X Spotkanie Forum Dobre praktyki w gospodarce odpadami Gospodarka odpadami opakowaniowymi w Unii Europejskiej i w Polsce Warszawa 26 maj 2012
Wspieranie odzysku i recyklingu w PRL
Gospodarka odpadami komunalnymi w PRL-u
http://scan-city.pl/2011/03/17/wywoz-smieci-coraz-drozszy/
Fot. Renata Dąbrowska / Agencja Gazeta
http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=383231&page=3
System w Niemczech 1990 Ze względu na wciąż wzrastającą ilość odpadów trafiających na wysypiska, grożącą ich przepełnieniem, Niemcy znalazły się w 1990 roku na krawędzi kryzysu gospodarki odpadami. Podjęto decyzję o wprowadzeniu rozwiązania polegającego na obarczeniu odpowiedzialnością za odbiór i przetworzenie odpadów opakowaniowych producentów. Ten rodzaj odpowiedzialności za produkt wydawał się odpowiednim narzędziem do wywierania aktywnego wpływu na kwestie związane z zanieczyszczeniem środowiska przez przemysł oraz kwestie związane z oszczędną gospodarką materiałową.
System Niemiecki 1991 Duales System Deutschland AG Przejęcie obowiązklu dotychczas spoczywającego na producentach i podmiotach wprowadzających do obrotu opakowania, polegającego na indywidualnym odbiorze i przetwarzaniu odpadów opakowaniowych, który swoje źródło miał prawie dotyczącym odpadów opakowaniowych. (Do 31.12.2004 firma Duales System Deutschland funkcjonowała jako organizacja Non-Profit, bedąc przy tym praktycznie rzecz biorąc monopolistą.)
Planowane poziomy recyklingu w Niemczech Dyr.94/62 Materiał Od 1 stycznia 1996 Od 1 stycznia 1999 Szkło 70% 75% Papier, karton 60% 70% tektura Blacha biała 70% 70% Aluminium 50% 60% Op. wielomateriałowe 50% 60% Tw. sztuczne 50% 60%
Sześć lat DSD, realizacja Dyr. 94/62/EC
Stawka opłaty licencyjnej w DM Materiał opakowaniowy Stawka w DM/kg Stawka w PLN/tonę Tworzywa sztuczne 2,95 5 900 Opak. Aluminium 1,5 3 000 Opak. Stalowe 0,56 1 120 Papier - Karton 0,40 800 Opak. szklane 0,15 300 Opak. naturalne 0,2 400 Opak.wielomateriałowe napoje/inne 1,69/2,1 3 380 / 4 200
Recykling zużytych opakowań Materiał Ilość licencji Ilość recyklingu Szkło 1.344.522 t 1.336.882 t Papier / Karton 981.530 t 687.641 t Z tworzyw sztucznych 599.953 t 496.432 t Kompozyty 178.892 t 211.936 t Biała 187.808 t 176.617 t Aluminium 29.779 t 21.989 t Razem 3.322.541 t 2.929.497 t
System w Austrii W rozporządzeniu z 01.10.1993 roku odpowiedzialnym za gospodarkę odpadami opakowaniowymi ustawodawca uczynił producenta i importera. Celem rozporządzenia było przejęcie odpowiedzialności za materiał opakowaniowy, przez oszczędne stosowanie opakowań, budowę systemu zbiórki na terenie całego kraju, oraz ponowne zastosowanie lub wykorzystanie opakowań.
System w Austrii W celu wywiązania się z obowiązku, który nakłada rozporządzenie producenci importerzy i handel założyli w 1993 roku Spółkę Akcyjną Altstoff Recycling Austria w skrócie ARA AG. Wspólnie z ośmioma stowarzyszeniami branżowymi jako fachowcami w branży odzysku, sortowania i wtórnego przetwórstwa poszczególnych rodzajów materiałów opakowaniowych, ARA przejęła odpowiedzialność producentów. Organizacja musiała swoją działalność dotyczącą odzysku i recyklingu rozszerzyć na teren całej Austrii oraz otrzymać zgodę Ministerstwa Ochrony Środowiska.
