Raport z monitoringu ornitologicznego terenu planowanej inwestycji elektrowni wiatrowej Nowe Świerczyny, gmina Bartniczka, województwo

Raport z monitoringu ornitologicznego terenu planowanej inwestycji elektrowni wiatrowej Nowe wierczyny, gmina Bartniczka, województwo kujawsko-pomorskie Paweł Grabowski, Łukasz Kurkowski, Tomasz Samolik, Dariusz Węcławek Toruń 31.032014

SPIS TRECI 1. Wstęp... 3 2. Materiały i metody.. 4 2.1.Transekty liniowe i punkty obserwacyjne.. 4 2.2.Mapowanie nielicznych gatunków ptaków..... 4 2.3.Metoda MPPL. 5 2.4. Sporządzenie listy wszystkich gatunków z określeniem ich kategorii lęgowości 5 3. Wyniki. 6 3.1. Okres lęgowy. 6 3.1.1. Występowanie nielicznych gatunków ptaków.. 6 3.1.2. Metoda MPPL... 7 3.1.3. Transekt i punkt. 8 3.1.4. Lista gatunków lęgowych z określeniem kategorii lęgowości.. 13 3.2. Okres dyspersji polęgowej 16 3.3. Okres jesiennych migracji. 20 3.4. Okres wiosennych przelotów.... 25 3.5. Okres zimy.... 30 4. Podsumowanie..... 33 5. Ocena przewidywanej śmiertelności patów spowodowanej funkcjonowaniem planowanej farmy wiatrowej... 36 6. Ocena oddziaływania skumulowanego... 37 7. Charakterystyka awifauny badanego terenu 38 8. Zalecenia dla inwestora... 39 9. Wnioski 40 Literatura. 41 Załącznik I... 43 2 S t r o n a

1. WSTĘP Poniższy raport z monitoringu ornitologicznego przeprowadzonego w okresie od grudnia 2012 roku do listopada 2013 roku, wykonany został w celu określenia oddziaływania planowanej inwestycji farmy wiatrowej Nowe wierczyny na awifaunę oraz ocenę ryzyka wystąpienia, negatywnego oddziaływania inwestycji na zgrupowanie ptaków we wszystkich okresach feneologicznych. Analizowany obszar położony jest w województwie kujawsko-pomorskim w powiecie brodnickim gminie Bartniczka. Pod względem geograficznym obszar ten leży we wschodniej części podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionie Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego w mezoregionie Pojezierza Chełmińskiego (315.11) (Kondracki 2009). Obszar planowanej inwestycji Nowe wierczyny charakteryzuje się przeważającą ilością terenów rolniczych z dużym udziałem zbóż, jako upraw. Na terenie planowanej inwestycji znajduje się Jezioro Cielęckie i Szczuckie oraz kilka oczek wodnych z widocznym lustrem wody tylko wczesną wiosną i zanikiem lustra wody w okresie późnej wiosny. Lasy na analizowanym obszarze obejmują przede wszystkim północną część analizowanego terenu są to fragmenty lasów mieszanych z przeważającą ilością sosny Pinus sp. Obszary chronione znajdujące się w pobliżu obszaru planowanej inwestycji Nowe wierczyny Nazwa obszaru Typ obszaru Cel ochrony Dolina Drwęcy PLH280001 Bagienna Dolina Drwęcy PLB040002 Natura 2000(siedliskowy) Natura 2000 (ptasi) Odległość od inwestycji [km] Dolina rzeki Drwęcy 3,3 Rozlewiska rzeki Drwęcy Brodnicki Park Krajobrazowy Park Krajobrazowy Obszary leśne 3,3 Rzeka Drwęca Rezerwat Rzeka Drwęca 4,9 Jar gradowy Cielęta Rezerwat Las grądowy 3,3 4,6 3 S t r o n a

2. MATERIAŁY I METODY 2.1. Transekt liniowe i punkty obserwacyjne Ptaki liczone były na transekcie liniowym (A - 3,7 km) (Ryc. 1). Na transektach liczenia wykonywano w tempie ok. 2,0 km/h. Obserwowane ptaki zapisywano w formularzu notując takie parametry jak kierunek, wysokość (w trzech przedziałach do 50 m, 50-200 m i powyżej 200 m) przelotu. Kontrole wykonano na punkcie obserwacyjnym (P1) (Ryc. 1). Na punkcie obserwacyjnych liczenia prowadzono przez 1 godzinę notując w formularzach takie jak kierunek, wysokość (w trzech przedziałach do 50 m, 50-200 m i powyżej 200 m) przelotu. Wysokość przelotów ptaków została określona w oparciu o doświadczenie terenowe przy wykorzystaniu elementów środowiska o znanej wysokości (domy, drzewa, itp.), jako punktów odniesienia. Ryc. 1. Lokalizacja transektu A, oraz punktu obserwacyjnego P1 na badanej powierzchni. 2.2. Mapowanie nielicznych gatunków ptaków W czasie prowadzenia kontroli nanoszono na podkład kartograficzny stanowiska nielicznych gatunków ptaków. Do grupy tej zaliczono min. gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 2009/147/WE tzw. Dyrektywy Ptasiej oraz gatunki nieliczne i średnioliczne. Badania prowadzono w buforze 2km od turbin wiatrowych. Podczas prowadzenia badan notowano także wszystkie stwierdzone gatunki ptaków i ich zachowanie mogące wskazywać na możliwość lęgu. 4 S t r o n a

2.3. Metoda MPPL W czasie sezonu lęgowego wykonano dwie kontrole we wczesnych godzinach rannych, wczesno wiosenną i późno wiosenną. Cenzusy prowadzono na wyznaczonych w terenie kwadratach 1x1 km, na dwóch transektach o długości 1 km każdy, przebiegające w odległości ok. 500 m od siebie. Wyznaczone transekty podzielone zostały na 200 m odcinki na odcinkach tych liczono wszystkie widziane i słyszane gatunki ptaków w trzech przedziałach odległości od transektów. Ryc. 2. Kwadrat i transekty do badań w protokole MPPL. 2.4. Sporządzenie listy wszystkich gatunków z określeniem ich kategorii lęgowości W czasie kontroli w okresie lęgowym sporządzono listę wszystkich gatunków występujących na badanym terenie wraz z przyporządkowaniem ich do odpowiedniej kategorii lęgowości. Kategorie lęgowości określono na podstawie zachowań ptaków i rodzaju obserwacji zgodnie z Atlasem rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004 (SIKORA et al). 5 S t r o n a

3. WYNIKI 3.1. Okres lęgowy Tabela 1. Daty kontroli, typ badań, warunki atmosferyczne. T - transekt, P - punkt, MPPL - badania w protokole MPPL, S - cenzus gatunków nielicznych i średniolicznych. DATA KONTROLI 18.04. 13 26.04. 13 02.05. 13 08.05. 13 19.05. 13 26.05. 13 07.06. 13 13.06. 13 22.06. 13 28.06. 13 ZACHMURZENIE 2 1 3 3 1 2 2 2 1 1 DESZCZ 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 WIATR 1 2 1 1 1 2 1 1 1 1 WIDOCZNOĆ 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 TEMPERATURA 14 18 19 21 24 16 25 26 27 21 MODUŁ BADAŃ T, P, S T, P, S T, P, S T, P, S, MPPL T, P, S T, P, S T, P, S T, P, S, MPPL T, P, S T, P, S 3.1.1. Występowanie nielicznych gatunków ptaków W trakcie monitoringu w okresie lęgowym ustalono liczebność oraz rozmieszczenie 19 nielicznych i średniolicznych gatunków ptaków (Tab.2). Mapy prezentujące usytuowanie stanowisk ww. gatunków ptaków zawarte są w załączniku I i zamieszczone na płycie CD. Tabela 2. Liczebność nielicznych i średniolicznych gatunków ptaków w sezonie lęgowym na badanej powierzchni. ŁĄCZNA LICZBA STANOWISK GATUNEK STWIERDZONA NA OBSZARZE MONITORINGU Gąsiorek 4 Bąk 1 Czajka 2 Ortolan 2 Bocian biały 6 Pokląskwa 6 Przepiórka 4 Srokosz 1 Potrzeszcz 5 Wodnik 1 Błotniak stawowy 2 Perkozek 1 Głowienka 1 Cyraneczka 1 Gęgawa 1 Żuraw + Myszołów + Pustułka + Bielik + + - osobniki gatunków obserwowanych na terenie prowadzenia monitoringu, lecz bez stwierdzonych miejsc lęgowych na obszarze monitoringu 6 S t r o n a

