PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII W KLASACH III

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII W KLASACH III Przedmiotowe zasady oceniania z chemii w gimnazjum sporządzono w oparciu o : 1.Wewnątrzszkolne zasady oceniania. 2.Podstawę programową. I. CELE OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW: -poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie; -pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; -motywowanie ucznia do dalszej pracy; -dostarczanie rodzicom (opiekunom prawnym) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia; -umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej; -wdrożenie uczniów do systematycznej nauki, samokontroli i samooceny. II. METODY I NARZĘDZIA SPRAWDZANIA I OCENIANIA: Na lekcjach chemii sprawdzane i oceniane będą: prace pisemne ( ocena ) -testy sprawdzające (zadania otwarte i zamknięte) -prace kontrolne (jednogodzinne, zapowiadane co najmniej tydzień wcześniej, przeprowadzane co najmniej raz w semestrze) 1

-krótkie sprawdziany obejmujące materiał co najwyżej trzech ostatnich lekcji (nie muszą być zapowiadane) -prace domowe odpowiedzi ustne (ocena), (pod względem rzeczowości, stosowaniu języka przedmiotu, umiejętności formułowania dłuższych wypowiedzi) obserwacja indywidualnej i grupowej pracy ucznia (forma opisowa, plus, minus, ocena) prace dodatkowe: referaty, udział w konkursach i zajęciach kołach chemicznego, schematy, plansze, wykresy, rysunki, okazy wzbogacające zbiory i inne ( forma opisowa, plus, minus, ocena) III. TRYB OCENIANIA 1. Oceny klasyfikacyjne roczne (semestralne) ustala się wg następującej skali: -stopień celujący 6 -stopień bardzo dobry 5 -stopień dobry 4 -stopień dostateczny 3 -stopień dopuszczający 2 -stopień niedostateczny 1 2. Prace kontrolne są obowiązkowe. Ocena uzyskana z pracy kontrolnej będzie zakończona krótką notatką opisową zawierającą umiejętności oraz zakres wiedzy materiału do poprawy bądź do uzupełnienia.jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie może jej napisać z całą klasą, to powinien to uczynić w terminie dwutygodniowym od rozdania prac lub od dnia przyjścia 2

do szkoły po chorobie. Jeżeli uczeń nie napisze pracy w wyznaczonym terminie, otrzymuje ocenę niedostateczną. 3. Poprawa prac kontrolnych jest dobrowolna i może odbywać się poza lekcjami chemii. 4. Poprawę pracy uczeń pisze tylko raz. 5.Do dziennika wpisane będą obie oceny: za pracę pierwotną i za poprawę o/p. Przy wystawieniu oceny rocznej tylko ocena wyższa. 6. Na koniec semestru nie przewiduje się sprawdzianu końcowego zaliczeniowego. 7. Prace kontrolne jednogodzinne zapowiadane są co najmniej tydzień wcześniej wraz z podaniem zakresu obowiązującego materiału, przeprowadzane co najmniej raz w semestrze, sprawdzone w ciągu dwóch tygodni, powinny być poprzedzone lekcją powtórzeniową). 8. Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych -z całego działu. 9. Kartkówki 10-20 min obejmujące materiał z trzech ostatnich lekcji nie muszą być zapowiadane. Kartkówki nie są poprawiane, gdyż obrazują bieżącą pracę ucznia. 10. Prace domowe są obowiązkowe. 11. Raz w semestrze uczeń może zgłosić nie przygotowanie do zajęć, które odnotowujemy w dzienniku (np.: brak zeszytu, zeszytu ćwiczeń, pracy domowej itp.:...) z wyjątkiem zapowiedzianych prac pisemnych 12. Zasady oceniania wypowiedzi ustnej i pisemnej: Ocena wypowiedzi ustnej i pisemnej uwzględnia: -posługiwanie się terminologią chemiczną 3

