Zautomatyzowane defibrylatory zewnętrzne AED

Szczegółowe omówienie urządzeń służących do defibrylacji, czyli defibrylatorów, należy zacząć od krótkiego opisania samego zjawiska defibrylacji i zarysu fizjologii nagłego zatrzymania krążenia, czyli procesu, którego odwróceniu służyć ma opisywany sprzęt. Zjawisko zatrzymania krążenia jest niezwykle dramatyczne i krytyczne, a potrzeba właściwego rozpoznania i postępowania w jego przypadku jest zakorzeniona w świadomości ratowników bardzo głęboko. Z powyższego wynika nieskrywana chęć ciągłego kształcenia i samodoskonalenia. Zautomatyzowane defibrylatory zewnętrzne AED zastosowanie w KPP Krzysztof Skrzos ratownik medyczny, technik medyczny w Zespole Perfuzjonistów Kliniki Kardiochirurgii Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie; członek Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i European Society of Cardiology; Powiatowa Stacja Ratownictwa Medycznego Powiatu Warszawskiego Zachodniego w Błoniu Wnierozerwalny sposób związana z defibrylatorem defibrylacja to zjawisko odwrócenia stanu fibrylacji, czyli migotania (migotania komór). Fibrylacja pochodzi z łacińskiego fibrillatio ventriculorum, oznaczającego właśnie migotanie komór, czyli nieskoordynowany rytm pracy serca, objawiający się nagłym zatrzymaniem krążenia, czyli brakiem przepływu krwi i tym samym brakiem tętna. Defibrylacja to wykonanie wyładowania o wysokiej energii i doprowadzenie do przejścia przez mięsień sercowy prądu elektrycznego o energii wystarczającej do przywrócenia skoordynowanego, wydolnego hemodynamicznie rytmu serca. Nie oznacza to, że do nagłego zatrzymania krążenia dochodzi za każdym razem w mechanizmie wymagającym wykonania defibrylacji. Zgodnie z Wytycznymi Resuscytacji Europejskiej Rady Resuscytacji (np. z roku 2010) defibrylację wykonuje się w przypadku rytmów defibrylacyjnych: migotania komór (VF Ventricular Fibrillation) oraz częstoskurczu komorowego bez tętna (VT Ventricular Tachycardia). Druga grupa rytmów w nagłym zatrzymaniu krążenia to rytmy niedefibrylacyjne, czyli asystolia i czynność elektryczna bez tętna (PEA Pulseless Electrical Activity), w przypadku których nie wykonuje się defibrylacji. Trochę historii Na pomysł zastosowania defibrylacji w celach terapeutycznych wpadli po raz pierwszy w 1899 roku dwaj fizjolodzy genewskiego uniwersytetu J.L. Prevost i F. Batelli którzy udowodnili, że niewielkie dostarczenie prądu elektrycznego powoduje u zwierząt migotanie komór, natomiast większe wyładowania przywracają prawidłowy rytm zatokowy serca. W Cleveland w stanie Ohio potwierdzono i gruntownie zbadano to odkrycie, a wnioski, które z niego wyciągnięto, były znane amerykańskiemu chirurgowi klatki piersiowej, profesorowi Claude owi S. Beckowi, który w 1947 roku pierwszy raz użył defibrylatora w sytuacji klinicznej, jaką było zatrzymanie krążenia w mechanizmie migotania komór u 14-letniego chłopca, operowanego z powodu wrodzonej wady serca. Wykonując bezpośrednią defibrylację mięśnia sercowego, profesor Beck uratował życie swojemu młodemu pacjentowi. Przy użyciu prymitywnego defibrylatora i elektrod wewnętrznych wykonano defibrylację po ponad 45 minutach bezskutecznego bezpośredniego masażu serca. Odniesiony przez profesora Becka sukces za- 31

inicjował serię badań naukowych dotyczących defibrylacji. Została ona uznana za skuteczny zabieg w resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Od tamtego czasu obserwuje się stały postęp i rozwój defibrylacji oraz służących do niej urządzeń jako kluczowego elementu nauki o resuscytacji. Zastosowanie w ratownictwie W ratownictwie medycznym i medycynie ratunkowej całość decyzji podejmowanych podczas procesu defibrylacji należy do wykonujących ją ratowników medycznych, pielęgniarek czy lekarzy. Po rozpoznaniu nagłego zatrzymania krążenia rozpoczynają oni resuscytację krążeniowo-oddechową i po podłączeniu elektrod defibrylatora bądź bezpośrednio za pomocą metalowych łyżek oceniają oni rytm serca. Jeśli należy on do grupy rytmów defibrylacyjnych, ładują defibrylator i wykonują wyładowanie odpowiednio wybraną przez nich energią, określoną w Wytycznych Resuscytacji Europejskiej Rady Resuscytacji. Prowadzący resuscytację muszą wiedzieć, czy używają defibrylatora jedno- czy dwufazowego i zależnie od tego zastosować odpowiednią energię. W przeszłości znano i stosowano jedynie defibrylatory jednofazowe, które wymagały stosowania wyższych energii i tym samym w większym stopniu narażały mięsień sercowy na uszkodzenie. Rozwój sprzętowy i ogrom badań nad energią defibrylacji sprawiły, że do powszechnego użycia wprowadzono defibrylatory dwufazowe, które pozwalają na użycie energii o mniejszych wartościach, ale wyższej skuteczności i mniejszym stopniu uszkodzenia serca. Całość odpowiedzialności