EGZAMIN MATURALNY 2013

Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2013 WIEDZA O SPO ECZE STWIE POZIOM ROZSZERZONY Kryteria oceniania MAJ 2013

2 Cz I. Zadanie 1. (0 2) Obszar standardów A. 1. Kaszubi 2. Niemcy 3. Muzu manie Opis wymaga Korzystanie ze róde informacji o yciu spo ecznym tabela na podstawie bada opinii publicznej (II.P.2) Wiadomo ci: zagadnienia narodowo ciowe, struktura spo ecze stwa polskiego (I.P.3 / I.P.2) 1 p. za wskazanie trzech poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych B. cztery spo ród: l zacy Rumuni Kaszubi Wietnamczycy Muzu manie 1 p. za wskazanie czterech poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych Zadanie 2. (0 1) Wiadomo ci i rozumienie Instytucje ycia spo ecznego, procesy spo eczne (I.P.1 / I.R.1) A. fa sz B. prawda C. fa sz 1 p. za wskazanie trzech poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych Zadanie 3. (0 1) Korzystanie ze róde informacji o yciu spo ecznym i politycznym fotografie i opisy (II.P.2) Wiadomo ci: spo ecze stwo obywatelskie, zagro enia dla demokracji (I.P.8 / I.R.6)

A. Martin Luther King B. Jacek Kuro 1 p. za podanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, podanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych elementów Zadanie 4. (0 1) 3 Czytanie ze zrozumieniem przepisów prawnych fragmenty Konstytucji RP (II.P.7) Wiadomo ci: organy w adzy Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.7) A. suwerenno narodu B. praworz dno C. pluralizm polityczny 1 p. za przyporz dkowanie trzech poprawnych 0 p. za brak, niepoprawne przyporz dkowanie elementu lub elementów Zadanie 5. (0 2) Wiadomo ci i rozumienie Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej, formy uczestnictwa obywateli w yciu publicznym (I.P.7 / I.P.8) A. Sejm B. Prezydent Rzeczypospolitej (Prezydent RP) C. Pa stwowa Komisja Wyborcza D. S d Najwy szy 2 p. za podanie czterech poprawnych 1 p. za podanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, podanie wi cej ni dwóch niepoprawnych Zadanie 6. (0 2) Korzystanie ze róde informacji o yciu politycznym mapa polityczna Europy i opisy (II.P.2) Wiadomo ci: modele ustrojowe pa stw demokratycznych wspó czesne formy pa stw (I.R.5 / I.R.4) A. Francja (Republika Francuska), 3 B. Hiszpania (Królestwo Hiszpanii), 2 C. Austria (Republika Austrii), 6

4 2 p. za podanie trzech poprawnych nazw pa stw wraz z ich numerami na mapie 1 p. za podanie dwóch poprawnych nazw pa stw wraz z i ich numerami na mapie lub za podanie trzech poprawnych nazw pa stw 0 p. za brak, podanie niepoprawnych nazw pa stw wraz z ich numerami na mapie Zadanie 7. (0 1) Wiadomo ci i rozumienie ród a prawa i zasady tworzenia prawa w Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.9 / I.R.8) D. 1 p. za zaznaczenie poprawnej 0 p. za brak, zaznaczenie niepoprawnej lub wi cej ni jednej Zadanie 8. (0 1) Wiadomo ci i rozumienie Organy w adzy Rzeczypospolitej Polskiej i ich funkcjonowanie (I.R.7 / I.P.7) A. prawda B. fa sz C. fa sz 1 p. za wskazanie trzech poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych Zadanie 9. (0 1) Wiadomo ci i rozumienie Samorz d terytorialny w Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.7) A. zarz d województwa B. marsza ek województwa 1 p. za podanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, podanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych elementów Zadanie 10. (0 1) Wiadomo ci i rozumienie Organy w adzy Rzeczypospolitej Polskiej wymiar sprawiedliwo ci (I.P.10 / I.P.7) A. S d Najwy szy B. s d rejonowy

