WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Bezrobotni niepełnosprawni i niepełnosprawni poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieniu w województwie zachodniopomorskim - 2010 rok- Szczecin 2011
Bezrobocie, to zjawisko dotyczące całego społeczeństwa. Jego negatywne skutki odczuwane są w róŝnoraki sposób. JednakŜe osoby niepełnosprawne stanowią grupę bezrobotnych, która ze względu na istniejące bariery społeczne, ma największe trudności w uzyskaniu zatrudnienia. Jednocześnie praca daje osobom niepełnosprawnym moŝliwość pełnego uczestniczenia w Ŝyciu społecznym. Jest szansą rozwoju i istotnie wpływa na wzrost samooceny. Nic, więc dziwnego, Ŝe dla wielu osób niepełnosprawnych stanowi kwestię priorytetową. Niestety nadal, dość często grupa ta, pod względem aktywności na rynku pracy jest marginalizowana i wyłączana ze społeczeństwa, a ich problemy ze znalezieniem pracy i utrzymaniem jej, są czynnikiem powodującym trudną do zaakceptowania sytuację. Publiczne słuŝby zatrudnienia, dokładają wszelkich starań, aby pomóc osobom niepełnosprawnym powrócić na rynek pracy. W Powiatowych Urzędach Pracy na pomoc mogą liczyć zarówno osoby niepełnosprawne, którym przysługuje status bezrobotnego jak równieŝ te, którym ten status nie przysługuje (rejestrowane są wtedy, jako osoby poszukujące pracy). Pojęcia bezrobotny oraz poszukujący pracy zostały zdefiniowane w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z powyŝszą ustawą bezrobotny, to osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub słuŝbie albo innej pracy zarobkowej, bądź, jeśli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub szkół wyŝszych w systemie wieczorowym albo zaocznym, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Natomiast poszukujący pracy, to osoba niezatrudniona, poszukująca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz osoba zatrudniona zgłaszająca zamiar i gotowość podjęcia innej pracy zarobkowej lub zatrudnienia w wyŝszym wymiarze czasu pracy, dodatkowego albo innego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy. 2
Bezrobotni niepełnosprawni w województwie zachodniopomorskim Liczba bezrobotnych niepełnosprawnych zarejestrowanych w Powiatowych Urzędach Pracy na koniec 2010 roku wyniosła 4 281 osób, co stanowiło 3,9% ogółu bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim. Większość bezrobotnych niepełnosprawnych zamieszkiwała miasta 2 940 osób (68,7%). Wśród niepełnosprawnych bezrobotnych kobiety stanowiły 49,5%. Tabela 1. Liczba bezrobotnych niepełnosprawnych według miejsca zamieszkania i płci w województwie zachodniopomorskim według stanu na dzień 31.12.2010 roku Wyszczególnienie Miejsce zamieszkania Ogółem Niepełnosprawni bezrobotni Liczba % 4 281 100,0 Miasta 2 940 68,7 Wieś 1 341 31,3 MęŜczyźni 2 161 50,5 Płeć Kobiety 2 120 49,5 Największą grupę niepełnosprawnych bezrobotnych stanowiły osoby w wieku 45-54 lata (35,4%), z wykształceniem podstawowym i podstawowym nieukończonym (40,2%), posiadające staŝ pracy od 10 do 20 lat (19,9%) oraz pozostające bez pracy od 12 do 24 miesięcy (21,3%). 45,0 40,0 35,0 30,0 Wykres 1. Struktura osób bezrobotnych niepełnosprawnych w województwie zachodniopomorskim w 2010 roku 35,4 32,5 40,2 25,0 % 20,0 15,0 10,0 5,0 14,9 16,5 7,1 21,3 14,8 4,7 3,3 7,4 1,8 16,4 17,7 12,5 19,9 17,1 4,4 11,8 19,2 15,2 8,5 20,0 21,3 15,9 0,0 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-54 lata 55-59 lat 60 lat i więcej wyŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne podstawowe i podstawowe nieukończone do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat 10-20 lat 20-30 lat 30 lat i więcej bez staŝu do 1 miesiąca 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy 12-24 miesiące pow. 24 miesięcy wiek wykształcenie staŝ pracy czas pozostawania bez pracy 3