za właściwe rozpoznanie rytmu serca, co nie zawsze jest łatwe i jednoznaczne, spoczywa na prowadzących resuscytację w schemacie ALS (Advanced Life Support). Powszechny dostęp do defibrylacji Obserwacje i analizy, z których wynikało, że duża część przypadków nagłego zatrzymania krążenia występuje w miejscach publicznych, gdzie przez większość czasu przebywa duża liczba ludzi, doprowadziły do stworzenia w wielu krajach świata programów powszechnego dostępu do defibrylacji. Jego wdrożenie było możliwe dzięki pojawieniu się na rynku zautomatyzowanych defibrylatorów zewnętrznych (AED Automated External Defibrillator). Zasada działania tych urządzeń polega na automatycznej, zależnej od elektroniki samodzielnej ocenie rytmu przez sprzęt i na tej podstawie dostarczeniu wyładowania. Tryb AED dostępny jest także w tradycyjnych manualnych defibrylatorach, jako jedna z opcji obsługi, wykorzystywana np. w krajach zachodniej Europy. Urządzenia AED zostały skonstruowane z myślą o osobach udzielających pierwszej pomocy, także tych nieprzeszkolonych, bez wykształcenia medycznego. Defibrylatory AED wyposażone są w samoprzylepne elektrody-łyżki i oprogramowanie dostosowane do aktualnych wytycznych, dzięki czemu od momentu uruchomienia podają instrukcje głosowe. Na obudowie urządzenia umieszczane są instrukcje rysunkowe, zawierające najważniejsze informacje, jak włączyć urządzenie i prowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową. Instrukcje są przygotowane i podawane w taki sposób, aby osoba nieznająca zasad udzielania pierwszej pomocy była ją w stanie wdrożyć i przeprowadzić. Zgodnie z istniejącymi programami powszechnego dostępu do defibrylacji urządzenia AED sukcesywnie zostają zainstalowane w takich miejscach, jak: lotniska, stacje metra, dworce kolejowe i autobusowe, centra handlowe, kina, teatry, muzea i inne miejsca publiczne. AED w KSRG Drugą grupą odbiorców defibrylatorów AED są służby powołane do udzielania pierwszej pomocy, czyli w głównej mierze jednostki Krajowego Systemu Ratowniczo- -Gaśniczego, takie jak: Ochotnicza Straż Pożarna, Państwowa Straż Pożarna, Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe i inne. Na rynku defibrylatorów, zarówno manualnych, jak i zautomatyzowanych, rywalizuje ze sobą kilka firm produkujących sprzęt medyczny. Najistotniejsi gracze to: PHILIPS Healthcare, Physio Control (defibrylatory Lifepak), Zoll Medical. W dalszej części tekstu znajduje się opis najczęściej spotykanych urządzeń wraz ze specyfikacją techniczną. Defibrylator w KPP a ratownictwie medycznym Idealną sytuacją, która może wydarzyć się w przypadku nagłego zatrzymania krążenia, jest rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo- -oddechowej przez ratowników jednostek KSRG przy użyciu defibrylatora AED i przybycie zespołu ratownictwa medycznego wyposażonego w kompatybilny sprzęt. Przez kompatybilność należy rozumieć defibrylator tej samej marki, której używa rozpoczynający resu- 32

scytację zespół ratowników. W takim wypadku wystarczy przełączyć wtyczkę z AED do defibrylatora manualnego zespołu ratownictwa medycznego, bez konieczności wymiany elektrod samoprzylepnych. Ogranicza to nie tylko koszty, ale przede wszystkim czas. W zależności od etapu i chwili, w której na miejsce zdarzenia przybywa zespół ratownictwa medycznego, może istnieć konieczność wspólnego prowadzenia resuscytacji przez ratowników i ratowników medycznych, w oparciu o AED. Ma to na celu nieprzerywanie pętli czasowych i ciągłości resuscytacji. Jeśli do analizy rytmu w momencie przybycia ZRM pozostaje np. kilkanaście sekund, nie jest wskazane przepinanie sprzętu, aby nie opóźniać czasu dostarczenia krytycznie ważnego dla poszkodowanego wyładowania. Dopiero bezpośrednio po defibrylacji może nastąpić właściwy moment na zmianę sprzętu. Niemniej jednak w sytuacji ograniczonej liczby członków zespołów czy trudności technicznych, np. z udrożnieniem dróg oddechowych, zmiana rodzaju defibrylatora nie ma najwyższego priorytetu w porównaniu do pozostałych czynności. Niestety, wśród ratowników medycznych często panuje przekonanie, że AED jest czymś gorszym i niedoskonałym. Należy pamiętać, że tak samo jak defibrylator manualny, wykona on adekwatne wyładowanie, we właściwym czasie. Wymagania zgodnie z aktami prawnymi jednostek KSRG Jak wielokrotnie wspominano w dotychczasowych publikacjach, zasady prowadzenia medycznych działań ratowniczych i medycznych czynności ratunkowych regulowane są zasadniczo przez dwa podstawowe akty prawne: Ustawę o Państwowym Ratownictwie Medycznym z dnia 8 września 2006 roku i dokument Zasady organizacji ratownictwa medycznego w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym z lipca 2013 roku. W tym ostatnim oprócz procedur, według których powinny być prowadzone medyczne