Ocena wpływu na awifaunę budowy i użytkowania farmy wiatrowej w pobliżu miejscowości Podjezioro

Transkrypt

1 ZAŁĄCZNIK NR 9 Ocena wpływu na awifaunę budowy i użytkowania farmy wiatrowej w pobliżu miejscowości Podjezioro Opracował: Marcin Kociniak Piotrków Trybunalski kwiecień 2012

2 SPIS TREŚCI 1. Wstęp 3 2. Opis terenu planowanej inwestycji 3 3. Metodyka prowadzenia monitoringu przedrealizacyjnego 8 4. Wyniki badań Zagrożenia ze strony turbin i infrastruktury dla awifauny Wpływ planowanej farmy wiatrowej na awifaunę w oparciu 26 o wyniki monitoringu 7. Podsumowanie i wnioski Zaproponowanie środków zapobiegawczych zmniejszających niekorzystne 46 oddziaływania farmy wiatrowej na ptaki 9. Zakres monitoringu porealizacyjnego według wytycznych PSEW Literatura 49 SPIS RYCIN ryc. 1 Teren planowanej farmy wiatrowej 4 ryc. 2 Rozmieszczenie stanowisk lęgowych wybranych ptaków kluczowych na 20 terenie inwestycji wraz ze strefą buforową ryc.3 Główne kierunki przelotów wiosennych i jesiennych 37 ryc. 4 Lokalizacje elektrowni wiatrowych oraz masztów telefonicznych wokół miejsca 43 planowanej inwestycji SPIS FOTOGRAFII fot. 1 Teren planowanej farmy wiatrowej grunty orne 5 fot. 2 Teren planowanej farmy wiatrowej zadrzewienia sosnowe (wąski pas) 5 fot. 3 Teren planowanej farmy wiatrowej zadrzewienia sosnowe (kępa) 6 fot. 4 Otoczenie planowanej farmy wiatrowej rozlewisko Jeziorki 6 fot. 5 Otoczenie planowanej farmy wiatrowej, w tle farma wiatrowa na Górze 7 Kamieńsk fot. 6 Teren planowanej farmy wiatrowej jeden z transektów 8 2

3 1. WSTĘP Niniejsze opracowanie ma na celu przedstawienie wyników rocznego, przedrealizacyjnego monitoringu ptaków przeprowadzonego na obszarze planowanej farmy wiatrowej w pobliżu miejscowości Podjezioro. 2. OPIS TERENU PLANOWANEJ INWESTYCJI Planowana farma wiatrowa zajmuje obszar o powierzchni około 1 km 2 leżący między miejscowościami Gałkowice Stare oraz Włodzimierz od północy i Podjezioro od południa, w gminie Kamieńsk, powiecie radomszczańskim, województwie łódzkim. Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym obszar ten leży na południowo-wschodnim skraju mezoregionu Wysoczyzna Bełchatowska na Wzniesieniach Południowomazowieckich stanowiących część Nizin Mazowiecko-Podlaskich. Teren planowanej inwestycji (ryc. 1) leży na wysokości około 230 m n.p.m. Zajmują go tereny rolnicze, użytkowane przeważnie jako grunty orne z uprawami zbóż (fot. 1); udział łąk i pastwisk jest niewielki. Część powierzchni omawianego obszaru pokrywają zalesienia. Są to w większości drzewostany sosnowe w wieku do 40 lat, z udziałem dębu szypułkowego, brzozy brodawkowatej, osiki i innych pospolitych gatunków drzew. Zadrzewienia mają charakter pasów (fot. 2) o szerokości od kilku do kilkudziesięciu metrów, biegnących południkowo (zgodnie z granicami działek ewidencyjnych), rzadziej kęp (fot. 3). Nie występują tu cieki i zbiorniki wodne, ani tereny podmokłe, z wyjątkiem dwóch niewielkich, śródpolnych stawów. W otoczeniu planowanego przedsięwzięcia, w promieniu do 2 kilometrów od skrajnych turbin (strefa buforowa), znajdują się: - od zachodu tereny rolnicze, bór sosnowy mieszany w wieku około 50 lat - od północy tereny rolnicze, zabudowania wsi Locanie, Gałkowice Stare, Włodzimierz, Ług i Siódemka - od wschodu tereny rolnicze, bór sosnowy mieszany w wieku lat, zabudowania wsi Napoleonów - od południa tereny rolnicze, bór sosnowy mieszany w wieku około 50 lat, zabudowania wsi Podjezioro, Gałkowice Nowe, Huby Ruszczyńskie i Danielów. W północno-zachodniej części strefy buforowej, w rejonie wsi Locanie znajduje się podmokła łąka o powierzchni około 60 ha, przepływające przez nią małe cieki tworzą lokalne zabagnienia. 3