3.1.2. Metoda MPPL W okresie lęgowym stwierdzono 42 gatunki ptaków na kwadracie MPPL (Tab. 3), największą liczebność wykazały cztery gatunki: skowronek, dymówka, oknówka i trznadel. Tabela 3. Liczba osobników poszczególnych gatunków zaobserwowana podczas kontroli wykonanych wiosna i latem zgodnie z zasadami metody MPPL. Łączna liczba osobników zaobserwowana w czasie Gatunek liczenia Wiosna Lato Błotniak stawowy 0 1 Bocian biały 0 1 Bogatka 2 1 Cierniówka 1 1 Dymówka 2 5 Dzięcioł duży 1 0 Dzwoniec 1 1 Gąsiorek 0 1 Grzywacz 6 2 Kapturka 1 1 Kawka 8 1 Kopciuszek 0 1 Kos 1 1 Kruk 1 1 Kulczyk 0 1 Kwiczoł 6 1 Łozówka 0 1 Makolągwa 2 1 Mazurek 6 2 Modraszka 1 1 Myszołów 0 1 Oknówka 0 3 Piegża 0 1 Pierwiosnek 1 2 Pliszka siwa 0 2 Pliszka żółta 1 1 Pokląskwa 0 1 Potrzeszcz 1 1 Pustułka 1 0 Rudzik 1 0 Sierpówka 2 2 Skowronek 23 16 Słowik szary 1 0 Sroka 3 1 Szczygieł 2 1 Szpak 15 3 7 S t r o n a

Trznadel 6 2 Wilga 0 1 Wrona siwa 2 1 Wróbel 7 4 Zaganiacz 0 1 Zięba 2 3 Suma 107 72 Zgodnie z informacjami z konferencji w Białymstoku z lutego 2013 r. nie jest konieczne wykonywanie badań MPPL. Badania takie zostały wykonane w ramach niniejszego monitoringu, lecz podano tylko dane uzyskane w terenie bez jakichkolwiek prób ich interpretacji. 3.1.3. Transekt i punkt Transekt A Tabela 4. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na transekcie A w okresie lęgowym. GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Skowronek 93 23 6,4 28 144 Zięba 69 12 4,5 46 127 Szpak 43 17 3,3 27 87 Dymówka 35 14 11 3,3 9 69 Mazurek 46 2,6 19 65 Grzywacz 34 14 2,7 12 60 Czajka 28 8 2,0 4 40 Oknówka 14 10 8 1,8 8 40 Kwiczoł 18 11 1,6 7 36 Trznadel 16 7 1,3 12 35 Dzwoniec 26 1,4 7 33 Szczygieł 21 1,2 11 32 Wróbel 12 0,7 17 29 Sroka 21 3 1,3 3 27 Pliszka żółta 18 1,0 7 25 Jerzyk 8 9 7 1,3 24 Pliszka siwa 16 0,9 6 22 Kawka 9 4 0,7 5 18 Wróblowe nieoznaczone 13 5 1,0 18 Żuraw 4 5 4 0,7 4 17 Sierpówka 11 0,6 5 16 Potrzeszcz 6 0,3 7 13 Błotniak stawowy 11 0,6 2 13 Bogatka 6 0,3 6 12 8 S t r o n a

Makolągwa 10 0,6 2 12 Modraszka 9 0,5 3 12 Bocian biały 4 3 1 0,4 2 10 Kruk 3 2 2 0,4 3 10 Myszołów 3 3 2 0,4 1 9 Sójka 6 0,3 2 8 Pokląskwa 6 0,3 2 8 Gąsiorek 6 0,3 2 8 Kos 6 0,3 1 7 Piecuszek 0,0 6 6 Wrona siwa 2 2 0,2 1 5 Kapturka 0,0 5 5 Cierniówka 0,0 5 5 Krzyżówka 3 1 0,2 4 Ortolan 1 0,1 3 4 Pierwiosnek 0,0 3 3 Gęgawa 2 0,1 2 Jastrząb 1 1 0,1 2 SUMA 638 156 35 46,1 293 1122 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych Wykres 1. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie lęgowym na transekcie A. Tabela 5. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na transekcie A w okresie lęgowym. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Skowronek 15 42 21 6 8 12 8 4 28 144 Zięba 14 25 8 9 5 6 3 11 46 127 Szpak 25 7 13 4 6 5 27 87 Dymówka 14 6 8 1 3 4 16 8 9 69 Mazurek 3 5 6 12 4 16 19 65 Grzywacz 8 12 6 4 3 4 6 5 12 60 Czajka 7 12 14 3 4 40 Oknówka 5 4 7 4 3 5 4 8 40 9 S t r o n a

Kwiczoł 3 6 5 11 4 7 36 Trznadel 3 4 5 2 5 3 1 12 35 Dzwoniec 2 12 3 2 3 4 7 33 Szczygieł 4 5 3 2 4 3 11 32 Wróbel 4 5 3 17 29 Sroka 1 1 1 21 3 27 Pliszka żółta 3 2 4 5 3 1 7 25 Jerzyk 4 6 4 2 3 5 24 Pliszka siwa 3 2 5 4 2 6 22 Kawka 5 2 1 2 3 5 18 Wróblowe nieoznaczone 2 4 3 4 3 2 18 Żuraw 3 2 3 5 4 17 Sierpówka 3 2 1 3 2 5 16 Potrzeszcz 1 1 2 2 7 13 Błotniak stawowy 2 2 2 2 3 2 13 Bogatka 1 2 2 1 6 12 Makolągwa 1 2 3 4 2 12 Modraszka 1 2 3 2 1 3 12 Bocian biały 1 2 1 2 1 1 2 10 Kruk 2 2 2 1 3 10 Myszołów 1 1 2 1 1 2 1 9 Sójka 2 1 2 1 2 8 Pokląskwa 1 2 1 1 1 2 8 Gąsiorek 1 2 2 1 2 8 Kos 1 1 1 1 2 1 7 Piecuszek 6 6 Wrona siwa 1 2 1 1 5 Kapturka 5 5 Cierniówka 5 5 Krzyżówka 1 2 1 4 Ortolan 1 3 4 Pierwiosnek 3 3 Gęgawa 2 2 Jastrząb 1 1 2 SUMA 135 146 128 78 63 78 114 87 293 1122 10 S t r o n a

Punkt 1 Tabela 6. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na punkcie P1 w okresie lęgowym. GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Skowronek 86 12 9,8 12 110 Dymówka 32 17 8 5,7 11 68 Szpak 23 16 3,9 16 55 Trznadel 35 4 3,9 14 53 Kwiczoł 17 8 2,5 12 37 Oknówka 16 11 6 3,3 2 35 Zięba 11 2 1,3 10 23 Jerzyk 10 8 5 2,3 23 Kawka 12 6 1,8 5 23 Mazurek 15 1,5 6 21 Wróblowe nieoznaczone 14 7 2,1 21 Sroka 10 2 1,2 8 20 Pliszka siwa 14 1,4 3 17 Grzywacz 9 4 1,3 3 16 Makolągwa 10 1,0 5 15 Pliszka żółta 9 0,9 5 14 Potrzeszcz 8 0,8 6 14 Wróbel 7 0,7 4 11 Bocian biały 5 2 2 0,9 2 11 Sierpówka 7 0,7 4 11 Myszołów 3 2 2 0,7 3 10 Gąsiorek 7 0,7 3 10 Żuraw 4 5 0,9 9 Szczygieł 7 0,7 2 9 Dzwoniec 8 0,8 8 Kruk 4 2 1 0,7 1 8 Wrona siwa 5 1 0,6 1 7 Błotniak stawowy 6 0,6 1 7 Kos 5 0,5 2 7 Sójka 4 1 0,5 2 7 Krzyżówka 3 2 0,5 5 Piecuszek 0,0 4 4 Bogatka 2 0,2 1 3 Kapturka 0,0 2 2 Pierwiosnek 0,0 2 2 Cierniówka 0,0 2 2 Krogulec 2 0,2 2 Jastrząb 1 0,1 1 Srokosz 0,0 1 1 SUMA 407 111 29 54,7 155 702 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych 11 S t r o n a

Wykres 2. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie lęgowym na punkcie 1. Tabela 7. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na punkcie 1 w okresie lęgowym. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Skowronek 14 8 11 9 12 17 22 5 12 110 Dymówka 12 10 5 6 8 7 4 5 11 68 Szpak 5 6 4 5 12 7 16 55 Trznadel 7 12 5 6 4 3 2 14 53 Kwiczoł 5 7 8 5 12 37 Oknówka 4 3 1 2 8 6 6 3 2 35 Zięba 1 2 3 2 2 3 10 23 Jerzyk 3 6 4 6 4 23 Kawka 4 5 6 3 5 23 Mazurek 6 2 4 3 6 21 Wróblowe nieoznaczone 3 7 6 5 21 Sroka 3 3 2 4 8 20 Pliszka siwa 3 4 2 3 2 3 17 Grzywacz 2 3 4 3 1 3 16 Makolągwa 2 3 2 3 5 15 Pliszka żółta 1 2 1 2 3 5 14 Potrzeszcz 2 1 1 2 2 6 14 Wróbel 4 3 4 11 Bocian biały 2 3 2 1 1 2 11 Sierpówka 3 1 1 2 4 11 Myszołów 1 2 2 1 1 3 10 Gąsiorek 2 1 1 1 2 3 10 Żuraw 3 4 2 9 Szczygieł 3 2 1 1 2 9 Dzwoniec 3 2 3 8 Kruk 2 1 1 1 2 1 8 Wrona siwa 1 2 1 2 1 7 Błotniak stawowy 1 2 1 1 1 1 7 Kos 2 1 1 1 2 7 Sójka 1 1 3 2 7 Krzyżówka 2 1 2 5 12 S t r o n a