działania ratownicze, określono również kryteria minimalnego wyposażenia w sprzęt jednostek Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, jak również wymagania techniczne w stosunku do sprzętu (tab. 1). W zależności od poziomu gotowości operacyjnej jednostki KSRG defibrylator AED jest sprzętem zalecanym, ale nieobowiązkowym dla spełnienia kryteriów (poziom gotowości A) lub obowiązkowym (poziom B i C). r e k l a m a Światowy Kongres Bezpieczeństwa Chemicznego CHEMSS 2016 www.chemss2016.org Międzynarodowe Targi Bezpieczeństwa Chemicznego CHEM-SAFETY-EXPO www.chem-safety-expo.pl organizatorzy Nowy termin 18-20 kwietnia 2016 Targi Kielce, Polska we współpracy z Ministerstwem Gospodarki Międzynarodowe Centrum Bezpieczeństwa Chemicznego 33

Lp. Wymagane minimalne warunki techniczne i eksploatacyjne dla AED 1. Zautomatyzowany defibrylator zewnętrzny z możliwością pracy w trybie dla dorosłych i dla dzieci. 2. Użytkownik w czasie korzystania z urządzenia jest prowadzony przez jednoznaczne polecenia głosowe w języku polskim. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Wyposażony we wskaźniki dźwiękowe lub/i wizualne informujące: 1. o nieprawidłowym podłączeniu elektrod lub ich braku, 2. o wymaganej defibrylacji lub braku wskazań do jej przeprowadzenia, 3. o prowadzonej analizie rytmu pracy serca i ewentualnych zakłóceniach (np. o wykrytym ruchu pacjenta). Wyposażony we wskaźniki dźwiękowe lub/i wizualne (widoczne w oświetleniu dziennym, gdy urządzenie jest w torbie i uchwycie ściennym), informujące o: 1. gotowości urządzenia do pracy, 2. technicznej sprawności urządzenia lub jej braku. Wyposażony w minimum dwa przyciski pełniące następującą funkcję: 1. przycisk uruchamiający urządzenie i przycisk wywołujący defibrylację, 2. ewentualnie przyciski do obsługi parametrów technicznych urządzenia. Wymagania dotyczące pracy, rejestrowania i przenoszenia danych: 1. Algorytm postępowania zgodny z aktualnymi, obowiązującymi wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji. 2. Możliwość aktualizacji oprogramowania bez konieczności wymiany całego urządzenia w przypadku zmiany wytycznych ERC. 3. Możliwość rejestrowania takich danych, jak: dokładny czas włączenia urządzenia, zalecenie wykonania defibrylacji, informacje o wykonanej defibrylacji, zapisanie minimum 30 min danych (wbudowana pamięć wewnętrzna lub karta pamięci). 4. Oprogramowanie umożliwiające odczyt danych na komputerze z systemem Windows. 5. Urządzenie przeprowadza automatyczne testy sprawności technicznej w cyklu codziennym. 6. Urządzenie posiada możliwość przeprowadzania testów obwodów elektrycznych inicjowanych przez użytkownika. 7. Posiada możliwość przechowywania defibrylatora z podłączonymi elektrodami. Wyposażony w minimum trzy pary elektrod samoprzylepnych, w tym 2 komplety dla dorosłych i 1 komplet dla dzieci. Na opakowaniu elektrod oraz na każdej elektrodzie dokładny rysunek, określający miejsce prawidłowego ich naklejenia. Obudowa lub torba na urządzenie wyposażona jest w kieszeń do przechowywania kompletów elektrod. Wyposażony w baterię(-e) nieładowalną(-e) o okresie żywotności baterii min. 4 lata. Bateria ma zapewnić nie mniej niż 300 wyładowań maks. energią. Wymagania dotyczące warunków bezpieczeństwa użytkowania oraz środowiskowych pracy urządzenia: 1. Wymagania bezpieczeństwa certyfikat zgodności PN-EN 60601. 2. Stopień ochrony certyfikat zgodności PN-EN 60529 nie mniej niż klasa IP55. 3. Odporność na uszkodzenia mechaniczne (przy upadku, uderzeniu nie może odłączyć się akumulator ani żaden z elementów urządzenia, musi być zachowana gotowość do pracy) certyfikat zgodności z EN 50298 nie mniej niż IK08. 4. Wyposażone w uchwyt umożliwiający przymocowanie do pionowej powierzchni (wnętrze kabiny) na czas transportu certyfikat zgodności z PN EN 1789. Należy uwzględnić warunki przechowywania, transportu oraz pracy w jednostkach ochrony przeciwpożarowej (temperatura, wilgotność). Waga urządzenia: do 3,5 kg. 10. Dokumentacja techniczna, certyfikaty zgodności w języku polskim. 11. Deklaracja zgodności CE. Tab. 1. Wymagane minimalne warunki techniczne i eksploatacyjne dla AED (Zasady organizacji ratownictwa medycznego w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym z lipca 2013 roku) Schemat BLS + AED Niniejsza publikacja nie ma na celu przypominania zasad dotyczących prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej, stąd należy zaznaczyć, że szczegółowe omówienie schematu postępowania BLS z zastosowaniem AED zostało opracowane w publikacji Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w kwalifikowanej pierwszej pomocy w numerze 4/2014 czasopisma W Akcji. Niemniej jednak warto przytoczyć schemat w formie graficznej w celu ujednolicenia i usystematyzowania wiedzy (patrz: rys. 