1 p. za podanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, podanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych elementów Zadanie 11. (0 2) Wiadomo ci i rozumienie Dziedziny prawa, elementy prawa cywilnego (I.P.9 / I.R.10) 5 A. pozew B. powód C. pozwany 2 p. za podanie trzech poprawnych 1 p. za podanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, podanie niepoprawnych Zadanie 12. (0 1) Korzystanie ze róde informacji o yciu spo ecznym i politycznym opisy (II.P.2) Wiadomo ci: wyzwania i problemy wspó czesnego wiata (I.R.13 / I.P.16) A. globalizacja B. afrykanizacja C. ba kanizacja 1 p. za przyporz dkowanie trzech poprawnych 0 p. za brak, niepoprawne przyporz dkowanie elementu lub elementów Zadanie 13. (0 1) Korzystanie ze róde informacji o yciu spo ecznym i politycznym logo i opisy (II.P.2) Wiadomo ci: wyzwania wspó czesnego wiata, organizacje mi dzynarodowe (I.R.13 / I.P.15) A. Mi dzynarodowa Organizacja Pracy B. wiatowa Organizacja Zdrowia 1 p. za podanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, podanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych elementów

6 Zadanie 14. (0 2) A. Egipt (Arabska Republika Egiptu), 1 B. Libia, 7 Korzystanie ze róde informacji o yciu politycznym mapa polityczna Afryki i opisy (II.P.2) Wiadomo ci: wyzwania i problemy wspó czesnego wiata (I.R.13 / I.P.16) 2 p. za podanie dwóch poprawnych nazw pa stw wraz z ich numerami na mapie 1 p. za podanie jednej poprawnej nazwy pa stwa wraz z jego numerem na mapie lub za podanie dwóch poprawnych nazw pa stw 0 p. za brak, podanie niepoprawnych nazw pa stw wraz z ich numerami na mapie Zadanie 15. (0 1) Lokalizacja wa nych wydarze w czasie (II.P.4) B. O D. P Wiadomo ci: Polska w Europie, polska polityka zagraniczna (I.P.13 / I.R.12) 1 p. za podanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, podanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych elementów Cz II. Zadanie 16. (0 1) Czytanie ze zrozumieniem przepisów prawnych fragmenty ustawy (II.P.7) Wiadomo ci: I generacja praw cz owieka, formy uczestnictwa obywateli w yciu publicznym (I.R.9 / I.P.7) Przyk ad poprawnej : co najmniej 15 osób zwo ane w celu wspólnych obrad dost pne dla nieokre lonych imiennie osób zg oszone w urz dzie gminy 1 p. za wskazanie czterech poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych

Zadanie 17. (0 2) Korzystanie ze róde informacji o yciu politycznym, czytanie ze zrozumieniem orzecznictwa (II.P.2 / II.P.7) Wiadomo ci: tworzenie i egzekwowanie prawa, trybuna y (I.R.8 / I.P.10) 7 Przyk ad poprawnej : A. Spowodowa o usuni cie s owa zgromadzenia z art. 65 Ustawy Prawo o ruchu drogowym. 1 p. za wskazanie poprawnej 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnej B. Zgromadzenia stanowi zasadniczy element demokratycznej opinii publicznej, umo liwiaj c obywatelom krytyk i protest oraz wp yw na procesy polityczne. Obawa przed naruszeniem porz dku publicznego nie mo e prowadzi do pozbawienia prawa do zorganizowania zgromadzenia. Wolno zgromadze nie mo e podlega takiej samej reglamentacji, jak imprezy neutralne politycznie. 1 p. za wskazanie trzech poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu lub niepoprawnych Zadanie 18. (0 1) Korzystanie ze róde informacji o yciu politycznym wykres (II.P.2) Wiadomo ci: formy uczestnictwa obywateli w yciu publicznym, zagro enia dla demokracji (I.P.8 / I.R.6) A. wybory prezydenckie B. jedno spo ród: referendum wybory do Parlamentu Europejskiego 1 p. za podanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, podanie niepoprawnego elementu b d niepoprawnych elementów Zadanie 19. (0 1) Czytanie ze zrozumieniem przepisów prawnych fragmenty ustawy (II.P.7) Wiadomo ci: I generacja praw cz owieka, elementy prawa karnego (I.R.9 / I.R.10)