-zawartość merytoryczną, wyczerpanie tematu -logikę, precyzję i spójność wypowiedzi Ocena rozwiązania zadania otwartego uwzględnia: -rozumienie problemu -uwzględnienie w rozwiązaniu poszczególnych etapów -umiejętność krytycznego odniesienia się do otrzymanego rozwiązania estetykę zapisu (czytelność, przejrzystość) 13. Zasady oceny indywidualnej i grupowej pracy ucznia: Praca na lekcji może być oceniana przez + lub - + może uczeń otrzymać, za krótkie odpowiedzi ustne, aktywność na lekcjach, umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów, współpracę w zespole, udział w dyskusjach prowadzących do wyciągania wniosków. - może uczeń otrzymać za brak znajomości ważnych, podstawowych wiadomości chemicznych, brak zeszytu, brak ćwiczeń, brak pracy domowej, brak uzupełnienia zeszytu lub ćwiczeń, 14. Ocena semestralna i roczna określana jest na podstawie ocen cząstkowych, przy czym większą wagę mają oceny ze sprawdzianów, w drugiej kolejności są odpowiedzi ustne i kartkówki. Pozostałe oceny są wspomagające. IV. OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA Ocenę celującą - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane programem, - potrafi korzystać z różnych źródeł informacji nie tylko tych wskazanych przez nauczyciela, - potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych), - proponuje rozwiązania nietypowe, - umie formułować problemy i dokonywać analizy nowych zjawisk, - potrafi rozumować posługując się wieloma elementami wiedzy, nie tylko z zakresu chemii, - potrafi udowodnić swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji, będącej skutkiem zdobytej samodzielnie wiedzy, 4

- bierze udział w konkursach i olimpiadach chemicznych lub wymagających wiedzy chemicznej, szczebla wyższego niż szkolny, - jest autorem pracy związanej z chemią o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych. Ocenę bardzo dobrą - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności podstawowe i ponadpodstawowe przewidziane programem, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do rozwiązania problemów i zadań w nowych sytuacjach, - wykazuje dużą samodzielność i potrafi bez nauczyciela korzystać z różnych źródeł - wiedzy, np. układu okresowego pierwiastków, wykresów, tablic, zestawień, - sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji, potrafi dotrzeć do innych źródeł wiadomości, - potrafi pisać i samodzielnie uzgadniać równania reakcji chemicznych, - wykazuje się aktywną postawą w czasie lekcji, - potrafi poprawnie rozumować o kategoriach przyczynowo - skutkowych wykorzystując wiedzę przewidzianą programem również pokrewnych przedmiotów. Ocenę dobrą - opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności podstawowe i ponadpodstawowe określone programem, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych zadań i problemów, natomiast zadania o stopniu trudniejszym wykonuje przy pomocy nauczyciela, - potrafi korzystać ze wszystkich poznanych na lekcji źródeł informacji (układ okresowy pierwiastków, wykresy, tablice i inne), - rozwiązuje niektóre zadania dodatkowe o niewielkiej skali trudności, - poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo - skutkowych, - jest aktywny w czasie lekcji. Ocenę dostateczną - opanował w podstawowym zakresie te wiadomości i umiejętności określone programem, które są konieczne do dalszego kształcenia, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania, z pomocą nauczyciela, typowych zadań o niewielkim stopniu trudności, - potrafi korzystać, przy pomocy nauczyciela, z takich źródeł wiedzy, jak 5

