Autoreferat 1. Imię i nazwisko: Andrzej Skorek 2. Posiadane dyplomy i stopnie naukowe: 1988r. dyplom lekarza medycyny Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Gdańsku 1993r. specjalizacja I z otolaryngologii 1998r. specjalizacja II z otolaryngologii 2003r. stopień naukowy doktora nauk medycznych na podstawie rozprawy Odległe wyniki leczenia nowotworów złośliwych szczęki. Promotor prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz. 3. Informację o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/artystycznych 1997 2004 asystent Katedra i Klinika Otolaryngologii Gdański Uniwersytet Medyczny 2004 i nadal adiunkt Katedra i Klinika Otolaryngologii Gdański Uniwersytet Medyczny 4. Wykazane osiągnięcia wynikające z art.16 ust 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki 4.1 Tytuł osiągnięcia naukowego: Monografia Andrzej Skorek Dynamiczna analiza urazów oczodołu typu blow-out na podstawie numerycznego modelu oczodołu oraz obserwacji klinicznych Wydawnictwo Annales Academiae Medicae Gedanensis, PL ISSN 0303-4135, Gdańsk 2013 4.2 Charakterystyka pracy 4.2.1. Wstęp Urazy oczodołu stanowią trudny, interdyscyplinarny problem diagnostyczny i terapeutyczny a ich liczba wciąż rośnie. Jednym z częstszych urazów jest uraz typu blow-out, w którym kostne, zewnętrzne obramowania oczodołu pozostają nienaruszone a złamania (nierzadko z przemieszczeniem) obserwujemy w pewnej odległości od niego. Symptomatologia tego typu urazu jest bogata i związana najczęściej z zaburzeniem osadzenia i ruchomości gałki ocznej, ostrości widzenia, uszkodzeniem samej gałki ocznej lub aparatu łzowego oraz zaburzeniami czucia w obrębie policzka. Wszystkie objawy mogą występować bezpośrednio po urazie lub po pewnym czasie od niego. Z patofizjologicznego punktu widzenia objawy urazu oczodołu są z jednej strony następstwem zmienionej dystrybucji jego
objętości i przemieszczenia zawartości oczodołu do zatok szczękowych i/lub sitowych przy założeniu że towarzyszy temu zerwanie więzadeł podtrzymujących gałkę oczną, zaś z drugiej strony mogą być następstwem zaklinowania (między odłamy kostne) lub obecności krwiaka wewnątrz mięśni okoruchowych. Pierwsze prace doświadczalne Smith i Regan z 1957 r doprowadziły do powstania dwóch ogólnie do dziś akceptowanych teorii opisujących patomechanizm powstania urazu: teorii wyboczeniowej i hydraulicznej. Teoria wyboczeniowa opisuje powstanie złamania ściany kostnej gdy siła jest przyłożona do jej brzegu zewnętrznego i działa równolegle do jej osi długiej. Teoria hydrauliczna opisuje powstanie złamania (zwykle ściany dolnej) w wyniku siły przyłożonej bezpośrednio do gałki ocznej, która przemieszczając się w głąb oczodołu powoduje wzrost ciśnienia w jego wnętrzu i dzięki obecności okostnej równomierny nacisk na wszystkie ściany. Wielu autorów potwierdza tę teorie choć inni oceniają, że potrzeba mniejszej siły do wywołania pęknięcia gałki ocznej niż pęknięcia ścian kostnych. Wszyscy jednak podkreślają, że wytrzymałość ścian kostnych oczodołu zależy od wielkości i kierunku przyłożonej siły, od właściwości ścian (przede wszystkim ich grubości) oraz od specyficznego kształtu oczodołu ściętego stożka co z jednej strony wpływa na jego stabilizacje a z drugiej strony podnosi jego wytrzymałość. Klasyczny zaproponowany przez R. Le Forta w 1901r. podział złamań kości twarzoczaszki do dziś