MODERATOR I JEGO ROLA W OCENIANIU ZADANIA

Podobne dokumenty
WOJEWÓDZKI KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 ETAP WOJEWÓDZKI

opracowała Agnieszka Kurzeja-Sokół

ZESTAWIENIE I ANALIZA WYNIKÓW EGZAMINU Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO NA POZIOMIE PODSTAWOWYM UCZNIÓW III KLAS GIMNAZJUM. Statystyczna analiza danych

...Czytanie to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła. Wisława Szymborska

r. rok szkolny 2012/2013

WPISUJE UCZEŃ KOD UCZNIA BADANIE UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA JĘZYK POLSKI

ZESTAWIENIE I ANALIZA WYNIKÓW EGZAMINU Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO UCZNIÓW III KLAS GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W BUDZOWIE

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego z języka obcego nowożytnego w roku szkolnym 2014/2015

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)

ZESTAWIENIE I ANALIZA PRÓBNEGO EGZAMINU Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO UCZNIÓW III KLAS GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W BUDZOWIE

Struktura i forma pisemnego egzaminu maturalnego z języka angielskiego dla osób niesłyszących... 3 Opis arkuszy egzaminacyjnych...

Analiza egzaminu maturalnego z języka polskiego poziom podstawowy.

WYNIKI EGZAMINU MATURALNEGO W 2009 ROKU

Matura z języka polskiego

Matura pisemna z polskiego - zasady

Analiza wyników egzaminu maturalnego z języka niemieckiego w klasach dwujęzycznych

Matura 2012 język polski Analiza wyników. niski

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego przeprowadzonego w roku szkolnym 2011/2012 w części z języka rosyjskiego.

Program Coachingu dla młodych osób

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego z języka obcego

Spotkanie z rodzicami uczniów klas ósmych. Szkoła Podstawowa nr 205 im. Żołnierzy Powstania Warszawskiego w Warszawie

Analiza egzaminu z języka angielskiego w roku szkolnym 2014/2015

Egzamin maturalny na poziomie. i właściwie je uzasadnić?

Nowe wyzwania (nie tylko obowiązkowa matematyka) Piotr Ludwikowski

ANALIZA PRÓBNEGO SPRAWDZIANU PO SZKOLE PODSTAWOWEJ W ŚWIECIE MITÓW WSTĘP

Analiza wyników sprawdzianu szóstoklasisty z języka obcego nowożytnego w roku szkolnym 2014/2015

Informacja o wynikach egzaminu gimnazjalnego w 2011 roku

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego przeprowadzonego w roku szkolnym 2011/2012 w części z języka niemieckiego

ZADANIA ZAMKNIĘTE I OTWARTE A WNIOSKOWANIE O OSIĄGNIĘCIACH UCZNIA

Informacja o wynikach egzaminu gimnazjalnego w 2010 roku

RAPORT ZBIORCZY z diagnozy umiejętności matematycznych

WOJEWÓDZKI KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO

JĘZYK ANGIELSKI KRYTERIA OCENIANIA W KLASIE III SZKOŁY PODSTAWOWEJ W RACIBORZU

Raport z analizy badania diagnozującego uczniów klas czwartych

Odpowiedzi i punktacja zadań do zestawu W kręgu muzyki GH-A1(A4)

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego w części humanistycznej z zakresu języka polskiego przeprowadzonego w roku szkolnym 2013/2014

Osiągnięcia uczniów kończących gimnazjum w roku 2011 w części języka obcego nowoŝytnego język angielski w województwie kujawsko-pomorskim

ANALIZA WYNIKÓW OKE W KRAKOWIE WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE 514[01] DYPLOM. przystąpiło zdało przystąpiło zdało otrzymało

Kartoteka testu W kręgu muzyki GH-A1(A4)

669 (97,5%) 576 (91,4%) Tabela 1. Wyniki egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dla zawodu fryzjer

Analiza wyników egzaminu maturalnego w Powiatowym Zespole Nr 3 Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. por. Stefana Jasieńskiego w Oświęcimiu

9 098 (91,8%) (93,7%) Tabela 1. Wyniki egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dla zawodu sprzedawca

4 451 (85,7%) (87,2%) Tabela 1. Wyniki egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dla zawodu mechanik pojazdów samochodowych

ANALIZA EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO W GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W BUDZOWIE

Informacja o wynikach sprawdzianu w 2011 roku

Egzamin Gimnazjalny z WSiP MAJ 2015 Analiza wyników próbnego egzaminu gimnazjalnego Część humanistyczna z zakresu języka polskiego Klasa 1

1. Uczestnicy egzaminu

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO I ETAP EDUKACYJNY KLASY I-III

JĘZYK NIEMIECKI liceum

586 (66,6%) 601 (87,4%) Tabela 1. Wyniki egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dla zawodu mechanik-monter maszyn i urządzeń

Materiały zebrane i wyselekcjonowane w trakcie szkolenia przez Centralną Komisję Egzaminacyjną w ramach Projektu IX

Matura z matematyki 2015

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI INFORMACJE O WYNIKACH UCZNIÓW ROZWIĄZUJĄCYCH ARKUSZE NIESTANDARDOWE

Analiza egzaminu gimnazjalnego w klasie III z języka angielskiego w roku szkolnym 2014/2015

Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego dla szkół podstawowych województwa warmińsko-mazurskiego Etap szkolny Rok szkolny 2018/ minut

KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLAS IV ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE IV i VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ.

WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE

Założenia zmian w maturze od 2015 r. Koniec z prezentacją maturalną i kluczem, obowiązkowy egzamin z przedmiotu do wyboru.

INFORMACJE O EGZAMINIE MATURALNYM Z JĘZYKA POLSKIEGO. OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 Dotyczy roku szkolnego 2017/2018

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W GDAŃSKU WYDZIAŁ BADAŃ I ANALIZ STOPNIEŃ OPANOWANIA UMIEJĘTNOŚCI BADANYCH NA SPRAWDZIANIE W 2005 ROKU

WYNIKI EGZAMINU MATURALNEGO

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

Szkoła Podstawowa nr 247 w Warszawie klasy I-III

RAPORT z diagnozy umiejętności matematycznych

EGZAMIN ÓSMOKLASISTY CO WARTO WIEDZIEĆ?

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

2012 r. Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego w kl. IV SP oraz kl. I LO i technikum. 3- lub 4-letni okres wdrażania podstawy programowej

KRYTERIA OCENY PRAC PISEMNYCH Język polski

PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 JĘZYK POLSKI

Scenariusz. Data: Czas: Uczestnicy spotkania: klasa Liczba uczestników: Miejsce: Osoba prowadząca zajęcia:

5 marca 2015 r. Uzasadnienie

Raport z analizy badania diagnostycznego uczniów klas czwartych 2016

co decyduje o tym, że niektóre teksty językowe mają charakter literacki? jaka jest różnica między zwykłym, codziennym

Informacja wstępna o wynikach egzaminu zawodowego w zawodach trzy- i dwuletnich w sesji zimowej 2006 w województwie śląskim. 1. Uczestnicy egzaminu

Przedmiotowy system oceniania z języka angielskiego dla klasy I-III

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego 2016 r. Test humanistyczny język polski

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

SPRAWDZIAN I EGZAMINY 2013 W SZKOŁACH ARTYSTYCZNYCH. w w o je w ó dztwie śląskim

CZY UCZNIOWIE POWINNI OBAWIAĆ SIĘ NOWEGO SPOSOBU OCENIANIA PRAC EGZAMINACYJNYCH?

ANALIZA WYNIKÓW EGZAMINU GIMNAZJALNEGO W CZĘŚCI HUMANISTYCZNEJ- JĘZYK POLSKI przeprowadzonego 21 kwietnia 2015 roku

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK KASZUBSKI

WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO

RAPORT ZBIORCZY z diagnozy Matematyka PP

4118 (76,9%) 3538 (85,7%) Tabela 1. Wyniki egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dla zawodu mechanik pojazdów samochodowych

Opis wymagań na poszczególne oceny z języka angielskiego:

RAPORT PO SPRAWDZIANIE SZÓSTOKLASISTY

ANALIZA WYNIKÓW SPRAWDZIANU 2016 PRZEPROWADZONEGO W DNIU r.

Analiza sprawdzianu klas 6 w roku szkolnym 2014/2015

Egzamin maturalny 2012/2013 wnioski do pracy nauczyciela chemii

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI INFORMACJE O WYNIKACH UCZNIÓW ROZWIĄZUJĄCYCH ARKUSZE NIESTANDARDOWE

Przedmiotowe Zasady Ocenianiaz. języka angielskiego. w klasach I-III. Szkoły Podstawowej im. Henryka. Sienkiewicza w Oblęgorku w roku

INFORMACJE O EGZAMINIE MATURALNYM Z JĘZYKA POLSKIEGO. OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 Dotyczy roku szkolnego 2016/2017

Transkrypt:

