząc -1,7%. Pomimo nieco szybszego tempa spadku zarejestrowanego w kraju, udział Polski w unijnej produkcji w miesiącach styczeń luty br. pozostał na poziomie z 2018 r., tj. 9,3%. Niższa produkcja znajduje swoje odzwierciedlenie w poziomie cen, który pozostaje historycznie wysoki. W I kw. br. średnia cena sprzedaży sera Gouda w UE-28 wyniosła 310 euro/100 kg i była wyższa o 4% w relacji rocznej. Średnia cena sprzedaży w krajowych zakładach przetwórczych w okresie styczeń marzec wyniosła 309 euro/100 kg i była wyższa o 5% w porównaniu do analogicznych miesięcy 2018 r. oraz pełnego mleka w proszku W przypadku proszków tłustego mleka i śmietanki również został odnotowany spadek produkcji, jednak wynika on nie tyle z niższej produkcji mleka, co ze spadku opłacalności sprzedaży - szczególnie PMP - na rynku światowym, obserwowanej w ostatnim roku. Łączna unijna produkcja w 2018 r. wyniosła 669 tys. t i była o 5,4% niższa w relacji rocznej. W pierwszym półroczu produkcja proszków obniżyła się o 5% r/r. W drugiej połowie ubiegłego roku dynamika zwiększyła się do -5,9% r/r. Trend spadkowy utrzymał się na początku 2019 r. W pierwszych dwóch miesiącach br. w unijnych zakładach mleczarskich wyprodukowano 112 tys. t proszków tłustego mleka i śmietanki, tj. o 9% mniej w porównaniu do analogicznego okresu 2018 r. W Polsce w 2018 r. trend był odwrotny i zanotowano wzrost produkcji. W omawianym okresie, w średnich i dużych przedsiębiorstwach wyprodukowano łącznie 30 tys. t proszków tłustego mleka i śmietanki. Jeszcze w pierwszej połowie odnotowano 2-procentowy spadek produkcji, ale już kolejne sześć miesięcy przyniosło istotny wzrost, na poziomie 25%. Łączna produkcja w 2018 r. była wyższa o 10% w relacji rocznej. Początek 2019 r. przyniósł dalszy wzrost. Łącznie w krajowych zakładach wyprodukowano 6 tys. t wskazanego asortymentu, tj. o 8% więcej niż w tym samym okresie 2018 r. W rezultacie powyższego udział Polski w unijnej produkcji w miesiącach styczeń luty br. zwiększył się do 5,2%, wobec 4,3% rok wcześniej. Pierwszy kwartał przyniósł wzrost cen w relacji rocznej. Średnia cena PMP na rynku unijnym była wyższa o 9% r/r. W Polsce zakłady przetwórcze sprzedawały PMP przeciętnie o 6% drożej r/r. Unijna produkcja sera z mleka krowiego (tys. t) 813 819 793 776 764 769 775 772 758 765 780 815 832 783 785 779 788 777 779 709 752 721 732 758 747 714-7,3% 14,6% -5,4% 6,5% 2,7% -0,3% -5,3% -4,4% Średnie ceny sprzedaży sera Gouda (euro/100 kg) 450 400 350 300 250 200 150 Źródło: DG Agri, Santander Bank Polska Unijna produkcja proszków tłustego mleka i śmietanki (tys. t) Średnie ceny sprzedaży PMP (euro/ 100 kg) 400 350 300 250 200 150 Źródło: DG Agri, Santander Bank Polska 2,5% 3,8% -1,4% -1,8% Produkcja (tys. t) 13,0% 5,5% -3,2% -7,6% -6,7% 0,8% -0,5% zmiana m/m 7,2% 4,2% -3,4% -1,4% -6,0% -8,3% I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Polska UE-28 67 58 62 60 64 59 53 51 53 59 59 62 62 60 58 60 57 54 56 50 51 55 47 59 58 54-14,2% 7,5% 5,5% -2,6% 4,4% -8,2% -9,4% 10,2% -3,5% 0,1% 4,9% 1,0% Produkcja (tys. t) -3,1% -4,8% -3,5% 2,6% 4,7% -6,0% -11,6% zmiana m/m 7,3% 2,7% 24,8% -1,4% -7,8% -13,8% I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Polska EU-28 5