Piecuszek 4 4 Bogatka 2 1 3 Kapturka 2 2 Pierwiosnek 2 2 Cierniówka 2 2 Krogulec 1 1 2 Jastrząb 1 1 Srokosz 1 1 SUMA 70 79 60 74 70 74 77 43 155 702 W okresie lęgowym stwierdzono na badanej powierzchni odpowiednio; Tr A - 42 gatunki oraz P1-39 gatunków. Skład gatunkowy awifauny w okresie lęgowym był charakterystyczny dla otwartych terenów rolniczych z dużym udziałem zadrzewień. Natężenie przelotu mieściło się w przedziale od 46,1 do 54,7 osobników na godzinę. W okresie lęgowym przelatujące ptaki nie wykazywały konkretnego kierunku przelotu. Najwięcej ptaków przelatywało na pierwszym pułapie wysokości do 50 metrów nad ziemią. 3.1.4. Lista gatunków lęgowych z określeniem kategorii lęgowości Poniżej przedstawiono listę gatunków ptaków stwierdzonych na badanej powierzchni w okresie lęgowym z podziałem na poszczególne kategorie lęgowości: A - (31 gatunków) Bażant Phasianus colchicus Błotniak stawowy Circus aeruginosus Czarnogłówka Poecile montanus Derkacz Crex crex Kawka Corvus monedula Grubodziób Coccothraustes coccothraustes Krzyżówka Anas platyrhynchos Kokoszka Gallinula chloropus Kopciuszek Phoenicurus ochruros Kukułka Cuculus canorus Kuropatwa Perdix perdix Kwiczoł Turdus pilaris Łozówka Acrocephalus palustris Łyska Fulica atra 13 S t r o n a

Mazurek Passer montanus Muchołówka szara Muscicapa striata Piegża Sylvia curruca Potrzos Emberiza schoeniculus Przepiórka Coturnix coturnix Puszczyk Strix aluco Sikora uboga Poecil palustris Słowik szary Luscinia luscinia Srokosz Lanius excubitor Strzyżyk Troglodytes troglodytes Szczygieł Carduelis carduelis piewak Turdus philomelos wiergotek łąkowy Anthus pratensis Wilga Oriolus oriolus Wrona siwa Corvus cornix Zaganiacz Hippolais icterina Pełzacz leśny Certhia familiaris Żuraw Grus grus B - (21 gatunków) Cierniówka Sylvia communis Czajka Vanellus vanellus Dudek Upupa epops Dzięcioł duży Dendrocopos major Dzwoniec Carduelis chloris Gajówka Sylvia borin Gąsiorek Lanius collurio Grzywacz Columba palumbus Kapturka Sylvia atricapilla Makolągwa Carduelis cannabina Modraszka Cyanistes caeruleus Oknówka Delichon urbicum Piecuszek Phylloscopus trochilus Pierwiosnek Phylloscopus collybita 14 S t r o n a

Pliszka siwa Motacilla alba Pliszka żółta Motacilla flava Pokląskwa Saxicola rubetra Rudzik Erithacus rubecula Sierpówka Streptopelia decaocto Sójka Garrulus glandarius Trznadel Emberiza citrinella C - (9 gatunków) Bocian biały Ciconia ciconia Dymówka Hirundo rustica Kos Turdus merula Bogatka Parus major Zięba Fringilla coelebs Wróbel Passer domesticus Szpak Sturnus vulgaris Skowronek Alauda arvensis Sroka Pica pica Na badanym terenie stwierdzono następujące gatunki ptaków, które nie są lęgowe na terenie inwestycji, lecz wykorzystują przestrzeń powietrzną analizowanego terenu: Myszołów Buteo buteo Jastrząb Accipiter gentilis Krogulec Accipiter nisus Bielik Haliaeetus albicilla Łabędź niemy Cygnus olor Kruk Corvus corax 15 S t r o n a

3.2. Okres dyspersji polęgowej Tabela 8. Daty kontroli, typ badań, warunki atmosferyczne. T - transekt, P - punkt. DATA KONTROLI 12.07.13 24.07.13 08.08.13 19.08.13 ZACHMURZENIE 2 1 1 2 DESZCZ 1 1 1 1 WIATR 1 1 1 1 WIDOCZNOĆ 1 1 1 1 TEMPERATURA 22 25 31 27 MODUŁ BADAŃ T, P T, P T, P T, P Transekt A Tabela 9. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na transekcie A w okresie dyspersji polęgowej. GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Szpak 52 25 10,7 47 124 Skowronek 61 14 10,4 28 103 Dymówka 28 18 10 7,8 11 67 Oknówka 24 17 9 6,9 14 64 Bogatka 27 3,8 26 53 Trznadel 26 6 4,4 15 47 Mazurek 28 3,9 19 47 Kwiczoł 27 9 5,0 9 45 Wróbel 24 3,3 12 36 Dzwoniec 20 2,8 11 31 Jerzyk 5 12 14 4,3 31 Zięba 16 3 2,6 10 29 Pliszka żółta 18 2,5 6 24 Makolągwa 17 2,4 2 19 Potrzeszcz 14 1,9 4 18 Modraszka 12 1,7 5 17 Sierpówka 11 1,5 5 16 Sroka 6 2 1,1 6 14 Sójka 9 1 1,4 3 13 Pliszka siwa 8 1,1 2 10 Myszołów 5 3 1 1,3 1 10 Wrona siwa 5 1 0,8 3 9 Bocian biały 4 1 1 0,8 2 8 Żuraw 1 2 1 0,6 3 7 Błotniak stawowy 6 0,8 1 7 Gąsiorek 5 0,7 2 7 Piecuszek 0,0 4 4 Kapturka 0,0 2 2 SUMA 459 114 36 84,6 253 862 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych 16 S t r o n a

Wykres 3. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie dyspersji polęgowej na transekcie A. Tabela 10. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na transekcie A w okresie dyspersji polęgowej. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Szpak 17 27 16 12 5 47 124 Skowronek 11 5 7 8 12 16 10 6 28 103 Dymówka 12 15 4 6 4 2 6 7 11 67 Oknówka 7 11 5 12 4 6 5 14 64 Bogatka 4 3 2 3 5 7 3 26 53 Trznadel 4 7 4 5 7 2 3 15 47 Mazurek 5 6 5 7 1 4 19 47 Kwiczoł 6 13 17 9 45 Wróbel 4 5 10 3 2 12 36 Dzwoniec 1 2 3 4 6 4 11 31 Jerzyk 4 3 4 5 6 3 6 31 Zięba 2 4 3 2 3 5 10 29 Pliszka żółta 4 3 1 2 4 4 6 24 Makolągwa 4 1 2 2 6 2 2 19 Potrzeszcz 1 4 3 1 2 3 4 18 Modraszka 3 2 4 3 5 17 Sierpówka 3 2 1 3 2 5 16 Sroka 2 2 1 1 2 6 14 Sójka 3 2 4 1 3 13 Pliszka siwa 2 3 2 1 2 10 Myszołów 2 1 1 2 3 1 10 Wrona siwa 1 3 2 3 9 Bocian biały 2 1 1 1 1 2 8 Żuraw 1 1 2 3 7 Błotniak stawowy 2 1 1 2 1 7 Gąsiorek 2 2 1 2 7 Piecuszek 4 4 Kapturka 2 2 SUMA 80 88 56 93 77 101 55 59 253 862 17 S t r o n a