wciąż jest wykorzystywany przez klinicystów jednak w ograniczony sposób odnosi się on do złamań oczodołu. Obecnie stosuje się wiele podziałów złamań oczodołu. Popularnym i niezwykle przydatnym klinicznie jest podział zaproponowany przez Wanyurę, w którym wyróżnia on złamania: jarzmowo-oczodołowe, jarzmowo-szczękowooczodołowe, izolowane dna oczodołu, dyslokację oczodołowo-nosową, przemieszczenie górnego masywu twarzy, złamanie czołowo-oczodołowo-nosowe oraz złamanie czaszkowooczodołowe. Wśród złamań izolowanych dna oczodołu wyróżnia on: złamanie typy blow-out oraz złamanie typy en clapet. Inne podziały opierają się na wielkości złamania, jego kształcie, lokalizacji, stopnia przemieszczenia mięśnia prostego poza oczodół, ruchomości gałki ocznej. Diagnostyka obrazowa tego typu schorzeń opiera się przede wszystkim na wielopłaszczyznowym badaniu TK i badaniu MRI zaś w procesie diagnostyczny musza brać udział okuliści, chirurdzy szczękowi, neurolodzy, neurochirurdzy i otolaryngolodzy. Podstawowym sposobem terapii jest leczenie chirurgiczne. W kwalifikacji do leczenia należy uwzględnić miejsce cięcia, drogę dojścia chirurgicznego i wizualizacji miejsca złamania, sposób repozycji i rekonstrukcji ściany kostnej oraz drenaż rany. Celem leczenia chirurgicznego jest przywrócenie anatomicznego, czynnościowego i estetycznego ustawienia gałki ocznej i innych struktur oczodołu. Wybór czasu i sposobu realizacji leczenia jest sprawą otwartą. Wśród wskazań do terapii wielu autorów wyróżnia: natychmiastowe (obecność odruchu oczno-sercowego, zaburzenia ruchomości gałki ocznej u dzieci typu white eye oraz
znaczna asymetria twarzy z przemieszczeniem gałki poza oczodół), wczesne (podwójne widzenie, znaczny enophthalmos i hypoglobus oraz zaburzenia czucia w obrębie nerwu podoczodołowego) oraz późne. Sposób dojścia (zewnętrzne, endoskopowe) oraz rodzaj stosowanego materiału rekonstrukcyjnego zależy od miejsca i wielkości złamania ale również od indywidualnego doświadczenia zespołu leczącego. Stosowana od niedawna nawigacja śródoperacyjna, zindywidualizowane siatki, materiały biodegradowalne czy nawet zaproponowane przez Kozakiewicza i wsp. modelowanie elementów rekonstrukcyjnych metodą komputerową poprawia efekt leczenia oraz jego bezpieczeństwo. Jednak podstawową pozostaje zasada 4xW zaproponowana przez Wanyurę wcześnie, wszystko, w całości oraz w tym samym czasie. 4.2.2 Cele pracy Celem pracy jest: określenie wielkości oczodołu na podstawie obrazów TK z uwzględnieniem wielkości i grubości ścian, wielkości kątów zawartych pomiędzy nimi oraz kątów zawartych pomiędzy ściana dolną i płaszczyzną frankfurcką oraz ściana dolną i płaszczyzną poprowadzoną przez górne ograniczenie wejścia do zatok szczękowych; wyznaczenie modułu Younga dla kości budujących oczodół; stworzenie modelu numerycznego oczodołu; ocena zachowania modelu z wyznaczeniem stref zniszczeń pod wpływem uderzeń dynamicznych według modelu wyboczeniowego, hydraulicznego oraz łączącego je oba; ocena przemieszczeń ściany dolnej po uderzeniu w jej brzeg oraz porównanie obrazów TK chorych po urazach oczodołu za zniszczeniami po uderzeniu w modelu numerycznym. 