WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 3 IM. HENRYKA BRODATEGO W ZŁOTORYI 59 500 ZŁOTORYJA, UL. WILCZA 4 : 76 878 35 74, fax: 76 743 70 75 : sp3@zlotoryja.pl WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE ROK SZKOLNY 08/09 KLASA III A, III B, III C GIMNAZJUM Podręcznik: E. Dobrzycka, K. Makara, Wiedza o Społeczeństwie część druga podręcznika, wyd. OPERON. Numer dopuszczenia MEN: 96//00/06 Program nauczania: E. Dobrzycka, K. Makara, Wiedza o Społeczeństwie program nauczania, wyd. OPERON Nauczyciel: Maria Bielak Złotoryja 08/09

L P TEMAT LEKCJI ZAKRES MATERIAŁU LICZBA GODZIN na ocenę dopuszczającą (poziom wymagań koniecznych) na ocenę dostateczną (poziom wymagań podstawowych) Oczekiwane osiągnięcia ucznia na cenę dobrą (poziom wymagań rozszerzających) na ocenę bardzo dobrą (poziom wymagań dopełniających) na ocenę celującą (poziom wymagań dopełniających) O czym będziemy się uczyć na lekcjach wiedzy o społeczeństwie w klasie 3? treści programowe, metody pracy, zasady oceniania, źródła informacji za pomocą nauczyciela jest w stanie wykonać proste polecenia; ma braki w opanowaniu wiedzy i umiejętności, które są konieczne do dalszego kształcenia; posiada minimum wiedzy; nie potrafi sformułować jasnej wypowiedzi na tematy poruszane na lekcjach; jego postawa na lekcjach jest bierna, ale wykazuje on chęć do współpracy. sporadycznie jest aktywny na lekcjach; jego wiedza jest wyrywkowa i fragmentaryczna; ma problemy z samodzielnym sformułowaniem i uzasadnieniem swoich wypowiedzi; udziela odpowiedzi na proste pytania nauczyciela; samodzielnie wykonuje proste zadania, które przydzieli mu grupa; omawia proste diagramy, wykresy, tabele. w dużej mierze opanował treści i umiejętności zawarte w programie; chętnie pracuje w grupie; jest aktywny na zajęciach; umiejętnie wykorzystuje zdobyte informacje; wykonuje samodzielnie typowe zadania związane z tokiem lekcji i zlecone przez nauczyciela; formułuje proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne; interpretuje diagramy, wykresy, mapki tematyczne, tabele. bardzo aktywnie uczestniczy w zajęciach; sprawnie i samodzielnie posługuje się różnymi źródłami wiedzy; uzasadnia odpowiedzi, korzystając z wiadomości prasowych i telewizyjnych; posługuje się omawianymi pojęciami w określonych sytuacjach; sprawnie posługuje się tekstem Konstytucji RP; na wybranych przykładach ocenia funkcjonowanie w praktyce zasad ustroju RP; wykorzystuje wiedzę teoretyczną do oceny problemów, które są rozwiązywane przez władze centralne i samorządowe. uzasadnia własne poglądy i stanowiska; dokonuje samodzielnej oceny wydarzeń i zjawisk; dostrzega związki przyczynowoskutkowe; łączy wiedzę z różnych przedmiotów; interpretuje diagramy, wykresy, tabele, mapki tematyczne i wyciąga wnioski; interpretuje teksty źródłowe; przedstawia aktualny stan wiedzy dotyczącej badań socjologicznych. Strona z 8

I. Świat współczesny Polska we współczesnym świecie 3 NATO od zimnej wojny do współistnienia - sojusze i główne kierunki polskiej polityki zagranicznej czym jest NATO, organy NATO, system bezpieczeństwa w Europie, Polska w NATO, udział wojska polskiego w operacjach militarnych i misjach pokojowych stosunki Polski z sąsiadami i państwami Unii Europejskiej. omawia, czym jest NATO; wyjaśnia pojęcia: Układ Warszawski, zimna wojna; najważniejsze organy NATO; podaje, w którym roku Polska została przyjęta do NATO. główne kierunki polskiej polityki zagranicznej; stosunki Polski z sąsiadami i państwami Unii Europejskiej; zadania ambasad i konsulatów. państwa należące do NATO; wyjaśnia, czym jest OBWE i Partnerstwo dla pokoju; kompetencje głównych organów NATO; na podstawie tekstu źródłowego określa cele i zasady działania NATO; miejsca udziału Polski główne kierunki polskiej polityki zagranicznej; stosunki Polski z sąsiadami i państwami Unii Europejskiej; zadania ambasad i konsulatów uzasadnia konieczność popierania rozwoju demokracji u wschodnich sąsiadów Polski. omawia znaczenie NATO dla bezpieczeństwa Polski; na podstawie analizy tekstu źródłowego określa, w jakich sytuacjach NATO może użyć siły militarnej. główne kierunki polskiej polityki zagranicznej stosunki Polski z sąsiadami i państwami Unii Europejskiej zadania ambasad i konsulatów uzasadnia konieczność popierania rozwoju demokracji u wschodnich sąsiadów Polski uzasadnia szczególny charakter z USA. stosunków główne założenia polskiej polityki obronnej. główne kierunki polskiej polityki zagranicznej stosunki Polski z sąsiadami i państwami Unii Europejskiej zadania ambasad i konsulatów uzasadnia konieczność popierania rozwoju demokracji u wschodnich sąsiadów Polski uzasadnia szczególny charakter stosunków z USA polską politykę europejską. przedstawia argumenty za obecnością polskich żołnierzy w zagranicznych misjach wojskowych lub przeciw niej. Strona 3 z 8

