II. HA AS
Ha³as i jego Ÿród³a Ha³as w œwietle ustawy Prawo ochrony œrodowiska jest energi¹, której presja mo e pogarszaæ stan œrodowiska naturalnego, a w szczególnoœci negatywnie wp³ywaæ na zdrowie i samopoczucie ludzi, dlatego uwa- any jest za zanieczyszczenie œrodowiska. Wed³ug definicji ha³as to wszystkie niepo ¹dane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechaniczne oœrodka sprê ystego, dzia³aj¹ce za poœrednictwem powietrza na organ s³uchu i inne elementy organizmu ludzkiego. DŸwiêki, które niezale nie od Ÿród³a swojego pochodzenia i parametrów fizycznych, powoduj¹ dyskomfort psychiczny lub odczuwane s¹ jako uci¹ liwoœæ, okreœliæ nale y mianem ha³asu. Odbiór dÿwiêku zale y od cech osobniczych i stanu psychicznego osoby, która jest na niego nara ona. W zale noœci od Ÿród³a ha³asu zewnêtrznego nara eni mo emy byæ na: ha³as komunikacyjny, w tym: drogowy (uliczny), lotniczy, kolejowy, ha³as przemys³owy. DŸwiêki pochodz¹ce od wymienionych grup Ÿróde³ w przewa aj¹cej mierze tworz¹ klimat akustyczny œrodowiska i s¹ odpowiedzialne za codzienn¹ uci¹ liwoœæ i szkodliwoœæ ha³asu w miejscu zamieszkania i wypoczynku. W ostatnich latach coraz wiêkszym problemem staje siê ha³as zwi¹zany z motoryzacj¹ i mechanizacj¹. Wszechobecnoœæ ha³asu w naszym yciu zawodowym i domowym budzi uzasadniony niepokój i poczucie zagro enia. Ha³as o takich poziomach, jakie wystêpuj¹ zwykle w œrodowisku, nie stanowi bezpoœredniego zagro enia zdrowia, ale wp³ywa w du ym stopniu na sferê psychiczn¹ cz³owieka i mo e prowadziæ do ró nych zaburzeñ. Ze wzglêdu na obszar oddzia³ywania oraz liczbê ludnoœci nara onej na jego oddzia³ywanie, najbardziej uci¹ liwym Ÿród³em ha³asu w œrodowisku miejskim jest ruch drogowy. Wzrost liczby pojazdów osobowych i ciê- arowych, wzmo ony ruch tranzytowy towarowy i osobowy, powoduj¹ ci¹g³y wzrost poziomu ha³asu w œrodowisku oraz zanieczyszczenie atmosfery spalinami i py³ami. Staje siê to coraz bardziej uci¹ liwe dla ludzi mieszkaj¹cych w pobli u dróg. Oddzia³ywanie ha³asu jest szczególnie niekorzystne w porze nocnej. Badania subiektywnego odbioru zjawisk akustycznych w œrodowisku, wykonane przez Pañstwowy Zak³ad Higieny, pozwoli³y na wyró nienie najbardziej uci¹ liwych rodzajów ha³asu. Uci¹ liwoœæ ha³asu wg badañ subiektywnych PZH Rodzaj ha³asu Procent ocen wskazuj¹cych na znaczn¹ uci¹ liwoœæ Uliczny (drogowy) 3,5 S¹siedzki (ha³asuj¹cy s¹siedzi) 15,9 Osiedlowy,5 Emitowany przez ró ne instalacje i urz¹dzenia w budynku 5,9 Lotniczy 3,8 Kolejowy 3,4 Us³ugowo-przemys³owy 1,3 Brak uci¹ liwoœci ha³asu 28,5 Z badañ wynika, e najbardziej negatywnie odbierany jest przez ludzi ha³as uliczny drogowy, s¹siedzki i osiedlowy. Wiêksz¹ tolerancj¹ cieszy siê ha³as przemys³owy i kolejowy. Negatywne reakcje na ha³as nasilaj¹ siê szczególnie przy poziomach powy ej 65 db, przy czym czynnikiem, który znacz¹co wp³ywa na relacje miêdzy warunkami akustycznymi a cz³owiekiem jest tzw. subiektywna wra liwoœæ na ha³as. Ochrona przed ha³asem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego œrodowiska. Do realizacji tego celu s³u ¹ instrumenty planowania przestrzennego oraz instrumenty ochrony œrodowiska takie jak: pozwolenia, programy ochrony œrodowiska, programy ochrony przed ha³asem oraz rozwi¹zania techniczne ukierunkowane na Ÿród³a lub minimalizuj¹ce oddzia³ywanie (np. ekrany akustyczne). 22 STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 26 ROKU
Jednym z istotniejszych zadañ do wykonania w najbli szych latach jest ograniczenie ha³asu do wartoœci akceptowalnych, wyznaczonych poziomami dopuszczalnymi. Ustawa Prawo ochrony œrodowiska wprowadzi³a obowi¹zek oceny stanu akustycznego œrodowiska dla aglomeracji, dla terenów g³ównych dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja mo e powodowaæ negatywne oddzia³ywanie na znacznych obszarach oraz dla pozosta³ych terenów wskazanych w powiatowych programach ochrony œrodowiska. Starosta jest zobowi¹zany do dokonywania ocen stanu akustycznego w formie map akustycznych w cyklach 5 letnich (pocz¹wszy od 27 roku), wykonywania w tym celu pomiarów ha³asu w œrodowisku i pozyskiwania wyników badañ od innych jednostek. Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska zosta³ ustawowo zobowi¹zany do dokonywania oceny stanu akustycznego œrodowiska na terenach nie objêtych obowi¹zkami opracowania map akustycznych. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Œrodowiska w Rzeszowie w ramach systemu Pañstwowego Monitoringu Œrodowiska, badaniami klimatu akustycznego obejmuje obszary problemowe, najbardziej nara one na oddzia³ywanie ponadnormatywnych i uci¹ liwych poziomów dÿwiêku. Ma to na celu wykrycie znacz¹cych jego presji i okreœlenia stanu akustycznego œrodowiska oraz jego oceny, niezbêdnej do podejmowania dzia³añ naprawczych. Klimat akustyczny - podstawowe informacje Klimat akustyczny jest to zespó³ zjawisk akustycznych wystêpuj¹cych na danym obszarze, niezale nie od Ÿróde³ je wywo³uj¹cych. Najczêœciej klimat akustyczny ocenia siê iloœciowo przy pomocy poziomu dÿwiêku (ha³asu). Podstawowym technicznym wskaÿnikiem oceny poziomu ha³asu w œrodowisku jest tzw. równowa ny poziom dÿwiêku A, okreœlany symbolem L Aeq. Ha³as w œrodowisku (w tym ha³as drogowy) charakteryzuje siê zmiennymi poziomami w czasie. Równowa ny poziom dÿwiêku LAeq jest wskaÿnikiem pozwalaj¹cym opisaæ tego typu zjawiska akustyczne poprzez uœrednianie zmiennego ciœnienia akustycznego w czasie obserwacji. Ocenê stanu akustycznego œrodowiska w województwie podkarpackim w 26 roku przeprowadzono w oparciu o nastêpuj¹ce rozporz¹dzenia wykonawcze: rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 29 lipca 24 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów ha³asu w œrodowisku (Dz.U.24.178.1841), rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 9 stycznia 22 roku w sprawie wartoœci progowych poziomów ha³asu (Dz.U.22.8.81). Normy okreœlaj¹ przedzia³ czasu, do którego mo e byæ odniesiona wartoœæ równowa nego poziomu dÿwiêku A, czyli czas odniesienia. Jako przedzia³ czasu odniesienia, dla oceny poziomów ha³asu w 26 roku, przyjêto: a) dla oceny ha³asu drogowego oraz kolejowego: przedzia³ 16 godzin dla pory dnia od 6 do 22, przedzia³ 8 godzin w porze nocy od 22 do 6, b) dla instalacji i pozosta³ych obiektów i grup Ÿróde³ ha³asu: przedzia³ 8 kolejnych najniekorzystniejszych godzin dnia kolejno po sobie nastêpuj¹cych dla pory 6-22, przedzia³ jednej, najmniej korzystnej godziny nocy w porze 22-6. Nadmieniæ nale y, e ustawa Prawo ochrony œrodowiska wskazuje na potrzebê prowadzenia d³ugookresowej polityki w zakresie ochrony przed ha³asem i w zwi¹zku z tym okreœla wskaÿniki ha³asu: LDWN - d³ugookresowy œredni poziom dÿwiêku dla pory dnia, oraz LN - d³ugookresowy œredni poziom dÿwiêku dla pory nocy. W zwi¹zku z wejœciem w ycie rozporz¹dzenia Ministra Œrodowiska w sprawie ustalania wartoœci wskaÿnika ha³asu LDWN, ocena klimatu akustycznego œrodowiska w 27 roku ulegnie zmianie i bêdzie uwzglêdnia³a d³ugookresowe poziomy dÿwiêku. Dopuszczalne poziomy ha³asu w œrodowisku odnosz¹ siê do ró nych kategorii Ÿróde³ ha³asu i s¹ zró nicowane w zale noœci od funkcji urbanistycznej danego terenu. Pomiar ha³asu - añcut HA AS 23
Dopuszczalne poziomy ha³asu komunikacyjnego w œrodowisku (wg rozporz¹dzenia MŒ z dnia 29.7.24 r. - Dz.U.24.178.1841) Lp. Przeznaczenie terenu Dopuszczalny poziom ha³asu wyra ony równowa nym poziomem dÿwiêku A w db Drogi lub linie kolejowe* pora dnia - pora nocy - przedzia³ czasu przedzia³ czasu odniesienia równy odniesienia równy 16 godzinom 8 godzinom 1. a) Obszary A ochrony uzdrowiskowej b) Tereny szpitali poza miastem 2. a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy zwi¹zanej ze sta³ym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i m³odzie y c) Tereny domów opieki d) Tereny szpitali w miastach 3. a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z us³ugami rzemieœlniczymi c) Tereny wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem d) Tereny zabudowy zagrodowej 4. a) Tereny w strefie œródmiejskiej miast powy ej tys. mieszkañców ze zwart¹ zabudow¹ mieszkaniow¹ i koncentracj¹ obiektów administracyjnych, handlowych i us³ugowych 5 45 55 5 6 5 65 55 * Wartoœci okreœlone dla dróg i linii kolejowych stosuje siê tak e dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym Obszar, który eksponowany jest na ha³as o szczególnie wysokim poziomie, przekraczaj¹cym granice uci¹ liwoœci, przy którym obserwuje siê wyraÿny niekorzystny wp³yw na zdrowie, okreœla siê jako zagro ony ha³asem. Poziomy progowe, ustalone rozporz¹dzeniem Ministra Œrodowiska z dnia 9.1.22 r. stanowi¹ kryterium do wyznaczenia terenów ekstremalnie zagro onych ha³asem, wymagaj¹cych dzia³añ naprawczych. Wartoœci progowe poziomów ha³asu komunikacyjnego w œrodowisku (wg rozporz¹dzenia MŒ z dnia 9.1.22r. - Dz.U.22.8.81) Lp. Przeznaczenie terenu Wartoœæ progowa poziomu ha³asu wyra ona równowa nym poziomem dÿwiêku A w db Drogi lub linie kolejowe* pora dnia - pora nocy - przedzia³ czasu przedzia³ czasu odniesienia równy odniesienia równy 16 godzinom 8 godzinom 1. Obszary A ochrony uzdrowiskowej 6 5 2. Tereny wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem 6 5 3. a) Tereny zabudowy zwi¹zanej ze sta³ym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i m³odzie y b) Tereny zabudowy szpitalnej i domów opieki spo³ecznej 65 6 4. Tereny zabudowy mieszkaniowej 75 67 * Wartoœci okreœlone dla dróg i linii kolejowych stosuje siê tak e dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym 24 STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 26 ROKU
W ocenach stanu klimatu akustycznego, w aspekcie ha³asu komunikacyjnego, korzysta siê czêsto z pomocniczej skali zagro enia ha³asem komunikacyjnym, opracowanej przez Pañstwowy Zak³ad Higieny, która wykorzystuje równie oceny subiektywne. Dla pory dziennej skala okreœla nastêpuj¹ce wielkoœci: ma³a uci¹ liwoœæ ha³asu L Aeq < 52 db œrednia uci¹ liwoœæ ha³asu 52 LAeq 62 db du a uci¹ liwoœæ ha³asu 63 LAeq 7 db bardzo du a uci¹ liwoœæ ha³asu L > 7 db Aeq Badania klimatu akustycznego w województwie podkarpackim - ha³as komunikacyjny W 26 roku, w ramach realizacji Programu monitoringu œrodowiska w województwie podkarpackim, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Œrodowiska w Rzeszowie wykona³ badania uci¹ liwoœci ha³asu komunikacyjnego na terenie: miasta Le ajska (ha³as drogowy - 8 punktów pomiarowych), miasta Przemyœla (ha³as drogowy - 13 punktów pomiarowych), miasta Stalowa Wola (ha³as drogowy - 24 punkty pomiarowe), miasta Ustrzyki Dolne (ha³as drogowy - 3 punkty pomiarowe), miejscowoœci Brzegi Dolne (ha³as drogowy - 1 punkt pomiarowy), miejscowoœci urawica (ha³as kolejowy - 6 punktów pomiarowych - linia kolejowa i rampa prze³adunkowa). Celem prowadzonych badañ by³o okreœlenie warunków akustycznych w bezpoœrednim s¹siedztwie g³ównych tras komunikacji drogowej i w jednym przypadku kolejowej. Badania ha³asu drogowego objê³y wyznaczenie równowa nego poziomu ha³asu w ustalonych punktach oraz warunków pozaakustycznych, tj. natê enia i struktury ruchu pojazdów oraz warunków meteorologicznych, niezbêdnych do interpretacji i oceny wyników. Pomiary wykonano ³¹cznie w 55 punktach pomiarowych, w tym w 35 punktach pomiarowych badania wykonano w porze dziennej i w porze nocnej, zaœ w 2 punktach pomiarowych wy³¹cznie w porze dziennej. Punkty pomiarowe wyznaczono przy g³ównych drogach miast. Pomiar ha³asu - Rzeszów Badania klimatu akustycznego na obszarze miasta Le ajsk Badania poziomu ha³asu komunikacyjnego w mieœcie Le ajsku przeprowadzono ³¹cznie w 8 punktach pomiarowych, z czego w 4 punktach pomiarowych zrealizowano badania wy³¹cznie w porze dnia. ¹czna d³ugoœæ przebadanych odcinków dróg wynios³a 8,7 km. Jako wartoœci dopuszczalne poziomu ha³asu dla otoczenia wszystkich punktów pomiarowych przyjêto 6 db dla pory dnia i 5 db dla pory nocy. Na podstawie przeprowadzonych badañ w porze dziennej, przekroczenie dopuszczalnego poziomu ha³asu w przedziale od 3 db - db (5% do 16,6%) stwierdzono w 4 punktach pomiarowych: ul. Mickiewicza 18, punkt nr 1 - Laeq = 7, db, ul. Mickiewicza (s¹d), punkt nr 6 - Laeq = 69, db, ul. Mickiewicza 52, punkt nr 4 - Laeq = 64, db, ul. Jaros³awska 21 - punkt nr 7 - Laeq = 63, db. Dopuszczalny poziom ha³asu w porze nocnej zosta³ przekroczony we wszystkich badanych punktach pomiarowych w przedziale od 2 db -14 db (4% do 28%). Niekorzystnych warunków akustycznych (>7 db) w porze dnia nie stwierdzono, natomiast w porze nocnej uci¹ liwy ha³as utrzymywa³ siê przy ulicy Mickiewicza 18, gdzie równowa ny poziom dÿwiêku Laeq wyniós³ 64 db. Najwy szy poziom ha³asu zarówno w porze dziennej, jak i nocnej wyst¹pi³ w punkcie nr 1, to jest przy ulicy Mickiewicza 18, gdzie Laeq wynios³o 7 db dla dnia i 64 db dla pory nocy. Najni szy poziom ha³asu dla dnia Laeq = 57, db, zanotowano w punkcie nr 3 zlokalizowanym przy ulicy Klasztornej, natomiast dla pory nocy w punkcie nr 2, przy ul. Micha³ka 42, jakkolwiek by³ on wy szy od dopuszczalnego o 2 db. Nie odnotowano przekroczeñ progowych poziomów ha³asu. HA AS 25