4.2.3 Materiał i metoda 4.2.3.1 Ocena wymiarów oczodołu Badana grupa obejmowała 100 chorych (stosunek płci 1:1) w wieku 18 93 lat (średnia wieku 60,3 lat) leczonych w Klinicznym Oddziale Ratunkowym GUMed z powodów neurologicznych (bóle głowy, zawroty głowy, stan po napadzie padaczkowym lub zaburzenia krążenia w obrębie CUN), kryterium wykluczającym był przebyty uraz głowy lub operacja w zakresie twarzo- lub mózgoczaszki oraz choroby metaboliczne. Badania były wykonywane w trzech płaszczyznach czołowej, strzałkowej i poziomej w warstwach co 0,6mm. Badanie rozpoczynano od korekty ustawienia głowy (aby odległości punktu nasion do skrajnego bocznego punktu oczodołu były równe. Następnie dokonywano czterech pomiarów: od brzegu bocznego (na wysokości przyczepu gałkowego mięśnia prostego), od brzegu grzebienia łzowego tylnego, od brzegu górnego i od brzegu dolnego do ograniczeń kostnych kanału nerwu wzrokowego. Na tych samych płaszczyznach dokonywano pomiaru grubości
wszystkich ścian co 1 cm (od brzegu zewnętrznego w głąb) oraz pomiaru kątów pod którymi łączą się poszczególne ściany oczodołu. 4.2.3.2 Wyznaczenie modułu Younga Moduł Younga jest wartością fizyczną wyrażającą sprężystość wzdłużną materiału i opisującą jego fizyczną i mechaniczną wytrzymałość. Podczas sekcji zwłok sądowo-lekarskiej pobierano kości ze stropu i ze ściany przyśrodkowej oczodołu obustronnie bez okostnej a następnie cięto je na paski o szerokości 0,7 1,5cm. Kości pobierano i przechowywano zgodnie z protokołem zaproponowanym przez Morgana i wsp. oraz Waterhausa i wsp. Materiał pobrano od 14 osób. Średnia wieku 43,5lat. Badania właściwości mechanicznych wykonywano w Pracowni Civitronic Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiskowej Politechniki Gdańskiej (we współpracy z prof. dr hab. inż. P. Kłosowskim) w temperaturze pokojowej z użyciem maszyny wytrzymałościowej z ekstensometrem optycznym. Wyniki rejestrowano komputerowo oceniają przemieszczenia punktów zaznaczonych na kości w zależności od wielkości sił ją rozciągającej. Następnie dokonywano analizy matematycznej danych z wyznaczeniem wielkości odkształceń oraz naprężeń. Po sporządzeniu wykresu zależności tych wielkości przeprowadzano identyfikację modułu Younga. Na badania uzyskano zgodę Niezależnej Komisji Bioetycznej przy Gdańskim Uniwersytecie Medycznym. 4.2.3.3. Stworzenie modelu numerycznego oczodołu W oparciu o wyniki badania wielości oczodołu, grubości jego ścian oraz wielkości kątów pod którymi się one łączą stworzono w programie komputerowym AutoCAD 2012 własny model numeryczny lewego oczodołu. W celu uniknięcia sytuacji zbyt małej odległości punktów przyłożenia siły od punktów podporowych modelu poszerzono go o sąsiadujące struktury kostne (kość nosową, jarzmową, czołową i szczękę). W modelu uwzględniono szczelinę oczodołową kanał wzrokowy oraz kanał nosowo-łzowy. Model składał się z 969 trójkątnych elementów powłokowych, którym zadano grubości zgodne z ich lokalizacją. Elementy były połączone w 517 węzłach. Następnie model zaimportowano do programu obliczeniowego MSC.Marc/Mentat System 2012 w którym określono warunki brzegowe (tzn. miejsca, które po zadziałaniu siły nie będą się przesuwały). Na modelu wyznaczono oś długą zgodną w przybliżeniu z przebiegiem nerwu wzrokowego. W badaniach do punktów węzłowych na zewnętrznym brzegu modelu przykładano siłę o różnej wielkości i obserwowano naprężenia w obrębie ścian oczodołu. Za wielkość naprężenia granicznego yield criterion, przyjęto wartość σ = 150MPa co jest zgodne z obserwacjami innych autorów (Nagasao i wsp, Schaller i wsp). Badania przeprowadzano zgodnie z modelem urazu typu blow-out tzn. wielkość użytej siły dobierano tak aby nie obserwowano złamań w obrębie brzegów zewnętrznych oczodołu przy jednoczesnej ich obecności w obrębie ścian. Obliczenia