4 Integracja europejska 5 Polska w systemie politycznym i gospodarczym Unii Europejskiej 6 Unia Europejska a nasz region przyczyny i przebieg integracji europejskiej, etapy rozszerzania UE, instytucje UE, trzy filary UE jak Polska wstępowała do UE, wspólny rynek europejski, praca w państwach UE, korzyści Polski z członkostwa w UE polityka regionalna UE, fundusze europejskie i ich symbole Unii Europejskiej; podaje aktualną liczbę krajów członkowskich UE; państwa członkowskie UE; ojców Europy ; podaje najważniejsze instytucje europejskie; omawia, na czym polega obywatelstwo europejskie. podaje datę przyjęcia Polski do Unii Europejskiej; podaje wyniki referendum akcesyjnego; wspólny rynek, strefa Schengen; główne fundusze europejskie. region, euroregion; omawia, dlaczego w misjach wojskowych NATO. omawia etapy tworzenia UE; starych i nowych członków UE; trzy filary UE; obywateli polskich pełniących ważne funkcje w instytucjach unijnych. przyczyny przystąpienia Polski do UE; podstawowe zasady wspólnego rynku europejskiego; omawia, jakie znaczenie dla Polski ma swobodny przepływ osób i wybór miejsca pracy; działanie głównych funduszy europejskich. określa, jakie środki finansowe otrzyma Polska omawia zasady działania UE; kompetencje najważniejszych instytucji UE; podaje, jakie były przyczyny utworzenia wspólnot europejskich; omawia, na czym polega zasada pomocniczości i solidarności w UE; najważniejsze traktaty europejskie. przedstawia podstawowe korzyści związane z obecnością Polski w UE; przedstawia znaczenie strefy Schengen dla obywateli Polski; zasady wspólnego rynku; porównuje korzyści i straty wynikające z otworzenia wspólnego rynku pracy. wyszukuje informacje o wykorzystaniu funduszy unijnych rozumie, jakie znaczenie ma integracja europejska dla umocnienia pokoju w Europie; podaje, ilu jest komisarzy oraz ile miejsc w Parlamencie Europejskim posiada Polska. ocenia znaczenie Polski w strukturach UE; ocenia wkład Polski w proces integracji UE. przygotowuje prezentację pokazującą przykłady wykorzystania Uczeń wyszukuje wiadomości na temat państw kandydujących do UE; określa, czym jest brexit i omawia jego przyczyny. dokonuje bilansu korzyści i strat wynikających z członkostwa Polski w UE. ; przedstawia projekt działań dla swojej szkoły wykorzystujący Strona 4 z 8