Poziom ha³asu drogowego przy g³ównych trasach komunikacyjnych miasta Le ajska w 26 roku (pora dnia oraz pora nocy) 8 7 6 Równowa ny poziom ha³asu Laeq w porze dnia [db] Równowa ny poziom ha³asu Laeq w porze nocy [db] Dopuszczalny poziom ha³asu dla pory dnia [db] Dopuszczalny poziom ha³asu dla pory nocy [db] Natê enie ruchu pojazdów w w porze dnia [poj./h] Natê enie ruchu pojazdów w w porze nocy [poj./h] 25 2 5 15 [db] 4 3 [poj./h] 2 5 Mickiewicza 18 Micha³ka 42 Klasztorna Mickiewicza 52 Sanowa 35 Mickiewicza (s¹d) Jaros³awska 21 Rzeszowska 62 Miasto Le ajsk - ha³as drogowy w 26 roku - pora dnia oraz pora nocy MIASTO LE AJSK Michalka Laeq=59dB Laeq=52dB Laeq=57dB Laeq=6dB 3 Laeq=58dB 4 5 2 Laeq=64dB Mickiewicza Laeq=64dB Siedlanka Slowackiego Sanowa Laeq=7dB 1 6 Laeq=69dB Zmierzone wartoœci poziomu dÿwiêku Laeq (dzieñ) Laeq <= 6 db Rzeszowska 7 Laeq=55dB Laeq=63dB 8 Laeq=59dB Jaroslawska Kap. J.Kruczka Laeq>6dB Zmierzone wartoœci poziomu dÿwiêku Laeq (noc) Laeq>5dB 26 STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 26 ROKU
Badania klimatu akustycznego na obszarze miasta Przemyœl Badania poziomu ha³asu komunikacyjnego w mieœcie Przemyœlu przeprowadzono w porze dziennej oraz w porze nocnej w 13 punktach pomiarowych, zaœ ³¹czna d³ugoœæ przebadanych odcinków dróg wynios³a 8,3 km. We wszystkich punktach pomiarowych poziom dopuszczalny ha³asu zosta³ przekroczony zarówno dla pory dnia jak i nocy. Wielkoœci przekroczeñ zawiera³y siê w przedziale: od 3,4 db do 15,9 db dla dnia, oraz od 3, db do 13,2 db dla nocy. Niekorzystne warunki akustyczne (>7 db) w porze dnia stwierdzono przy ulicach: - Jagielloñskiej, punkt nr 9 - Laeq = 71, db, - Sobieskiego 3, punkt nr 1 - Laeq = 7,9 db, - Focha 1, punkt nr 4 - Laeq = 7,5 db. Wielkoœæ dopuszczalnych wartoœci ha³asu na tych ulicach by³a przekroczona o,5 db do 15,9 db, (18% - 29%). Najni szy poziom ha³asu dla dnia Laeq = 63,4 db, ale przewy szaj¹cy dopuszczalny o 3,4 db zanotowano w punkcie nr 13 zlokalizowanym przy ulicy Grunwaldzkiej. Niekorzystne warunki akustyczne (>6 db) w porze nocy stwierdzono przy ulicach: - Sobieskiego 3, punkt nr 1 - Laeq = 63,2 db, - Bohaterów Getta 17, punkt nr 6 - Laeq = 63,1 db, - Augusta 2, punkt nr 2 - Laeq = 62,2 db, - Focha 1, punkt nr 4 - Laeq = 62,1 db, - Borelowskiego 9, punkt nr 3 - Laeq = 61,1 db, - W. Pola 5, punkt nr 7 - Laeq = 6,3 db. Wielkoœæ dopuszczalnych wartoœci ha³asu na tych ulicach by³a przekroczona o,3 db do 13,2 db (21% - 26%). Natê enie ruchu pojazdów mieœci³o siê w przedziale od 389 poj/h do 56 poj/h, przy procentowym udziale pojazdów ciê kich od 28,8% do 35,5%. Nie odnotowano przekroczeñ progowych poziomów ha³asu. Najni szy poziom ha³asu dla nocy Laeq = 53, db, ale przewy szaj¹cy dopuszczalny o 3, db, zanotowano w punkcie nr 5 zlokalizowanym przy ulicy Krasiñskiego. Poziom ha³asu drogowego i natê enie ruchu pojazdów przy g³ównych trasach komunikacyjnych miasta Przemyœla w 26 roku (pora dnia oraz pora nocy) [db] 8 7 6 5 4 3 2 Równowa ny poziom ha³asu Laeq w porze dnia [db] Równowa ny poziom ha³asu Laeq w porze nocy [db] Natê enie ruchu pojazdów ogó³em w porze dnia [poj./h] Natê enie ruchu pojazdów ogó³em w porze nocy [poj./h] Natê enie ruchu pojazdów ciê kich w porze nocy [poj./h] Natê enie ruchu pojazdów ciê kich w porze dnia [poj./h] Dopuszczalny poziom ha³asu dla pory nocy [db] Dopuszczalny poziom ha³asu dla pory dnia [db] 2 18 16 14 12 8 6 4 2 Sobieskiego 3 [poj./h] Augusta 2 Borelowskiego 9 Focha 1 Krasiñskiego 26 Bohaterów Getta 17 Wincentego Pola 5 Lwowska 32 Jagielloñska Pl.NaBramie11 S³owackiego 19 3 Maja 38 Grunwaldzka 97 HA AS 27
Miasto Przemyœl - ha³as drogowy w 26 roku - pora dnia oraz pora nocy UJKOWICE Wysockiego MIASTO PRZEMYŒL Zmierzone wartoœci poziomu dÿwiêku Laeq (noc) Wêgierka Wo³odyjowskiego êtowska LIPOWICA Laeq = 61,1 db Laeq = 69,2 db Laeq = 55,8 db Bielskiego Sikorskiego Grunwaldzka San Sanocka Okrzei B.