Teresa BULSKA Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie Teoria i praktyka oceniania zewnętrznego 28-30 V 2001 MODERATOR I JEGO ROLA W OCENIANIU ZADANIA OTWARTEGO Z J Ę ZYKA POLSKIEGO im jest czy też raczej powinien być moderator podczas oceniania egzaminu? W Słowniku VJYCIZQW obcych 1 czytamy: moderator, z łac. dosłownie ten, kto powściąga. Dawno już wyszło z użycia słowo moderacja, będące synonimem umiarkowania i powściągliwości. Okazuje się zatem, że na osobie kierującej pracą zespołu oceniającego ciąży odpowiedzialność większa, niż można by przypuszczać. Osoba taka bowiem, nie dość, że musi posiadać wiedzę merytoryczną, znać dobrze zasady oceniania danego egzaminu, pomiar dydaktyczny, powinna także umieć szybko podejmować decyzję, posiadać zdolność przekonywania i negocjowania, sprawnego kierowania zespołem oraz owego powściągania, łagodzenia sporów i konfliktów. Psychologiczny aspekt problemu pozostanie jednak na marginesie poniższej wypowiedzi, w której skupię się na konkretnych problemach zaistniałych podczas oceniania badań pilotażowych egzaminu maturalnego z języka polskiego w marcu 2000 r. i przedstawię przyjęte sposoby ich rozwiązania. 1 marca 2000 r. OKE w Krakowie przeprowadziła badanie pilotażowe egzaminu maturalnego z języka polskiego na poziomie podstawowym. Jedna z części tego egzaminu polega na sprawdzeniu rozumienia czytanego tekstu. Zdający otrzymał arkusz egzaminacyjny zawierający tekst liczący 1300-1500 słów i test składający się z 12-16 pytań otwartych i zamkniętych, punktowanych w skali 0-2 (z możliwością przyznania punktu cząstkowego za odpowiedzi na niektóre pytania) oraz kartę odpowiedzi, którą miał wypełnić. Koncepcja tego arkusza egzaminu maturalnego kładzie nacisk na badanie umiejętności czytania ze zrozumieniem tekstu publicystycznego. W krakowskim teście pilotażowym (w załączeniu) wszystkie zadania arkusza związane są z tekstem wygłoszonego w Sztokholmie odczytu Wisławy Szymborskiej Poeta i świat. Pytania realizują przede wszystkim standard egzaminacyjny 2b rozumienie tekstów u żytkowych, np. publicystycznych, urzędowych, popularnonaukowych, esejów. Badają również inne szczegółowe umiejętności standardu 2. Egzamin pozwala zdającemu stosować posiadaną wiedzę, aby zrozumieć teksty publiq^styczne. Ilustruje to zamieszczona w aneksie kartoteka testu. Każde z pytań odwołuje się, zgodnie z ogólnopolskimi ustaleniami, do jednej z trzech kategorii: p o w t ó r z identyfikacja znaczenia zdań, akapitów, całego tekstu; rozpoznawanie zależności i związków między fragmentami telestu; rozpoznawanie aspektów komunikacyjnych (opinii, środków językowych); p r z e t wó rz (powtórz inaczej), zachowując sens zdań, akapitów, całego tekstu, zależności i związków między fragmentami telestu, opinii, środków językowych; 1 Slmvnik wymzmv obcych, Warszawa 1980. 209 i

Teresa BULSKA zastosuj (twó rczo wykorzystaj) informacje płynące z tekstu znaczenie zdań, akapitów, całego tekstu; zależności i związki między fragmentami telestu; aspekty komunikacyjne (opinie, środki językowe). Po przeprowadzeniu egzaminu pilotażowego w wybranych szkołach przystąpiliśmy do jego oceniania. Starannie dobrany zespół nauczycieli z województw: małopolskiego, podkarpackiego i lubelskiego, rozpoczął pracę pod kierunkiem moim, czyli moderatora. Dodajmy, nie w pełni jeszcze rozumiejącego odpowiedzialność, jaka na nim ciąży. Pierwszą czynnością zespołu było rozwiązanie arkusza i ocenienie własnej pracy przez każdego z uczestników. Naszym kolejnym i właściwym zadaniem było zgodne z lduczem ocenienie trzech wybranych prac (każdy z oceniających otrzymał te same prace), wpisanie wyników na paskach oceny (w załączeniu), zestawienie porównywalności oceniania i analiza tych poleceń, których ocena sprawiała trudność. Zadaniami tymi okazały się 7, 9, 12 i 14. Oto charakterystyka trudności w ich ocenianiu i przyjęte w toku dyskusji rozwiązania: zadanie 7 w odpowiedziach uczniów występowały wewnętrzne sprzeczności, które egzaminatorzy rozstrzygali niejednakowo, pojawiła się niebezpieczna tendencja, aby niemal każdą ze zbliżonych do klucza odpowiedzi akceptować; wniosek: w przyszłości zamkn ąć pytanie ( zamkni ęta wersja pytania w za łączeniu ), pilota żowe prace uczniów ocenia ć według skorygowanego zadanie 9 klucza w skali 0-2, bez punktów cząstkowych; sprawdza umiejętność cytowania w równym stopniu jak zamierzoną umiejętność rozpoznawania opinii; wniosek: w kluczu przesun ąć zdanie akceptujemy tylko odpowiedzi będące cytatem na koniec formuły i skorygowa ć punktację: 2 punkty za odpowiedź poprawną merytorycznie i formalnie ( ujętą w cudzys łów), 1 punkt za odpowiedź poprawną merytorycznie, nie uję tą w cudzysłów; zadania 12 i 14 należy wprowadzić punkt cząstkowy; proponowany zapis w kluczu: za dwie poprawne odpowiedzi 1 punkt, za trzy 2 punkty. Zadanie Korekty w kluczu ilustruje poniższa tabela: Wersja pierwotna 7. punktacja 0-1-2 Odpowiedź powinna wskazywać, że jest to człowiek, który: nie podejmuje postawy radykalnej, wątpi (zadaje pytania), powstrzymuje się od sądu, jednak w sposób umiarkowany, nie ufa autorytetom. 9. punktacja 0-2 bez punktów cząstkowych Akceptujemy tylko odpowiedzi będące cytatem. Prawidłowe odpowiedzi: ludzie o duchu niespokojnym i wiecznie poszukującym, dlatego tak wysoko cenię sobie dwa małe Wersja wynegoqowana przez moderatora i zastosowana podczas oceniania pilotażu punktacja 0-2 Odpowiedź powinna wskazywać jednoznacznie, że jest to człowiek postępujący umiarkowanie (nie działający radykalnie), wątpiący (nie ufający autorytetom). punktacja 0-1-2 Prawidłowe odpowiedzi: ludzie o duchu niespokojnym i wiecznie poszukującym, dlatego tak wysoko cenię sobie dwa małe słowa «nie wiem», pomimo trudów i porażek ich ciekawość nie stygnie ; to 210