7 ONZ zjednoczony świat, zjednoczone narody znaczenie dla Polski, czym są euroregiony, programy edukacyjne UE system Narodów Zjednoczonych, zasady działalności ONZ, organy ONZ, ONZ a UE, organizacje wyspecjalizowane ONZ, misje pokojowe i humanitarne ONZ 8 Wojny i terroryzm przyczyny współczesnych konfliktów zbrojnych, współczesny terroryzm, skutki wojen i terroryzmu Unia Europejska wyrównuje szanse regionów; programy edukacyjne realizowane w ramach UE. omawia, czym jest ONZ; podaje datę powstania ONZ i datę przyjęcia do niej Polski; główne organy ONZ; podaje, kto jest obecnie Sekretarzem Generalnym ONZ; wskazuje, gdzie znajduje się siedziba ONZ. przyczyny współczesnych wojen; wyjaśnia pojęcie: terroryzm. w latach 04 00; programy edukacyjne realizowane w ramach UE; euroregiony. zadania głównych organów ONZ; najważniejsze organizacje wyspecjalizowane ONZ; na podstawie Karty Narodów Zjednoczonych omawia cele ONZ. przyczyny i przebieg konfliktu zbrojnego w wybranym kraju; opisuje metody, jakimi posługują się terroryści dla osiągnięcia swoich celów; podaje przykłady najważniejszych zamachów terrorystycznych w swojej gminie lub swoim regionie; programy realizowane przez Polskę z otrzymanych funduszy UE; cele programu Erasmus+. rozumie szczególną rolę Rady Bezpieczeństwa dla utrzymania pokoju na świecie; określa rolę Zgromadzenia Ogólnego dla umacniania współpracy między narodami; zadania wybranych organizacji wyspecjalizowanych; przedstawia działalność Polski w ONZ. miejsca najważniejszych konfliktów międzynarodowych; wyraża swoją opinię na temat terroryzmu; omawia konsekwencje konfliktów międzynarodowych i narodowościowych dla krajów nimi objętych. funduszy UE w swoim regionie. rozumie różnicę między ONZ a Unią Europejską; ocenia skuteczność działań ONZ dla zachowania pokoju na świecie; państwa, w których były prowadzone misje wojskowe lub pokojowe ONZ. wyszukuje z różnych źródeł informacje na temat zamachu na World Trade Center; omawia, w jaki sposób walka z terroryzmem prowadzi do ograniczenia praw człowieka. jeden z programów edukacyjnych UE. opisuje udział Polaków w misjach pokojowych i pracach organów ONZ; ocenia skuteczność działań ONZ dla zachowania pokoju na świecie. ocenia skutki prowadzonych współcześnie wojen dla pokoju ogólnoświatowego. Strona 5 z 8

9 Świat bogaty i biedny 0 Globalizacja świat bogaty i biedny, pomoc ekonomiczna i humanitarna dla państw rozwijających się, uchodźcy i imigranci, globalizacja świat bogaty i biedny, pomoc ekonomiczna i humanitarna dla państw rozwijających się, uchodźcy i imigranci, globalizacja kraje rozwijające się, Trzeci Świat, uchodźcy, emigranci; przykładowe kraje rozwijające się w Azji i Afryce; najważniejsze przyczyny biedy w krajach rozwijających się. kraje rozwijające się, Trzeci Świat, uchodźcy, emigranci; przykładowe kraje rozwijające się w Azji i Afryce; najważniejsze przyczyny biedy w krajach rozwijających się. w ostatnich latach. przyczyny biedy w krajach rozwijających się; rozumie różnicę między uchodźcą a imigrantem; poprawnie stosuje pojęcie globalizacji. przyczyny biedy w krajach rozwijających się; rozumie różnicę między uchodźcą a imigrantem; poprawnie stosuje pojęcie globalizacji. określa, na czym polega pomoc ekonomiczna i humanitarna dla państw rozwijających się; podaje przykłady pomocy dla krajów rozwijających się realizowanej przez państwo polskie i organizacje pozarządowe z Polski; formy globalizacji: polityczną, gospodarczą, kulturową i produkcji. określa, na czym polega pomoc ekonomiczna i humanitarna dla państw rozwijających się; podaje przykłady pomocy dla krajów rozwijających się realizowanej przez państwo polskie i organizacje pozarządowe z Polski; formy globalizacji: polityczną, gospodarczą, kulturową i produkcji. proponuje sposoby pomocy dla krajów rozwijających się możliwe do zrealizowania przez każdego ucznia; dokonuje bilansu dobrych i złych skutków globalizacji. proponuje sposoby pomocy dla krajów rozwijających się możliwe do zrealizowania przez każdego ucznia; dokonuje bilansu dobrych i złych skutków globalizacji. pozyskać informacje dotyczące problemu uchodźców i imigrantów w Europie; ocenia, czy imigracja może być zagrożeniem, czy szansą dla Polski i innych krajów europejskich. pozyskać informacje dotyczące problemu uchodźców i imigrantów w Europie; ocenia, czy imigracja może być zagrożeniem, czy szansą dla Polski i innych krajów europejskich. Strona 6 z 8

