N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki 24-3-12 INFORMACJA O MIESIĘCZNYM BILANSIE PŁATNICZYM NA BAZIE TRANSKACJI Narodowy Bank Polski po raz pierwszy przedstawia estymowany miesięczny bilans płatniczy na bazie transakcji. Bilans ten był dotychczas prezentowany wyłącznie dla okresów kwartalnych i rocznych. Sporządzanie miesięcznego bilansu płatniczego jest wypełnieniem standardów w zakresie statystyki bilansu płatniczego obowiązujących kraje Unii Europejskiej. Prezentowane dane obejmują okres od stycznia 2 r. do stycznia 24 r. Bilans płatniczy jest zestawieniem statystycznym, które prezentuje, według szczegółowego schematu, dane o finansowych i niefinansowych transakcjach między podmiotami polskimi i zagranicznymi. Bilans płatniczy na bazie transakcji jest sporządzany na podstawie płatności zrealizowanych przez polski system, informacji pochodzących ze sprawozdań polskich podmiotów, uczestniczących w obrotach z zagranicą oraz badań statystyki publicznej. Szacunki głównych komponentów miesięcznego bilansu płatniczego na bazie transakcji dokonywane są przy wykorzystaniu miesięcznych płatności zarejestrowanych przez system oraz danych kwartalnych. W związku z faktem, że informacje pochodzące bezpośrednio z przedsiębiorstw dostępne są jedynie z częstotliwością kwartalną powstaje konieczność zastosowania odpowiednich technik statystycznych 1 umożliwiających rozszacowanie danych kwartalnych na poszczególne miesiące w oparciu o pochodzące z banków dane o płatnościach zagranicznych. 1 Procedura wyliczania danych miesięcznych została oparta na: Chow, G.C., Lin, A. (1971) Best Linear Unbisased Interpolation, Distribution and Extrapolation of Time Series by Related Series Review of Economics and Statistics. -919 Warszawa, ulica Świętokrzyska 11/21, tel. (22) 826 56 41, fax (22) 826 56 45
Analiza publikowanych danych wskazuje, iż największe różnice pomiędzy danymi bilansu płatniczego na bazie transakcji oraz bilansu płatniczego na bazie płatności występują w przypadku rachunku bieżącego. Rozbieżności pomiędzy komponentami rachunku bieżącego obu bilansów występują przede wszystkim w pozycjach: towary i usługi oraz są efektem obecności w bilansie na bazie płatności niestandardowej pozycji niesklasyfikowane obroty bieżące 2. Wynika to przede wszystkim z istotnych różnic w źródłach danych pomiędzy bilansem płatniczym na bazie transakcji a bilansem płatniczym na bazie płatności. W pozycji towary, w bilansie płatniczym na bazie transakcji podstawą do szacowania wielkości eksportu i importu są dane statystyki celnej, które są dodatkowo uzupełniane o szacunki niezarejstrowanego oficjalnie eksportu. W usługach w pozycji podróże zagraniczne, szacunki oparte są na danych z Instytutu Turystyki. Ponieważ bilans płatniczy na bazie transakcji stanowi źródło danych do wyliczania niektórych agregatów (eksport netto) w systemie rachunków narodowych, szacunki tych agregatów zostały dokonane wspólnie przez NBP i GUS. Szczegółowe informacje o różnicach w źródłach danych do bilansu płatniczego na bazie płatności oraz na bazie transakcji zawiera załączona tablica. Kształtowanie się poszczególnych pozycji bilansu płatniczego zostało przedstawione na poniższych wykresach. Dodatkowych informacji udzielają: Anna Włostowska, tel. (+48 22) 653 1226 anna.wlostowska@mail.nbp.pl, Jacek Kocerka, tel. (+48 22) 653 182, jacek.kocerka@mail.nbp.pl 2 Pozycja ta w bilansie na bazie transakcji jest rozklasyfikowana na standardowe pozycje bilansu płatniczego. W skład tej pozycji wchodzą głównie usługi (podróże zagraniczne), towary oraz transfery bieżące. 2/9
Rachunek bieżący - saldo - - -3-4 -5-6 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 BO P na bazie płatności Saldo obrotów towarowych - - -3-4 -5-6 -7 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 Towary - eksport 25 23 2 19 17 15 13 1 9 7 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 3/9
Tow ary - import 28 26 24 2 2 18 16 14 1 1 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 BO P na bazie płatności Usługi - saldo 1 5 5-5 - -1 5 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 BO P na bazie płatności Usługi - przychody 6 5 4 3 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 4/9