Moderator i jego rola w ocenianiu zadania otwartego z jeżyka polskiego słowa «nie wiem», pomimo trudów i porażek ich ciekawość nie stygnie, to wszyscy, którzy świadomie wybierają sobie pracę i wykonują ją z zamiłowaniem. Ocenie podlega pierwszy cytat. 12. punktacja 0-2 bez punktów cząstkowych Przykładowe odpowiedzi: ciekawa nudna łubiana nie łubiana twórcza niewolnicza wybrana przymusowa wybrana narzucona Uznajemy tylko określenia, nie uznajemy związków wyrazowych. 14. punktacja 0-2 bez punktów cząstkowych. Prawidłowe są odpowiedzi b, d, e. Należy odrzucić ze względu na typ utartego (łączliwego) związku frazeologicznego: dawać odpowiedzi wymijające i szokować wymyślnym strojem. wszyscy, którzy świadomie wybierają sobie pracę i wykonują ją z zamiłowaniem. Ocenie podlega pierwszy cytat. Akceptujemy tylko odpowiedzi będące cytatem. 2 punkty za odpowiedź poprawną merytorycznie i formalnie (ujętą w cudzysłów), 1 punkt za odpowiedź poprawną merytorycznie, nie ujętą w cudzysłów. punktacja 0-1-2 2 punkty za trzy poprawne odpowiedzi, 1 punkt za dwie poprawne odpowiedzi. Przykładowe odpowiedzi: ciekawa nudna łubiana nie łubiana twórcza niewolnicza wybrana przymusowa wybrana narzucona Uznajemy tylko określenia, nie uznajemy związków wyrazowych. punktacja 0-1-2 2 punkty za trzy poprawne odpowiedzi, 1 punkt za dwie poprawne odpowiedzi. Prawidłowe są odpowiedzi b, d, e. Należy odrzucić ze względu na typ utartego (łączliwego) związku frazeologicznego: dawać odpowiedzi wymijające i szokować wymyślnym strojem. Po wprowadzeniu zmian w kluczu nauczyciele sprawdzili kolejne trzy testy. Uzyskano wysoką porównywalność. Tylko zadanie 7 nadal sprawiało pewną trudność w ocenie. Jednak zdecydowaliśmy, że rozbudowywanie lducza nie ułatwi sprawdzania testów. Byliśmy ciekawi, czy analiza ilościowa badania potwierdzi wątpliwości, które zrodziły się podczas próbnego oceniania prac. Na tę informację musieliśmy poczekać i zapracować, oceniając wszystkie prace z języka polskiego. Zatem rola moderatora jeszcze się nie kończy. Musi on nadal rozstrzygać wątpliwości egzaminatorów, którzy oceniają przydzielone im prace. Powinien także dokonywać kontroli oceniania wybranych testów, aby upewnić się co do staranności i rzetelności pracy poszczególnych egzaminatorów. Często staje przed trudnym zadaniem powściągania irytacji sprawdzających. On sam zawsze powinien być stanowczy i pewny, ale umiarkowany w reakcjach. Musi dopilnować, aby poprawa przebiegała rytmicznie i zakończyła się w terminie. W kontekście powyższych uwag celowa wydaje się konfrontacja wniosków egzaminatorów i moderatora z wynikami analizy ilościowej testu. Po analizie statystycznej okazało się, że uczniowie najsłabiej opanowali następujące umiejętności: 211