3 4 Ziemia planeta ludzi globalne ocieplenie, zagłada lasów tropikalnych, dziura ozonowa, kwaśne deszcze, niedobory wody Świat współczesny sprawdzian wiadomości Potrzeby człowieka sposoby zaspokajania Gospodarka i ich rodzaje potrzeb, rola potrzeb w życiu człowieka, czynniki produkcji globalne ocieplenie, dziura ozonowa, kwaśne deszcze. wie, że celem działalności gospodarczej człowieka jest zaspokajanie własnych potrzeb; odróżnia potrzeby materialne i niematerialne; czynniki produkcji. definiuje pojęcie gospodarka ; sektory gospodarki; sposoby gospodarowania., na czym polegają: globalne ocieplenie, zagłada lasów tropikalnych, niedobory wody, dziura ozonowa, kwaśne deszcze; wskazuje osoby, które są znane z działalnością na rzecz zrównoważonego rozwoju. II. Funkcjonowanie gospodarki rynkowej potrzeby człowieka, socjalizacja, czynniki produkcji; podaje, czym zajmuje się ekonomia. Uczeń podstawowe cechy gospodarki rynkowej; cechy gospodarki centralnie planowanej; rodzaje rozumie swoje związki z przyrodą i wie, że jest ona niezbędna do życia oraz funkcjonowania człowieka; podaje sposoby, za których pomocą każdy człowiek może się przyczynić do zmniejszenia globalnego ocieplenia, dziury ozonowej i niedoborów wody. ekonomia, rzadkości dóbr; poprawnie charakteryzuje czynniki produkcji; uzasadnia, dlaczego występuje rzadkość dóbr; omawia i uzupełnia piramidę Maslowa; wykazuje związek pracy z zaspokajaniem potrzeb. wskazuje różnice między gospodarką centralnie planowaną a rynkową; wady i zalety gospodarki rynkowej. uzasadnia zależność życia na Ziemi od zachowania równowagi ekologicznej; wybrane miejsca, gdzie nastąpiła klęska o charakterze ekologicznym. dokonuje analizy tekstu źródłowego i wykazuje znaczenie istnienia potrzeb dla rozwoju człowieka; przeprowadza krytyczną analizę zjawiska konsumpcjonizmu we współczesnym świecie. uzasadnia wyższość gospodarki rynkowej. przygotowuje esej lub prezentację pt. Ziemia-planeta ludzi. na podstawie różnych źródeł informacji wykazuje społecznie dobre i złe skutki częściowego zakazu handlu w niedzielę. - rozumie związek między przedsiębiorczością a funkcjonowaniem gospodarki. Strona 7 z 8

5 6 7 Jak funkcjonuje gospodarstwo domowe? Skąd się biorą ceny? Formy i funkcje pieniądza gospodarstwo domowe, budżet gospodarstwa domowego, sposoby oszczędzania, prawa konsumenta gospodarstwo domowe, konsumpcja, lokata bankowa, kredyt, emerytura; główne źródła dochodów (z działalności zarobkowej, gospodarczej, umów cywilnoprawnych oraz ze świadczeń społecznych). zna pojęcia: cena, cena równowagi rynkowej, równowaga, monopol. rodzaje pieniądza; własności. budżet rodzinny, depozyt bankowy, obligacja, akcja; wyjaśnia, jak funkcjonuje gospodarstwo domowe; rozumie, że sytuacja ekonomiczna rodziny zależy od wykształcenia i przedsiębiorczości jej członków; podaje rodzaje ubezpieczeń społecznych; kategorie wydatków gospodarstwa domowego, planuje jego budżet. prawo popytu i podaży; popyt efektywny i popyt potencjalny. zna historię pieniądza popyt efektywny poprawnie stosuje pojęcia: budżet, podmiot gospodarczy; rozumie, że podejmowanie decyzji ekonomicznego jest uwarunkowane wieloma czynnikami; na podstawie badań statystycznych analizuje budżet gospodarstwa domowego; dokonuje oceny sposobu oszczędzania; instytucje stojące na straży tych praw. czynniki kształtujące popyt i podaż; wyjaśnia mechanizm równowagi rynkowej; podaje przykłady monopoli na rynku krajowym; wyjaśnia skutki funkcjonowania monopoli dla konsumentów. rodzaje pieniądza; funkcje przygotowuje plan racjonalizacji domowego budżetu; rozumie, na czym polega budżet zrównoważony i czym jest deficyt; projektuje zrównoważony deficyt wybranego zdarzenia o charakterze ekonomicznym. wyjaśnia skutki funkcjonowania monopoli dla konsumentów. podaje przykłady funkcji pieniądza. potrafi stosować prawa konsumenta w praktyce, w tym napisać reklamację wybranego produktu; dokonuje wyliczeń zysków z lokaty a vista i lokaty terminowej; wyjaśnia, na czym polega upadłość konsumencka. -rozumie rolę monopoli w gospodarce rynkowej. - potrafi wymienić wady i zalety wspólnej waluty euro. Strona 8 z 8