układ okresowy pierwiastków, wykresy, tablice, - potrafi przy pomocy nauczyciela pisać i uzgadniać równania reakcji chemicznych - w czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadawalającym Ocenę dopuszczającą - ma braki w opanowaniu wiadomości określonych programem nauczania, ale braki te nie przekreślają możliwości dalszego kształcenia, - rozwiązuje z pomocą nauczyciela typowe zadania teoretyczne lub praktyczne o niewielkim stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela potrafi pisać proste wzory chemiczne i równania chemiczne, - przejawia pewne zaangażowanie w proces uczenia się. Ocenę niedostateczną - nie opanował tych wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne do dalszego kształcenia, - nie potrafi rozwiązywać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela, - nie zna symboliki chemicznej, - nie potrafi napisać prostych wzorów chemicznych i najprostszych równań chemicznych nawet z pomocą nauczyciela, - nie wykazuje zadawalającej aktywności poznawczej i chęci do pracy. Dział 9. Węglowodory rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; wie, w jakich postaciach występuje węgiel w przyrodzie; pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; wymienia odmiany pierwiastkowe węgla; wyjaśnia, które związki chemiczne nazywa się związkami organicznymi; pisze wzory strukturalne i półstrukturalne dziesięciu początkowych węglowodorów wyjaśnia pochodzenie węgli kopalnych; podaje przykład doświadczenia wykazującego obecność węgla w związkach organicznych; węglowodorów nasyconych przy tłumaczy, dlaczego węgiel tworzy dużo związków chemicznych; wyjaśnia, w jaki sposób właściwości fizyczne alkanów zależą od liczby atomów węgla w ich cząsteczkach; bada właściwości chemiczne alkanów; uzasadnia nazwę: węglowodory nasycone; podaje przykład doświadczenia, w którym 6

zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny wzór alkanów; wie, jakie niebezpieczeństwo stwarza brak wystarczającej ilości powietrza podczas spalania węglowodorów nasyconych; wskazuje źródło występowania etenu w przyrodzie; pisze wzór sumaryczny etenu; zna zastosowanie etenu; pisze ogólny wzór alkenów i zna zasady ich nazewnictwa; podaje przykłady przedmiotów wykonanych z polietylenu; pisze ogólny wzór alkinów i zna zasady ich nazewnictwa; pisze wzór sumaryczny etynu (acetylenu); zna zastosowanie acetylenu; wskazuje źródła występowania węglowodorów w przyrodzie. wie, co to oznacza, że atom węgla jest tetraedryczny; wie, co to są cykloalkany i węglowodory aromatyczne; nasyconych; wyjaśnia pojęcie: szereg homologiczny; tłumaczy, jakie niebezpieczeństwo stwarza brak wystarczającej ilości powietrza podczas spalania węglowodorów nasyconych; opisuje właściwości fizyczne etenu; podaje przykłady przedmiotów wykonanych z tworzyw sztucznych; bada właściwości chemiczne etenu; opisuje właściwości fizyczne acetylenu; zna pochodzenie ropy naftowej i gazu ziemnego; wyjaśnia zasady obchodzenia się z cieczami łatwopalnymi. pełnym i ograniczonym dostępie tlenu; buduje model cząsteczki i pisze wzór sumaryczny i strukturalny etenu; alkenów oraz reakcji przyłączania wodoru i bromu; wyjaśnia, na czym polega reakcja polimeryzacji; uzasadnia potrzebę zagospodarowania odpadów tworzyw sztucznych; buduje model cząsteczki oraz pisze wzór sumaryczny i strukturalny etynu; opisuje metodę otrzymywania acetylenu z karbidu; alkinów oraz reakcji przyłączania wodoru i bromu; zna właściwości gazu ziemnego i ropy naftowej. Przykłady wymagań nadobowiązkowych można w warunkach laboratoryjnych otrzymać etylen; wykazuje różnice we właściwościach węglowodorów nasyconych i nienasyconych; zapisuje przebieg reakcji polimeryzacji na przykładzie tworzenia się polietylenu; omawia znaczenie tworzyw sztucznych dla gospodarki człowieka; bada właściwości chemiczne etynu; wskazuje podobieństwa we właściwościach alkenów i alkinów; wyjaśnia rolę ropy naftowej i gazu ziemnego we współczesnym świecie. zna inne polimery, np. poli(chlorek winylu) i polipropylen; zna wzory sumaryczne i nazwy alkanów o liczbie atomów węgla 11 15; stosuje zdobyte wiadomości w sytuacjach problemowych. 7