Teresa BULSKA rozpoznawanie środków językowych, stylistycznych i celu ich użycia (łatwość 0,17; rozpoznawanie opinii związanych z odbiorcą (łatwość 0,37), zadanie 7, 0,28), zadania 12 i 14, rozumienie sytuacji językowej (łatwość 0,41), zadanie 13, rozumienie głównej idei całego tekstu (łatwość 0,36), zadanie 15. Pierwsza i trzecia umiejętność należy do kategorii przetwarzanie (p o w t ó rz inaczej), druga i czwarta do kategorii stosowanie (twórcze wykorzystanie) najwyższej, skupiającej zadania najtrudniejsze. Pozostałe nie przekraczały poziomu wymagali podstawowych. Jak widzimy, obawy nauczycieli biorących udział w pilotażu co do trudności niektórych poleceń były słuszne. Zadanie 7 wymaga przeredagowania, a pozostałe omawiane zadania są trudne dla większości zdających. Jednak w dalszej ocenie pilotażu nic było kontrowersji, a uzyskany wynik (rozkład wyników całego egzaminu w aneksie) okazał się bardzo satysfakcjonujący dla autorów testu. Na zakończenie tych rozważań pragnę podziękować nauczycielom, bez których pilotaż nic mógłby się odbyć. Szczególne podziękowania należą się Elżbiecie Góralczyk i Krystynie Bajor, a zaraz potem wszystkim kolegom z trzech województw, którzy oceniali prace pilotażowe i dzielnie poddali się mojemu wpływowi jako moderatora. 212

I Moderator i jego rola w ocenianiu zadania otwartego z jeżyka polskiego ANEKS ZAŁĄCZNIK 1 TEST BADAJĄCY ROZUMIENIE CZYTANEGO TEKSTU Test składa się z 15 zadań. Wszysdcie pytania są związane z przemówieniem Wisławy Szymborskiej Poeta i świat. 1. Tytuł Poeta i świat wprowadza nas w rzeczywis tość społeczną i rzeczywistość indyw i d u a1ną. Przyporządkuj podkreślone wyrażenia odpowiednim elementom tytułu: 2. Peleryny, błyskotki, poetyczne akcesoria i ekscentryczne zachowanie to znaki szczególne: poety naszej krzykliwej epoki *, poety jeszcze w pierwszych dziesięcioleciach naszego wieku. Prawidłową odpowiedź zbuduj w formie zdania. Wykorzystaj jeden z cytatów. 3. Znajdź trzy elementy łączące poetów niezależnie od czasów, w których żyją. 4. Dlaczego J. Brodski lubił, aby nazywać go poetą? Odpowiedz jednym zdaniem, które nie będzie cytatem. 5. W. Szymborska bywa określana jako poetka mądrego sceptycyzmu. Zacytuj fragment tekstu, w którym pojawia się wyraz sceptyczny. 6. Odszukaj (w dwu ostatnich akapitach) czasownik, który jest sygnałem postawy mądrego sceptycyzmu. 213

Teresa BULSKA 7. Wyjaśnij, jakiego człowieka nazwiesz mądrym sceptykiem. 8.Wybierz i zakreśl prawidłową odpowiedź. Ciągłe zadawanie pytań, kwestionowanie uznanych sposobów myślenia, zdaniem autorki: a. detronizuje uznane od wieków zasady i normy, b. detronizuje uznane od wieków zasady i normy, wprowadza zamęt, c. detronizuje to, co typowe, d. detronizuje to, co typowe, nie obala tego co słuszne, ale wzmacnia. 9. Przytocz w formie cytatu (zdanie lub jego fragment) aprobowaną przez autorkę postawę, dzięki której można żyć sensownie na wiele sposobów. 10. Uzupełnij zdanie trzema argumentami: Autorka przypomniała w swoim odczycie postać Marii Sldodowsldej-Curie, ponieważ 11. Objaśnij w dwóch zdaniach cytat natchnienie nie jest wyłącznym przywilejem poetów czy artystów w ogólności. 12. W. Szymborska charakteryzuje taką pracę, która jest wielką przygodą, i taką, która jest najcięższą z ludziach niedoli. Zbuduj trzy pary przeciwstawnych określeń (np. przymiotników, imiesłowów), wynikających z telestu i odpowiadających temu podziałowi. 13. Odszukaj w tekście fragmenty dotyczące historii XX w. Za pomocą trzech rzeczowników określ, jalde postawy ludzkie są według autorld śmiertelnie groźne dla społeczeństw 35. 14. Z podanych przykładów wybierz i zakreśl trzy, które potwierdzają grę z konwencją językową: a) poeci dają odpowiedzi wybijające, b) praca beznadziejnie niefotogeniczna, 214

. Mndcrntor i jego rola w ocenianiu zadania otivnrtcgo z jeżyka polskiego c) poeci lubili szokować wymys ' lnym strojem, d) nie ma jednak profesorów poezji, e) istotę rzeczy obchodzę z daleka. 15. Przedstaw trzy argumenty potwierdzające tezę, że wystąpienie W. Szymborskiej z okazji otrzymania Nagrody Nobla dotyczyło nie tylko poezji i świata literatury. 215