wykonywano w zakresie geometrii nieliniowej przy zachowaniu stałych właściwości mechanicznych modelu używając dynamicznego modelu działania siły w wykładniku czasu. W obliczeniach uwzględniano tłumienie drgań według sformułowania Rayleigha. W warunkach dynamicznych i statycznych wykonywania prób naprężenia określano według wieloosiowej oceny średnich naprężeń zredukowanych model naprężeń von Misesa. Nieliniową analizę dynamiczną wykonywano posługując się rekurencyjnym algorytmem w schemacie zaproponowanym przez Houbolta, na podstawie którego wyliczano wartości przemieszczeń, prędkości i przyśpieszeń wszystkich węzłów modelu na podstawie tych parametrów w chwilach poprzedzających i aktualnych (algorytm niejawny). 4.2.4. Wyniki badań wielkości oczodołu i modułu Younga 4.2.4.1 Wielkość ścian kostnych oczodołu Średnia odległość od brzegu do szczytu oczodołu w ścianie bocznej wynosiła 44,27mm, w ścianie przyśrodkowej 43,64mm, w ścianie górnej 45,86mm a w ścianie dolnej 43,84mm. Grubości ściany bocznej w płaszczyźnie zewnętrznej wynosiła średnio 7,31mm; a na kolejnych głębokościach 2,55mm; 4,03mm; 3,05mm oraz 1,80mm. W odniesieniu do ściany przyśrodkowej grubość ściany w płaszczyźnie zewnętrznej wynosiła średnio 4,11mm; zaś dalej odpowiednio 0,93mm; 0,65mm; 0,74; i 1,40mm. W odniesieniu do ściany dolnej grubość w płaszczyźnie zewnętrznej wynosiła średnio 4,13mm; a na kolejnych głębokościach 1,33mm; 1,0mm; 1,0mm, oraz 1,49mm. W ścianie górnej grubości te wynosiły średnio 5,17mm; w płaszczyźnie zewnętrznej a dalej odpowiednio 4,31mm; 2,46mm; 2,1mm; i 2,13mm. Średnia wielkość kątów zawartych pomiędzy ścianą przyśrodkową i boczną wynosił 50,3 ; ścianą dolną i górną 44,4. Kąt pomiędzy przednim i tylnym odcinkiem ściany dolnej wynosił 131,7. Wielkość kąta zawartego pomiędzy płaszczyzną frankfurcką i ścianą dolną wynosił średnio 20,1 zaś kąt zawarty pomiędzy ścianą dolną i płaszczyzną poziomą wynosił średnio 24,7 4.2.4.2 Wynik badania modułu Younga Średnia wartość modułu Younga dla wszystkich prób wynosiła 1,20 10 9 Pa i wahała się od 0,16 3,66 10 9 Pa. U osób poniżej średniej wieku wynosiła średnio 1,66 10 9 Pa, zaś u osób powyżej średnie wieku 0,82 10 9 Pa. 4.2.5. Wyniki badań doświadczalnych na modelu numerycznym
Model numeryczny poddano działaniu siły przyłożonej do punktów węzłowych na brzegu zewnętrznym ściany dolnej (badanie odwzorowujące uraz w mechanizmie wyboczeniowym) oraz wszystkich punktów węzłowych we wnętrzu modelu (uraz w mechanizmie hydraulicznym). W próbie I uderzenie równomierne w brzeg dolny oczodołu z łączną siłą 14400N, największe zniszczenia obserwowano w czasie t = 2,6 10-3 s były one zlokalizowane na dnie oczodołu, przyśrodkowo od kanału nerwu podoczodołowego. Powierzchnia obszaru w którym naprężenia były większe od granicznych (σ > 150MPa) wynosiła 0,38cm 2. W Próbie II uderzenie w ścianę dolną z siłą zmniejszającą się ku przyśrodkowi. Łączna siła 14400N. Największe zniszczenia obserwowano w czasie t = 2,2 10-3 s i obejmowały one obszar przednio-boczny dna oczodołu aż do szczeliny oczodołowej dolnej. Powierzchnia gdzie σ > 150MPa wynosiła 