rozumie i wyjaśnia pojęcie izomerii; Dział 10. Pochodne węglowodorów definiuje alkohol i podaje ogólny wzór alkoholi jednowodorotlenowych; wymienia właściwości alkoholu metylowego i alkoholu etylowego; zapisuje wzór grupy karboksylowej; wymienia właściwości kwasów tłuszczowych; wie, że sole kwasów tłuszczowych to mydła; definiuje ester jako produkt reakcji kwasu z alkoholem; zna wzór grupy aminowej; wie, co to są aminy i aminokwasy. pisze wzory sumaryczne i strukturalne alkoholi o krótkich łańcuchach; wyjaśnia pojęcia: grupa karboksylowa i kwas karboksylowy; pisze wzory, omawia właściwości kwasu octowego i kwasu mrówkowego; podaje przykłady nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz pisze ich wzory; prawidłowo nazywa sole kwasów karboksylowych; wie, co to jest twardość wody; wie, jaką grupę funkcyjną mają estry; wyjaśnia pojęcie: grupa funkcyjna; omawia właściwości alkoholu metylowego i alkoholu etylowego; alkoholi; omawia działanie alkoholu metylowego i alkoholu etylowego; omawia właściwości kwasu octowego i kwasu mrówkowego; i równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) kwasów: mrówkowego i octowego; kwasów tłuszczowych; wyjaśnia, czym różnią się tłuszczowe kwasy nasycone wyjaśnia proces fermentacji alkoholowej; podaje przykłady alkoholi wielowodorotlenowych glicerolu oraz glikolu etylenowego; pisze wzory sumaryczne i strukturalne alkoholi wielowodorotlenowych; omawia właściwości fizyczne alkoholi wielowodorotlenowych i podaje przykłady ich zastosowania; bada właściwości rozcieńczonego roztworu kwasu octowego; pisze w formie cząsteczkowej równania reakcji kwasów karboksylowych (mrówkowego i octowego) z metalami, tlenkami metali i z zasadami; wyprowadza ogólny wzór kwasów karboksylowych; bada właściwości kwasów tłuszczowych; omawia warunki reakcji kwasów tłuszczowych z wodorotlenkami i pisze równania tych reakcji; 8

zna budowę cząsteczki aminy (na przykładzie metyloaminy); opisuje budowę cząsteczki aminokwasu. od nienasyconych; pisze równania reakcji kwasu oleinowego z wodorem i z bromem; pisze równanie reakcji otrzymywania stearynianu sodu; omawia zastosowanie soli kwasów karboksylowych; wskazuje występowanie estrów; pisze wzory, równania reakcji otrzymywania i stosuje poprawne nazewnictwo estrów; omawia właściwości fizyczne estrów; wymienia przykłady zastosowania estrów; opisuje właściwości: metylo aminy i glicyny. omawia przyczyny i skutki twardości wody; opisuje doświadczenie otrzymywania estrów; pisze równania reakcji hydrolizy estrów; doświadczalnie bada właściwości glicyny; wyjaśnia, w jaki sposób obecność grup funk cyjnych wpływa na właściwości związków; wyjaśnia, na czym polega wiązanie peptydowe. Przykłady wymagań nadobowiązkowych zna wzory i nazwy wybranych fluorowcopochodnych; zna izomery alkoholi; zna wzory innych kwasów, np. wzór kwasu szczawiowego; pisze wzory i równania reakcji otrzymywania dowolnych estrów (w tym wosków i tłuszczów); podaje przykłady peptydów występujących w przyrodzie; stosuje zdobyte wiadomości w sytuacjach problemowych. 9