Terem BULSKA ZAŁĄCZNIK DO ARKUSZA I (test badający rozumienie czytanego tekstu) Wisława Szymborska, Poeta i świat Na ten temat wypowiadam się rzadko, prawie wcale. I zawsze towarzyszy mi przekonanie, że nie robię tego najlepiej. Dlatego mój wykład nie będzie zbyt długi. Wszelka niedoskonałość lżejsza jest do zniesienia, jeśli podaje się ją w małych dawkach. Dzisiejszy poeta jest sceptyczny i podejrzliwy nawet a może przede wszystkim wobec samego siebie. Z niechęcią oświadcza publicznie, że jest poetą jakby się tego trochę wstydził. Ale w naszej krzykliwej epoce dużo łatwiej przyznać się do własnych wad, jeżeli tylko prezentują się efektownie, a dużo trudniej do zalet, które są głęboko ukryte i w które się samemu nie do końca wierzy. W różnych ankietach czy rozmowach z przypadkowymi ludźmi, kiedy poecie już koniecznie wypada określić swoje zajęcie, podaje on ogólnikowe literat 55 albo wymienia nazwę dodatkowo wykonywanej pracy. Wiadomość, że mają do czynienia z poetą, przyjmowana jest przez urzędników czy współpasażerów autobusu z lekkim niedowierzaniem i zaniepokojeniem. Przypuszczam, że filozof budzi podobne zakłopotanie. Jest jednak w lepszym położeniu, bo najczęściej ma możność ozdobienia swojej profesji jakimś tytułem naukowym. Profesor filozofii to brzmi już dużo poważniej. Nie ma jednak profesorów poezji. To by przecież znaczyło, że jest to zatrudnienie wymagające specjalistycznych studiów, regularnie zdawanych egzaminów, rozpraw teoretycznych wzbogaconych bibliografią i odnośnikami, a wreszcie uroczyście otrzymywanych dyplomów. A to z kolei oznaczałobym że po to, żeby zostać poetą, nie wystarczą kartki papieru zapisane choćby najświetniejszymi wierszami konieczny jest, i to przede wszystkim, jakiś papierek z pieczątką. Przypomnijmy sobie, że na tej właśnie podstawie na zesłanie skazano chlubę poezji rosyjskiej Josifa Brodskiego. Uznano go za pasożyta, ponieważ nie miał urzędowego zaświadczenia, że wolno mu być poetą... Przed kilkoma laty miałam zaszczyt i radość poznania Go osobiście. Zauważyłam, że on jeden spośród znanych mi poetów lubił mówić o sobie poeta 35, wymawiał to słowo bez wewnętrznych oporów, z jakąś nawet wyzywającą swobodą. Myślę, że to przez pamięć brutalnych upokorzeń, jakich zaznał w młodości. W krajach szczęśliwszych, gdzie godność ludzka nie jest naruszana tak łatwo, poeci pragną być oczywiście publikowani, czytani, rozumiani, ale nie robią już nic albo bardzo niewiele, żeby na co dzień wyr óżniać się wśród innych ludzi. A jeszcze tak niedawno, w pierwszych dziesięcioleciach naszego wieku, poeci lubili szokować wymyślnym strojem, ekscentrycznym zachowaniem. Było to jednak zawsze widowisko na użytek publiczny. Przychodziła chwila, kiedyr poeta zamykał za sobą drzwi, zrzucał z siebie wszystkie te peleryny, błyskotki i inne poetyckie akcesoria i stawał w ciszy, w oczekiwaniu na samego siebie, nad nie zapisaną jeszcze kardcą papieru. Bo tale naprawdę tylko to się liczy. Rzecz charakterystyczna. Produkuje się bardzo dużo biograficznych filmów o wielkich uczonych i wielkich artystach. Zadaniem ambitniejszych reżyserów jest wiarygodne przedstawienie procesu twórczego, który w rezultacie doprowadził do ważnych odkryć naukowych czy powstania najsłynniejszych dzieł sztuki. Można z jakim takim sukcesem ukazać 216