Punkt 1 Tabela 11. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na punkcie 1 w okresie dyspersji polęgowej. GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Szpak 104 35 34,8 73 212 Skowronek 71 7 19,5 25 103 Dymówka 35 27 14 19,0 76 Jerzyk 11 13 8 8,0 32 Kwiczoł 23 5,8 8 31 Trznadel 15 6 5,3 7 28 Oknówka 16 8 4 7,0 28 Potrzeszcz 19 4,8 8 27 Zięba 18 4 5,5 4 26 Dzwoniec 16 4,0 5 21 Makolągwa 15 3,8 5 20 Sroka 8 3 2,8 4 15 Pliszka żółta 9 2,3 5 14 Bogatka 8 2,0 5 13 Myszołów 6 4 1 2,8 11 Pliszka siwa 5 1,3 4 9 Szczygieł 5 1,3 4 9 Modraszka 5 1,3 3 8 Gąsiorek 6 1,5 1 7 Błotniak stawowy 5 1,3 2 7 Bocian biały 5 1,3 1 6 Kos 2 0,5 1 3 Kulczyk 0,0 2 2 Muchołówka szara 1 0,3 1 2 Kapturka 0,0 2 2 Krogulec 1 0,3 1 2 Kopciuszek 0,0 1 1 SUMA 409 107 27 135,8 172 715 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych 18 S t r o n a

Wykres 4. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie dyspersji polęgowej na punkcie 1. Tabela 12. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na punkcie 1 w okresie dyspersji polęgowej. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Szpak 7 15 9 32 16 46 14 73 212 Skowronek 10 6 12 9 5 6 14 16 25 103 Dymówka 12 2 7 15 11 7 17 5 76 Jerzyk 3 2 5 6 5 4 7 32 Kwiczoł 6 12 5 8 31 Trznadel 2 4 3 5 4 3 7 28 Oknówka 5 5 4 5 4 3 2 28 Potrzeszcz 4 5 3 3 2 2 8 27 Zięba 5 3 3 3 2 6 4 26 Dzwoniec 3 4 4 2 3 5 21 Makolągwa 3 2 4 3 1 2 5 20 Sroka 3 2 1 2 3 4 15 Pliszka żółta 1 2 1 2 3 5 14 Bogatka 3 2 3 5 13 Myszołów 1 2 1 2 3 2 11 Pliszka siwa 1 2 1 1 4 9 Szczygieł 1 1 1 2 4 9 Modraszka 2 2 1 3 8 Gąsiorek 2 1 1 2 1 7 Błotniak stawowy 1 1 2 1 2 7 Bocian biały 1 1 2 1 1 6 Kos 1 1 1 3 Kulczyk 2 2 Muchołówka szara 1 1 2 Kapturka 2 2 Krogulec 1 1 2 Kopciuszek 1 1 SUMA 64 51 54 59 85 60 111 59 172 715 19 S t r o n a

W okresie dyspersji stwierdzono na badanej powierzchni odpowiednio; Tr A - 28 gatunków oraz P1-27 gatunków. Skład gatunkowy awifauny w okresie dyspersji był charakterystyczny dla otwartych terenów rolniczych. Natężenie przelotu mieściło się w przedziale od 84,6 do 135,8 osobników na godzinę. W okresie dyspersji nie dominował żaden kierunek przelotów. Najwięcej ptaków przelatywało na pierwszym pułapie wysokości do 50 metrów nad ziemią. 3.3. Okres jesiennych migracji Tabela 13. Daty kontroli, typ badań, warunki atmosferyczne. T - transekt, P - punkt. DATA KONTROLI 06.0 9.13 14.0 9.13 21.0 9.13 28.0 9.13 04.1 0.13 09.1 0.13 18.1 0.13 26.1 0.13 08.1 1.13 15.1 1.13 23.1 1.13 29.1 1.13 ZACHMURZENIE 1 2 2 2 1 2 3 3 2 2 3 2 DESZCZ\NIEG 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 WIATR 1 1 1 1 1 1 2 2 2 1 1 3 WIDOCZNOĆ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 TEMPERATURA 20 18 17 15 10 16 10 16 0 4 7 3 MODUŁ BADAŃ T, P T, P T, P T, P T, P T, P T, P T, P T, P T, P T, P T, P Transekt A Tabela 14. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na transekcie A w okresie jesiennej migracji. GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Zięba 579 32 28,3 62 673 Skowronek 521 27 25,4 61 609 Gęsi nieoznaczone 547 25,3 547 Szpak 205 41 11,4 83 329 Żuraw 26 271 13,8 16 313 Dymówka 215 31 16 12,1 12 274 Czajka 173 25 9,2 51 249 Gęś zbożowa 201 9,3 201 Mazurek 96 4,4 31 127 Gęś białoczelna 105 4,9 105 Kwiczoł 69 17 4,0 15 101 Trznadel 68 10 3,6 21 99 Grzywacz 46 14 2,8 19 79 Dzwoniec 63 2,9 14 77 Wróbel 52 2,4 24 76 Makolągwa 50 2,3 12 62 Wróblowe nieoznaczone 37 8 2,1 12 57 Sroka 21 6 1,3 14 41 Pliszka żółta 31 1,4 7 38 Bogatka 37 1,7 37 Siewka złota 37 1,7 37 20 S t r o n a

Czyż 12 0,6 18 30 Potrzeszcz 20 0,9 7 27 Kawka 14 6 0,9 6 26 Pliszka siwa 17 0,8 6 23 Szczygieł 15 0,7 5 20 Modraszka 14 0,6 5 19 Sierpówka 13 0,6 5 18 Kruk 6 3 2 0,5 4 15 Sójka 7 2 0,4 5 14 Wrona siwa 7 5 0,6 1 13 Droździk 8 0,4 5 13 Myszołów 7 1 2 0,5 1 11 Błotniak stawowy 5 0,2 2 7 Kos 3 0,1 3 6 Gąsiorek 4 0,2 2 6 Krzyżówka 5 0,2 5 Mewy nieoznaczone 3 0,1 3 Łabędź niemy 2 1 0,1 3 Pustułka 2 1 0,1 3 Krogulec 2 0,1 2 Jastrząb 1 0,0 1 SUMA 2462 260 1145 179,0 529 4396 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych Wykres 5. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie jesiennej migracji na transekcie A. Tabela 15. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na transekcie A w okresie jesiennej migracji. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Zięba 14 6 11 15 57 174 316 18 62 673 Skowronek 15 7 8 11 173 130 173 31 61 609 Gęsi nieoznaczone 46 15 175 95 216 547 21 S t r o n a

Szpak 26 14 6 57 41 81 21 83 329 Żuraw 13 15 41 173 51 4 16 313 Dymówka 9 12 14 10 47 84 62 24 12 274 Czajka 31 5 6 47 31 43 35 51 249 Gęś zbożowa 15 15 26 73 58 14 201 Mazurek 14 5 7 15 27 5 14 9 31 127 Gęś białoczelna 15 45 19 26 105 Kwiczoł 41 21 17 7 15 101 Trznadel 12 4 12 8 11 9 15 7 21 99 Grzywacz 5 6 3 4 15 21 6 19 79 Dzwoniec 11 2 3 6 21 16 4 14 77 Wróbel 5 4 7 4 11 4 17 24 76 Makolągwa 3 5 2 14 17 4 5 12 62 Wróblowe nieoznaczone 4 5 11 6 14 5 12 57 Sroka 1 3 5 4 5 4 5 14 41 Pliszka żółta 3 2 1 3 11 8 3 7 38 Bogatka 5 4 2 3 5 6 5 7 37 Siewka złota 37 37 Czyż 12 18 30 Potrzeszcz 1 4 3 2 5 2 1 2 7 27 Kawka 11 5 4 6 26 Pliszka siwa 3 2 2 1 3 5 1 6 23 Szczygieł 4 2 3 3 2 1 5 20 Modraszka 2 3 2 4 3 5 19 Sierpówka 2 3 1 2 2 3 5 18 Kruk 1 1 2 3 1 1 2 4 15 Sójka 1 2 1 3 2 5 14 Wrona siwa 3 2 1 4 2 1 13 Droździk 7 1 5 13 Myszołów 2 1 2 3 2 1 11 Błotniak stawowy 1 1 1 1 1 2 7 Kos 2 1 3 6 Gąsiorek 1 2 1 2 6 Krzyżówka 2 2 1 5 Mewy nieoznaczone 1 2 3 Łabędź niemy 3 3 Pustułka 1 1 1 3 Krogulec 1 1 2 Jastrząb 1 1 SUMA 233 166 137 205 826 975 1123 202 529 4396 Punkt 1 Tabela 16. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na punkcie 1 w okresie jesiennej migracji. GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Skowronek 607 21 52,3 48 676 Zięba 432 25 38,1 74 531 Gęsi nieoznaczone 453 37,8 453 Żuraw 16 286 25,2 8 310 22 S t r o n a