Zdecydowanie najmniej osób odnotowano w następujących kategoriach: 60 lat i więcej (4,7%), z wykształceniem gimnazjalnym (1,8%), ze staŝem pracy dłuŝszym niŝ 30 lat (4,4%) oraz pozostających bez pracy nie dłuŝej niŝ 1 miesiąc (8,5%). W województwie zachodniopomorskim niepełnosprawni bezrobotni stanowili 3,9% z ogólnej liczby bezrobotnych. Największy udział procentowy niepełnosprawnych bezrobotnych odnotowano w rejestrach Urzędów Pracy w Koszalinie 7,7% wszystkich bezrobotnych i w powiecie sławieńskim 6,6% bezrobotnych. Wykres 2. Udział % niepełnosprawnych bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych w podziale na powiaty % 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 Białogardzki Choszczeński Drawski Goleniowski Gryficki Gryfiński Kamieński Kołobrzeski Miasto Koszalin Koszaliński Łobeski Myśliborski Policki Pyrzycki Sławieński Stargardzki Szczecinecki Świdwiński Miasto Świnoujście Wałecki Miasto Szczecin Zachodniopomorskie 4,8 1,8 2,9 2,8 3,1 3,5 1,1 4,5 4,7 0,9 5,1 2,1 1,5 4,7 5,5 3,2 2,5 4,1 4,0 3,9 6,6 7,7 Niepełnosprawne kobiety, ze statusem osoby bezrobotnej, najliczniej występowały w powiatach: kamieńskim 64,6%, goleniowskim 62,7%, gryfickim 62,3%. Niepełnosprawni męŝczyźni, posiadający status osoby bezrobotnej, stanowili znaczną większość w powiecie kołobrzeskim 66,3%. 4
Wykres 3. Niepełnosprawni bezrobotni w podziale na płeć w poszczególnych powiatach 100% 90% 80% 70% 60% 50% 55,3 47,9 42,5 37,3 37,7 44,1 35,4 66,3 56,4 51,2 57,1 54,7 42,4 48,2 53,9 45,1 42,1 50,4 58,5 53,2 57,2 męŝczyźni 40% 30% 20% 10% 44,7 52,1 57,5 62,7 62,3 55,9 64,6 33,7 43,6 48,8 42,9 45,3 57,6 51,8 46,1 54,9 57,9 49,6 41,5 46,8 42,8 kobiety 0% Zdecydowanie najwięcej osób niepełnosprawnych zarejestrowanych, jako bezrobotne zarówno w 2009 jak i 2010 roku, posiadało lekki stopień niepełnosprawności, odpowiednio 2 549 i 2 848 osób. Wykres 4. Osoby bezrobotne niepełnosprawne wg stopnia niepełnosprawności w województwie zachodniopomorskim w 2009 i 2010 roku 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 lekki 2549 2848 2009 umiarkowany 1166 1319 2010 znaczny 89 114 Porównując rok 2010 z rokiem poprzednim naleŝy stwierdzić, iŝ w kaŝdej grupie dotyczącej danego stopnia niepełnosprawności notowano przyrost w liczbie bezrobotnych osób niepełnosprawnych. 5
Najwięcej bezrobotnych niepełnosprawnych posiadało upośledzenie narządów ruchu, w 2009 roku ich procent w ogólnej liczbie zarejestrowanych niepełnosprawnych osób wynosił 28,3%, natomiast w analizowanym roku 28,5%. Wykres 5. Niepełnosprawni bezrobotni wg rodzaju niepełnosprawności w województwie zachodniopomorskim w 2009 i 2010 roku 9,6 5,5 2,5 Upośledzenie umysłowe 12,8 Choroby psychiczne 10,5 2,2 1,4 9,0 10,4 2,2 1,6 4,3 9,8 8,3 4,0 6,6 2,5 13,2 5,4 7,7 28,3 28,5 5,9 7,7 Zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu Choroby narządu wzroku Upośledzenia narządu ruchu Epilepsja Choroby układu oddechowego i układu krąŝenia Choroby układu pokarmowego Choroby układu moczowo - płciowego Choroby neurologiczne Inne * wewnętrzny pierścień - 2009 rok W 2010 roku w Powiatowych Urzędach Pracy na terenie województwa zachodniopomorskiego zarejestrowano 6 373 osoby niepełnosprawne, a wyłączono z ewidencji 5 862 osoby. Tabela 2. Bilans osób bezrobotnych niepełnosprawnych w województwie zachodniopomorskim w 2010 roku 6 Nieustalony Wyszczególnienie I półrocze II półrocze 2010 2010 razem Osoby włączone do ewidencji 2 987 3 386 6 373 Osoby wyłączone z ewidencji 2 959 2 903 5 862 podjęcie pracy 951 1 056 2 007 praca subsydiowana 294 326 620 na miejscach pracy refundowanych ze środków PFRON 28 23 51 w zakładach pracy chronionej 2 0 2 w zakładach pracy chronionej - pozostałe 2 0 2 podjęcie działalności gospodarczej 29 32 61 prace interwencyjne 60 54 114 roboty publiczne 149 166 315 praca niesubsydiowana 657 730 1 387 praca sezonowa 110 90 200 podjęcie działalności gospodarczej 19 15 34 rozpoczęcie szkolenia rozpoczęcie staŝu rozpoczęcie przygotowania zawodowego dorosłych rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej rozpoczęcie realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego podjęcie nauki 143 156 299 206 131 337 0 4 4 140 35 175 9 7 16 0 8 8 odmowa bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy 58 44 102 rezygnacja lub niepotwierdzenie gotowości do pracy 708 747 1 455 utrata statusu osoby niepełnosprawnej 389 367 756 inne 355 348 703