Owoce i warzywa Rośnie spożycie i reeksport bananów Import bananów do Polski W ubiegłym roku odnotowano wzrost importu bananów do Polski. Z danych Eurostat wynika, że w ujęciu wolumenowym wyniósł on 560 tys. t i był wyższy o 3% niż rok wcześniej. Był to kolejny rok wzrostu przywozu tych owoców do Polski. 184,8 213,0 206,6 204,1 258,6 253,3 W ubiegłym roku wolumen importu był wyższy o 127% od zarejestrowanego w roku 2012. Największym dostawcą bananów do Polski był Ekwador. W 2018 r. z tego kraju sprowadzono do Polski 152 tys. t, co stanowiło 33% łącznego importu tych owoców. Drugim pozaunijnym dostawcą była Kolumbia, która sprzedała 85 tys. t, co dało 18-procentowy udział. Pozostali ważni dostawcy do Polski byli już państwami unijnymi, które reeksportują owoce. Ogółem 54% bananów, które trafiły na nasz rynek w 2018 r. zostały przywiezione z innych krajów unijnych. Holandia sprzedała do Polski 109 tys. t, tj. 24% łącznego importu. Belgia dostarczyła 59 tys. t, czyli 13% importu, zaś Niemcy 23 tys. t, osiągając udział na poziomie 5%. Rosnący import wynika z dwóch czynników. Z jednej strony jest to coraz większa konsumpcja krajowa. Jak wynika z obliczeń IERiGŻ, jeszcze w 2012 r. bilansowe spożycie bananów wynosiło 4,8 kg/osobę rocznie. W całym 2017 r. statystyczny Polak zjadł już 7,9 kg tych owoców, a więc o 65% więcej niż pięć lat wcześniej. Na podstawie danych o imporcie oraz eksporcie, szacujemy iż w 2018 r. krajowa konsumpcja była zbliżona do poziomu z roku 2017, a więc pozostała wysoko. Drugim ważnym generatorem popytu na importowane banany jest rosnąca aktywności polskich przedsiębiorstw w obszarze reeksportu do innych krajów Wspólnoty. W ubiegłym roku wolumen polskiego eksportu bananów zwiększył się o 30% w relacji rocznej, do 75 tys. t. Był to poziom wyższy o 300% od zarejestrowanego w 2012 r. Średnioroczny wskaźnik wzrostu w latach 2012-2018 wyniósł aż 26%. Eksport z Polski trafia głównie do krajów Europy Środkowo- Wschodniej. Największym odbiorcą w 2018 r. była Rumunia, gdzie sprzedano 27 tys. t, czyli 36% łącznego eksportu. Na rynek czeski trafiło 16 tys. t, czyli 21%. Trzecim najważniejszym rynkiem zbytu była Łotwa, gdzie sprzedano 13 tys. t, tj. 18% eksportu bananów. W rezultacie powyższego powoli rośnie udział Polski w wewnątrzunijnym handlu bananami. W 2018 r. wyniósł 2,5% wobec 0,8% w roku 2012. Wzrost zapotrzebowania na soki pomarańczowe Rosnący popyt na koncentraty soków pomarańczowych ze strony krajowego przetwórstwa przekłada się na wzrost importu. W 2018 r. do Polski przywieziono 65 tys. t soku, tj. o 12% więcej niż rok wcześniej oraz prawie dwukrotnie więcej niż w roku 2012. Co ważne, ostatnie pięć lat było okresem nieprzerwanego wzrostu importu tego asortymentu. Trend opisany wyżej nie powinien dziwić, zważywszy, że pitne soki pomarańczowe są, po jabłkowych, nachętniej spożywane przez rodzimego konsumenta. 