1,13cm 2. W próbie III uderzenie punktowe w środkowy odcinek brzegu dolnego z siłą 7200N. Zniszczenia obserwowano w czasie t =2,1 10-3 s przyśrodkowo i bocznie od kanału nerwu podoczodołowego. Powierzchnia z σ > 150MPa wynosiła 0,87cm 2. W próbie IV dwa uderzenia jednoczesne w równomierne w dolny brzeg oczodołu i punktowe w brzeg zewnętrzny ściany bocznej. Łączna siła 28800N. Zniszczenia zlokalizowane w przedniobocznej części dna oczodołu występowały po czasie t =2,6 10-3 s od urazu. Powierzchnia o σ > 150MPa wynosiła 0,36cm 2. W próbie V zastosowano dwa niejednoczasowe uderzenia pierwsze w ścianę dolna następne po czasie t = 1,3 10-3 s w ścianę boczną. Łączna siła taka sama jak w poprzedniej próbie. Największe zniszczenia obserwowano w czasie t = 2,9 10-3 s i były one zlokalizowane na dnie oczodołu przyśrodkowo od kanału nerwu podoczodołowego oraz w jego części przednio-bocznej. Łączne pole powierzchni o σ > 150MPa wynosiła 0,54cm 2. W następnych próbach używano sił w modelu hydraulicznym. W próbie VI po obliczeniu pola wewnętrznej powierzchni modelu oczodołu (4186,1mm 2 ) przyjęto założenie że siła jest równomiernie rozłożona na wszystkie elementy. W pierwszej części próby użyto siły 14400N co w przeliczeniu na jednostkę powierzchni odpowiadało ciśnieniu 3,44MPa. W żadnym czasie od chwili zadziałania siły nie obserwowano naprężeń większych od przyjętych za graniczne. W drugiej części doświadczenia zastosowano łączną siłę 39349N, która odpowiadała ciśnieniu o wartości 9,4MPa na jednostkę powierzchni (według Uchio i wsp. przy takim ciśnieniu pęka gałka oczna), również tu w żadnym czasie nie obserwowano naprężeń większych od granicznych. W próbie VII zastosowano siły według modelu hydraulicznego połączone z uderzeniem w brzeg dolny. Początkowo zastosowano siłę i model uderzenia jak w próbie II 14400N a następnie tę samą siłę zamieniano proporcjonalnie (3:1, 1:1, 1:3 i 0:4) na uderzenie według modelu hydraulicznego. Obecność naprężeń > wartości granicznej obserwowano jedynie gdy cała siła uderzała w brzeg. Zmiana dystrybucji siły powodowała zmianę obszaru podwyższonych naprężeń oraz zmniejszenie ich wartości. W próbie VIII połączono jednoczasowo uderzenie w ścianę dolną (sił 14400N) z uderzeniem
według modelu hydraulicznego (3,44 MPa na jednostkę powierzchni). Największe naprężenia obserwowano w czasie t= 2,4 i 2,9 10-3 s. Obejmowały one całe dno oczodołu, łącznie z polem do tyłu od szczeliny oczodołowej dolnej. Łączne pole powierzchni z σ > 150MPa wynosiła 1,64cm 2. W następnej próbie oceniano rzeczywiste zachowanie ściany dolnej w modelu numerycznym i obserwowano jej przemieszczenia oraz ich kierunek po uderzeniu w ścianę dolną z siłą 14400N (jak w próbie I). W wyniku analizy stwierdzono początkowo przemieszczenia ściany w kierunku zatoki szczękowej (o 4,37 mm w czasie t = 2 10-3 s) a następnie skierowane przeciwnie do oczodołu (o 1,55 mm w czasie t = 9 10-3 s). W ten sposób udowodniono istnienie fali zwrotnej, która może mieć wpływ na powstawanie odmy w oczodole po jego urazie. 