1). Defibrylator AED Lifepak 1000 Defibrylator Lifepak 1000 firmy Physio-Control to sprzęt prosty w obsłudze i charakteryzujący się dużym ekranem oraz pełnym zakresem wybieranych energii. Firma oferuje serwis na terenie całego kraju, a zainstalowane oprogramowanie pozwala dostosować się do użytkownika i spełnić wszelkie oczekiwania związane z resuscytacją. Co więcej, defibrylator Lifepak 1000 jest kompatybilny ze wszystkimi defibrylatorami z rodziny Lifepak, będącymi na wyposażeniu polskich zespołów ratownictwa medycznego i zespołów Śmigłowcowej Służby Medycznej HEMS Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Kompatybilność sprzętu umożliwia sprawne przekazywanie poszkodowanego służbom pracującym w oparciu o system ALS i pozwala ograniczać czas oraz koszty, a przede wszyst- 34

kim nieprzerwanie kontynuować resuscytację. Zużywalna bateria, będąca jedną z opcji zasilania, może dostarczyć ponad 425 wyładowań w pełnym cyklu żywotności. Sprzęt ma 60-miesięczną gwarancję producenta. Jak zaznaczono wcześniej, zainstalowane oprogramowanie i technologia cprmax pozwalają dostosować się do użytkownika i mają możliwość adaptacji do aktualnych protokołów zgodnych z bieżącymi Wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji. Defibrylator Lifepak 1000 spełnia również wymagania Państwowej Straży Pożarnej, zapisane Defibrylacja zalecana 1 defibrylacja Natychmiast podejmij RKO 30 : 2 przez 2 minuty Nie reaguje? Udrożnij drogi oddechowe Brak prawidłowego oddechu RKO 30 : 2 do momentu podłączenia AED AED Ocena rytmu Kontynuuj, dopóki poszkodowany nie zacznie reagować, poruszać się, otwierać oczu, oddychać prawidłowo Rys. 1. Schemat BLS z użyciem AED Europejska Rada Resuscytacji Wezwij pomoc Wyślij kogoś lub sam przynieś AED Zadzwoń pod nr 112 Defibrylacja niezalecana Natychmiast podejmij RKO 30 : 2 przez 2 minuty w Zasadach organizacji ratownictwa medycznego w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym z lipca 2013 roku. Produkty z rodziny Lifepak posiadają duży zakres energii defibracyjnej w przypadku Lifepak 1000 istnieje możliwość wyboru energii od 150 do 360 J przy algorytmie dla osoby dorosłej, co pozwala na defibrylację pacjentów o wysokiej oporności klatki piersiowej i daje pewność zastosowania urządzenia nawet przy pacjentach o dużych rozmiarach klatki piersiowej. Potwierdzeniem niezawodności i wytrzymałości sprzętu Lifepak 1000 jest fakt, że został on wybrany jako preferowany przez NASA i obecnie jest jedynym defibrylatorem latającym na międzynarodowych stacjach kosmicznych. Cechą istotną z punktu widzenia analizy zdarzeń jest możliwość przesłania danych medycznych do konsultanta medycznego straży pożarnej poprzez komunikację portem IrdA z komputerem lub urządzeniem ICS2. Przykładowe koszty eksploatacyjne defibrylatora to między innymi ok. 100 złotych netto za jednorazowe elektrody dla dorosłych i około 800 złotych netto za pięcioletnią baterię. Dostępność defibrylatorów Lifepak 1000 w Państwowej Straży Pożarnej jest coraz większa, np. w województwie wielkopolskim w użyciu są 23 sztuki, tymczasem w województwie małopolskim jest ich 65 sztuk, co oznacza, że w każdej jednostce znajduje się defibrylator Lifepak 1000. Defibrylator ZOLL Medical AED Plus Defibrylator ZOLL Medical AED Plus to prosty w obsłudze defibrylator półautomatyczny, zaprojektowany z myślą o osobach udzielających pierwszej pomocy w miejscach publicznych. Posiada tryb defibrylacji dorosłych i dzieci, a dzięki bardzo wytrzymałej konstrukcji i szczelnej obudowie spełnia swoje funkcje w warunkach polowych. Zastosowanie elektrod CPR-D padz pozwala kontrolować jakość i częstość uciśnięć klatki piersiowej, czyli nadzoruje prowadzone przez ratownika czynności oraz informuje o ich poprawności. Podstawą udzielania pierwszej pomocy w RKO jest wysokiej jakości ucisk klatki piersiowej, który zwiększa szansę na skuteczną resuscytację. AED Plus spełnia wymagania wytycznych ERC w zakre- 41 36

Fala defibrylacyjna Sekwencja energii defibrylacji Czas ładowania Standardowe monitorowanie EKG Oprogramowanie Tryb pediatryczny Defibrylator Dwufazowa obcięta fala wykładnicza z kompensacją napięcia i czasu trwania w funkcji impedancji poszkodowanego Domyślne ustawienia wyjściowe: 200, 300, 360 J, każde następne wyładowanie 360 J; możliwość konfiguracji przez użytkownika w zakresie od 150 J do 360 J Nowy pakiet baterii zużywalnej: 200 J w mniej niż 7 s, 360 J w mniej niż 12 s Tak, wymaga nabycia trzyżyłowego kabla do monitorowania i elektrod LIFE-PATCH, monitorowanie z odprowadzenia II Możliwe aktualizacje Tak, za pomocą elektrod pediatrycznych Infant/Child Reduced Energy Defibrillation Electrodes redukujących energię defibrylacji dla niemowląt i dzieci poprzez czterokrotne pomniejszenie wybranej wartości energii, odpowiednie