98% wolumenu zaimportowanego soku pomarańczowego trafiło na polski rynek z innych krajów unijnych. W strukturze dostaw dominują dwa kraje: Holandia oraz Niemcy, które w 2018 r. sprzedały na polski rynek odpowiednio 29 tys. t oraz 11 tys. t. Łączny udział tych dwóch państw w imporcie wyniósł 61%. Na trzecim miejscu znajdowała się Belgia, skąd trafiło 9 tys. t., czyli 14,4% przywozu. Sprzedaż z Belgii do Polski w ostatnim roku zwiększyła się o 60%. Na dalszych miejscach znajdowały się państwa, które odpowiadają za europejską produkcją pomarańczy, czyli Hiszpania, Włochy, Grecja. Bezpośrednio spoza Unii, do polskiego przetwórstwa trafiło jedynie 1,3 tys. t soku, czyli ok. 2% importu. 119,3 201,6 Reeksport bananów z Polski Import koncentratu soku pomarańczowego do Polski Struktura importu soku pomarańczowego w 2018 r. 299,3 321,2 321,3 337,7 445,6 459,5 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 14,3 11,5 Wolumen (tys. t) 15,1 17,4 18,8 15,1 19,7 21,9 Wartość (mln euro) 28,0 37,8 45,4 58,1 54,5 75,3 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 59,6 58,8 35,0 39,9 Wolumen (tys. t) 69,7 49,1 75,4 72,5 Wartość (mln euro) 82,9 53,8 55,5 58,1 99,4 65,3 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Hiszpania 7,7% wolumen (tys. t) pozostałe 12,2% Austria 4,5% Belgia 14,4% Niemcy 17,3% wartość (mln euro) Holandia 43,9% 6
Kalendarz wydarzeń i publikacji Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek 15 kwietnia 16 17 18 19 GUS: Ceny skupu (III) 22 23 24 25 29 30 GUS: Przezimowanie upraw 1 maja 2 26 GUS: Gospodarka morska 2018 GUS: Nakłady i wyniki przemysłu 2018 3 6 7 8 9 FAO: Indeks cen żywności (III) 10 13 14 15 GUS: CPI (IV) 16 17 GUS: Wyniki finansowe przedsiębiorstw 2018 Źródła: GUS, NBP, Ministerstwo Finansów, ARiMR, KOWR Niniejsze opracowanie, oparte na informacjach dostępnych do 23.04.2019 r. zostało przygotowane przez: DEPARTAMENT SEKTORÓW STRATEGICZNYCH al. Jana Pawła II 17, 00-854 Warszawa CENTRA BANKOWOŚCI KORPORACYJNEJ SANTANDER BANK POLSKA Białystok tel. 85 740 91 22 Bydgoszcz tel. 52 326 86 38 Gdańsk tel. 58 511 40 29 Katowice tel. 32 208 08 03 Kraków tel. 12 424 10 46 Lublin tel. 81 528 72 51 Łódź tel. 42 677 97 69, 42 677 97 67 Poznań tel. 61 856 51 33 Rzeszów tel. 17 850 31 30 Szczecin tel. 91 407 54 85 Warszawa tel. 22 586 81 11 Wrocław tel. 71 370 11 01 Niniejsza publikacja przygotowana przez Santander Bank Polska S.A. ma charakter wyłącznie informacyjny. Informacje przedstawione w niniejszej publikacji nie mają charakteru porad inwestycyjnych ani doradztwa. Podjęto wszelkie możliwe starania w celu zapewnienia, że informacje zawarte w tej publikacji nie są nieprawdziwe i nie wprowadzają w błąd, jednakże Bank nie gwarantuje dokładności i kompletności tych informacji oraz nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie tych informacji oraz straty, które mogły w konsekwencji tego wyniknąć. Prognozy ani dane odnoszące się do przeszłości nie stanowią gwarancji przyszłych cen surowców rolnych lub wyników finansowych. W przypadku tej publikacji zastrzeżone jest prawo autorskie oraz obowiązuje ochrona praw do baz danych. W sprawie dodatkowych informacji, dostępnych na życzenie, prosimy kontaktować się z: Santander Bank Polska S.A., Departament Sektorów Strategicznych, Al. Jana Pawła II 17, 00-854 Warszawa, Polska, telefon 22 534 1754 (koszt wg cennika operatora), e-mail: agro@santander.pl, www.santander.pl 7