8 obra anie uczu religijnych innych osób przez publiczne zniewa anie przedmiotów czci religijnej lub miejsca przeznaczonego do publicznego wykonywania obrz dów religijnych pomówienie innej osoby o takie post powanie lub w a ciwo ci, które mog poni y j w opinii publicznej lub narazi na utrat zaufania 1 p. za wskazanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu b d niepoprawnych Zadanie 20. (0 2) Korzystanie ze róde informacji o yciu spo ecznym i politycznym, krytyczna analiza materia ów ród owych tekst publicystyczny i wywiad (II.P.2 / II.R.1) Wiadomo ci: wyzwania wspó czesno ci, zjednoczona Europa bariery rozwoju (I.R.13 / I.R.11) Poprawna odpowied A.: korupcja klientelizm 1 p. za wskazanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu b d niepoprawnych Przyk ad poprawnej B.: wzrost podatków likwidacja miejsc pracy w sektorze publicznym 1 p. za wskazanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu b d niepoprawnych Zadanie 21. (0 1) Korzystanie ze róde informacji o yciu politycznym tabela na podstawie bada opinii publicznej (II.P.2) Wiadomo ci: kultura polityczna, funkcjonowanie Unii Europejskiej, zjednoczona Europa szanse i bariery rozwoju (I.P.6 / I.P.14 / I.R.11) A., D. 1 p. za wskazanie dwóch poprawnych 0 p. za brak, wskazanie niepoprawnego elementu b d niepoprawnych lub wskazanie wi cej ni dwóch

Zadanie 22. (0 1) Korzystanie ze róde informacji o yciu politycznym tekst popularnonaukowy, selekcja faktów (II.P.2 / II.P.1) Wiadomo ci: zjednoczona Europa szanse i bariery rozwoju (I.R.11) 9 koncepcja funkcjonalizm uzasadnienie, dwa spo ród: utworzono EWWiS (wszed w ycie traktat paryski) utworzono EWG (wszed w ycie traktat rzymski dotycz cy EWG) utworzono EuroAtom (wszed w ycie traktat rzymski dotycz cy EuroAtomu) utworzenie EWO zako czy o si niepowodzeniem utworzenie EWP zako czy o si niepowodzeniem 1 p. za podanie trzech poprawnych 0 p. za brak, podanie niepoprawnego elementu b d niepoprawnych elementów Zadanie 23. (0 1) Korzystanie ze róde informacji o yciu politycznym tekst publicystyczny (II.P.2) Wiadomo ci: zjednoczona Europa szanse i bariery rozwoju (I.R.11) Przyk ad poprawnej : Syndrom postkolonialnego hegemona dotyczy Francji i Niemiec w UE. Jest zwi zany z tym, e pa stwa te pomagaj tzw. pa stwom Po udnia, ale nie czyni tego bezinteresownie. Dzi ki temu wzrasta ich pozycja w UE i istnieje zagro enie braku równo ci pa stw w tej organizacji. 1 p. za podanie poprawnej 0 p. za brak, podanie niepoprawnej

10 Cz III. Zadanie 24. (0 20) Temat 1: Scharakteryzuj problem praw i wolno ci politycznych w Polsce po 1989 roku. Wykorzystaj materia y ród owe zamieszczone w II cz ci arkusza. Tworzenie informacji Formu owanie wypowiedzi pisemnej zawieraj cej: charakterystyk dylematów ycia zbiorowego we wspó czesnej Polsce i ocen dzia a w adz (III.R.1 / III.P.4 / III.P.5) : korzystanie ze róde informacji o yciu spo ecznym i politycznym oraz krytyczna analiza materia ów ród owych, lokalizacja wydarze w czasie, wskazywanie przyczyn i skutków procesów politycznych, rozpoznawanie problemów kraju (II.R.1 / II.P.2 / II.P.4 / II.P.5 / II.P.6) Wiadomo ci: prawa cz owieka I generacji i ich ochrona, przemiany spo ecze stwa polskiego, formy uczestnictwa obywateli Rzeczypospolitej Polskiej w yciu publicznym, obywatel wobec prawa (I.R.9 / I.R.3 / I.P.8 / I.P.12) Rozró nienie praw politycznych i wolno ci politycznych (0 1) 1 p. za poprawne podanie ró nicy Wskazanie zmiany w gwarancjach praw i wolno ci politycznych w Polsce po 1989 roku (0 1) 1 p. za poprawne wskazanie zmiany Charakterystyka wolno ci politycznych w Polsce (0 8) wolno s owa wolno zgromadze wolno zrzeszania 3 p. za podanie nazwy i pe n charakterystyk jednej wolno ci politycznej wraz z ograniczeniami 2 p. za podanie nazwy i niepe n charakterystyk jednej wolno ci politycznej 1 p. za podanie nazwy jednej wolno ci politycznej Charakterystyka praw politycznych w Polsce (0 8) prawo do uczestnictwa w wyborach i referendach prawo do kandydowania w wyborach prawo do inicjatywy ludowej prawo do informacji publicznej prawo sk adania petycji, wniosków i skarg do w adz publicznych prawo do równego dost pu do s u by publicznej prawo do obywatelskiego niepos usze stwa 2 p. za podanie nazwy i charakterystyk jednego prawa politycznego 1 p. za podanie nazwy jednego prawa politycznego

