OBIEG PIENIĘŻNY
OBIEG PIENIĘŻNY system dokonywania zapłat w gospodarce; celem obiegu pieniężnego, a także rozliczeń pieniężnych, jest wygasanie zobowiązań; przedmiotem zarówno obrotu gotówkowego, jak i bezgotówkowego jest dokonywanie płatności. Płatności, zwane również rozliczeniami pieniężnymi, oznaczają transfer wartości pomiędzy stronami płatności i są zwolnieniem z zobowiązania strony zobowiązanej (dłużnika, płatnika) wobec drugiej strony płatności (wierzyciela, beneficjenta).
można wyróżnić dwie sfery obiegu pieniężnego: OBIEG GOTÓKOWY OBIEG BEZGOTÓWKOWY
OBIEG GOTÓWKOWY dokonywanie zapłat za pomocą pieniądza gotówkowego, z wykorzystaniem znaków pieniężnych emitowanych przez Narodowy Bank Polski, a więc banknotów i monet.
Gotówka pozostaje najpowszechniejszym instrumentem płatniczym pod względem liczby transakcji. Pod względem wartości transakcji większy udział posiadają płatności bezgotówkowe, których rola w dalszym ciągu wzrasta.
OBIEG BEZGOTÓWKOWY dokonywanie zapłat za pomocą zmiany zapisów na rachunkach bankowych stron rozliczenia; obrót bezgotówkowy jest definiowany jako rozliczenia pieniężne, w których na każdym etapie cyklu rozliczeniowego dokonywany jest transfer środków pieniężnych z i na rachunki bankowe (lub konta własne banków bądź inne rachunki płatnicze), a więc zarówno po stronie dłużnika (płatnika), jak i po stronie wierzyciela (beneficjenta) oraz w rozrachunkach pomiędzy bankami rozliczenie przybiera wyłącznie formę zapisów na rachunkach bankowych/płatniczych rozliczających się podmiotów (z wyjątkiem zapłaty instrumentem pieniądza elektronicznego, gdzie ma miejsce transfer środków pieniężnych z instrumentu pieniądza elektronicznego na urządzenie go akceptujące).
OBOWIĄZEK ROZLICZENIA W FORMIE BEZGOTÓWKOWEJ Art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Art. 61 ustawy Ordynacja podatkowa Art. 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Art. 58 ustawy Prawo celne
Art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej 1. Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy: 1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz 2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji. 2. Przedsiębiorca będący członkiem spółdzielczej kasy oszczędnościowokredytowej może realizować obowiązek określony w ust. 1 za pośrednictwem rachunku w tej spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.
Art. 61 ustawy Ordynacja podatkowa 1. Zapłata podatków przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów następuje w formie polecenia przelewu. 1a. Zapłata opłaty skarbowej przez podatników, o których mowa w 1, może nastąpić w gotówce. 1b. Zapłata podatków przez mikroprzedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584) może nastąpić również w gotówce. 2. Formę rozliczeń, o której mowa w 1, stosuje się również do wpłat kwot podatków pobranych przez płatników, jeżeli płatnicy spełniają warunki określone w 1.
3. Przepisu 1 nie stosuje się: o 1) do zapłaty podatków niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą; o 2) gdy zapłata podatku, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, jest dokonywana papierami wartościowymi lub znakami akcyzy; o 3) do pobierania podatków przez płatników lub inkasentów. 4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, dopuścić zapłatę niektórych podatków papierami wartościowymi, określając szczegółowe zasady stosowania tej formy zapłaty podatku, termin i sposób dokonania zapłaty, rodzaj papieru wartościowego oraz sposób obliczenia jego wartości dla potrzeb zapłaty podatku
Art. 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych 4. Składki opłaca się na wskazane przez Zakład rachunki bankowe odrębnymi wpłatami, w podziale na: o 1) ubezpieczenia społeczne; o 2) ubezpieczenie zdrowotne; o 3) Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych; o 4) (uchylony); o 5) Fundusz Emerytur Pomostowych. 4a. Składki, o których mowa w ust. 4, płatnik składek opłaca przy użyciu: 1) bankowych dokumentów płatniczych składanych za pośrednictwem banku według wzorów, o których mowa w art. 49 ust. 3, 2) dokumentu elektronicznego z oprogramowania, o którym mowa w art. 47a ust. 1, lub wydruku z tego oprogramowania, 3) dokumentu elektronicznego z programu informatycznego udostępnianego płatnikom składek przez bank, 4) dokumentu w postaci uzgodnionej z instytucją obsługującą wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne - zwanych dalej "dokumentami płatniczymi".
4b. Płatnik składek jest obowiązany opłacać należności z tytułu składek, o których mowa w ust. 4, w formie bezgotówkowej w drodze obciążenia rachunku bankowego płatnika składek lub obciążenia rachunku płatniczego płatnika w instytucji płatniczej w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2014 r. poz. 873 i 1916). 4c. Przepisu ust. 4b nie stosuje się do płatników składek będących osobami fizycznymi, jeżeli nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. 4d. W przypadku stwierdzenia niezgodności danych identyfikacyjnych płatnika składek, o którym mowa w ust. 4b, podanych w zleceniu płatniczym z danymi z Centralnego Rejestru Płatników Składek, Zakład informuje instytucję prowadzącą rachunek bankowy płatnika składek o obowiązku przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w celu wyeliminowania tych niezgodności. 4e. Płatnik składek będący mikroprzedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej może opłacać należności z tytułu składek również w formie przekazu pocztowego lub w formie przekazu pieniężnego za pośrednictwem instytucji płatniczej lub biura usług płatniczych w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.
Art. 58 ustawy Prawo celne Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wyrażoną w euro równowartość kwoty, powyżej której należności uiszcza się w formie bezgotówkowej. Rozporządzenie powinno uwzględniać zachowanie bezpieczeństwa w obrocie pieniężnym.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie kwoty, powyżej której należności uiszcza się w formie bezgotówkowej (Dz. U. z dnia 28 kwietnia 2004 r.) Na podstawie art. 58 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. - Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622) zarządza się, co następuje: 1. Należności, których łączna kwota przekracza równowartość 1.000 euro, uiszcza się w formie bezgotówkowej. 2. W przypadku dokonywania wpłat za pośrednictwem banków, placówek pocztowych lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych przepisu 1 nie stosuje się. 3. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.2)
ROZLICZENIA BEZGOTÓWKOWE ROZLICZENIA TYPU PRZELEWOWEGO, wszczynane z inicjatywy dłużnika. Dłużnik wydaje bankowi polecenie, żeby ten obciążył jego rachunek i uznał rachunek wierzyciela ROZLICZENIA TYPU INKASOWEGO, wszczynane z inicjatywy wierzyciela. Wierzyciel zwraca się do banku, żeby obciążył rachunek dłużnika, i uznał rachunek tego, kto wydaje bankowi polecenie SZCZEGÓLNE FORMY ROZLICZEŃ PIENIĘŻNYCH, akredytywy, karty płatnicze, potrącenia
ROZLICZENIA TYPU PRZELEWOWEGO POLECENIE PRZELEWU art. 63c pr. bank. CZEK ROZRACHUNKOWY art. 63e pr. bank.
ROZLICZENIA TYPU INKASOWEGO POLECENIE ZAPŁATY art. 63d pr. bank.
ROZLICZENIA GOTÓWKOWE CZEK GOTÓWKOWY ( czek zwykły ) art. 63b pr. bank. WPŁATA GOTÓWKI NA RACHUNEK WIERZYCIELA, umowa rachunku bankowego