barter, pieniądz. i popyt potencjalny. pieniądza. 8 9 0 Inflacja w gospodarce Rola banków w gospodarce rynkowej Jak mądrze inwestować w akcje i obligacje? czynniki wpływające na inflację; skutki inflacji; rozumie pojęcia: inflacja, hiperinflacja. zna pojęcia: kredytobiorca, poręczenie, depozyt, przelew, karta płatnicza, lokata bankowa, rachunek bankowy. zna pojęcia i terminy: papiery wartościowe, obligacje, lokata, akcje, dywidenda, giełda ; rozumie pojęcia: rynek pierwotny, rynek wtórny, hossa, bessa. Uczeń zna rolę Władysława Grabskiego i Leszka Balcerowicza w walce z inflacją; sposoby przeciwdziałania inflacji. rodzaje banków; zna zadania i funkcje banków. zna pojęcia i terminy: papiery wartościowe kurs akcji, fundusz inwestycyjny, fundusz emerytalny, makler ; podaje różnicę między akcjami a obligacjami. sposoby zabezpieczające oszczędności; wyjaśnia mechanizm powstawania inflacji; dowodzi związku wysokości inflacji z poziomem życia obywateli. podstawowe operacje bankowe; zadania banków. zna pojęcia indeks giełdowy, fundusz inwestycyjny ; pracę maklera; wyjaśnia, jak działają fundusze inwestycyjne i emerytalne; przewiduje notowania na giełdzie; interpretuje zainteresowania Polaków obligacjami i akcjami. wyszukuje i selekcjonuje informacje porównuje inflację w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu z dowolnie wybranym państwem tzw. Starej Europy. wyjaśnia rolę NBP w systemie bankowym - wymienia najważniejsze indeksy giełdowe pracę maklera wyjaśnia, jak działają fundusze inwestycyjne i emerytalne interpretuje zainteresowania Polaków obligacjami i akcjami. - potrafi wyjaśnić, dlaczego inflacja jest szkodliwa dla gospodarki i konsumentów. porównuje system bankowy w Polsce i wybranym kraju Unii Europejskiej; uzasadnia wybór banku, w którym wziąłby kredyt, i banku, w którym złożyłby depozyt pieniężny. przewiduje konsekwencje inwestowania na giełdzie interpretuje zainteresowania Polaków obligacjami i akcjami. Strona 9 z 8

3 4 Gospodarka narodowa Podatki gospodarce rynkowej Budżet państwa w Gospodarka polska po 989 roku najważniejsze różnice i podobieństwa między gospodarką narodową a gospodarstwem domowym. rodzaje podatków. źródła dochodów budżetu; kierunki wydatków budżetu wyjaśnia pojęcie dług publiczny. gospodarka nakazoworozdzielcza, prywatyzacja, reglamentacja, transformacja, parytet siły nabywczej. mierniki aktywności w gospodarce narodowej; PKB, PNB, PKB per capita, dochód narodowy, akumulacja. zna skalę podatkową wie, kto ustala wysokość podatków; płatników CIT; towary i usługi obłożone podatkiem akcyzowym. zna podstawowe zasady konstrukcji budżetu; czynniki wpływające na kształt budżetu. gospodarkę polską po 989 roku; główne założenia planu Balcerowicza. oblicza PKB, PNB, PKB per capita, dochód narodowego. rodzaje podatków w Polsce; uzasadnia wprowadzenie podatku VAT. omawia zasady tworzenia budżetu. uzasadnia konieczność przekształceń gospodarczych w Polsce. porównuje PKB per capita Polski i pięciu najbogatszych państw Unii Europejskiej. uzasadnia wprowadzenie podatku akcyzowego uzasadnia niski CIT w Polsce. wyjaśnia wpływ czynnika politycznego na kształt budżetu. sytuację gospodarczą Polski na tle innych państw Unii Europejskiej ocenia zamożność Polaków w porównaniu mieszkańcami innych państw Unii uzasadnia konieczność akumulacji dochodu narodowego; wyszukuje w Internecie wartości wskaźników wzrostu gospodarczego. oblicza podatki według skali podatkowej; porównuje wysokość podatku PIT w Polsce i w pięciu najbogatszych państwach Unii Europejskiej; ocenia system podatkowy w Polsce. negatywne skutki długu politycznego. - ocenia plan Balcerowicza w kontekście skutków społecznych; zadania Komisji Trójstronnej. Strona 0 z 8