Szpak 149 52 16,8 73 274 Gęś zbożowa 222 18,5 222 Czajka 124 35 13,3 47 206 Dymówka 144 31 12 15,6 16 203 Gęś białoczelna 163 13,6 163 Makolągwa 81 6,8 16 97 Trznadel 62 8 5,8 25 95 Kwiczoł 47 9 4,7 38 94 Dzwoniec 72 6,0 21 93 Grzywacz 53 18 5 6,3 12 88 Mazurek 58 4,8 27 85 Oknówka 32 19 7 4,8 13 71 Gawron 32 13 3,8 19 64 Wróbel 30 2,5 28 58 Pliszka siwa 45 3,8 11 56 Bogatka 27 2,3 17 44 Wróblowe nieoznaczone 26 9 2,9 7 42 Potrzeszcz 30 2,5 10 40 Szczygieł 27 2,3 9 36 Sroka 19 4 1,9 9 32 Pliszka żółta 20 1,7 7 27 Modraszka 15 1,3 8 23 Kruk 6 4 2 1,0 5 17 mieszka 15 1,3 15 Wrona siwa 9 3 1,0 3 15 Czyż 0,0 12 12 Myszołów 3 3 2 0,7 2 10 Błotniak stawowy 8 0,7 1 9 Kos 5 0,4 2 7 Łabędź niemy 2 3 0,4 2 7 wiergotek łąkowy 4 0,3 2 6 Krzyżówka 4 0,3 4 wiergotki nieoznaczone 2 0,2 2 Czapla siwa 2 0,2 2 Bielik 1 0,1 1 Jastrząb 1 0,1 1 Srokosz 1 0,1 1 SUMA 2194 273 1153 301,7 572 4192 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych 23 S t r o n a

Wykres 6. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie jesiennej migracji na punkcie 1. Tabela 17. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na punkcie 1 w okresie jesiennej migracji. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Skowronek 37 23 15 84 165 197 86 21 48 676 Zięba 18 9 16 51 122 174 51 16 74 531 Gęsi nieoznaczone 36 48 27 174 107 61 453 Żuraw 7 3 4 47 184 57 8 310 Szpak 19 12 82 51 37 73 274 Gęś zbożowa 27 41 74 51 29 222 Czajka 15 7 52 17 68 47 206 Dymówka 11 4 6 17 31 48 52 18 16 203 Gęś białoczelna 21 49 25 68 163 Makolągwa 6 8 13 17 20 11 6 16 97 Trznadel 8 12 8 14 6 12 6 4 25 95 Kwiczoł 14 7 8 11 16 38 94 Dzwoniec 5 8 7 14 25 8 5 21 93 Grzywacz 6 7 5 14 15 26 3 12 88 Mazurek 6 9 6 15 12 6 4 27 85 Oknówka 5 4 18 14 12 5 13 71 Gawron 14 6 25 19 64 Wróbel 3 5 11 4 7 28 58 Pliszka siwa 4 6 2 4 9 8 12 11 56 Bogatka 4 6 5 7 3 2 17 44 Wróblowe nieoznaczone 3 5 4 6 11 4 2 7 42 Potrzeszcz 3 5 4 5 7 6 10 40 Szczygieł 3 5 2 6 7 4 9 36 Sroka 5 2 4 3 4 5 9 32 Pliszka żółta 2 3 3 5 2 5 7 27 Modraszka 3 3 4 5 8 23 Kruk 3 2 1 2 2 2 5 17 mieszka 4 3 8 15 Wrona siwa 1 2 2 3 4 3 15 Czyż 12 12 24 S t r o n a

Myszołów 1 1 2 3 1 2 10 Błotniak stawowy 1 1 3 1 2 1 9 Kos 1 2 1 1 2 7 Łabędź niemy 3 2 2 7 wiergotek łąkowy 2 1 1 2 6 Krzyżówka 2 2 4 wiergotki nieoznaczone 2 2 Czapla siwa 1 1 2 Bielik 1 1 Jastrząb 1 1 Srokosz 1 1 SUMA 151 233 230 271 947 1008 653 127 572 4192 W okresie jesiennych przelotów stwierdzono na badanej powierzchni odpowiednio; Tr A - 42 gatunki oraz P1-41 gatunków. Skład gatunkowy awifauny w okresie jesiennej migracji był charakterystyczny dla otwartych terenów rolniczych oraz miejsc dużych koncentracji gęsi i żurawi. Natężenie przelotu mieściło się w przedziale od 179,0 do 301,7 osobników na godzinę. W okresie jesiennej migracji dominował południowy, południowo-zachodni i zachodni kierunek przelotów. Najwięcej ptaków przelatywało na pierwszym pułapie wysokości do 50 metrów nad ziemią. 3.4. Okres wiosennych przelotów Tabela 18. Daty kontroli, typ badań, warunki atmosferyczne. T - transekt, P - punkt. DATA KONTROLI 04.03.13 11.03.13 19.03.13 26.03.13 02.04.13 10.04.13 ZACHMURZENIE 1 3 3 3 1 2 DESZCZ\NIEG 1 2 1 1 1 1 WIATR 1 1 2 2 1 1 WIDOCZNOĆ 1 2 1 2 1 2 TEMPERATURA 4 1-1 0 1 4 MODUŁ BADAŃ T, P T, P T, P T, P T, P T, P Transekt A Tabela 19. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na transekcie A w okresie wiosennej migracji. GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Szpak 319 41 33,3 58 418 Gęsi nieoznaczone 407 37,7 407 Żuraw 29 219 23,0 12 260 Gęś białoczelna 15 149 15,2 164 Czajka 97 25 11,3 28 150 Skowronek 118 11 11,9 21 150 Zięba 76 14 8,3 19 109 Gęś białoczelna 23 84 9,9 107 25 S t r o n a

Dzwoniec 43 5 4,4 18 66 Mazurek 48 4,4 17 65 Grzywacz 38 11 4,5 14 63 Trznadel 37 9 4,3 15 61 Kwiczoł 24 8 3,0 17 49 Wróbel 24 2,2 12 36 Siewka złota 25 2,3 25 Wróblowe nieoznaczone 19 6 2,3 25 Bogatka 16 1,5 8 24 Modraszka 18 1,7 4 22 Potrzeszcz 15 1,4 2 17 Sroka 9 4 1,2 4 17 Gęgawa 16 1,5 16 Szczygieł 12 1,1 4 16 Łabędź niemy 4 3 0,6 4 11 Sójka 6 0,6 4 10 Wrona siwa 4 3 0,6 3 10 Pliszka siwa 5 0,5 4 9 Kruk 4 2 0,6 3 9 Myszołów 1 3 2 0,6 2 8 Kos 5 0,5 2 7 Błotniak stawowy 2 0,2 2 Krogulec 2 0,2 2 Jastrząb 1 0,1 1 SUMA 988 212 861 190,8 275 2336 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych Wykres 7. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie wiosennej migracji na transekcie A. Tabela 20. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na transekcie A w okresie wiosennej migracji. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Szpak 148 57 73 16 41 25 58 418 26 S t r o n a

Gęsi nieoznaczone 74 85 163 25 19 15 26 407 Żuraw 68 52 95 14 11 8 12 260 Gęś białoczelna 26 51 42 26 19 164 Czajka 27 18 39 12 26 28 150 Skowronek 36 13 28 12 15 6 8 11 21 150 Zięba 12 15 27 5 7 8 5 11 19 109 Gęś białoczelna 37 24 18 11 17 107 Dzwoniec 25 7 4 3 4 5 18 66 Mazurek 11 6 8 6 5 12 17 65 Grzywacz 12 5 17 6 5 4 14 63 Trznadel 11 4 7 5 3 7 9 15 61 Kwiczoł 14 12 6 17 49 Wróbel 4 3 4 7 6 12 36 Siewka złota 25 25 Wróblowe nieoznaczone 3 4 5 7 6 25 Bogatka 2 4 3 3 4 8 24 Modraszka 5 3 4 3 3 4 22 Potrzeszcz 4 5 3 2 1 2 17 Sroka 2 3 4 2 2 4 17 Gęgawa 3 5 8 16 Szczygieł 4 2 2 3 1 4 16 Łabędź niemy 2 2 3 4 11 Sójka 2 1 3 4 10 Wrona siwa 2 2 2 1 3 10 Pliszka siwa 2 1 1 1 4 9 Kruk 1 2 1 2 3 9 Myszołów 1 2 1 1 1 2 8 Kos 2 1 1 1 2 7 Błotniak stawowy 1 1 2 Krogulec 1 1 2 Jastrząb 1 1 SUMA 517 389 553 77 158 89 146 132 275 2336 Punkt 1 Tabela 21. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na punkcie 1 w okresie wiosennej migracji. GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Gęsi nieoznaczone 27 397 70,7 424 Szpak 232 59 48,5 68 359 Gęś zbożowa 32 273 50,8 305 Żuraw 29 198 37,8 227 Czajka 69 19 14,7 18 106 Skowronek 49 8 9,5 24 81 Mazurek 55 9,2 16 71 Zięba 25 12 6,2 18 55 Gęś białoczelna 18 33 8,5 51 Trznadel 29 6 5,8 14 49 Grzywacz 21 9 5,0 7 37 Makolągwa 25 4,2 10 35 27 S t r o n a