4.2.6 Porównanie obrazów radiologicznych urazów oczodołu typu blow-out z modelem numerycznym Porównano obraz radiologiczny twarzoczaszki u 10 chorych leczonych w latach 2012 2013 w Klinicznym Oddziale Ratunkowym z powodu urazu typu blow-out. U wszystkich tych chorych udało się potwierdzić okoliczności urazu. Porównano obraz radiologiczny TK (wielopłaszczyznowy) z wzorcem urazu uzyskanym w próbach I VIII. Na podstawie tego porównania można było w przybliżeniu określić miejsce/miejsca uderzenia, kierunek działania sił, obecność dodatkowych punktów uderzenia obecność komponenty hydraulicznej w urazie lub jej brak. 4.2.7. Nowatorskie elementy pracy Zbudowano własny model numeryczny oczodołu, przeprowadzono badania wytrzymałościowe kości budujących górną i przyśrodkową ścianę oczodołu oraz wyznaczono moduł Younga dla nich. Ustalono, że wartość modułu Younga dla tych kości jest około dziesięciokrotnie mniejsza niż wielkość modułu Younga większości innych kości twarzoczaszki. Dzięki pracy na modelu numerycznym udało się udowodnić i potwierdzić wiele hipotez dotyczących urazu oczodołu między innymi o tym że większość zmian dotyczy ściany dolnej i przyśrodkowej, potrzeba trzykrotnie większej siły aby spowodować zniszczenia gdy siła działa według modelu hydraulicznego niż wyboczeniowego, większość pourazowych zmian w ścianie dolnej ma kształt elipsy. Potwierdzono również obecność pourazowej fali uderzeniowej z naprzemiennym przemieszczeniem się ścian oczodołu. Przeprowadzono nieliniową analizy dynamicznej w modelu numerycznym oraz połączenie wyników analizy numerycznej z obrazem radiologicznym chorych po urazach twarzoczaszki.
4.2.8 Wnioski 4.2.8.1. Pomiary wielkości oczodołu na podstawie obrazów TK ułatwiły budowę modelu numerycznego skończeni elementowego oczodołu. Z drugiej strony pozwoliły na określenie odległości bezpiecznej (około 40mm) przy zewnętrznej eksploracji oczodołu. 4.2.8.2. Wartość modułu Younga dla kości otaczających oczodół wynosi 1,20 10 9 Pa. 4.2.8.3. W analizie numerycznej modelu skończenie elementowego stwierdzono: - największe zniszczenia oczodołu (naprężenia >150MPa) obserwowano w obrębie ściany dolnej przy uderzeniu według modelu wyboczeniowego z siłą przyłożono nierówno w cały zewnętrzny dolny brzeg oraz przy jednopunktowym uderzeniu w część środkową tego brzegu, najmniejsze zniszczenia przy uderzeniu równomiernie rozłożonym w brzeg dolny; - w analizie uderzeń w oba brzegi (dolny i boczny) większe zniszczenia obserwowano przy uderzeniu niejednoczesnym niż jednoczesnym; - w uderzeniach według modelu hydraulicznego nie obserwowano zniszczeń w obrębie ścian kostnych oczodołu. - w uderzeniach w których wykorzystywano oba mechanizmy (wyboczeniowy i hydrauliczny zakres zniszczeń był największy ale ich obszar nie był prostą sumą zniszczeń otrzymywanych dla uderzeń oddzielnie. Wielkość zniszczeń nie zależy od siły ale od punktu jej przyłożenia. 4.2.8.4. Po uderzeniu w brzeg dolny obserwowano przemieszczenia pierwotnie do wnętrza zatoki szczękowej a następnie do wnętrza oczodołu, tworzące obraz fali uderzeniowej. 4.2.8.5 Dzięki wynikom analiz numerycznych i porównaniu z przypadkami klinicznymi można ustalić, w które miejsce nastąpiło rzeczywiste uderzenie, czy mamy do czynienia z występowaniem komponenty hydraulicznej oraz czy uderzeniu w ścianę dolna towarzyszyło uderzenie w ścianę boczną. 5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych/artystycznych 5.1 Analiza bibliometryczna Całkowity dorobek: IF= 12,734 pkt., punkty KBN/MNiSzW= 269, punkty IC= 227,95. Wartość IF za prace w których byłem pierwszym autorem 4,956 pkt. Liczba cytowań: 67 (Scopus), 6 (Web of Science)