Moderator i jego rola n> ocenianiu zadania otwartego z jeżyka polskiego pracę niektórych uczonych: laboratorium, przeróżne przyrządy, mechanizmy wprowadzone w ruch są zdolne przez pewien czas utrzymać uwagę widzów. Ponadto bardzo dramatyczne bywają chwile niepewności, czy powtarzany po raz tysięczny eksperyment, z drobną tylko modyfikacją, uda się. Widowiskowe potrafią być filmy o malarzach można odtworzyć wszystkie fazy powstawania obrazu od począdcowej kreski do ostatniego dotknięcia pędzla. Filmy o kompozytorach wypełnia muzyka od pierwszych taktów, które twórca słyszy w sobie, aż do dojrzałej formy dzieła rozpisanego na instrumenty. Wszystko to jest w dalszym ciągu naiwne i niczego nie mówi o tym dziwnym stanie ducha, zwanym popularnie natchnieniem, ale przynajmniej jest co oglądać i czego słuchać. Najgorzej z poetami. Ich praca jest beznadziejnie niefotogeniczna. Człowiek siedzi przystole albo leży na kanapie, wpatruje się nieruchomym wzrokiem w ścianę albo w sufit, od czasu do czasu napisze siedem wersów, z czego jeden po kwadransie skreśli, i znów upływa godzina, w której nic się nie dzieje... Jaki widz wytrzymałby coś podobnego? Wspomniałam o natchnieniu. Na pytanie, czym ono jest, jeśli jest, poeci współcześni dają odpowiedzi wymijające. Nie dlatego że nigdy nie odczuli dobrodziejstwa tego wewnętrznego impulsu. Przyczyna jest inna. Niełatwo wyjaśnić komuś coś, czego się samemu nie rozumie. Ja także, pytana o to czasem, istotę rzeczy obchodzę z daleka. Ale odpowiadam w sposób taki: natchnienie nie jest wyłącznie przywilejem poetów czy artystów w ogólności. Jest, była, zawsze będzie pewna grupa ludzi, których natchnienie nawiedza. To ci wszyscy, którzy świadomie wybierają sobie pracę i wykonują ją z zamiłowaniem i wyobraźnią. Bywają tacy lekarze, bywają tacy pedagodzy, bywają tacy ogrodnicy i jeszcze setka innych zawodów. Ich praca może być bezustanną przygodą, jeśli tylko potrafią w niej dostrzec coraz to nowe wyzwania. Pomimo trudów, porażek ich ciekawość nie stygnie. Z każdego rozwiązanego zagadnienia wyfruwa im rój nowych pytań. Natchnienie, czymkolwiek ono jest, rodzi się z bezustannego nic wiem 35. Takich ludzi nie jest zbyt wielu. Większość mieszkańców tej ziemi pracuje, żeby zdobyć środki utrzymania, pracuje, bo musi. To nie oni z własnej woli wybierają sobie pracę, to okoliczności życia wybierają za nich. Praca nielubiana, praca, praca która nudzi, ceniona tylko dlatego, że nawet w tej postaci nie dla wszystkich jest dostępna, to jedna z najcięższych ludzkich niedoli. I nie zanosi się na to, żeby najbliższe stulecia przyniosły tutaj jakąś szczęśliwą zmianę. Wolno mi więc powiedzieć, że wprawdzie odbieram poetom monopol na natchnienie, ale i tak umieszczam ich w nielicznej grupie wybrańców losu. Tutaj jednak mogą się w słuchaczach zbudzić wątpliwości. Rozmaici oprawcy, dyktatorzy, fanatycy, demagodzy walczący o władzę za pomocą kilku byle głośno wykrzykiwanych haseł także lubią swoją pracę i także wykonują ją z gorliwą pomysłowością. No tak, ale oni wiedzą. Wiedzą, a to, co wiedzą, wystarcza im raz na zawsze. Niczego ponad to nie są ciekawi, bo to mogłoby osłabić siłę ich argumentów. A wszelka wiedza, która nie wyłania z siebie nowych pytań, staje się w szybkim czasie martwa, traci temperaturę sprzyjającą życiu. W najskrajniejszych przypadkach, o czym dobrze wiadomo z historii dawnej i współczesnej, potrafi być nawet śmiertelnie groźna dla społeczeństw. 217

Teresa BULSKA Dlatego tale wysoko cenię sobie dwa małe słowa: nie wiem. Małe, ale mocno uskrzydlone. Rozszerzające nam życie na obszary, które mieszczą się w nas samych, i obszary, w których zawieszona jest nasza nikła Ziemia. Gdyby Izaak Newton nie powiedział sobie nie wiem, jabłka w jego ogródku mogłyby spadać na jego oczach jak grad, a on w najlepszym razie schylałby się po nie i zjadał z apetytem. Gdyby moja rodaczka Maria Skłodowska-Curie nie powiedziała sobie nie wiem, zostałaby pewnie nauczycielką chemii na pensji dla panienek z dobrych domów i na tej skądinąd zacnej pracy upłynęłoby jej życie. Ale ona powiedziała sobie nie wiem i te właśnie słowa przywiodły ją, i to dwukrotnie, do Sztokholmu, gdzie ludzi o duchu niespokojnym i wiecznie poszukującym nagradza się Nagrodą Nobla. Poeta również, jeśli jest prawdziwym poetą, musi ciągle powtarzać sobie nie wiem. Każdym utworem próbuje na to odpowiedzieć, ale kiedy tylko postawi kropkę, ogarnia go wahanie, już zaczyna sobie zdawać sprawę, że jest to odpowiedź tymczasowa i absolutnie niewystarczająca. Więc próbuje jeszcze raz i jeszcze raz, a potem te kolejne dowody jego niezadowolenia z siebie historycy literatury zepną wielkim spinaczem i nazywać będą dorobkiem. (fragmenty odczytu wygłoszonego w Sztokholmie) 218