Główne powody wyłączeń z ewidencji osób niepełnosprawnych stanowiło podjęcie pracy 34,2% oraz rezygnacja lub niepotwierdzenie gotowości do pracy 24,8%. W ramach aktywizacji zawodowej w 2010 roku najwięcej osób rozpoczęło program staŝu 337 osób, a w dalszej kolejności roboty publiczne 315 osób, program szkolenia 299 osób. W 2010 roku w województwie zachodniopomorskim 1 122 wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej skierowane były do osób niepełnosprawnych tj. 116 więcej niŝ w 2009 roku. Największą liczbą wolnych wakatów dla analizowanej grupy osób bezrobotnych dysponowano w Urzędach Pracy w Szczecinie (599) i w Koszalinie (120) 7
Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w województwie zachodniopomorskim Na koniec 2010 roku niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu stanowili 1 108 osobową grupę, w znacznej większości zamieszkującą miasta 76%. W strukturze według płci w analizowanej grupie męŝczyźni stanowili 61,7%, a kobiety 38,3% niepełnosprawnych poszukujących pracy. Tabela 3. Bezrobotni niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w województwie zachodniopomorskim według stanu na dzień 31.12.2010 roku MęŜczyźni 684 61,7 Płeć Kobiety 424 38,3 Największą grupę niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu stanowiły osoby w wieku 25-34 lata (26,5%), z wykształceniem podstawowym i podstawowym nieukończonym (37,2%), nie posiadające staŝu pracy (48,5%), pozostające bez pracy powyŝej 24 miesięcy (34,8%). 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 % 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Wyszczególnienie Miejsce zamieszkania Ogółem Wykres 6. Struktura niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w województwie zachodniopomorskim w 2010 roku 7,6 18-24 lata 26,5 25-34 lata 20,8 22,9 35-44 lata 45-54 lata 14,7 55-59 lat 7,4 60 lat i więcej 9,7 wyŝsze 17,7 policealne i średnie zawodowe 8,2 średnie ogólnokształcące 25,7 zasadnicze zawodowe Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-07 8 Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu Liczba % 1 108 100,0 Miasta 842 76,0 Wieś 266 24,0 1,4 gimnazjalne 37,2 podstawowe i podstawowe nieukończone 15,6 12,0 do 1 roku 1-5 lat 7,5 5-10 lat 9,6 10-20 lat 6,0 20-30 lat 0,9 30 lat i więcej 48,5 bez staŝu 2,6 do 1 miesiąca 14,9 12,5 16,7 18,5 wiek wykształcenie staŝ pracy czas pozostawania bez pracy 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy 12-24 miesiące 34,8 pow. 24 miesięcy
Zdecydowanie najmniej osób odnotowano w następujących kategoriach osób poszukujących pracy: 60 lat i więcej (7,4%), z wykształceniem gimnazjalnym (1,4%), posiadających ponad 30 letni staŝ pracy (0,9%), pozostających bez pracy nie dłuŝej niŝ 1 miesiąc (2,6%). W województwie zachodniopomorskim procentowy udział niepełnosprawnych poszukujących pracy w ogólnej liczbie poszukujących pracy wyniósł 54,4%. Wykres 7. Udział % niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu w ogólnej liczbie poszukujących pracy w podziale na powiaty % 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 Białogardzki Choszczeński Drawski Goleniowski Gryficki Gryfiński Kamieński Kołobrzeski Miasto Koszalin Koszaliński Łobeski Myśliborski Policki Pyrzycki Sławieński Stargardzki Szczecinecki Świdwiński Miasto Świnoujście Wałecki Miasto Szczecin Zachodniopomorskie 23,8 69,8 33,3 50,6 35,0 64,9 75,0 37,8 49,1 51,3 61,9 45,8 71,8 76,6 49,4 57,8 67,1 49,1 42,3 69,8 65,1 54,4 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-07 Pod względem udziału niepełnosprawnych poszukujących pracy w ogólnej liczbie poszukujących pracy wyraźnie odznaczają się powiaty: pyrzycki 76,6%, kamieński 75,0%, policki 71,8%. Niepełnosprawne kobiety, ze statusem osoby poszukującej pracy, najliczniej występowały w powiecie choszczeńskim, gdzie stanowiły 71,4% wszystkich niepełnosprawnych poszukujących pracy. Niepełnosprawni męŝczyźni, posiadający status osoby poszukującej pracy, stanowili zdecydowaną większość w powiatach: łobeskim 76,9%, goleniowskim 76,2%. 9