Œmia³ego Laeq = 66,3 db Laeq = 63,4 db Laeq = 57,7 db Glazera Sobieskiego Wybrze e Jana Paw³a II 13 1 12 Pi³sudskiego St.Augusta 3 Maja Andersa Krakowska Prez.Wilsona Jagielloska Rogoziñskiego Monte Casino Laeq = 65,1 db 2 Laeq = 62,2 db 3 Laeq = 64,2 db Laeq = 53, db Laeq = 69,9 db Laeq = 6, db Laeq = 63,2 db Laeq = 7,9 db Kopernika Sanowa Mickiewicza Dworskiego Leszczyñskiego S³owackiego Siemiradzkiego Buszkowicka Szancowa Laeq = 62,1 db Laeq = 63,1 db 4 Laeq = 7,5 db Laeq = 67,6 db 6 7 Laeq = 63,9 db 5 Laeq = 6,3 db 8 Laeq = 71, db 9 Laeq = 58,1 db Borelowskiego 11 Bohaterów Getta Czarnieckiego Pola Zana Nestora Zielona Sybiraków Zieliñskiego Batorego Jasiñskiego Lwowska Przekopana Laeq = 66,1 db Laeq = 58,8 db Laeq 6-65 db Laeq 55-6 db Laeq 5-55 db Witoszyñska Pasteura Potokowa Przemys³owa Grochowska Laeq = 69,5 db Laeq = 57,8 db Pusta U³añska Okopowa Sielecka Topolowa Wiar Zmierzone wartoœci poziomu dÿwiêku Laeq (dzieñ) Pikulicka Cegielniana Laeq 7-75 db Obozowa Laeq 65-7 db Herburtów Laeq 6-65 db Badania klimatu akustycznego na obszarze miasta Stalowa Wola Badania poziomów ha³asu komunikacyjnego w Stalowej Woli przeprowadzono w 24 punktach pomiarowych, zlokalizowanych przy g³ównych trasach komunikacyjnych miasta. W 12 punktach wykonywano pomiary w porze dziennej i w porze nocnej, w pozosta³ych 12 tylko w porze dziennej. ¹cznie przebadano 28,7 km dróg w mieœcie. W wyniku przeprowadzonych pomiarów ha³asu prawie we wszystkich punktach pomiarowych zanotowano przekroczenia dopuszczalnych poziomów ha³asu, które dla terenów odpowiadaj¹cych zabudowie mieszkaniowej wynosz¹ odpowiednio 6 db lub 55 db dla pory dziennej i 5 db dla pory nocnej. Przekroczenia te w prawie 5% d³ugoœci ulic mieszcz¹ siê w granicach do 5 db. Wartoœci przekroczeñ dopuszczalnych poziomów ha³asu w porze dziennej zawiera³y siê w granicach,3 db do 13,1 db (,5% do 23,8%), natomiast w porze nocnej od,7 db do 8,2 db (1,4% do 16,4%). Dopuszczalna norma ha³asu nie zosta³a przekroczona na ulicach Skoczyñskiego, Poniatowskiego i Okulickiego. Najwy sze poziomy ha³asu w porze dziennej zarejestrowano na ulicach wlotowych do miasta: ul. Brandwickiej (65,5 db), ul. Sandomierskiej (68,1 db) i ul. Rozwadowskiej (65,8 db). Równie wysokie poziomy ha³asu stwierdzono na ulicy Staszica (7,7 db) - odcinek w centrum i ul. Klasztornej (66,5 db) - zjazd do specjalnej strefy ekonomicznej HSW. Najwy sze poziomy ha³asu komunikacyjnego w porze nocnej zanotowano na ulicy Sandomierskiej i Polnej. Wartoœci przekroczeñ dopuszczalnych poziomów ha³asu w porze nocnej odnotowano we wszystkich punktach pomiarowych, a poziomy najbardziej zbli one do dopuszczalnych, stwierdzono na ulicach Staszica (5,7 db), Jana Paw³a II (5,9 db) i Komisji Edukacji Narodowej (51,6 db). Wartoœci progowe ha³asu komunikacyjnego w porze dnia zosta³y przekroczone (w niewielkim stopniu) w punkcie pomiarowym na ul. Rozwadowskiej (w pobli u szko³y obowi¹zuje wartoœæ 65 db). W punktach pomiarowych ha³asu nocnego nie zanotowano przekroczeñ wartoœci progowych ha³asu. Do najcichszych ulic zaliczono ulice wewn¹trzosiedlowe: Skoczyñskiego, Okulickiego i ul. Poniatowskiego. 28 STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 26 ROKU
SAN Poziom ha³asu drogowego i natê enie ruchu pojazdów przy g³ównych trasach komunikacyjnych miasta Stalowa Wola w 26 roku (pora dnia oraz pora nocy) 8 Równowa ny poziom ha³asu Laeq w porze dnia [db] Równowa ny poziom ha³asu Laeq w porze nocy [db] Natê enie ruchu pojazdów ogó³em w porze nocy [poj./h] Natê enie ruchu pojazdów ogó³em w porze dnia [poj./h] Dopuszczalny poziom ha³asu dla pory dnia [db] Dopuszczalny poziom ha³asu dla pory nocy [db] 14 [db] 7 6 5 4 3 2 12 8 6 4 2 [poj./h] Energetyków (szko³a) Staszica 2A Staszica (sklep obuwniczy) wirki i Wigury Czarneckiego Popie³uszki 3 Popie³uszki 11 Popie³uszki 37 Skoczyñskiego Mickiewicza 18 Sienkiewicza (sklep AVANS) Niez³omnych 2 Ofiar Katynia Komisji Edukacji Nar. Poniatowskiego 49 Jana Paw³a II 36 Szopena Okulickiego 7 Okulickiego 16 Klasztorna 15 Rozwadowska (szko³a) Polna (szko³a) Brandwicka Sandomierska 73 Miasto Stalowa Wola - ha³as drogowy w 26 roku - pora dnia oraz pora nocy OS. SOCHY MIASTO STALOWA WOLA CHARZEWICE Laeq = 68,1 db Laeq = 65,5 db Laeq = 58,2 db 23 22 Laeq = 61,7 db 24 22 Laeq = 56,8 db OS. PIASKI 21 Laeq = 65,8 db 21 ROZWADÓW Laeq = 54,6 db OS. PORÊBY Laeq = 66,5 db 2 Laeq = 54,4 db Laeq = 63,9 db 17 Laeq = 59,3 db 15 Laeq = 58,2 db 18 Zmierzone poziomy natê enia 16 Laeq = 6,3 db OS. P AWO dÿwiêku Laeq (noc) Laeq = 51,6 db 14 Laeq = 5,9 db Laeq<55dB Laeq = 61,6 db Laeq = 61,1 db OS. M ODYNIE Laeq = 55,2 db OS. NA SKARPIE Laeq>55dB 19 Laeq = 63,7 db Laeq = 62,2dB Laeq = 53,1 db Laeq = 6,7 db 6 OS. WYZWOLENIE 5 12 3 4 Laeq = 53,2 db 9 Laeq = 61,9 db 13 7 Laeq = 6,8 db 11 Laeq = 64,8 db Zmierzone poziomy natê enia dÿwiêku Laeq ( dzieñ) OS. PODLESIE 8 Laeq = 61,7 db OS. ZASANIE Laeq = 61,5 db Laeq = 53,1 db Laeq<6dB Laeq = 54,1 db 2 Laeq = 7,7 db Laeq 6-7 db OS. METALOWCÓW Laeq = 59,7 db Laeq = 64,8 db SAN 1 Laeq = 5,7 db Laeq = 61,3 db SAN Laeq>7dB Laeq = 63,3 db OS. ENERGETYKÓW HA AS 29