Wróbel 18 3,0 14 32 Dzwoniec 17 2,8 8 25 Potrzeszcz 16 2,7 6 22 Sroka 9 4 2,2 8 21 Kwiczoł 7 5 2,0 8 20 Wróblowe nieoznaczone 11 4 2,5 15 Szczygieł 10 1,7 2 12 Myszołów 2 3 2 1,2 2 9 Kruk 4 1 1 1,0 2 8 Bogatka 2 0,3 5 7 Łabędź niemy 2 4 1,0 6 Modraszka 0,0 4 4 Kos 4 0,7 4 Wrona siwa 1 1 0,3 1 3 Srokosz 1 0,2 2 3 Błotniak stawowy 2 0,3 2 Krogulec 2 0,3 2 Jastrząb 1 0,2 1 SUMA 614 241 904 293,2 237 1996 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych Wykres 8. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie wiosennej migracji na punkcie 1. Tabela 22. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na punkcie 1 w okresie wiosennej migracji. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Gęsi nieoznaczone 217 125 47 14 21 424 Szpak 36 163 32 15 26 19 68 359 Gęś zbożowa 152 37 41 21 36 18 305 Żuraw 15 152 46 14 227 Czajka 23 25 17 12 6 5 18 106 Skowronek 17 12 3 2 5 7 11 24 81 Mazurek 7 14 7 6 15 6 16 71 28 S t r o n a

Zięba 5 7 11 4 5 3 2 18 55 Gęś białoczelna 16 27 8 51 Trznadel 4 5 7 4 3 5 7 14 49 Grzywacz 4 14 7 2 3 7 37 Makolągwa 7 6 3 2 3 4 10 35 Wróbel 7 5 6 14 32 Dzwoniec 3 2 4 3 5 8 25 Potrzeszcz 3 4 2 3 4 6 22 Sroka 1 3 2 3 4 8 21 Kwiczoł 5 3 4 8 20 Wróblowe nieoznaczone 2 3 5 2 3 15 Szczygieł 1 4 3 2 2 12 Myszołów 1 1 1 2 1 1 2 9 Kruk 2 1 1 2 2 8 Bogatka 2 5 7 Łabędź niemy 2 1 1 2 6 Modraszka 4 4 Kos 2 1 1 4 Wrona siwa 1 1 1 3 Srokosz 1 2 3 Błotniak stawowy 1 1 2 Krogulec 1 1 2 Jastrząb 1 1 SUMA 523 595 247 59 78 82 104 71 237 1996 W okresie wiosennych przelotów stwierdzono na badanej powierzchni odpowiednio; Tr A - 36 gatunków oraz P2-33 gatunki. Skład gatunkowy awifauny w okresie wiosennej migracji był charakterystyczny dla otwartych terenów rolniczych oraz miejsc dużych koncentracji gęsi i żurawi. Natężenie przelotu mieściło się w przedziale od 82,9 do 156,5 osobników na godzinę. W okresie wiosennej migracji dominował północny, północno-wschodni i wschodni kierunek przelotów. Najwięcej ptaków przelatywało na pierwszym pułapie wysokości do 50 metrów nad ziemią. 29 S t r o n a

3.5. Okres zimy Tabela 23. Daty kontroli, typ badań, warunki atmosferyczne. T - transekt, P - punkt. DATA KONTROLI 08.12.12 21.12.12 09.01.13 22.01.13 12.02.13 24.02.13 ZACHMURZENIE 2 2 3 3 2 3 DESZCZ\NIEG 1 1 1 2 1 1 WIATR 2 2 1 3 1 2 WIDOCZNOĆ 1 1 1 2 1 2 TEMPERATURA -2-5 -5-7 -1 0 MODUŁ BADAŃ T, P T, P T, P T, P T, P T, P Transekt A Tabela 24. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na transekcie A w okresie zimowym. GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Mazurek 53 4,9 32 85 Trznadel 55 6 5,6 20 81 Dzwoniec 57 5 5,7 18 80 Gęsi nieoznaczone 76 7,0 76 Bogatka 44 4,1 21 65 Szczygieł 38 3,5 17 55 Wróbel 27 2,5 24 51 Kwiczoł 23 5 2,6 8 36 Czyż 21 1,9 11 32 Modraszka 19 1,8 10 29 Potrzeszcz 11 1,0 5 16 Sierpówka 8 0,7 4 12 Sójka 7 2 1 0,9 2 12 Kruk 8 0,7 4 12 Sroka 4 1 0,5 6 11 Myszołów 3 2 3 0,7 2 10 Kos 5 0,5 3 8 Gil 0,0 7 7 Łabędź niemy 4 2 0,6 6 Jer 0,0 3 3 Górniczek 0,0 3 3 Krogulec 1 1 0,2 2 SUMA 388 24 80 45,6 200 692 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych 30 S t r o n a

Wykres 9. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie zimy na transekcie A. Tabela 25. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na transekcie A w okresie zimowym. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Mazurek 12 8 6 14 6 7 32 85 Trznadel 4 7 6 4 12 4 8 16 20 81 Dzwoniec 4 6 8 13 25 6 18 80 Gęsi nieoznaczone 45 31 76 Bogatka 8 5 6 5 6 8 6 21 65 Szczygieł 4 6 7 3 4 14 17 55 Wróbel 5 8 14 24 51 Kwiczoł 3 11 14 8 36 Czyż 6 15 11 32 Modraszka 4 3 2 3 4 3 10 29 Potrzeszcz 1 4 2 4 5 16 Sierpówka 4 1 3 4 12 Sójka 2 1 3 2 4 12 Kruk 1 2 1 1 1 3 1 2 12 Sroka 2 1 1 1 6 11 Myszołów 3 1 1 2 1 2 10 Kos 2 1 1 1 3 8 Gil 7 7 Łabędź niemy 1 2 3 6 Jer 3 3 Górniczek 3 3 Krogulec 1 1 2 SUMA 43 36 42 58 107 55 99 52 200 692 Punkt 1 Tabela 26. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości, natężenie przelotu oraz liczba osobników stacjonarnych na punkcie 1 w okresie zimowym. 31 S t r o n a

GATUNEK I II III NATĘŻENIE PRZELOTU ST SUMA Trznadel 41 7 8,0 24 72 Mazurek 40 6,7 26 66 Dzwoniec 39 5 7,3 17 61 Kawka 27 12 6,5 13 52 Kruk 16 5 3 4,0 3 27 Sroka 11 4 2,5 11 26 Sierpówka 9 3 2,0 7 19 Modraszka 12 2,0 7 19 Gawron 8 4 2,0 5 17 Bogatka 11 1,8 5 16 Szczygieł 10 1,7 5 15 Krzyżówka 7 2 1,5 9 Wrona siwa 4 1 0,8 3 8 Myszołów 2 3 1 1,0 1 7 Jer 0,0 5 5 Jastrząb 1 1 0,3 2 Krogulec 1 0,2 1 SUMA 239 47 4 48,3 132 422 Wysokość przelotu ptaków: I - 0-50 m, II - 50-200 m, III - powyżej 200 m Natężenie przelotu - N osob./godzinę ST - liczba osobników stacjonarnych Wykres 10. Liczba osobników przelatujących na poszczególnych pułapach wysokości w okresie zimy na punkcie 1. Tabela 27. Liczba osobników przelatujących w poszczególnych kierunkach na punkcie 1 w okresie zimowym. GATUNEK N NE E SE S SW W NW ST SUMA Trznadel 6 8 4 5 6 11 8 24 72 Mazurek 4 6 5 3 4 11 7 26 66 Dzwoniec 3 4 4 12 16 5 17 61 Kawka 12 5 6 16 13 52 Kruk 1 1 1 21 3 27 Sroka 2 1 4 3 5 11 26 32 S t r o n a