4 Ryc. 1 Teren planowanej farmy wiatrowej 4

5 Fot. 1 Teren planowanej farmy wiatrowej - grunty orne. Fot. 2 Teren planowanej farmy wiatrowej - zadrzewienie sosnowe (wąski pas). 5

6 Fot. 3 Teren planowanej farmy wiatrowej - zadrzewienie sosnowe (kępa). Południowo-wschodnią część omawianego obszaru (na północ od wsi Danielów) zajmuje dolina niewielkiej rzeki Jeziorki. W zachodniej części doliny znajdują się łąki o powierzchni około 120 ha, w części wschodniej rzeka tworzy rozlewiska. Największe z nich (w dawnym wyrobisku torfu) z lustrem wody o powierzchni około 20 ha otoczone jest rozległym szuwarem, turzycowiskiem i zaroślami wierzbowymi (fot. 4). Od strony wschodniej rozlewisko sąsiaduje z rozległym trzcinowiskiem i niewielkimi stawami hodowlanymi (poza strefą buforową). Jest to siedlisko ptaków wodno-błotnych, zarówno podczas lęgów, jak i wędrówek. Teren planowanej farmy wiatrowej leży odległości około 2,5 km na północny-wschód od podnóża sztucznego wzniesienia Góra Kamieńsk - zrekultywowanego zwałowiska Kopalni Bełchatów. Wysokość góry wynosi 386 m n.p.m. oraz m n.p.t. Omawiany obszar nie jest objęty żadną z form ochrony ustanowionych na podstawie Ustawy o ochronie przyrody. 6

7 Fot. 4 Otoczenie planowanej farmy wiatrowej - rozlewisko Jeziorki. Fot. 5 Otoczenie planowanej farmy wiatrowej, w tle farma wiatrowa na Górze Kamieńsk. 7

8 3. METODYKA PROWADZENIA MONITORINGU PRZEDINWESTYCYJNEGO. Na podstawie wstępnej oceny terenu inwestycji zdecydowano o wyborze uproszczonej ścieżki monitoringu przedinwestycyjnego, który zgodnie z Wytycznymi PSEW liczy od 20 do 30 kontroli terenowych wykonanych w ciągu roku kalendarzowego. Badaniami objęto teren planowanej farmy ograniczony liniami łączącymi skrajne turbiny (ryc. 1) oraz strefę buforową rozciągającą się w promieniu 2 km od ww. obszaru. Zwarte drzewostany badano na głębokość 500 m od ich granicy. Prowadzono także regularne obserwacje na rozlewiskach Jeziorki. Większość obserwacji, szczególnie w okresie lęgowym, była prowadzona jednocześnie przez dwóch ornitologów. Monitoring wykonano w okresie 13 lipca 2010 r. 25 czerwca 2011 r. i obejmował on następujące rodzaje badań: 3.1. Liczenia transektowe liczebności i składu gatunkowego ptaków prowadzono na trzech transektach o łącznej długości 3,1 km (ryc. 1, fot. 5 i 6), wyznaczonych w sposób umożliwiający lustrację terenu całej farmy. Kontrole transektowe, łącznie 25, prowadzono co 7-22 dni, w godzinach porannych i okołopołudniowych. Daty kontroli przedstawiono w tabelach nr 2, 3, 7, 8 i 9. Podczas przemarszu wzdłuż transektów liczono wszystkie ptaki będące w zasięgu wzroku oraz ptaki odzywające się. Fot. 6 Teren planowanej farmy wiatrowej jeden z transektów 8