System w Austrii Każdy podmiot może swój obowiązek zrealizować za pomocą organizacji ARA. Przedsiębiorca po podpisaniu umowy i uiszczeniu opłaty licencyjnej korzysta z oznaczenia Zielony Punkt w celu wyróżnienia opakowania od innych. Zgodnie z umową opłaty należy dokonać raz w miesiącu lub kwartalnie w zależności od obrotów firmy Opłata jest iloczynem ilości materiału użytego do opakowań wyrażonej w kg. i ceną wykupu licencji
Projekt ustawy o odpadach z 1995 roku Art. 15. 1. Podmioty gospodarcze, które wytwarzają opakowania lub przywożą je z zagranicy, albo przywożą opakowania z zagranicy wraz z zawartymi w nich wyrobami, są obowiązane do: 1) zapewnienia wielokrotnego użytkowania opakowań, a w razie braku tych możliwości - do zorganizowania takiego sposobu ich zbierania i gromadzenia, wykorzystywania lub unieszkodliwiania, aby opakowania te po użyciu nie wpływały negatywnie na stan środowiska, 2) umieszczenia na opakowaniach oznaczeń dotyczących rodzaju surowca, z którego zostały wyprodukowane oraz świadczących o spełnieniu wymagań ochrony środowiska, określonych w przepisach szczególnych.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/EC Państwa członkowski mają stworzyć system umożliwiający zwrot odpadu opakowaniowego, Państwa członkowskie mają wspierać wyroby i opakowania z recyklingu, Rada dopuszcza w Państwach członkowskich stosowanie instrumentów ekonomicznych w szczególności zasadę zanieczyszczający płaci,
Zasada zanieczyszczający płaci Część kosztów niepokryta z przychodów z unieszkodliwiania odpadów powinna być pokryta zgodnie z zasadą "zanieczyszczający płaci". Artykuł 15 Dyr. 2006/12 Zgodnie z zasadą "zanieczyszczający płaci" koszty unieszkodliwiania odpadów ponoszą: a) posiadacz, który przekazał odpady punktowi zbierania odpadów lub przedsiębiorstwu określonemu w art. 9; lub b) poprzedni posiadacze lub wytwórca produktu, z którego pochodzą odpady.
Planowane i realizowane poziomy recyklingu Materiał opakowaniowy 2002 2007 2008 2013 2014 Tworzywa sztuczne 7 25 16 21,5 22,5 Opak. aluminium 15 40 41 49 50 Opak. stalowe 6 20 25 46 50 Makulatura 37 48 49 59 60 Opak. szklane 13 38 39 55 60 Opak. naturalne 5 15 15 15 15
Rozszerzona odpowiedzialność przemysłu Materiał opakowaniowy Wysokość opłaty produktowej zł/kg Dofinansowanie z O.O. w zł/kg Tworzywa sztuczne 2730,00 11,00 Opakowania 1370,00 45,00 aluminiowe Opakowania ze stali 820,00 30,00 Papier i karton 650,00 8,50 Szkło 260,00 55,00 Opakowania natur. 330,00 8,00
Zmiany systemu gospodarki odpadami opakowaniowymi Wprowadzający opakowania zawierające produkty, jest odpowiedzialny za zbiórkę, własnych kategorii i rodzajów materiałów opakowań wprowadzonych na rynek krajowy, z których powstają odpady. Wprowadzający opakowania zawierające produkty lub organizacja odzysku może zlecić, wyłącznie na podstawie umowy, wykonanie czynności związanych ze zbiórką podmiotą wpisanym do rejestru w gminie na terenie której prowadzą swoją działalność Masę odpadów poddanych zbiórce określa się na podstawie karty przekazania odpadu do recyklingu lub innych niż recykling procesów odzysku, oraz dokumentu potwierdzający recykling lub inne niż recykling procesy odzysku odpadów opakowaniowych.
Zmiana systemu finansowania Wprowadzający opakowania zawierające produkty albo organizacja odzysku, którzy nie wykonali obowiązku zbiórki, są obowiązani do wpłacania opłaty za korzystanie ze środowiska z tytułu powstałych odpadów. Opłatę za korzystanie ze środowiska oblicza się jako iloczyn stawki opłat i różnicy pomiędzy masą opakowań zawierających produkty wprowadzonych na rynek, a zebraną masą odpadów opakowaniowych i przekazaną do recyklingu lub innych form odzysku.
Maraton recyklingu Jaworzno
Maraton recyklingu Jaworzno
Kaucja
Stanowisko Komisji Europejskiej Według opublikowanych 12 stycznia 2012 r. przez Komisję Europejską badań, pełne wdrożenie ustawodawstwa unijnego o odpadach przyniosłoby oszczędności rzędu 72 mld euro rocznie, zwiększyłoby roczne obroty unijnego sektora gospodarki odpadami i recyklingu o 42 mld euro oraz stworzyłoby 400 tys. miejsc pracy do 2020 r.
Dziękuje za uwagę Jerzy Ziaja Ogólnopolska Izba Gospodarcza Recyklingu ul. Potocka 14, 00-01 - 652 Warszawa www.oigr.pl, biuro@oigr.pl