Europejskiej. 5 Funkcjonowanie gospodarki rynkowej sprawdzian wiadomości 6 7 Praca w życiu człowieka praca w życiu człowieka, funkcje i rodzaje pracy, bezrobocie praca, rynek, bezrobocie; funkcje i rodzaje pracy; wie, że praca i umiejętności człowieka są warunkiem rozwoju jednostki i społeczeństwa; podaje, gdzie należy szukać informacji o możliwości zatrudnienia; lokalizuje siedzibę Urzędu Pracy w miejscu zamieszkania. Rynek pracy rynek pracy, praca, rynek, bezrobocie; funkcje i rodzaje pracy; wie, że praca i umiejętności człowieka są warunkiem rozwoju jednostki i społeczeństwa; podaje, gdzie należy szukać informacji III. Człowiek w gospodarce rynkowej poprawnie charakteryzuje funkcje pracy; wyjaśnia pojęcie: rynek pracy; potrafi korzystać z biura pośrednictwa pracy; omawia, jak należy przygotować dokumenty niezbędne w uzyskaniu pracy; rodzaje bezrobocia. poprawnie charakteryzuje funkcje pracy; wyjaśnia pojęcie: rynek pracy; potrafi korzystać z biura pośrednictwa pracy; omawia, jak należy przygotować dokumenty niezbędne w uzyskaniu pracy; rodzaje poprawnie stosuje pojęcie: rynek pracy; wyjaśnia znaczenie pracy dla rozwoju człowieka; przyczyny i charakteryzuje rodzaje bezrobocia; wyjaśnia znaczenie pracy dla zaspokajania potrzeb materialnych rodziny. poprawnie stosuje pojęcie: rynek pracy; wyjaśnia znaczenie pracy dla rozwoju człowieka; przyczyny i charakteryzuje rodzaje bezrobocia; wyjaśnia znaczenie pracy dla zaspokajania potrzeb materialnych rodziny. rozumie skutki bezrobocia dla gospodarki; wyjaśnia i ocenia zjawisko pracoholizmu; i charakteryzuje pożądane umiejętności człowieka, które ułatwią sukces na rynku pracy. rozumie skutki bezrobocia dla gospodarki; wyjaśnia i ocenia zjawisko pracoholizmu; i charakteryzuje pożądane umiejętności człowieka, które ułatwią sukces na rynku pracy. na podstawie pozyskanych z mediów informacji omawia poziom bezrobocia w kraju z uwzględnieniem różnic terytorialnych i wynikających z wieku i kwalifikacji zatrudnionych. na podstawie pozyskanych z mediów informacji omawia poziom bezrobocia w kraju z uwzględnieniem różnic terytorialnych i wynikających z wieku i kwalifikacji zatrudnionych. Strona z 8

8 9 Dlaczego nie wszyscy mają pracę? Być przedsiębiorcą o możliwości zatrudnienia; lokalizuje siedzibę Urzędu Pracy w miejscu zamieszkania. bezrobocie praca, rynek, bezrobocie; funkcje i rodzaje pracy; wie, że praca i umiejętności człowieka są warunkiem rozwoju jednostki i społeczeństwa; podaje, gdzie należy szukać informacji o możliwości zatrudnienia; lokalizuje siedzibę Urzędu Pracy w miejscu zamieszkania. - rynek pracy działalność gospodarcza, przedsiębiorstwo, przedsiębiorczość, zarządzanie, biznesplan, promocja, zysk, spółka, wynik finansowy, dochód brutto. bezrobocia. poprawnie charakteryzuje funkcje pracy; wyjaśnia pojęcie: rynek pracy; potrafi korzystać z biura pośrednictwa pracy; omawia, jak należy przygotować dokumenty niezbędne w uzyskaniu pracy; rodzaje bezrobocia. rodzaje spółek; człowieka przedsiębiorczego; ucznia przedsiębiorczego; dokonuje samooceny; plusy i minusy prowadzenia własnej firmy. poprawnie stosuje pojęcie: rynek pracy; wyjaśnia znaczenie pracy dla rozwoju człowieka; przyczyny i charakteryzuje rodzaje bezrobocia; wyjaśnia znaczenie pracy dla zaspokajania potrzeb materialnych rodziny. omawia cechy dobrego biznesplanu; etapy zakładania firmy; wyciąga wnioski. rozumie skutki bezrobocia dla gospodarki; wyjaśnia i ocenia zjawisko pracoholizmu; i charakteryzuje pożądane umiejętności człowieka, które ułatwią sukces na rynku pracy. omawia cechy dobrego biznesplanu; źródła informacji na temat zakładania działalności gospodarczej; omawia rolę wartości etycznych w biznesie; przedstawia przypadki naruszania etyki w biznesie. na podstawie pozyskanych z mediów informacji omawia poziom bezrobocia w kraju z uwzględnieniem różnic terytorialnych i wynikających z wieku i kwalifikacji zatrudnionych. ocenia procedury zakładania firmy w Polsce i wybranym państwie europejskim. Strona z 8