Sierpówka 2 3 2 5 7 19 Modraszka 4 3 3 2 7 19 Gawron 2 3 3 4 5 17 Bogatka 2 2 3 4 5 16 Szczygieł 3 2 3 2 5 15 Krzyżówka 3 4 2 9 Wrona siwa 1 2 2 3 8 Myszołów 1 1 1 1 2 1 7 Jer 5 5 Jastrząb 1 1 2 Krogulec 1 1 SUMA 19 37 24 23 25 35 92 35 132 422 W okresie zimowy stwierdzono na badanej powierzchni odpowiednio; Tr A - 22 gatunki oraz P1-17 gatunków. Skład gatunkowy awifauny w okresie zimy był charakterystyczny dla otwartych terenów rolniczych. Natężenie przelotu mieściło się w przedziale od 45,6 do 48,3 osobników na godzinę. W okresie zimowym nie zaobserwowano dominującego kierunku przelotów awifauny W okresie zimy nie stwierdzono dużych koncentracji żerowiskowych ptaków. Planowana inwestycja nie wpłynie na awifaunę zimującą na badanym obszarze. 4. PODSUMOWANIE W okresie monitoringu stwierdzono, na badanej powierzchni, występowanie 77 gatunków ptaków (Tab. 28). W okresie monitoringu odnotowano 8 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 2009/147/WE (Tab. 28). Na analizowanym obszarze monitoringu zanotowano 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt (Głowaciński red. 2001), (Tab. 28). Tabela 28. Gatunki ptaków stwierdzone na badanej powierzchni z wyróżnieniem statusu ochrony i kategorii zagrożenia. Gatunek SPEC Status Kategoria PAO ochrony zagrożenia N/% gatunkowej wg PCKZ Bocian biały Ciconia ciconia SPEC 2, DP Czapla siwa Ardea cinerea Łabędź niemy Cygnus olor Gęś zbożowa Anser fabalis Ł Gęś białoczelna Anser albifrons Ł Gęgawa Anse anser Ł Krzyżówka Anas platyrhynchos Ł Błotniak stawowy Circus aeruginosus, DP Myszołów Buteo buteo 33 S t r o n a

Bielik Haliaeetus albicilla SPEC 1, DP LC 750/- Pustułka Falco tinnunculus SPEC 3 Krogulec Accipiter nisus Jastrząb Accipiter gentilis Kuropatwa Perdix perdix SPEC 3 Ł Przepiórka Coturnix coturnix SPEC3 Wodnik Rallus aquaticus Kokoszka Gallinula chloropus Bażant Phasianus colchicus Ł Żuraw Grus grus SPEC 2, DP Łyska Fulica atra Czajka Vanellus vanellus SPEC 2 Siewka złota Pluvialis apricaria, DP EXP mieszka Larus ridibundus Głowienka Aythya ferina SPEC 2 Perkozek Tachybaptus ruficollis Cyraneczka Anas crecca Grzywacz Columba palumbus Ł Sierpówka Streptopelia decaocto Kukułka Cuculus canorus Jerzyk Apus apus Puszczyk Strix aluco Dudek Upupa epops SPEC 3 Dzięcioł duży Dendrocopos major Skowronek Alauda arvensis SPEC 3 Dymówka Hirundo rustica SPEC 3 Oknówka Delichon urbicum SPEC 3 wiergotek łąkowy Anthus pratensis Pliszka żółta Motacilla flava Pliszka siwa Motacilla alba Strzyżyk Troglodytes troglodytes Rudzik Erithacus rubecula Słowik szary Luscinia luscinia Kopciuszek Phoenicurus ochruros Pokląskwa Saxicola rubetra Kos Turdus merula Kwiczoł Turdus pilaris piewak Turdus philomelos Droździk Turdus iliacus Łozówka Acrocephalus palustris Zaganiacz Hippolais icterina Piegża Sylvia curruca Cierniówka Sylvia communis Gajówka Sylvia borin Kapturka Sylvia atricapilla Pierwiosnek Phylloscopus collybita Piecuszek Phylloscopus trochilus Muchołówka szara Muscicapa striata Sikora uboga Poecil palustris Modraszka Cyanistes caeruleus Bogatka Parus major Wilga Oriolus oriolus Gąsiorek Lanius collurio SPEC 3, DP Srokosz Lanius excubitor SPEC 3 Sójka Garrulus glandarius Sroka Pica pica C Kawka Corvus monedula Gawron Corvus frugilegus C 34 S t r o n a

Wrona siwa Corvus cornix C Kruk Corvus corax C Szpak Sturnus vulgaris SPEC 3 Wróbel Passer domesticus SPEC 3 Mazurek Passer montanus SPEC 3 Zięba Fringilla coelebs Kulczyk Serinus serinus Jer Fringilla montifringilla Dzwoniec Chloris chloris Szczygieł Carduelis carduelis Czyż Spinus spinus Makolągwa Carduelis cannabina SPEC 2 Grubodziób Coccothraustes coccothraustes Trznadel Emberiza citrinella Potrzos Emberiza schoeniculus Status ochrony gatunkowej: - w Polsce: - ochrona ścisła, C - ochrona częściowa, Ł - gatunek łowny; - w Europie - DP - gatunek umieszczony w Załączniku I Dyrektywy Rady 2009/147/WE tzw. Dyrektywy Ptasiej; - SPEC; Kategoria zagrożenia gatunków ptaków zamieszczonych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (PCKZ) - Kręgowce (2001); PAO: gatunki o małej liczebności - poniżej 1000 par lęgowych - N i/lub niewielkim rozpowszechnieniu (występowanie lokalne) w Polsce, poniżej 10% w siatce kwadratów Polskiego Atlasu Ornitologicznego - % (Sikora et al. 2007); Drukiem wytłuszczonym zaznaczono gatunki kluczowe - z Załącznika I Dyrektywy Rady 2009/147/WE, z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt oraz gatunki o liczebności poniżej 1000 par i rozpowszechnieniu poniżej 10% w siatce PAO. Zagrożenia bezpośrednie i pośrednie dla lokalnych populacji ptaków: Na etapie budowy - brak zagrożenia, pod warunkiem zachowania wszystkich lasów, zadrzewień, budynków oraz oczek i cieków wodnych, możliwość utraty siedlisk lęgowych pospolitych gatunków krajobrazu rolniczego. Na etapie eksploatacji - na podstawie wyników z rocznego monitoringu ornitologicznego można wnioskować, że pod warunkiem zachowania przez inwestora zaleceń zawartych w niniejszym raporcie nie przewiduje się znaczącego negatywnego wpływu na awifaunę zimująca i lęgową. Natomiast wpływ na awifaunę migrującą będzie znaczny szczególnie na gęsi i żurawie, które wykazują na badanym terenie dużą intensywność wykorzystania przestrzeni powietrznej. Awaria turbiny - brak zagrożenia dla ptaków. Na etapie likwidacji - brak zagrożenia. 35 S t r o n a

5. Ocena przewidywanej śmiertelności ptaków spowodowanej funkcjonowaniem planowanej farmy wiatrowej Ze względu na fakt przeciętnego wykorzystania przestrzeni wokół planowanej inwestycji przez ptaki oraz oddalenie planowanej turbiny od lokalnych, regionalny i krajowych korytarzy migracyjnych, możliwość kolizji awifauny z elementami elektrowni wiatrowej są minimalne. Procentowy udział liczby ptaków przelatujących na najbardziej kolizyjnym pułapie mieszczącym się w przedziale do 50 do 200 m nad powierzchnią gruntu wynosił kilkanaście procent. Na ww. pułapie przelatywały głównie pospolite i liczne gatunki krajowe. Jednak dokładne ustalenie rzeczywistej kolizyjności możliwe będzie na etapie prowadzenia monitoringu porealizacyjnego i w wypadku stwierdzenia wysokiej kolizyjności podjęcie przez ornitologa w porozumieniu z inwestorem odpowiednich działań zapobiegających kolizjom ptaków z elektrownią wiatrową. Zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki (Chylarecki et al. 2011) jedną z metod umożliwiającą oszacowanie potencjalnej śmiertelności ptaków w wyniku kolizji z turbinami wiatrowymi w sytuacji, kiedy znana jest liczba osobników przelatujących na pułapie pracującego rotora jest Szacowanie śmiertelności z wykorzystaniem informacji o woluminie przelotu. Zgodnie z tą metodą przyjmuje się za współczynnik śmiertelności wartości od 0,01% do 0,38% i znając liczbę osobników przelatujących na najbardziej kolizyjnym pułapie (pułap pracy rotora elektrowni wiatrowej) śmiertelność można oszacować na poziomie 0,2 do 5,9 osobnika na rok na turbinę. Tabela 29. Prognozowana śmiertelność w oparciu dane o intensywności przelotu uzyskane na punkcie obserwacyjnym P1 i transekcie A. Suma liczby osobników przelatujących na pułapie II Liczba osobników ginących przy współczynniku kolizyjności 0,01% dla jednej turbiny Liczba osobników ginących przy współczynniku kolizyjności 0,38% dla jednej turbiny 1545 0,15 5,87 Według Hötkera et al. (2004) średnia liczba ginących osobników ptaków obliczone z danych pochodzących ze 100 farm wynosi 6,75 osobnika/turbinę/rok. Więc oszacowana śmiertelność dla inwestycji Nowe wierczyny wynosząca 5,87 osobnika/turbinę/rok jest wartością niższą od średniej podawanej przez Hötkera et al. (2004). 36 S t r o n a