dla dzieci poniżej 8. roku życia lub do 25 kg Bezpieczeństwo Zasilanie wewnętrzne, IEC 60601-1/EN 60601 Zabezpieczenie przepięciowe Tryby ustawień Przyciski kontrolne Opcje definiowane przez użytkownika Ustawienia technologii cprmax Rodzaj ekranu Wymiary obszaru aktywnego Pasmo częstotliwości Opcja EKG Wejście zabezpieczone przed wysokonapięciowymi wyładowaniami defibrylacyjnymi zgodnie z normą IEC 60601-1/EN 60601 Ustawienia AED korzystanie z urządzenia przez użytkowników po przeszkoleniu podstawowym. Ręczny korzystanie z urządzenia przez użytkowników zaawansowanych. EKG wyświetlanie krzywej EKG przy użyciu trzyżyłowego kabla EKG. Ustawienia konfiguracja urządzenia. Przesyłanie danych przesyłanie danych poszkodowanego przez użytkownika. Test samokontrolny codzienny automatyczny test urządzenia i oprogramowania Wyłączony/Włączony, Wyładowanie, Menu, dwa (2) miękkie przyciski konfigurowane w zależności od poziomu ustawień Numer aparatu identyfikator jednostkowy. Sekwencja energii od 150 J do 360 J. Protokół elastyczny wartość energii wzrasta jedynie w sytuacji, kiedy wyładowanie o niższej wartości energii nie dało pomyślnego rezultatu. Autoanaliza automatyczna analiza po pierwszym wyładowaniu lub zalecenie wciśnięcia przycisku ANALIZA przed każdym pojedynczym okresem analizy. Czas reanimacji (CPR) po komunikacie WYŁADOWANIE ZALECANE lub WYŁADOWANIE NIEZALECA- NE, konfigurowane przez użytkownika wartości ustawień: 15, 30, 45, 60, 90, 120, 180 sekund. Data, czas. Głośność (komunikatów głosowych) zmiana głośności przez użytkownika. Ekran EKG (jeśli urządzenie posiada taką opcję) włączenie i wyłączenie ekranu w trybie AED. Wykrywanie ruchu konfigurowane przez użytkownika WŁĄCZONY/WYŁĄCZONY (domyślnie WYŁĄ- CZONY). Alarm serwisowy alarm dźwiękowy, gdy urządzenie wymaga czynności serwisowych. Sterowanie ręczne (jeśli dostępne) urządzenia ze skonfigurowanym ekranem EKG mogą zostać ustawione tak, aby użytkownik mógł uruchomić ładowanie i wyładowanie bez analizy Wstępna reanimacja zdefiniowany przez użytkownika czas przeznaczony na reanimację po pierwszej analizie, ustawienia: WYŁĄCZONY lub 15, 30, 45, 60, 90, 120, 180 sekund. CPR przed wyładowaniem prowadzenie resuscytacji podczas ładowania urządzenia. Potwierdzenie analizy potwierdzenie rytmu wymagającego wyładowania po zakończeniu okresu wstępnej reanimacji lub CPR przed wyładowaniem, a przed komunikatem WCIŚNIJ, ABY UZYSKAĆ WYŁADOWANIE. Sekwencja wyładowań (WŁĄCZONY/WYŁĄCZONY) pozwala na prowadzenie resuscytacji po każdym wyładowaniu. Sprawdź oznaki życia (WŁĄCZONY/WYŁĄCZONY) eliminuje komunikaty dotyczące sprawdzania oznak życia Ekran Podświetlany ekran LCD, wyświetlający liczbę dostarczonych wyładowań oraz czas, który upłynął, tekst oraz zapis rytmu serca oraz opcjonalnie zapis krzywej EKG 120 mm x 89 mm Od 0,55 Hz do 21 Hz Prędkość przesuwu krzywej EKG: 25 mm/s. Czas podglądu krzywej EKG: minimum 4 sekundy. Amplituda krzywej: 1 cm/mv. Częstość akcji serca: 20 do 300 uderzeń na minutę wyświetlacz cyfrowy. Sygnalizacja wykroczenia poza zakres: symbol na wyświetlaczu - dla częstości akcji serca poniżej 20 uderzeń na minutę, przy każdym wykrytym zespole QRS miga symbol serca. Dane EKG są otrzymywane za pomocą elektrod dla dorosłych lub pediatrycznych umieszczonych w ułożeniu przedniobocznym lub przedniotylnym, albo za pomocą 3-żyłowego kabla EKG (odprowadzenie II) Tab. 2. Parametry techniczne defibrylatora Lifepak 1000 (źródło: Physio Control Polska) 38

Czas pracy w warunkach ekstremalnych Zakres temperatur pracy Temperatura przechowywania Ciśnienie atmosferyczne Wilgotność względna Odporność na wodę/ kurz Defibrylator Warunki otoczenia 1 godzina, przy przeniesieniu urządzenia z temperatury pokojowej do temperatur ekstremalnych: od -20 C do +60 C Od 0 C do + 50 C Od -30 C do +60 C, z baterią i elektrodami, maksymalny czas przechowywania w skrajnych temperaturach do siedmiu dni 575 hpa do 1060 hpa (od 4572 do -382 metrów) Od 5 do 95% IEC 60529/EN 60529 IP55 z podłączonymi elektrodami REDI-PAK i zainstalowaną baterią Udarność 15 g, 1000 uderzeń (IEC 600-68-2-29) Wstrząsy Wytrzymałość na upadki Wibracje Odporność na zakłócenia elektromagnetyczne Pojemność pamięci Typy raportów Pojemność Przegląd danych Komunikacja Bateria Rodzaj baterii Pojemność Ciężar Czas przechowywania Żywotność w stanie oczekiwania Wskazanie niskiego stopnia naładowania baterii Dostępny również Wysokość Szerokość Głębokość Ciężar 40G szczytowe, 15-23 ms, częstotliwość drgań 45 Hz Upadek z wysokości 1 metra na każde naroże, krawędź i płaszczyznę boczną (MIL-STD-810F, 516.5, Procedura IV) MIL-STD-810F, Metoda 516.5, Kategoria 20; Pojazdy naziemne 3,15 g; 1 godzina na oś Radiacja-IEC 60601-2-4 EN/IEC 60601-1-2, CISPR 11, Klasa B, Grupa 1. Odporność-EN/IEC 