Psychodermatologia jest stosunkowo młod gałęzi medycyny, która łczy takie dziedziny nauki jak psychologia, dermatologia, psychiatria, kosmetologia. Pierwsze badania dotycz ce psychologicznych przyczyn powstawania chorób skóry, pojawiły się na wiecie już w latach 70-tych, jednak zainteresowanie tym obszarem zmniejszyło się wraz z rozwojem badań na poziomie komórkowym. Obecnie zagadnienia zwi zane z psychodermatologi ciesz się coraz większym zainteresowaniem w ród dermatologów, psychologów i psychiatrów. Zapewne wi że się to z coraz większ liczb badań wskazuj cych na istotne zwi zki między psychik a przebiegiem chorób skóry, w tym w szczególno ci łuszczycy. Niezaprzeczalnym jest fakt, iż przewlekłe choroby skóry stanowi Ź ródło poważnych problemów psychologicznych w ród pacjentów, jak również niezaprzeczalny jest wpływ czynników psychologicznych na zaostrzanie się występuj cych objawów. 1 / 6
Psychodermatolgia na wiecie Zarówno w Europie jak i w Stanach Zjednoczonych istnieje kilka instytucji i towarzystw, które skupiaj w swoich szeregach specjalistów tych trzech, pozornie odległych dziecin medycyny. W Europie zagadnieniem pscyhodermatlogii zajmuj się European Society form Deramtology and Psychiatry (ESD&P; http://www.psy chodermatology.net/ ) a także European Academy Of Dermatology and Venerology (EADV; http://www.eadv.org/ ). Natomiast w Stanach organizacj skupiaj c osoby zainteresowane psychodermatologi jest Association for Psychocutaneous Medicine of North America (3). Celem działania powyższych organizacji jest szerzenie wiedzy dotycz cej psychologicznych aspektów przewlekłych chorób skóry poprzez organizowanie spotkań, kongresów, konferencji. Psychodermatologia w Polsce Można powiedzieć, że psychodermatolgia w Polsce, dopiero raczkuje. Choć pojawia się coraz więcej publikacji dotyczcych psychologicznych problemów oraz sposobów pomocy psychologicznej dla osób z chorobami skóry (łuszczyc, atopowym zapaleniem skóry, tr dzikiem) znalezienie specjalisty z tej dziedziny jest naprawdę trudne. Z jednej strony powodem tego stanu rzeczy jest podej cie czę ci 2 / 6
rodowiska lekarskiego, które nie zawsze docenia siłę psychiki w powstawaniu i nawrotach choroby, z drugiej strony często sami pacjenci nie dopuszczaj do siebie my li, czy też nie maj wiadomo ci tego jak ważn rolę w radzeniu sobie z chorob odgrywa ich psychika. W zwi zku z tym często sugestię czy też poradę lekarza aby skorzystać z pomocy psychologa traktuj jako atak, czuj się oburzeni i zdegustowani tak propozycj. O tym jak niewielkie było dotychczas zainteresowanie t dziecin medycyny w Polsce wiadcz y nie tylko, do ć jeszcze ubogie pi miennictwo, ale również fakt, iż pierwsza jednostka badawcza w tym zakresie powstała w Polsce dopiero w marcu 2008 roku. Mowa tu o prowadzonym przez prof. Annę Zalewsk -Janowsk Zakładzie Psychodermatologii na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Jak sama pani profesor mówi: To pierwsza na wiecie samodzielna jednostka naukowa zajmuj ca się problemami psychologicznymi przewlekłych chorób skóry (2) 3 / 6