Indeks-h: 4 (Scopus), 1 (Web of Science) 5.2 Tematyka pozostałych prac badawczych 5.2.1 Rynologia Po pobycie szkoleniowym u prof. H. Stammbergera w Klinice Otolaryngologii w Grazu, ukończeniu licznych kursów z zakresu endoskopowej chirurgii nosa i zatok przynosowych (między innymi u twórcy takiej koncepcji leczenia prof. P. Castelnuovo propagatora endoskopowego leczenia w zakresie chirurgii podstawy czaszki) i dzięki posiadaniu w naszej Klinice zestawu do operacji endoskopowych mogę od wielu lat prowadzić operacje czynnościowe w zakresie nosa i zatok przynosowych. Ten nowoczesny sposób terapii pozwala na skuteczniejsze i bezpieczniejsze leczenie chorych z polipami i przewlekłym zapaleniem nosa i zatok, nawracającymi krwawieniami z nosa ale również wykonywanie operacji usunięcia niektórych guzów jamy nosa i zatok zarówno niezłośliwych (np. kostniaków, brodawczaków odwróconych) jak i złośliwych (np. węchowiaki zarodkowe, raki gruczołowo-torbielowate). Otwiera on również pole do współpracy z innymi specjalistami np. okulistami (z którymi wspólnie wykonuję operację niedrożności dróg łzowych DCR, usuwamy niektóre guzy lub ciała obce położone wewnątrzoczodołowo). Swoje doświadczenia prezentowałem zarówno w formie doniesień zjazdowych jak i wykładów na zaproszenie organizatorów corocznego Międzynarodowego Forum Rynologicznego w Warszawie. Jednocześnie wraz z kolegami z naszej Kliniki stworzyliśmy cykl prac o wynikach leczenia chorych z polipami nosa, brodawczakami odwróconymi oraz anestezjologicznych aspektach leczenia takich chorych. Opisaliśmy i udokumentowaliśmy sposób postępowania chirurgicznego (zarówno endoskopowego jak i zewnątrznosowego) w leczeniu orbitopatii tarczycowej oraz trudności diagnostyczne i terapeutyczne endoskopowego leczenia grzybiczego zapalenia zatok, zapalenia zatoki klinowej oraz zespołu cichej zatoki (silent sinus syndrome). Szczególnie cenne jest opracowanie, oparte na własnych doświadczeniach, sposobu terapii krwawień z nosa u chorych z chorobą Rendu-Oslera-Webera począwszy od najprostszych aż do najbardziej wyrafinowanych technik. Praca ta ze względu na jej praktyczny wymiar spotkała się z dużym zainteresowaniem w środowisku otolaryngologów. Podjąłem współprace z neurochirurgami czego owocem są liczne prace o chirurgicznym, zespołowym leczeniu guzów nosa penetrujących na podstawę czaszki, przeznosowej chirurgii przysadki oraz endoskopowym przeznosowym leczeniu oponiaków rynienki węchowej. Efektem mojej współpracy z Kliniką Okulistyki jest wspólne prowadzenie chorych z retinopatią cukrzycową z uwzględnieniem ich problemów rynologicznych. Łączna ilość prac z tego zakresu 20. Łączny IF 6,84. Punkty MNiSW 128. 5.2.2 Onkologia w otolaryngologii
Jestem autorem prac omawiających wyniki leczenia nowotworów zlokalizowanych o obrębie głowy i szyi w Klinice Gdańskiej. Przedstawiałem wyniki leczenia brodawczaków krtani, raków gardła dolnego, raków krtani, nowotworów złośliwych dna jamy ustnej, nowotworów złośliwych zatok, przegrody nosa, nowotworów małych gruczołów ślinowych i nowotworów ślinianki przyusznej. Byłem inicjatorem podjęcia współpracy z Zakładem Radiologii GUMed celem oceny korelacji dopplerowskiego obrazu ultrasonograficznego guzów ślinianek z ich obrazem śródoperacyjnym oraz histologicznym. Dzięki podjętej współpracy z Kliniką Medycyny Hiperbarycznej udało się opisać i wdrożyć hiperbarię