Dział 11. Substancje o znaczeniu biologicznym definiuje tłuszcze; podaje przykłady występowania tłuszczów w przyrodzie; wie, że aminokwasy są podstawowymi jednostkami budulcowymi białek; podaje skład pierwiastkowy białek; wie, że białko można wykryć za pomocą reakcji charakterystycznych (rozpoznawczych); zna wzór glukozy; wyjaśnia, z jakich surowców roślinnych otrzymuje się sacharozę; zna wzór sumaryczny skrobi; zna wzór celulozy; wymienia właściwości celulozy; wymienia rośliny będące źródłem pozyskiwania włókien celulozowych; wskazuje zastosowania włókien celulozowych; omawia pochodzenie tłuszczów i ich właściwości fizyczne; odróżnia tłuszcze roślinne od zwierzęcych oraz stałe od ciekłych; wie, jak odróżnić tłuszcz od oleju mineralnego; omawia rolę białek w budowaniu organizmów; omawia właściwości fizyczne białek; omawia reakcję ksantoproteinową i biuretową jako reakcje charakterystyczne dla białek; pisze równanie reakcji otrzymywania glukozy w procesie fotosyntezy; wyjaśnia pojęcia: cukier i węglowodany; pisze wzór sumaryczny sacharozy; omawia występowanie i rolę skrobi w organizmach roślinnych; pisze wzór sumaryczny skrobi i celulozy; pisze wzór cząsteczki tłuszczu i omawia jego budowę; wyjaśnia, na czym polega próba akroleinowa; tłumaczy pojęcie: reakcja charakterystyczna (rozpoznawcza) ; wyjaśnia rolę tłuszczów w żywieniu; wyjaśnia rolę aminokwasów w budowaniu białka; wyjaśnia pojęcia: koagulacja i denaturacja białka; bada właściwości glukozy; pisze równanie reakcji spalania glukozy i omawia znaczenie tego procesu w życiu organizmów; bada właściwości sacharozy; pisze równanie hydrolizy sacharozy i omawia znaczenie tej reakcji dla organizmów; omawia rolę błonnika w odżywianiu; wymienia zastosowania celulozy; wykazuje doświadczalnie nienasy cony charakter oleju roślinnego; tłumaczy proces utwardzania tłuszczów; doświadczalnie sprawdza skład pierwiastkowy białek i wyjaśnia przemiany, jakim ulega spożyte białko w organizmach; bada działanie temperatury i różnych substancji na białka; wykrywa białko w produktach spożyw czych, stosując reakcje charak terystyczne; wykrywa glukozę w owocach i warzywach, stosując reakcję charakterystyczną (rozpoznawczą) próbę Trommera; bada właściwości skrobi oraz przeprowadza reakcję charakterystyczną (rozpoznawczą) skrobi; proponuje doświadczenie pozwa lające zbadać właściwości celu lozy; porównuje właściwości skrobi i celulozy; identyfikuje włókna celulozowe i białkowe; wyjaśnia potrzebę oszczędnego gospodarowania papierem. 10

omawia pochodzenie włókien białkowych i ich zastosowanie. omawia rolę celulozy w organizmach roślinnych; wyjaśnia budowę cząsteczki celulozy; omawia wady i zalety włókien celulozowych; omawia wady i zalety włókien białkowych. tłumaczy wady i zalety włókien na podstawie ich składu chemicznego. Przykłady wymagań nadobowiązkowych zna inne reakcje charakterystyczne dla glukozy, np. próbę Tollensa; potrafi wyjaśnić, co to jest struktura pierwszorzędowa, drugorzędowa (trzeciorzędowa) białek; zna przykłady włókien sztucznych, wie, jaką mają budowę; wie, jakie dodatki, w jakim celu są stosowane do żywności; wymienia sposoby konserwowania żywności i podaje przykłady środków konserwujących żywność; analizuje etykiety artykułów spożywczych i wskazuje zawarte w nich dodatki (np. barwniki, przeciwutleniacze, środki, konserwujące i in.); podaje podstawowe skutki użycia substancji uzależniających; podaje kilka przykładów substancji uzależniających, wskazując ich miejsce występowania. 11