3 0 3 Pracodawca i pracobiorca prawa i obowiązki Reklama marketing i - rynek pracy prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy; rodzaje umów o pracę. - rynek pracy wyjaśnia znaczenie pojęć: reklama, marketing, sponsoring, perswazja, manipulacja, reklama społeczna ; korzyści i zagrożenia płynące z reklamy; zadania reklamy; rodzaje reklamy; podaje przykłady reklamy; omawia elementy działań marketingowych. sposoby rozwiązania umowy o pracę; rozumie zasady zatrudniania młodocianych; dobrego szefa i dobrego pracownika. korzyści i zagrożenia płynące z reklamy; zadania reklamy; rodzaje reklamy; podaje przykłady reklamy; omawia elementy działań marketingowych. umowy o pracę; sposoby rozwiązania umów o pracę. wyjaśnia rolę sponsoringu jako swoistej reklamy; wyjaśnia rolę marketingu w gospodarce rynkowej; wyjaśnia wpływ reklamy na gospodarkę i rynek pracy. ocenia warunki pracy nauczycieli i innych pracowników w szkół; wie, czym jest kodeks pracy i prawo pracy. wyjaśnia rolę sponsoringu jako swoistej reklamy; wyjaśnia rolę marketingu w gospodarce rynkowej wyjaśnia wpływ reklamy na gospodarkę i rynek pracy. omawia system ubezpieczeń społecznych w Polsce. wyszukuje z różnych źródeł konkretne przykłady reklamy komercyjnej, społecznej i politycznej rozróżnia w przekazie treści o charakterze informacyjnym, perswazyjnym, manipulacyjny. 3 Jaka szkoła, jaki zawód? - rynek pracy zna strukturę szkolnictwa w Polsce; typy szkół; czynniki decydujące o wyborze szkoły; błędy popełniane przy instytucje wspomagające ucznia przy wyborze szkoły i zawodu; wyjaśnia pojęcie zawód zaufania publicznego ; określa swoje mocne ustala adresy najbliższych instytucji zajmujących się doradztwem zawodowym; sporządza własny ranking szkół w regionie; uzasadnia wybór ocenia poradnictwo zawodowe w Polsce; uzasadnia wybór szkoły. porównuje strukturę szkolnictwa w Polsce ze strukturą szkolnictwa w Unii Europejskiej. Strona 3 z 8

3 3 3 4 Przed pierwszą rozmową o pracę Korupcja i szara strefa w gospodarce wyborze szkoły. - rynek pracy źródła informacji o ofertach pracy; dokumenty potrzebne w poszukiwaniu pracy wie, jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej; pisze ofertę pracy, CV, list motywacyjny; określa swoje mocne i słabe strony; rozumie, że dokumenty, ich jakość i wygląd są ważną informacją na temat kandydata. korupcja szara strefa, nepotyzm, łapownictwo ; zawody szczególnie narażone na korupcję; etyczne i nieetyczne zachowania uczniów. i słabe strony; kwalifikacje zawodowe potrzebne do wykonywania wybranego zawodu rozróżnia pojęcia zawód i kwalifikacje zawodowe. wie, jakie informacje są istotne w rozmowie kwalifikacyjnej; pisze ofertę pracy, CV, list motywacyjny; dokonuje samooceny własnych osiągnięć; rozumie, że dokumenty, ich jakość i wygląd są ważną informacją na temat kandydata. mechanizmy powstawania korupcji; metody zwalczania korupcji; skutki korupcji; zawody szczególnie narażone na korupcję; szkoły. sporządza listę potencjalnych pracodawców w środowisku lokalnym; formułuje pytania, które pracodawca może zadać podczas rozmowy kwalifikacyjnej. źródła informacji dotyczące korupcji; podaje konkretne przykłady korupcji; ocenia postawy Polaków wobec zjawiska korupcji i szarej strefy. formułuje własne pytania do pracodawcy. uwarunkowania historyczne korupcji na rynku polskim; ocenia rolę państwa w zapobieganiu korupcji; ocenia postawy Polaków wobec zjawiska korupcji i szarej strefy ; rozumie, na czym - wyjaśnia znaczenie pracy dla rozwoju człowieka. podaje przykłady etycznych i nieetycznych zachowań w biznesie; ocenia politykę państwa wobec szarej strefy w kontekście wymienionych przyczyn jej Strona 4 z 8

etyczne i nieetyczne zachowania uczniów; przyczyny podejmowania pracy w szarej strefie w Polsce (wykres zamieszczony w podręczniku). polega społeczna odpowiedzialność biznesu. powstawania. 3 5 Człowiek w gospodarce rynkowej sprawdzian wiadomości Strona 5 z 8