60601-2-4, EN/IEC 60601-1-2, IEC 61000-4-3, Poziom 3/RTCA/DO 160D, Sec 20,5, Cat T/EN/IEC60601-1-2, IEC 61400-4-8, Poziom 2 Przechowywanie danych Przechowywanie danych dwóch poszkodowanych, minimum 40 minut zapisu EKG bieżącego poszkodowanego, zapisane zdarzenia dla poprzedniego poszkodowanego Ciągły zapis EKG raport ciągłego zapisu, lista zdarzeń krytycznych podczas resuscytacji oraz segmenty krzywej EKG związane z tymi zdarzeniami, raport markerów czasowych, odzwierciedlających działania osoby udzielającej pomocy i urządzenia, raport przeprowadzonych testów samokontrolnych Minimum 100 markerów czasowych CODE-STAT Suite 6.0 System, DATA TRANSFER Express 2.0 System Bezprzewodowy przekaz do komputera PC z wykorzystaniem portu podczerwieni Bateria i wyświetlacz stanu gotowości Zużywalna, ze wskaźnikiem stanu naładowania Lit/dwutlenek manganu (Li/MnO 2 ), 12,0 V, 6,2 Ah W pełni naładowana bateria zapewnia 440 wyładowań o wartości energii 200 J lub 1030 minut działania (380 wyładowań z energią 200 J lub minimum 900 minut działania) 0,45 kg Po pięciu latach przechowywania w temperaturze od 20 C do 30 C urządzenie działa w trybie oczekiwania przez 48 miesięcy Przy wyłącznie codziennie przeprowadzanych testach samokontrolnych nowa, w pełni naładowana bateria zapewnia zasilanie w okresie pięciu lat Przy wskazaniu niskiego stopnia naładowania baterii w dalszym ciągu możliwe jest dostarczenie co najmniej 30 wyładowań lub 75 minut działania Akumulator wraz z ładowarką: Typ: litowo-jonowa, 11,1 V, 4,8 Ah, 53 Wh. Pojemność: 261 wyładowań energią 200 J lub 608 minut działania (247 wyładowań energią 200 J lub 576 minut działania w temperaturze 0 C. Czas ładowania: 4,5 godziny. Ciężar: 0,45 kg Parametry fizyczne 8,7 cm 23,4 cm 27,7 cm 3,2 kg z jednym kompletem elektrod REDI-PAK i baterią zużywalną Tab. 2. Parametry techniczne defibrylatora Lifepak 1000 (źródło: Physio Control Polska) cd. 40

36 sie informacji zwrotnej w czasie rzeczywistym dotyczącej jakości ucisku. Ogromną zaletą tych elektrod jest jednoczęściowość, zdecydowanie poprawiająca i upraszczająca procedurę ich naklejania. Defibrylator ZOLL Medical AED Plus automatycznie rozpoznaje również rodzaj podłączonych elektrod (dla dorosłych lub dzieci) i ocenia zapis według różnych algorytmów, co pozwala mu dostosować i zredukować energię w przypadku poszkodowanych pediatrycznych. Wykorzystywana w defibrylatorach ZOLL nowoczesna niskoenergetyczna defibrylacja minimalizuje uszkodzenie mięśnia sercowego. Zastosowane oprogramowanie ma możliwość modyfikacji i uaktualnienia do najnowszych Wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji. Przesyłanie danych między urządzeniem a komputerem w celu analizy bądź archiwizacji możliwe jest dzięki wbudowanemu portowi podczerwieni. Szczególnie atrakcyjny i obniżający koszty jest sposób zasilania z ogólnodostępnych baterii litowych typu 123 Photo Flash. W razie potrzeby szybkiej wymiany baterii nie ma konieczności składania zamówienia do producenta czy dystrybutora. Defibrylator ZOLL Medical AED Plus spełnia również wszystkie rygorystyczne normy co do wytrzymałości i odporności, dlatego z powodzeniem jest stosowany w jednostkach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Fala defibrylacyjna Energia defibrylacji Czas ładowania Czas podtrzymania ładunku Zakres pomiaru częstości akcji serca Wzmocnienie EKG Pamięć Stopień ochrony przed wnikaniem ciał stałych, pyłu i wody Rodzaj ekranu Wymiary ekranu Wyświetlane informacje Dwufazowa, niskoenergetyczna, typ RBW 120 J, 150 J, 200 J (dorośli)/50 J, 70 J, 85 J (dzieci) Ładowanie do energii 200 J: do 10 sekund 30 sekund 30-300 uderzeń na minutę Regulowane automatycznie 3,5 godzin zapisu EKG IP55 LCD 6,6 cm x 3,3 cm Krzywa EKG, komunikaty tekstowe, wskaźnik głębokości ucisku, czas akcji, liczba wykonanych defibrylacji Temperatura pracy Od 0 C do 50 C Temperatura przechowywania Od -30 do + 60 C Odporność na wstrząsy IEC 68-2-27, 100 G Odporność na wibracje MIL Std 810 F Bateria Photo Flash typ 123 300 defibrylacji, 1,5 godziny monitorowania i defibrylacji, Czas pracy baterii 13 godzin monitorowania, 5 lat w trybie gotowości do użycia Wymiary 13,3 cm x 24,1 cm x 29,2 cm Ciężar 3,1 kg Tab. 3. Parametry techniczne defibrylatora ZOLL Medical AED Plus (źródło: Paramedica Polska) Defibrylator ZOLL Medical AED Pro Defibrylator ZOLL Medical AED Pro to również prosty w obsłudze defibrylator półautomatyczny, który ma możliwość przełączenia na ręczny tryb pracy. Jest on przeznaczony zarówno dla profesjonalistów, jak i osób bez przeszkolenia, dlatego może być wykorzystywany nie tylko na oddziałach szpitalnych i w ratownictwie, ale także przez osoby będące świadkami nagłego zatrzymania krążenia w miejscach publicznych. Posiada wysokoodporną i szczelną