Badania klimatu akustycznego w rejonie miasta Ustrzyki Dolne Badania prowadzono w rejonie g³ównych tras komunikacji drogowej miasta Ustrzyki Dolne (odcinki o ³¹cznej d³ugoœci,98 km) oraz drogi krajowej nr 84 prowadz¹cej ruch drogowy w kierunku Przemyœla i przejœcia granicznego z Ukrain¹ w Kroœcienku (odcinek o d³ugoœci 3,4 km). Jako dopuszczalny równowa ny poziom ha³asu drogowego dla tych terenów dla pory dnia, przyjêto poziom 6 db oraz 55 db w punkcie zlokalizowanym w s¹siedztwie szpitala. Pomiary wykonano w porze dziennej w 3 punktach po³o onych na terenie Ustrzyk Dolnych i w 1 punkcie zlokalizowanym przy drodze krajowej nr 84 w miejscowoœci Brzegi Dolne. Z przeprowadzonych badañ akustycznych wynika, e poziom ha³asu drogowego w porze dziennej na obszarach przylegaj¹cych do badanych tras komunikacyjnych na terenie Ustrzyk Dolnych, jak równie w rejonie drogi krajowej nr 84 w miejscowoœci Brzegi Dolne, by³ wy szy od 6 db. Wartoœci równowa nego poziomu ha³asu kszta³towa³y siê w przedziale od 64, db do 67,6 db, a wartoœci przekroczeñ dopuszczalnego poziomu ha³asu wynosi³y od 4, db do 9,1 db (6,7% do 16,5%). Oznacza to, e wszystkie objête pomiarami drogi naruszaj¹ naturalny klimat akustyczny w œrodowisku. Dopuszczalny poziom progowy ha³asu komunikacyjnego na objêtych badaniami terenach nie zosta³ przekroczony. Poziom ha³asu drogowego i natê enie ruchu pojazdów przy g³ównych trasach komunikacyjnych miasta Ustrzyki Dolne oraz w m. Brzegi Dolne (droga krajowa nr 84) [db] 8 7 6 5 4 3 2 Równowa ny poziom ha³asu Laeq w porze dnia [db] Natê enie ruchu pojazdów ogó³em w porze dnia [poj./h] Natê enie ruchu pojazdów ciê kich w porze dnia [poj./h] Dopuszczalny poziom ha³asu dla pory dnia [db] 1 Maja Gen. J. Dwernickiego 29 Listopada Brzegi Dolne droga kr. Nr 84 12 8 6 4 2 [poj./h] Miasto Ustrzyki Dolne - ha³as drogowy w 26 roku Laeq=66,4dB USTRZYKI DOLNE Brzegi Dolne Laeq = 64,1 db 3 29 Listopada 4 1 Maja 1 Laeq = 67,6 db 29 Listopada Fabryczna 2 Laeq = 64, db 1 Maja Nr 84 Zmierzone wartoœci poziomu dÿwiêku Laeq (dzieñ) Dwernickiego Laeq>65dB Laeq<65dB 3 STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 26 ROKU
Laeq = = 6,6 6,6 db db Laeq = = 61,3 61,3 db db Badania klimatu akustycznego w rejonie linii kolejowej w m. urawica W 26 roku WIOŒ w Rzeszowie prowadzi³ pomiary poziomu ha³asu przy linii kolejowej i rampie prze³adunkowej w urawicy na d³ugoœci ok. 2,1 km. Strukturê ruchu stanowi¹ pojazdy szynowe, czyli poci¹gi towarowe i pasa erskie (osobowe i pospieszne). Ha³as zmierzono w 6 punktach pomiarowych przy ulicach: Wapowskiego, Owocowej, Dworcowej i Kolejowej. Ze wzglêdu na brak aktualnego Planu Zagospodarowania Przestrzennego dla gminy urawica, okreœlaj¹cego przeznaczenie terenu, dla porównania wyników przyjêto dopuszczalny poziom ha³asu 6 db dla pory dnia oraz 5 db dla pory nocy odpowiadaj¹cy terenom zabudowy mieszkaniowej. Poziom dÿwiêku w badanych punktach kszta³towa³ siê w przedziale: od 56,9 do 61,6 db dla pory dnia oraz od 56,2 db do 61,3 db dla pory nocy. Przekroczenia poziomu dopuszczalnego wyst¹pi³y w punktach pomiarowych zlokalizowanych przy ulicach Dworcowej 15 i Kolejowej 9 dla pory dnia, oraz we wszystkich punktach pomiarowych dla pory nocy. Wielkoœci przekroczeñ zawiera³y siê w przedziale: od,6 db do 1,6 db dla dnia (1% - 3%) oraz od 6,2 db do 11,3 db dla nocy (12% - 23%). Korzystne warunki akustyczne w porze dnia panowa³y w punktach przy ulicach: Wapowskiego1, Owocowej 1, Kolejowej 53 oraz Kolejowej 95, na których poziom dÿwiêku by³ ni szy od dopuszczalnego. Najni szy poziom ha³asu dla pory nocy Laeq = 56,2 db, ale przewy szaj¹cy dopuszczalny o 6,2 db, zanotowano w punkcie zlokalizowanym przy ulicy Owocowej 1. Z analizy wykonanych pomiarów mo na stwierdziæ, e wp³yw na wartoœæ poziomu ha³asu kolejowego mia³ ruch poci¹gów pasa erskich, równie dokuczliwe by³y wolno przeje d aj¹ce poci¹gi towarowe, oraz momenty hamowania d³ugich sk³adów towarowych. Przeprowadzone pomiary wykaza³y przekroczenia poziomu dopuszczalnego w dwóch punktach pomiarowych dla dnia, oraz we wszystkich punktach pomiarowych dla nocy. urawica - ha³as kolejowy w 26 roku - pora dnia oraz pora nocy Laeq = 57,6 db Laeq = 56,7 db 6 urawica Rozrz¹dowa Laeq = 59,1 db Laeq = 58,1 db 5 4 Laeq = 61,6 db Laeq = 6,1 db - lokalizacja punktu pomiarowego ha³as dzienny (Laeq > 6 db) - lokalizacja punktu pomiarowego ha³as dzienny (Laeq < 6 db) 3 2 Laeq = 56,2 db Laeq = 56,9 db urawica - Osobowa - lokalizacja punktu pomiarowego ha³as nocny (Laeq > 5 db) - rampa prze³adunkowa 1 Laeq = 6,1 db Laeq = 57,6 db - teren zabudowany HA AS 31