Wykorzystanie materia ów ród owych (0 1) 1 p. za poprawne odwo anie we w a ciwych kontekstach do minimum dwóch róde Poprawny j zyk i forma wypowiedzi (0 1) 1 p. za prac z uporz dkowanym, logicznym wywodem i w a ciw struktur, napisan j zykiem komunikatywnym Temat 2: Od traktatu paryskiego do traktatu z Lizbony scharakteryzuj etapy integracji europejskiej w aspekcie gospodarczym i terytorialnym oraz struktur instytucjonaln Unii Europejskiej. Wykorzystaj materia y ród owe zamieszczone w II cz ci arkusza. Tworzenie informacji Formu owanie wypowiedzi pisemnej zawieraj cej: charakterystyk dylematów ycia zbiorowego we wspó czesnej Europie, ocen procesów politycznych, dzia a w adz oraz wydarze (III.R.1 / III.P.1 / III.P.4 / III.P.5) : korzystanie ze róde informacji o yciu politycznym oraz krytyczna analiza materia ów ród owych, lokalizacja wa nych wydarze w czasie, wskazywanie przyczyn i skutków wydarze i procesów politycznych (II.R.1 / II.P.2 / II.P.4 / II.P.5) Wiadomo ci: zjednoczona Europa szanse i bariery rozwoju, funkcjonowanie Unii Europejskiej, organizacje i instytucje mi dzynarodowe, wspó czesne formy ustrojowe (I.R.11 / I.R.4 / I.P.14 / I.P.15) Charakterystyka etapów integracji europejskiej w aspekcie gospodarczym (0 6) EWWiS EWG i Euroatom strefa wolnego handlu unia celna wspólny rynek unia gospodarczo-walutowa 1 p. za charakterystyk jednego etapu integracji europejskiej w aspekcie gospodarczym Charakterystyka etapów integracji europejskiej w aspekcie terytorialnym (0 3) pa stwa-sygnatariusze traktatu paryskiego 1951 / traktatów rzymskich 1957: RFN, Francja, W ochy, Belgia, Holandia, Luksemburg rozszerzenie WE/UE o: Dani, Irlandi i Wielk Brytani 1973 Grecj 1981 Hiszpani i Portugali 1986 Austri, Finlandi i Szwecj 1995 Czechy, Estoni, Litw, otw, Polsk, S owacj, S oweni i W gry oraz Cypr i Malt 2004 Bu gari i Rumuni 2007 1 p. za poprawne podanie pa stw-sygnatariuszy traktatu paryskiego / traktatów rzymskich wraz z dat lub poprawne podanie trzech rozszerze wraz z datami 11

12 Charakterystyka struktury instytucjonalnej UE (0 9) 1. Parlament Europejski kompetencje, sk ad, ERPO 2. Komisja Europejska kompetencje, sk ad, Wysoki Przedstawiciel ds. Polityki Zagranicznej i Bezpiecze stwa 3. Rada (UE) kompetencje, sk ad: Rada Ogólna, Rada Ministrów Spraw Zagranicznych, rady sektorowe 4. Rada Europejska 5. Europejski Bank Centralny 6. Trybuna Sprawiedliwo ci UE 7. Trybuna Obrachunkowy 8. Komitet Regionów i Komitet Ekonomiczno-Spo eczny 2 p. za pe n charakterystyk instytucji wskazanej w jednym punkcie spo ród 1 3 1 p. za niepe n charakterystyk instytucji wskazanej w jednym punkcie spo ród 1 3 b d za charakterystyk instytucji wskazanej (-ych) w jednym punkcie spo ród 4 8 Wykorzystanie materia ów ród owych (0 1) 1 p. za poprawne odwo anie we w a ciwych kontekstach do minimum dwóch róde Poprawny j zyk i forma wypowiedzi (0 1) 1 p. za prac z uporz dkowanym, logicznym wywodem i w a ciw struktur, napisan j zykiem komunikatywnym