Wykres 8. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w podziale na płeć w poszczególnych powiatach 100% 90% 80% 70% 60% 38,6 28,6 65,1 76,2 60,7 64,9 56,9 58,8 65,5 59,0 76,9 51,9 55,7 59,2 66,7 56,8 64,3 59,6 72,7 70,0 64,7 męŝczyźni 50% 40% 30% 20% 10% 61,4 71,4 34,9 23,8 39,3 35,1 43,1 41,2 34,5 41,0 23,1 48,1 44,3 40,8 33,3 43,2 35,7 40,4 27,3 30,0 35,3 kobiety 0% W przypadku niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu na koniec 2010 r. najwięcej osób posiadało umiarkowany stopień niepełnosprawności. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego zaobserwowano spadek w liczbie osób charakteryzujących się lekkim i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, w przeciwieństwie do grupy osób posiadających znaczny stopień niepełnosprawności. Wykres 9. Osoby niepełnosprawne poszukujące pracy i niepozostające w zatrudnieniu wg stopnia niepełnosprawności w województwie zachodniopomorskim w 2009 i 2010 roku 0 100 200 300 400 500 600 lekki 242 283 2009 umiarkowany 520 546 2010 znaczny 310 346 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-07 10
Na koniec 2010 roku najwięcej osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu posiadało upośledzenie narządów ruchu (17,3%), a w dalszej kolejności niepełnosprawni cierpieli na choroby psychiczne (15,4%), choroby narządu wzroku (12,2%). Wykres 10. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu wg rodzaju niepełnosprawności w województwie zachodniopomorskim w 2009 i 2010 roku 15,6 9,5 Upośledzenie umysłowe Choroby psychiczne 7,2 7,1 16,6 7,9 14,9 3,0 15,4 Zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu Choroby narządu wzroku Upośledzenia narządu ruchu Epilepsja 9,7 1,8 1,0 3,4 9,6 2,9 1,2 0,4 4,3 3,0 16,9 15,0 12,2 3,9 Choroby układu oddechowego i układu krąŝenia Choroby układu pokarmowego Choroby układu moczowo - płciowego Choroby neurologiczne 17,3 Inne * wewnętrzny pierścień - 2009 rok Nieustalony Tabela 4. Bilans osób bezrobotnych niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu w województwie zachodniopomorskim w 2010 roku I półrocze 2010 II półrocze 2010 razem Osoby włączone do ewidencji 572 429 1 001 Osoby wyłączone z ewidencji 583 461 1 044 podjęcie pracy 28 26 54 praca subsydiowana 8 7 15 na miejscach pracy refundowanych ze środków PFRON 2 5 7 w zakładach pracy chronionej 0 0 0 w zakładach pracy chronionej - pozostałe 0 0 0 podjęcie działalności gospodarczej 5 2 7 prace interwencyjne 1 0 1 roboty publiczne x x 0 praca niesubsydiowana 20 19 39 praca sezonowa 1 0 1 Wyszczególnienie podjęcie działalności gospodarczej 1 0 1 rozpoczęcie szkolenia rozpoczęcie staŝu rozpoczęcie przygotowania zawodowego dorosłych rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej rozpoczęcie realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego 2 3 5 64 30 94 0 0 0 x x 0 0 0 0 podjęcie nauki 0 0 0 odmowa bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy x x 0 rezygnacja lub niepotwierdzenie gotowości do pracy 384 298 682 utrata statusu osoby niepełnosprawnej 55 77 132 inne 50 27 77 11
W 2010 roku w Powiatowych Urzędach Pracy na terenie województwa zachodniopomorskiego zarejestrowano 1 001 osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, a wyłączono z ewidencji 1 044 osoby. Dominującym powodem wyłączeń z ewidencji osób poszukujących pracy była rezygnacja lub niepotwierdzenie gotowości do pracy 65,3%. Pracę w 2010 roku podjęły natomiast 54 osoby z analizowanej grupy osób bezrobotnych, co stanowiło 5,2% wszystkich wyrejestrowań. 12