Usługi - rozchody 5 4 5 4 3 5 3 2 5 1 5 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 Dochody - saldo 1 5 5-5 - -1 5 - -2 5 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 _11 2 1_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_ 11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 2 2_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_ 9 23_ 11 24_1 Transfery bieżące - saldo 1 8 1 6 1 4 1 2 8 6 4 2 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 BO P na bazie płatności 5/9
Rachunek finansowy - saldo 8 7 6 5 4 3 - - -3 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 Za gra niczne inw estycje bezpo ś rednie w Polsce 2 18 16 14 1 1 8 6 4 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 Inw estycje portfelow e - pasyw a 1 9 7 5 3 - -3-5 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 6/9
Pozostałe inw estycje - ak tyw a 8 6 4 - -4-6 -8-1 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 Pozostałe inwestycje - pasywa 5 4 3 - - -3-4 -5-6 -7-8 -9-1 -1 2_1 2_3 2_5 2_7 2_9 2_11 21_1 21_3 21_5 21_7 21_9 21_11 22_1 22_3 22_5 22_7 22_9 22_11 23_1 23_3 23_5 23_7 23_9 23_11 24_1 7/9
Porównanie źródeł informacji w bilansie płatniczym na bazie płatności i na bazie transakcji Dwa z niżej wymienionych źródeł są dostępne z częstotliwością miesięczną: Płatności zrealizowane oraz Statystyka celna z dokumentów SAD. Dane z pozostałych źródeł wymienionych w tabeli są danymi kwartalnymi. Komponenty bilansu płatniczego Bilans płatniczy na bazie płatności Towary Usługi Dochody Transfery bieżące Rachunek kapitałowy Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą Bilans płatniczy na bazie transakcji Statystyka celna z dokumentów SAD; Korekta danych dotyczących importu o wartość kosztów transportu, zawartych w fakturach na bazie CIF; Szacunki wartości towarów nieuwzględnionych w danych SAD w tym niesklasyfikowane obroty bieżące (handel przygraniczny). poprzez polski system ; Usługi rozliczane w formie kompensat należności ze zobowiązaniami między partnerami polskimi a zagranicznymi; Usługi rozliczane między przedsiębiorstwami w ramach grup kapitałowych (netting); Usługi rozliczane poprzez rachunki polskich przedsiębiorstw w bankach za granicą; Szacunki wartości podróży zagranicznych na podstawie danych Instytutu Turystyki. poprzez polski system ; Odsetki od rachunków w bankach za granicą; Skapitalizowane i zaległe odsetki od kredytów przedsiębiorstw. poprzez polski system ; Statystyka celna z dokumentów SAD; Płatności transferowe (podatki) dokonane poprzez rachunki bankowe podmiotów w bankach za granicą; Rozszacowanie salda Niesklasyfikowanych obrotów bieżących przekazy zarobków. poprzez polski system. poprzez polski system ; Sprawozdania o kredytach udzielonych i otrzymanych przez polskich inwestorów bezpośrednich. 8/9
Komponenty bilansu płatniczego Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce Inwestycje portfelowe aktywa Inwestycje portfelowe pasywa Bilans płatniczy na bazie płatności Kredyty handlowe Pozycja ta nie jest zestawiana w bilansie na bazie płatności Pozostałe kredyty i pożyczki Gotówka, rachunki bieżące i lokaty Pozostałe aktywa i pasywa zagraniczne Pochodne finansowe instrumenty Oficjalne aktywa rezerwowe Bilans płatniczy na bazie transakcji poprzez polski system ; Sprawozdania o kredytach otrzymanych i udzielonych przez polskie przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania. poprzez polski system ; Zakup i sprzedaż papierów wartościowych poprzez rachunki w bankach za granicą. poprzez polski system ; Zakup i sprzedaż papierów wartościowych poprzez rachunki w bankach za granicą. Kredyty handlowe udzielone i otrzymane przez polskich importerów i eksporterów. poprzez polski system ; Sprawozdania o kredytach otrzymanych i udzielonych przez polskie przedsiębiorstwa. (z wyłączeniem przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania) poprzez polski system ; Transakcje przedsiębiorstw rozliczone poprzez rachunki w bankach za granicą. poprzez polski system ; Zaległości odsetkowe i kapitałowe przedsiębiorstw. poprzez polski system ; Rozliczenia z tytułu instrumentów pochodnych dokonane przez przedsiębiorstwa rozliczone w nettingu i poprzez rachunki w bankach za granicą. poprzez polski system 9/9