Dostosowanie wymagań edukacyjnych oraz form i metod pracy indywidualnych potrzeb ucznia na lekcjach historii..uczeń niedosłyszący A. uczeń powinien zająć w sali lekcyjnej miejsce, z którego będzie najlepiej słyszał nauczyciela (lewa lub prawa strona w zależności od tego czy jest to niedosłuch lewostronny czy prawostronny) B. zapewnienie optymalnych warunków akustycznych C. wyraźne artykułowanie z właściwą intonacją D. upewnienie się czy uczeń zrozumiał polecenie E. monitorowanie sporządzanych przez ucznia notatek i wykonywanych ćwiczeń F. częste powtarzanie informacji G. częste stosowanie pomocy wizualnych H. ograniczenie ilości prac domowych oraz zadbać o to, aby rodzice pomagali w odrabianiu zadań domowych I. tempo pracy powinno być dostosowane do możliwości percepcyjnych ucznia J. nie należy gwałtownie gestykulować K. nauczyciel nie powinien jednocześnie pisać na tablicy i komentować (należy stać przodem do ucznia) L. praca z tekstem pod kierunkiem nauczyciela.uczeń słabowidzący A. dostosowanie oświetlenia w sali do potrzeb ucznia B. dostosowanie miejsca pracy ucznia do jego potrzeb (blisko nauczyciela, tablicy, kontrasty barwne dla lepszej orientacji) C. stosowanie odpowiedniej czcionki w tekście (powiększona, wytłuszczona) D. dostosowanie innych elementów graficznych do potrzeb ucznia E. ćwiczenia nie mogą angażować receptorów wzroku dłużej nić przez 5 minut F. wydłużenie czasu pracy podczas testów, sprawdzianów G. w miarę możliwości częste korzystanie ze sprzętu audio (audiobooki) H. dopuszczenie pisania prac domowych na komputerze I. monitorowanie pracy ucznia na lekcji poprzez zadawanie pytań czy rozumie?, czy dobrze widzi? 3.Uczeń niepełnosprawny ruchowo(w tym z afazją) A. dostosowanie stanowiska pracy do specyfiki niepełnosprawności ucznia, B. środki dydaktyczne powinien być w zasięgu ręki ucznia, C. w przypadku niepełnosprawności kończyn górnych należy umożliwić zamianę prac pisemnych na odpowiedz ustną, Strona 6 z 8

D. uczeń powinien siedzieć w ławce z osobą sprawną ruchowo, E.przy afazji - wydłużenie czasu odpowiedzi ustnej, b. uwzględnienie problemów z wymową i artykulacją w czasie wypowiedzi, c. uzupełnienia wypowiedzi ustnej zapisem. 4.Uczeń ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się A. Dysgrafia a. uczeń powinien siedzieć blisko nauczyciela, b. monitorowanie pracy ucznia (notatki, ćwiczenia), c. precyzyjne formułowanie poleceń, d. dopuszczenie pisma drukowanego oraz prac na komputerze, e. możliwość odczytania pracy domowej w przypadku niewyraźnego pisma, f. umożliwienie zaliczenia części materiału w formie ustnej. B. Dysleksja a. uczeń nie powinien głośno czytać przed całą klasą, b. monitorowanie pracy ucznia (notatki, ćwiczenia), c. precyzyjne formułowanie poleceń, d. wydłużenie czasu pracy z tekstem, e. jak najczęściej stosować środki wizualne i skojarzeniowe, f. monitorowanie stopnia rozumienia czytanego tekstu przez ucznia. C. Dysortografia a. monitorowanie pracy ucznia (notatki, ćwiczenia), b. precyzyjne formułowanie poleceń, c. poprawność ortograficzna nie wpływa na ocenę, d. umożliwienie zaliczenia części materiału w formie ustnej. 5.Uczeń z chorobą przewlekłą A. umożliwienie korzystania przez ucznia na lekcji ze sprzętu medycznego i leków zgodnie z zaleceniem lekarza, B. dostosowanie miejsca pracy ucznia zgodnie z wymogami lekarza (blisko drzwi lub nauczyciela), C. w przypadku dłuższej nieobecności umożliwienie zaliczenia materiału w dodatkowych terminach, D. stosowanie metod uspołeczniania (informacje o danej chorobie), Strona 7 z 8

E. unikanie gwałtownych zmian w codziennych czynnościach. 6.Uczeń zdolny A. stosowanie różnorodnych metod nauczania (aktywizujące), B. indywidualizowanie pracy z uczniem jednocześnie nie alienując go (przygotowanie do konkursów, olimpiad), C. zachęcanie do samokszałcenia (metoda portfolio), samooceny i samokontroli, D. samorealizacja (własne projekty), E. udział w zajęciach dodatkowych. 7.Uczeń z ADHD A. uczeń powinien siedzieć z uczniem spokojnym lub sam, B stosowanie konsekwencje zasady kar i nagród, C. niedyskwalifikowanie za pierwszą złą odpowiedź, D. precyzyjne formułowanie poleceń, E. umożliwienie częstej wypowiedzi (słowotok) z ukierunkowaniem na omawiany temat, F. monitorowanie sporządzanych na lekcji notatek, G. stosowanie repetycji, H. unikanie gwałtownych zmian w codziennych czynnościach, I. wydłużenie czasu pracy z tekstem, J. zwiększona tolerancja na nietypowe zachowania ucznia, K. ukierunkowanie na zajęcia dodatkowe (fakultety, zajęcia sportowe). Strona 8 z 8