tlenową w leczeniu zmian popromiennych w zakresie gardła i krtani. Uczestniczyłem w pracach zespołu zajmującego się radiologicznokliniczną korelacją guzów kąta mostowo-móżdżkowego. We współpracy z Kliniką Chirurgii Plastycznej stworzyłem zespół rekonstrukcyjny zajmujący się odtworzeniem poresekcyjnych ubytków w zakresie skóry twarzy, dna jamy ustnej, ściany gardła dolnego i krtani. Przedstawiłem prace poglądowe (oparte na własnych doświadczeniach) leczenia nowotworów złośliwych szczęki u osób młodych oraz u kobiet w ciąży. Dzięki mojej współpracy z neurochirurgami możliwe stały się zabiegi czołowo-podstawne szczególnie w przypadku nowotworów złośliwych zatok z naciekaniem podstawy czaszki. Łączna ilość prac z tego zakresu 24. IF = 4,668. Punkty MNiSW =112 5.2.3 Urazy Szczególnie interesuję się leczeniem chorych z urazami nosa, zatok przynosowych oraz oczodołu. Jestem autorem artykułu o urazach oczodołu, w którym dokładnie omawiam wskazania do operacji, wybór jej termin oraz rodzaj dojść chirurgicznych do poszczególnych stref oczodołu. Byłem autorem wykładów wygłoszonych na Zjeździe Polskiego Towarzystwa Otolaryngologicznego, w którym przedstawiałem patomechanizm powstania urazów oczodołu oraz sposoby leczenia urazów zatoki czołowej w zależności od jego wielkości oraz pierwotnej lokalizacji (ściana przednia, tylna i ujście zatoki). Ponadto przedstawiałem wyniki i sposoby leczenia chorych wymagających dekompresji oczodołu po urazach twarzoczaszki. Jestem autorem artykułu omawiającego endoskopowe przezzatokowe dojście chirurgiczne do tylnego odcinka oczodołu u chorego z metalicznym ciałem obcym zlokalizowanym pomiędzy nerwem wzrokowym a mięśniem prostym przyśrodkowym. Łączna ilość prac z tego zakresu 8. Punkty MNiSW =17 6. Członkostwo w Towarzystwach Naukowych Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi. Udział w pracach Sekcji Rynologicznej oraz Onkologicznej. Polskie Towarzystwo Chirurgii Podstawy Czaszki
7. Udział w Projektach i Grantach Naukowych 1. Ocena markerów angiogenezy (czynnik VIII, antygen CD34, ketapsyna) oraz markerów przerzutów węzłowych (nm23,c-crb-b2) w raku płaskonabłonkowym szczęki. Realizacja w latach 2002 2004. Akademia Medyczna w Gdańsku ( W-501). Kierownik projektu. 2. Optimisation of the ventral hernia repair with synthetic implants HAL2010/. (EU Innovative Economy Operational Programme) contract No. UDA-POIG.01.03.01-22-086/08-00 realizowany latach 2009 2012 w Katedrze Mechaniki Budowli i Mostów, Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiskowej na Politechnice Gdańskiej. Uczestnik projektu 8. Inne Formy Działalności Naukowej i Dydaktycznej 1. Wykłady, seminaria, ćwiczenia VIr. Wydział Lekarski GUMed 2. Seminaria i ćwiczenia IVr. Oddział Stomatologii GUMed 3. Seminaria i ćwiczenia II r Ratownictwo Medycznego. Wydział Nauk o Zdrowiu GUMed 4. Wykłady na kursach do specjalizacji z zakresu otolaryngologii i chirurgii plastycznej 5. Opieka nad studentami VIr. Wydział Lekarski, IVr. Oddział Stomatologii i IIr. Ratownictwo Medyczne w trakcie ich pobytu w Klinice Otolaryngologii GUMed 6. Kierownik specjalizacji z otolaryngologii 5 osób. 7. Opieka nad rezydentami w Klinice Otolaryngologii GUMed. 8. Promotor i recenzent prac licencjackich na Wydziale Nauk o Zdrowiu GUMed 4 osoby 9. Promotor i recenzent prac magisterskich na Wydziale Nauk o Zdrowiu GUMed 2 osoby