obudowę, umożliwiającą stosowanie w warunkach polowych. Zainstalowany system informacji zwrotnej Real CPR Help monitoruje prawidłowość ucisków klatki piersiowej w trakcie resuscytacji krążeniowo- -oddechowej oraz kontroluje głębokość i częstość ucisków, podając informacje słowne. Podobnie jak defibrylator z serii Plus, umożliwia defibrylację dorosłych i dzieci, poprzez automatyczną zmianę trybu. Spełnia on również najsurowsze normy wodo- i pyłoszczelności, dopuszczające go do pracy w warunkach straży pożarnej. Zastosowanie opcjonalnego trzyżyłowego kabla pozwala na wykorzystanie urządzenia jako monitora rytmu serca. Podobnie jak pozostałe produkty firmy ZOLL, umożliwia przesyłanie danych ewaluacyjnych do komputera, co pozwala analizować i weryfikować prowadzone czynności. Fot. 1. Defibrylator ZOLL Medical AED Pro (źródło: Paramedica Polska) 41

Kabel EKG Zabezpieczenie wejścia Wzmocnienie EKG Zakres częstości akcji serca Pamięć Pojemność pamięci Przeglądanie i archiwizacja Transfer danych do PC Rodzaj ekranu Wymiary ekranu Przesuw Wyświetlane informacje Monitorowanie EKG 3-odprowadzeniowy, monitorowanie odprowadzenia II Pełne zabezpieczenie przed defibrylacją Automatyczna regulacja wzmocnienia Dokumentacja zdarzeń 30-300 uderzeń na minutę Wewnętrzna pamięć nieulotna Z rejestracją dźwięku: 20 minut zapisu EKG i RKO; bez rejestracji dźwięku: 5 h 48 minut zapisu EKG i RKO z jednego zdarzenia lub do 4 raportów po 1 h 27 minut każdy; możliwość wydłużenia czasu rejestracji przez użycie zewnętrznej pamięci USB Bezpłatne oprogramowanie ZOLL RescueNet Code Review Ekran Gniazdo USB lub port IrDA LCD o wysokiej rozdzielczości 5,76 cm x 7,68 cm (przekątna 9,6 cm/3,8 ) 25 mm/s Częstość akcji serca, krzywa EKG, komunikaty tekstowe, wykres słupkowy głębokości ucisków klatki piersiowej, wskaźnik naładowania baterii, upływający czas, liczba wyładowań Warunki otoczenia Zakres temperatur pracy Od 0 C do + 50 C Temperatura przechowywania Wilgotność względna Odporność na wodę/pyły Od -30 C do +70 C 10 do 95%, bez kondensacji Klasa IP55 zgodnie z IEC 60529 Upadek 1,5 metra według IEC 68-2-32 Wstrząsy Wytrzymałość na upadki Wibracje Impuls Poziom energii Czas ładowania Wyświetlanie poziomu energii Funkcja AED Elektrody Defibrylacja manualna Defibrylacja półautomatyczna Rytmy wskazane do defibrylacji Zakres pomiaru impedancji ciała poszkodowanego Komunikaty Elementy sterujące Baterie Czas ładowania Czas pracy w temperaturze 20 C Zgodnie z IEC 68-2-27; 100 G Upadek z wysokości 1 metra na każde naroże, krawędź i płaszczyznę boczną (MIL-STD-810F, 516.5, Procedura IV) MIL-STD-810F, minimalna próba na śmigłowcu Defibrylator Fala dwufazowa ZOLL Rectilinear Biphasic 50 J, 70 J, 85 J (dzieci), 120 J, 150 J, 200 J (dorośli) Poniżej 10 sekund przy nowych, w pełni naładowanych bateriach Tylko w trybie manualnym Autoanaliza i ładowanie do zaprogramowanego poziomu energii, komunikaty tekstowe i głosowe CPR-D-padz, CPR stat padz, stat padz II i pediatryczne pedi padz II; w zależności od rodzaju elektrod funkcja Real CPR Help dająca informację zwrotną o częstości i głębokości ucisków klatki piersiowej Programowana przez użytkownika energia: 120 J, 150 J, 200 J dla dorosłych i 50 J, 70 J, 85 J dla dzieci Ocena prawidłowości kontaktu elektrod i analiza EKG poszkodowanego dla określenia konieczności defibrylacji Migotanie komór z amplitudą > 100 µv i częstoskurcz komorowy z szerokimi zespołami QRS o częstości powyżej 150/minutę u dorosłych i >200/minutę u dzieci 10-300 omów Głosowe i tekstowe prowadzące ratownika przez pełną sekwencję działań Wł./Wył., Wyładowanie, klawisze funkcyjne Opcje zasilania Akumulatory ładowalne, zamknięte, kwasowo-ołowiowe 4 godziny lub krócej w specjalnych ładowarkach W pełni naładowana bateria zapewnia 170 wyładowań z maksymalną energią (200 J) lub minimum 6 godzin ciągłego monitorowania Tab. 4. Parametry techniczne defibrylatora ZOLL Medical AED Pro (źródło: Paramedica Polska) 42

Baterie Czas pracy w temperaturze 20 C Czas przydatności do użycia Baterie Czas ładowania Czas pracy w temperaturze 20 C Wymiary Waga Monitorowanie EKG Jednorazowe, zamknięte, litowo-manganowe Dla całkowicie naładowanej baterii 300 wyładowań z energią 200 J lub 15 godzin ciągłego monitorowania EKG 5 lat Akumulatory ładowalne, litowo-jonowe Sure Power 4 godziny lub krócej w ładowarce ZOLL SurePower Dla całkowicie naładowanej baterii 400 wyładowań z energią 200 J lub 19 godzin ciągłego monitorowania EKG Parametry ogólne 7,6 cm x 23,5 cm x 23,9 cm < 2,7 kg z baterią jednorazową i elektrodą Standardy wykonania Zgodne z wymogami norm AAMI DF-80, EN 60601-1, EN 60601-1-2 Bezpieczeństwo poszkodowanego Wszystkie połączenia z poszkodowanym izolowane elektrycznie Tab. 4. Parametry techniczne defibrylatora ZOLL Medical AED Pro (źródło: Paramedica Polska) cd. Defibrylator AED Philips Defibrylator AED Philips jest najszybszym defibrylatorem na świecie łączny czas analizy pracy serca poszkodowanego i czas ładowania kondensatora wynosi 8 sekund. To istotny parametr mający bezpośrednie przełożenie na szanse przeżycia poszkodowanego, pokazujący realną jakość sprzętu. Co więcej, defibrylatory AED Philips umożliwiają defibrylację dzieci i niemowląt przy użyciu tych samych elektrod. Posiadają błyskawiczną konwersję do trybu pediatrycznego z zastosowaniem klucza. Ponadto umożliwiają przełączenie z trybu terapeutycznego na tryb szkoleniowy przy zastosowaniu elektrod treningowych. Objęte są 8-letnią gwarancją. W tym okresie nie wymagają serwisu i przeglądów okresowych nawet po użyciu. Aparaty kalibrują się automatycznie. Dodatkowe zalety niniejszych defibrylatorów to: odporność na czynniki zewnętrzne IP 55, w skrzynce PELI IP 67; potwierdzona możliwość bezpiecznej defibrylacji na mokrej lub metalowej powierzchni; sprzęt dopuszczony do użycia na statkach powietrznych; możliwość wykorzystania elektrod przez zespoły ratownictwa medycznego kompatybilne ze wszystkimi urządzeniami na rynku; skuteczny i bezpieczny impuls defibrylacyjny o energii maks. 150 J; aparat automatycznie dobiera odpowiednie parametry po analizie impedancji klatki piersiowej poszkodowanego. Idealny defibrylator powinien umożliwiać: Zwróć uwagę na rzeczywisty czas od rozpoczęcia analizy akcji serca Defibrylację w czasie poniżej 8 sekund. do wyładowania. W tym czasie musi nastąpić pełne naładowanie kondensatora. Defibrylację dzieci i niemowląt przy użyciu tych samych elektrod terapeutycznych. Skuteczną terapię przy optymalnym poziomie energii. Defibrylację na mokrej i metalowej nawierzchni. Przełączenie terapeutycznego AED w tryb treningowy. Pracę w trudnych warunkach zewnętrznych. Wykonanie przynajmniej 200 defibrylacji przy użyciu tej samej baterii. Tab. 5. Wymagania dotyczące idealnego defibrylatora Wystarczy użyć klucza pediatrycznego, co oszczędza czas. Nie trzeba szukać i przepinać elektrod dla dorosłych na pediatryczne oraz obniżamy koszty zakupów różnych elektrod. Mitem jest twierdzenie, że im wyższy poziom energii (do 360 J), tym skuteczniejsza terapia. Warto zapoznać się z aktualnym stanem badań w tym zakresie. Większość wysokiej klasy defibrylatorów na świecie wykorzystuje poziom 150 J-200 J. Koniecznie wymagaj, aby producent dostarczył dokument potwierdzający taką możliwość. Funkcja ta umożliwia ograniczenie kosztów eksploatacji (nie trzeba kupować trenażera) oraz stałą możliwość przeprowadzania symulacji maksymalnie zbliżonej do rzeczywistych warunków. Klasa szczelności nie powinna być niższa niż IP 55. Aparat musi pracować w zakresie temperatur 0-50 C i wilgotności przynajmniej 10-75%. Liczba wyładowań zależy od pojemności baterii, a im większa pojemność, tym większa waga. Ważny jest optymalny dobór tych parametrów. Więcej nie zawsze znaczy lepiej. 43

Podsumowanie Wczesna defibrylacja jest kluczowym ogniwem ratowniczego łańcucha przeżycia. Dlatego odpowiednie wyposażenie służb, ale także miejsc publicznych, w sprzęt do ratowania życia to jedno z zadań, jakie stoi przed światowymi systemami opieki zdrowotnej. Nie mniej ważnym elementem jest również szkolenie i doskonalenie, nie tylko ratowników jednostek Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego i ratowników medycznych Państwowego Systemu Ratownictwa Medycznego, ale także każdego człowieka, który powinien umieć udzielić pierwszej pomocy. Polski system ochrony zdrowia nie jest doskonały, a system ratownictwa medycznego jest tego świetnym przykładem. Nie potrafimy odpowiedzieć racjonalnie na pytanie, dlaczego przy obecnej dyslokacji jednostek KSRG, w tym ochotniczych straży pożarnych i zespołów ratownictwa medycznego, do większości zdarzeń wciąż dysponowane są jedynie te ostatnie, które podczas dojazdu do miejsca zdarzenia mijają kilka remiz OSP, gdzie stacjonują wozy wyposażone w sprzęt pozwalający przywrócić życie wielu ludziom. Ratownicy jednostek Kra- Fot. 2. Defibrylator Lifepak 1000 (źródło: Physio Control Polska) jowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, pomimo ich świetnego wyszkolenia i znakomitego wyposażenia, wciąż nie są wykorzystywani w 100% do zadań, do których zostali powołani. Jednostki KSRG mają wspierać System Państwowego Ratownictwa Medycznego także swoją wiedzą i umiejętnościami w aspekcie medycznym. Przybycie tych jednostek jako pierwszych na miejsce zdarzenia, wdrożenie procedur zgodnie ze schematem BLS z zastosowaniem defibrylatorów AED jest właśnie taką formą wykorzystania i wsparcia. q Fot. 3. Defibrylator ZOLL Medical AED Plus (źródło: Paramedica Polska) Fot. 4. Defibrylator Philips Heartstart FRx (źródło: Philips Healthcare) 44