6. Ocena oddziaływania skumulowanego Na obszarze w promieniu 10 km od planowanej inwestycji istnieją lub planowane są do wybudowania następujące farmy wiatrowe: a) cztery elektrownie wiatrowe w miejscowości Stare wierczyny (oddalone od planowanej inwestycji o 1,5 km na północny); b) jedna elektrownia wiatrowa w miejscowości Igliczyzna (oddalone od planowanej inwestycji o 1,0 km na póołudnie); c) pięć elektrowni wiatrowych w miejscowości Cielęta (oddalone od planowanej inwestycji o 3,5 km na północny zachód); d) jedna elektrownia wiatrowa w miejscowości Kamień (oddalona od planowanej inwestycji o 9,5 km na północny zachód); e) trzy elektrownie wiatrowe w miejscowości Szczuka (oddalona od planowanej inwestycji o 5,5 km na południowy zachód); f) dwie elektrownie wiatrowe w miejscowości Gorczenica (oddalona od planowanej inwestycji o 8,5 km na zachód); g) dwie elektrownie wiatrowe w miejscowości Igliczyzna (oddalona od planowanej inwestycji o 1,5 km na południe); h) trzy elektrownie wiatrowe w miejscowości Kretki (oddalona od planowanej inwestycji o 10,0 km na północny zachód); i) trzy elektrownie wiatrowe w miejscowości Podgórz (oddalona od planowanej inwestycji o 4,5 km na zachód); j) dwie elektrownie wiatrowe w miejscowości Zembrze (oddalona od planowanej inwestycji o 12,5 km na północny wschód). W przypadku ptaków wędrownych, dla których nie stwierdzono na terenie planowanej inwestycji dużych koncentracji efekt skumulowany nie będzie objawiał się utratą miejsc żerowania i odpoczynku. Ze względu na duże odległości między poszczególnymi inwestycjami turbin wiatrowych nie należy przewidywać, że funkcjonowanie wszystkich farm wiatrowych w pobliżu planowanej inwestycji będzie skutkować odziaływaniem skumulowanym przez zwielokrotnienie kolizji ptaków ze śmigłami elektrowni wiatrowych. Najistotniejszym efektem odziaływania skumulowanego będzie efekt bariery, który jednak przy mało intensywnym 37 S t r o n a

wykorzystaniu przestrzeni powietrznej przez ptaki na terenie planowanej inwestycji będzie niewielki. Odziaływanie skumulowane może również wpływać na gatunki lęgowe ptaków przez nakładanie się obszaru bezpośredniej potencjalnej utraty siedlisk. Sytuacja tak może zaistnieć w wypadku niewielkiej odległości między analizowanymi farmami. Dotyczyć to będzie szczególnie pospolitych gatunków krajobrazu rolniczego (skowronek Alauda arvensis, pliszka żółta Motacilla flava, trznadel Emberiza citrinella). Jednak ze względu na dużą odległość między istniejącymi i planowanymi inwestycjami elektrowni wiatrowych nie możliwości skumulowanej utraty siedlisk lęgowych dla ptaków. Rzeczywisty wpływ planowanej inwestycji będzie możliwy do ustalenia dopiero po przeprowadzeniu monitoringu poinwestycyjnego, który pozwoli na ustalenie faktycznej śmiertelności ptaków, efektu odstraszania oraz efektu bariery planowanej inwestycji. 7. Charakterystyka awifauny badanego terenu Przeanalizowano awifaunę badanego terenu w aspekcie możliwości oddziaływania na nią planowanej inwestycji a szczególnie wpływu na ptaki szponiaste, gatunki ptaków o dużych rozmiarach ciała, gatunki ptaków brodzących, duże zgrupowania ptaków w okresie przelotów, lęgowe gatunki ptaków w bezpośrednim sąsiedztwie planowanej turbiny. Z uzyskanych wyników badań wynika, że oddziaływanie na ww. gatunek ograniczy się do utraty miejsc żerowiskowych jednak ze względu na dużą ilość w okolicy zielonych użytków rolnych strata ta będzie nieznacznie oddziaływała na ww. gatunek. W odległości 4,3 km na północny wschód od planowanej turbiny wiatrowej Nowe wierczyny znajdują się strefa wyznaczona w celu ochrony miejsc lęgowych orlika krzykliwego Clanga pomarina jednak w czasie prowadzenia monitoringu nie stwierdzono ww. gatunku na badanej powierzchni. Na badanym ternie nie stwierdzono kolonii lęgowych ptaków. Na analizowanym terenie inwestycji odnotowano pojedyncze stwierdzenia ptaków siewkowych. Na analizowanym terenie inwestycji nie stwierdzono dużych koncentracji ptaków w okresie wędrówek. Przeważająca część przelotów gęsi i żurawi odbywała się szerokim frontem na dużych wysokościach. 38 S t r o n a

W bezpośrednim sąsiedztwie planowanej inwestycji (w promieniu ok. 500 m) lęgowymi gatunkami były przede wszystkim skowronek i pliszka żółta. Są to pospolite gatunki lęgowe w krajobrazie rolniczym oddziaływanie planowanej turbiny wiatrowej na ww. gatunki spowoduje zniżenie siedlisk lęgowych tych gatunków (przez zajęcie terenu przez sama turbinę jak i efekt odstraszania). Jednak ze względu na wysoką liczebność ww. gatunków oddziaływanie to nie spowoduje znaczących negatywnych dla lokalnych populacji tych gatunków zmian ilościowych. Na badanym terenie stwierdzono występowanie 6 gatunków ptaków szponiastych, w tym jeden gatunek, bielik był reprezentowany przez pojedyncze obserwacje w okresie migracji i w okresie lęgowym. Najliczniej występującymi gatunkami były myszołów, błotniak stawowy, krogulec i jastrząb. Wpływ planowanej inwestycji ograniczony będzie do utraty siedlisk żerowiskowych dla ww. gatunków. 8. ZALECENIA DLA INWESTORA Zalecany jest trzyletni monitoring proinwestycyjny wszystkich turbin. Zasady przyjętego monitoringu proinwestycyjnego muszą być aktualne i zgodne z obowiązującymi w czasie jego wykonywania standardami. Mając na celu określenie wpływu planowanej farmy wiatrowej w okolicy miejscowości Krostkowo niezbędne jest wykonanie monitoringu porealizacyjnego w okresie kilku lat, zarówno w okresie rozrodczym jak i pozostałych porach roku. Konieczność wykonania monitoringu porealizacyjnego wynika to przede wszystkim z możliwości zmian w wykorzystywaniu przestrzeni powietrznej przez ptaki po powstaniu elektrowni wiatrowej. W czasie prowadzenia monitoringu porealizacyjnego należy kierowa się wytycznymi zawartymi w Wytycznych dotyczących oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki - Projekt (Chylarecki et al. 2011) Zalecany okres monitoringu dla badanej farmy to 3 lata w trakcie pierwszych 5 lat jej funkcjonowania (w 1, 2 i 5 roku; 1, 2 i 4; albo 1, 2 i 3). Etapy budowy i likwidacji turbin, będą związane z emisją hałasu i spalin przez samochody dowożące elementy elektrowni. Zaleca się, więc przeprowadzenie prac montażowych i demontażowych w czasie najniższej aktywności ptaków - w ciągu dnia, najlepiej w miesiącach listopad-marzec. 39 S t r o n a

Zalecenia ochronne: 1. Nie należy zakładać zadrzewień i zakrzewieni wzdłuż dróg technologicznych oraz w pobliżu planowanych turbin. 2. Ni należy tworzyć zarówno sztucznych zbiorników wodnych w promieniu do 500 m od turbin. 3. Prace budowlane należy prowadzić z jak najmniejszą ingerencją w pobliskie tereny. 4. Należy używać maszyn emitujących jak najmniejszy hałas oraz ilość spalin. 5. Wszelkie prace związane z usuwaniem drzew i krzewów, (jeśli są takie konieczne) należy wykonać poza sezonem lęgowym ptaków, czyli z wyłączeniem okresu od 15.08. do 15.03. 6. Dopuszczalne jest usuwanie pojedynczych drzew i krzewów w innych okresach pod warunkiem stwierdzenia, że nie ma na nich lęgów (ekspertyza ornitologiczna). 7. W ramach kompensacji za utratę siedlisk spowodowaną wycinką drzew i krzewów, (jeśli są takie konieczne) inwestor ma obowiązek wywiesić pod nadzorem ornitologa 2 budki lęgowe dla ptaków typu A za każde wycięte 5 drzew. 8. Prowadzenie prac budowlanych należy wykonywać na jak najmniejszym terenie. Zmniejszy to ingerencję w tereny przyległe. 9. W czasie wykonywania prac budowlanych należy używać urządzeń emitujących jak najmniejszy hałas w celu uniknięcia płoszenia ptaków. 9. WNIOSKI Uwzględniając uzyskane wyniki oraz biorąc pod uwagę zalecenia sformułowane dla Inwestora ryzyko negatywnego wpływu planowanej inwestycji na ornitofaunę w okresie całego roku awifauny należy ocenić, jako niskie. 40 S t r o n a