J Kod pracy Oceniający Kod pracy Oceniający Moderator ijcjjo rola w ocenianiu zadania oftvartejjo z jeżyka polskiego Pasek oceny testu wersja pierwsza ZAŁĄCZNIK 2 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. suma 0-2 0-2 0-1-2 0-2 0-2 0-2 0-1-2 0-2 0-2 0-1-2 0-2 0-2 0-1-2 0-2 0-1-2 0-30 Pasek oceny testu wersja poprawiona po uzgodnieniu zmian w kluczu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. suma 0-2 0-2 0-1-2 0-2 0-2 0-2 0-2 0-2 0-1- 2 0-1 - 2 0-2 0-2 0-1-2 0-1-2 0-1-2 0-30 219

Teresa BULSKA zadania Numer arkuszu I w Kartoteka testu oraz wykonanie zadań według badanych czynności Badana czynność IdcntyGkncja(powt Kategoria Rodzaj li ) ó rz u Ir ii * Ł Stosowanie1 zadania: zamknięte (Z) otwarte 2 (O) Standard ZAŁĄCZNIK 3 II 3 4 ii SB Punktacja zadań!_ ii d o 1$ r I. 2. Rozpoznawanie związków między fragmentami tekstu Rozumienie głównej idei grupy zdań (akapitu) 3. Rozumienie głównej idei całego tekstu X O X 2 0 0,91 X o X 2 0 0,67 X o X 2 1 0,52 4. Rozpoznawanie zależności X o X 2 0 0,59 5. 6. 7. 8. 9. Rozumienie znaczenia zdań (fraz) Rozumienie struktury tekstu Rozpoznawanie opinii (innych aspektów) związanych z czytelnikiem, odbiorcą Rozpoznawanie opinii (innych aspektów) związanych z autorem Rozpoznawanie opinii (innych aspektów) związanych z autorem 10. Rozumienie głównej idei 11. 12. 13. 220 całego tekstu Rozumienie głównej idei całego tekstu Rozpoznawanie środków językowych, stylistycznych i celu ich użycia Rozumienie sytuaq ' i językowej X o X 2 0 0,84 X o X 2 0 0,65 X o X 2 0 0,37 X z X 2 0 0,74 X o X 2 1 0,46 X o X 2 1 0,51 X o X 2 0 0,59 X o X 2 1 0,17 X o X 2 1 0,41

Moderator i jego rola w ocenianiu zadania otwartego z jeżyka polskiego zadania Numer arkuszu I w Badana czynnos'd Identyfikacja(powt Kategoria Rodzaj ) ó rz Przetwarzanie (powt inaczej ) ó rz u 1 :oc/5 2 zadania: zamknięte (Z) otwarte (O) Standard 1 2 3 4 Maksymalna liczba Punktaqa punkt zadań ó w Punkty cz stkowe Wykonanie( P) ą 14. Rozpoznawanie spodków językowych, stylistycznych i celu ich użycia 15. Rozumienie głównej idei całego tekstu X Z X 2 1 0,28 X o X 2 1 0,36 Łącznie 30 7 Liczba zadań według standardów 6 6 3 Liczba punktów w zadaniach 12 12 6 Procent punktów I arkusza egzaminacyjnego O 13 Z 2 0 15 0 0 Arkusz 0 26 40 40 20 0 87 Z 4 0 30 0 0 Z % punkt 130 0 100 0 0 100% 43 I ó w (dla egzaminacyjnych poziomu podstawowego badanego ) 1 221

Teresa BULSKA Pytanie 7 w wersji zamkniętej: Wybierz i zakreśl prawidłową odpowiedź. ZAŁĄCZNIK 4 Mądrym sceptykiem nazwiesz człowieka, który: wie, a to, co wie, wystarcza mu raz na zawsze, nie przyjmuje postawy radykalnej, nie ufa autorytetom, nikomu nie ufa, nie zadaje pytań, zdecydowanie powstrzymuje się od osądu, niczego nie jest pewien. Poprawna jest odpowiedź b). 222

TSS 1 Mmrnmmt ; SSai 1 ; P 20 _ Moderator i jego wla w ocenianiu zadania otwartego z jeżyka polskiego ZAŁĄCZNIK 5 Rozkład wyników s ' egzaminu 7. języka polskiego sp ipa -.- P: - il 60 m m 1, r 9S SI * & & afl & 3 : Ss I fi 25, BI fi 23 Ipg.n «2 8& 8 V. isa M w 1.:; & a r. a ri! t? ifrt S RS m m a 4 ml i TS V El i- v $8 1 Mi ^M?SSSŁ.< -! - V; m BKi sa o 7 tv 10 K ahik.' ii. - ' Przedział Hi ^ -. m '' : & SŚ iłmm'»1