Poziom ha³asu drogowego i natê enie ruchu poci¹gów przy linii kolejowej i rampie prze³adunkowej w urawicy (pora dnia oraz pora nocy) 8 7 6 Równowa ny poziom ha³asu Laeq [db] Natê enie ruchu poci¹gów pospiesznych w porze dnia i porze nocy [poj./h] Natê enie ruchu poci¹gów osobowych w porze dnia i porze nocy [poj./h] Natê enie ruchu poci¹gów towarowych w porze dnia i porze nocy [poj./h] Dopuszczalny poziom ha³asu dla pory dnia [db] Dopuszczalny poziom ha³asu dla pory nocy [db] 4 3 5 [db] 4 3 2 DZIEÑ NOC 2 [poj./h] Wapowskiego 1dzieñ Owocowa 1 dzieñ Dworcowa 15 dzieñ Kolejowa 9 dzieñ Kolejowa 53 dzieñ Kolejowa 95 dzieñ Wapowskiego 1 noc Owocowa 1 noc Dworcowa 15 noc Kolejowa 9 noc Kolejowa 53 noc Kolejowa 95 noc Badania klimatu akustycznego w województwie podkarpackim - ha³as przemys³owy Podmioty prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹ mog¹ negatywnie oddzia³ywaæ na œrodowisko poprzez emisjê ha³asu, który okreœlany jest jako ha³as przemys³owy. ród³em ponadnormatywnego poziomu dÿwiêku s¹ najczêœciej instalacje i procesy technologiczne, pracuj¹ce urz¹dzenia i maszyny, jak równie transport wewn¹trzzak³adowy. Coraz czêœciej Ÿród³em uci¹ liwego dla mieszkañców ha³asu jest praca urz¹dzeñ klimatyzacyjnych i wentylacyjnych, instalowanych na zewn¹trz budynków zak³adów. W wyniku przeprowadzonych w 26 r., na terenie województwa podkarpackiego kontroli podmiotów, w zakresie ochrony œrodowiska przed ha³asem, ustalono, e najwiêcej przekroczeñ wystêpuje w przedziale 5- db, stanowi to 44,44% ogó³u kontroli z wykazanymi przekroczeniami, pozosta³e stanowi¹ 55,56%, w tym dla przekroczeñ poni ej 5dB - 33,33%, a dla -15 db - 22,22%. Nie stwierdzono wystêpowania przekroczeñ powy ej 15 db. G³ówn¹ przyczyn¹ nie przestrzegania przepisów ochrony œrodowiska przed ha³asem jest lokalizacja obiektów przemys³owych w bliskim s¹siedztwie terenów podlegaj¹cych ochronie akustycznej, eksploatacja urz¹dzeñ bez w³aœciwych zabezpieczeñ akustycznych, brak œrodków finansowych przejawiaj¹cy siê niepodejmowaniem dzia³añ inwestycyjnych zwi¹zanych z ochron¹ œrodowiska przed ha³asem. Statystyka kontrolnych badañ ha³asu przemys³owego w województwie podkarpackim w latach 21-26 Rok Rok Rok Rok Rok Rok 21 22 23 24 25 26 Iloœæ zak³adów skontrolowanych emituj¹cych ha³as 74 78 44 33 26 26 Iloœæ zak³adów przekraczaj¹cych poziomy dopuszcz. ogó³em: 4 52 21 17 18 9 w porze dziennej: 21 31 12 17 12 6 w porze nocnej: 19 21 9 6 7 3 Iloœæ zak³adów przekraczaj¹cych poziom dopuszcz. 54 66 48 52 69 34,6 w% ogólnej liczby skontrolowanych zak³adów W tabeli przedstawiono statystykê kontrolnych badañ ha³asu przemys³owego w województwie podkarpackim w latach 21-26. W rozwa anym okresie czasu widoczny jest spadek iloœci kontrolowanych zak³adów bêd¹cych Ÿród³em ha³asu. Wynika to ze zmian uregulowañ prawnych, w tym na³o enia na podmioty korzystaj¹ce ze œrodowiska obowi¹zku prowadzenia pomiarów samokontrolnych i przekazywania wyników tych pomiarów w³aœciwym organom ochrony œrodowiska, tj. wojewodzie lub staroœcie. Nale y zwróciæ uwagê, e iloœæ zak³adów przekraczaj¹cych dopuszczalne poziomy ha³asu wyraÿnie spada, jakkolwiek trudne jest 32 STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 26 ROKU