Niewtpliwie powstanie takiej jednostki, przyczyni się do poszerzania wiedzy w omawianym zakresie w ród rodowisk lekarskich, psychologicznych, psychiatrycznych. Miejmy nadzieję, iż poszerzanie wiadomoci rodowisk medycznych, prowadzenie badań oraz dostępno ć fachowej wiedzy przyczyni się do większego zainteresowania tym tematem, a co za tym idzie zwiększeniem dostępno ci do pomocy psychologicznej dla pacjentów cierpi cych na przewlekłe choroby skóry. Zdaje się być nieuniknionym rozwój w zakresie poł czenia standardowego leczenia z pomoc psychologiczn, zwłaszcza w obliczu badań które pokazuję iż ok. 9-46% osób z przewlekłymi chorobami skóry ujawnia problemy natury psychologicznej (1). W tej grupie znajduj się zarówno doro li jak i dzieci, a także rodziny pacjentów, które nie potrafi sobie radzić z chorob najbliższych. Do najczęciej występujcych zaburzeń natury psychologicznej zaliczamy: - zaburzenia depresyjne - zaburzenia obsesyjno kompulsywne - fobie społeczn - zaburzenia adaptacyjne Klasyfikacja zaburzeń psychodermatologicnzych W literaturze przedmiotu zaburzenia psychodermatologiczne zostały podzielone na 3 grupy: - zaburzenia psychofizjologiczne - jest to ta grupa chorób, w których stres jest czynnikiem 4 / 6
zaostrzaj cym przebieg choroby np. łuszczyca, atopowe zapalnie skóry, trdzik - pierwotne zaburzenia psychiczne dotycz chorób gdzie problem psychiatryczny ukazuje się w chorobie skóry - wtórne zaburzenia psychiczne spektrum zaburzeń jak depresja, fobia społeczna, które rozwijaj się jako efekt wtóry występowania przewlekłej choroby skóry np. łuszczycy, atopowego zapalenia skóry, tr dziku Posumowanie Psychodermatologia to niewtpliwe nowa szansa walki z chorob dla pacjentów cierpicych na przewlekłe choroby skóry w tym pacjentów łuszczycowych. Dzięki coraz większemu zainteresowaniu rodowisk naukowych, szerzeniu wiedzy oraz budowania wiadomo ci w ród lekarzy, psychiatrów, psychologów jest szansa, iż psychika zacznie być bardziej doceniana w walce z chor, a co za tym idzie poprawi się dostępno ć tej formy pomocy dla wszystkich pacjentów, którzy chcieliby z niej skorzystać. Konieczne wydaje się również edukowanie społeczeństwa w zakresie wiedzy o chorobie, na któr zgodnie z danymi szacunkowymi choruje 2 4 % populacji. Szacuje się, iż w Polsce liczba osób dotkniętych t chorob to ok. 800 000. Kwestia edukacji społeczeństwa jest ważna, ponieważ u wielu chorych występuj trudno ci zwi zane z funkcjonowaniem społecznym, izolacj czy odrzuceniem ze strony osób zdrowych. Z kolei wszelkie nieprzyjazne zachowania, wypowiedzi czy też reakcje społeczeństwa, wynikaj 5 / 6
z niewiedzy na temat przewlekłych chorób skóry, w tym łuszczycy. Niewiedza powoduje strach, a strach prowadzi do reakcji obronnych, w tym przypadku do unikania kontaktów z osobami chorymi. Tylko dzięki edukacji, obalaniu mitów i stereotypów zwi zanych z chorob jak jest łuszczyca oraz inne dolegliwo ci skórne, będziemy mogli sprawić, iż cierpi cy na ni ludzi nie będ piętnowani, stygmatyzowani i odrzucani społecznie z powodu swojej choroby. Bibliografia: 1. W. Barańska Rybak; R. Nowicki; K. Jakuszowiak; W.J. Cubała: Psychodermtalogia nowa dziecina medycyny ; Przewodnik Lekarski 2005, 1, 50-55 2. 2009-11-05, Gazeta Wyboracza, Wysokie obcasy Cała w nerwach wywiad z prof. Ann Zalewsk Janowsk Szepietowski J., Pacan P. Dermatozy wymagajce pomocy psychiatryczno - psychologicznej (Dermatoses requiring psychiatro-psychological advice), Advances in Clinical and Experimental Medicine 2001, 10, 3 Suppl. 1, 25-28 6 / 6