jednoznaczne przedstawienie trendów i prognoz kszta³towania siê klimatu akustycznego œrodowiska na terenach nara onych na ha³as przemys³owy. Mo na siê spodziewaæ, e dzia³ania kontrolne podejmowane przez inspekcjê ochrony œrodowiska w zwi¹zku z odpowiedzi¹ na interwencje mieszkañców, przynios¹ pozytywne rezultaty, co wp³ynie na obni enie poziomów ha³asu przemys³owego. W porównaniu do ha³asu komunikacyjnego, ha³as ze Ÿróde³ przemys³owych jest stosunkowo ³atwy do wyeliminowania. Zak³ady emituj¹ce ha³as o ponadnormatywnych poziomach zosta³y zobowi¹zane do realizacji przedsiêwziêæ maj¹cych na celu ograniczenie tych poziomów i skuteczne przeciwdzia³anie rozprzestrzenianiu siê ha³asu na terenie samych zak³adów jak i na terenach przyleg³ych. Ocena klimatu akustycznego w województwie podkarpackim oraz inwestycje zwi¹zane z ograniczeniem emisji ha³asu do œrodowiska Przeprowadzone przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Œrodowiska w Rzeszowie badania klimatu akustycznego w œrodowisku województwa wykaza³y, e prawie we wszystkich punktach pomiarowych ha³asu komunikacyjnego, przekroczone by³y dopuszczalne poziomy ha³asu w zakresie od kilku do kilkunastu decybeli, zarówno w porze dziennej jak i nocnej. Najwiêkszy problem akustyczny, zw³aszcza w porze nocnej, wystêpowa³ w punktach przy ulicach, które przyjmuj¹ ciê ki ruch tranzytowy. Istotne znaczenie ma równie rodzaj zabudowy (zwarta i usytuowana w bezpoœrednim s¹siedztwie jezdni) oraz natê enie ruchu pojazdów i brak p³ynnoœci ruchu. Badania wykaza³y uci¹ liwoœæ ha³asu kolejowego, jak równie w kilku przypadkach przemys³owego. Na podstawie wykonanych pomiarów i obserwacji, mo na przyj¹æ, e podobna sytuacja akustyczna wystêpuje w pozosta³ych, podobnych co do wielkoœci i funkcji miastach województwa podkarpackiego. Prowadzone badania klimatu akustycznego w województwie, jednoznacznie wskazuj¹ na wzrost poziomu ha³asu komunikacyjnego w œrodowisku. W zwi¹zku z postêpuj¹cym rozwojem transportu, w szczególnoœci drogowego, nale y siê spodziewaæ dalszego wzrostu poziomów ha³asu przy g³ównych szlakach komunikacyjnych miast, zarówno w porze dnia jak i nocy. Bêdzie to wymaga³o podejmowania na tych obszarach przedsiêwziêæ maj¹cych na celu poprawê stanu akustycznego (powszechnym rozwi¹zaniem bêdzie budowa ekranów akustycznych na du ¹ skalê, przebudowa dróg, budowa obwodnic, itp.). Pomocnym w realizacji tego zadania bêd¹ nowe instrumenty, tj. mapy akustyczne oraz programy ochrony œrodowiska przed ha³asem, które musz¹ zostaæ opracowane przez w³aœciwe organy ochrony œrodowiska, odpowiednio do dnia 3 czerwca 212 roku i dnia 3 czerwca 213 roku. Odnoœnie ha³asu przemys³owego prognozuje siê obni enie presji, w efekcie szerszego stosowania siê podmiotów gospodarczych do wymagañ ochrony œrodowiska w tym zakresie. Ponadto zak³ady przemys³owe coraz czêœciej stosowaæ bêd¹ rozwi¹zania techniczne, maj¹ce w jak najwiêkszym stopniu ograniczaæ emisjê ha³asu do œrodowiska. W 26 roku inwestycje w tym celu przeprowadzi³o piêæ spoœród 9 skontrolowanych zak³adów, emituj¹cych ha³as o ponadnormatywnych poziomach. Wœród g³ównych dzia³añ prowadzonych w latach 25-26 w celu poprawy infrastruktury drogowej w województwie, a przez to ograniczenia negatywnego oddzia³ywania dróg na œrodowisko (w tym równie ograniczenia emisji ha³asu) wymieniæ mo na m.in. inwestycje: przebudowa ulic powiatowych w centrum miasta Rzeszowa - poprawa dostêpu do sieci dróg krajowych, prace projektowe i uzgodnienia przedsiêwziêcia Przebudowa ulic Rzeszowa w ci¹gu drogi krajowej Nr 4 - dostosowanie do wymogów Unii Europejskiej (odcinek o d³ugoœci ponad 12 km), zakoñczenie budowy obwodnicy miasta Jas³a w ci¹gu drogi krajowej nr 28, realizacja kolejnego etapu budowy obwodnicy miasta Stalowa Wola, tzw. Trasy Podskarpowej, remont drogi krajowej nr 9 (skrzy owanie w Wide³ce), przebudowa skrzy owania drogi krajowej nr 77 Lipnik - Przemyœl w km 111+719 z drog¹ wojewódzk¹ Nr 835 Lublin - Grabownica Starzeñska, budowa drogi obwodowej miasta Pilzna w ci¹gu drogi krajowej nr 4, przebudowa drogi wojewódzkiej nr 871 Tarnobrzeg - Stalowa Wola, przebudowa drogi wojewódzkiej nr 985 Nagnajów - Dêbica na odc. Nagnajów - Mielec, przebudowa drogi wojewódzkiej nr 886 Domaradz - Sanok, przebudowa drogi wojewódzkiej nr 877 odcinek Le ajsk - añcut i dróg ³¹cznikowych, przebudowa drogi wojewódzkiej nr 872 na odc. Baranów Sandomierski - Majdan Królewski, przebudowa drogi powiatowej nr 1342R Sêdziszów M³p. Zagórzyce Wielopole Skrzyñskie, przebudowa drogi wojewódzkiej nr 988 Babica - Warzyce, odcinek Twierdza -Warzyce, na etapie planowania s¹ inwestycje budowy obwodnic miast: Ropczyce, Soko³ów M³p., Le ajsk, Przeworsk, Jaros³aw, do koñca I kwarta³u 28 roku planuje siê budowê ekranów akustycznych w mieœcie Rzeszowie, wzd³u ulic: Krakowskiej, Lwowskiej, Witosa, Pelczara (osiedle Nowe Miasto) o ³¹cznej d³ugoœci ok. 7,4 km. HA AS 33