9 3.2. Badania w protokole MPPL prowadzono na powierzchni próbnej kwadracie 1x1 km, w obrębie którego wytyczono dwa równoległe transekty (ryc. 1). Zgodnie z metodyką powierzchnia była kontrolowana dwukrotnie w okresie wczesno- i późnowiosennym (29 kwietnia i 4 czerwca) Badania natężenia wykorzystania przestrzeni powietrznej przez ptaki prowadzono z trzech punktów obserwacyjnych (ryc. 1) wyznaczonych w miejscach, z których możliwa jest obserwacja rozległego terenu. Kontrole prowadzone były w tych samych dniach, co liczenia z transektów. Podczas każdej kontroli, trwającej 60 minut, notowano wszystkie przelatujące ptaki oraz wysokość i kierunek ich przelotu. Wysokość przemieszczania się ptaków określano uwzględniając trzy pułapy (na podstawie informacji uzyskanych od inwestorów o planowanej wielkości elektrowni): - poniżej strefy pracy łopat wirnika, tj metrów - w strefie pracy wirnika, tj metrów - wysokość kolizyjna - powyżej strefy pracy wirnika, czyli > 160 metrów Oszacowanie liczebności i rozmieszczenia lęgowych gatunków kluczowych i gatunków o dużych rozmiarach ciała na terenie planowanej inwestycji i w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Gatunki kluczowe : gatunki z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej gatunki zagrożone wyginięciem wymienione w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt gatunki w kategoriach 1-3 jako gatunki SPEC (Species of European Conservation Concern ) gatunki rzadkie objęte strefową ochroną miejsc występowania gatunki o rozpowszechnieniu lęgowym < 10% zgodnie z danymi Polskiego Atlasu Ornitologicznego gatunki o liczebności krajowej populacji mniejszej niż 1000 par lęgowych. Badaniami objęto teren farmy oraz obszar w odległości 2 km od skrajnych turbin. W miesiącach maj - czerwiec przeprowadzono trzy kontrole dzienne i dwie kontrole nocne. Ponadto w czasie okresu lęgowego prowadzono regularne obserwacje na rozlewiskach Jeziorki w celu określenia składu gatunkowego awifauny wodno-błotnej tego obszaru. Stanowiska lęgowe i prawdopodobnie lęgowe ptaków nanoszono na mapę topograficzną. 9

10 4. WYNIKI BADAŃ Na podstawie rocznych badań przeprowadzonych zgodnie z metodyką opisaną w p. 3, na opisywanym obszarze wykazano bytowanie 117 gatunków ptaków, w tym 93 lęgowych i prawdopodobnie lęgowych. Wykaz wszystkich stwierdzonych gatunków ptaków zawarto w tabeli nr 1. Tabela nr 1. Lista gatunków ptaków stwierdzonych na terenie inwestycji wraz ze strefą buforową. GATUNEK OCHRONA LP. NAZWA NAUKOWA NAZWA POLSKA STATUS Cygnus olor łabędź niemy L x x 2 Anser fabalis gęś zbożowa P x 3 Anser anser gęgawa P x 4 Anas platyrhynchos krzyżówka L x 5 Anas querquedula cyranka L x x 6 Anas clypeata płaskonos P x x 7 Aythya ferina głowienka L x 8 Aythya fuligula czernica L x 9 Perdix perdix kuropatwa L 10 Coturnix coturnix przepiórka L x x 11 Phasianus colchicus bażant L 12 Tachybaptus ruficollis perkozek L x x 13 Podiceps cristatus perkoz dwuczuby L x x 14 Podiceps grisegena perkoz rdzawoszyi P x x 15 Podiceps nigricollis zausznik L x x 16 Botaurus stellaris bąk L x x 17 Egretta alba czapla biała Ż x x 18 Ardea cinerea czapla siwa Ż x x 19 Ciconia nigra bocian czarny P x x 20 Ciconia ciconia bocian biały Ż x x 21 Circus aeruginosus błotniak stawowy L x x 22 Accipiter gentilis jastrząb P x 23 Accipiter nisus krogulec L x x 24 Buteo buteo myszołów L x x 25 Falco tinnunculus pustułka L x x 26 Rallus aquaticus wodnik L x x 27 Crex crex derkacz L x x 28 Gallinula chloropus kokoszka L x x 29 Fulica atra łyska L x 30 Grus grus żuraw L x x 31 Vanellus vanellus czajka L x x 32 Philomachus pugnax batalion P x x 33 Gallinago gallinago kszyk L x x 34 Scolopax rusticola słonka L x 35 Tringa nebularia kwokacz Ż x x 36 Tringa ochropus samotnik P x x 37 Actitis hypoleucos brodziec piskliwy Ż x x 38 Larus ridibundus śmieszka L x x 39 Larus cachinnans mewa białogłowa P x x 40 Sterna hirundo rybitwa rzeczna P x x 41 Sterna albifrons rybitwa białoczelna P x x 10

11 GATUNEK OCHRONA LP. NAZWA NAUKOWA NAZWA POLSKA STATUS Chlidonias hybrida rybitwa białowąsa P x x 43 Chlidonias niger rybitwa czarna Ż x x 44 Columba palumbus grzywacz L x 45 Streptopelia decaocto sierpówka L x 46 Cuculus canorus kukułka L x x 47 Caprimulgus europaeus lelek L x x 48 Upupa epops dudek L x x 49 Jynx torquilla krętogłów L x x 50 Dryocopus martius dzięcioł czarny L x x 51 Dendrocopos major dzięcioł duży L x 52 Dendrocopos minor dzięciołek L x x 53 Lullula arborea lerka L x x 54 Alauda arvensis skowronek L x x 55 Hirundo rustica dymówka L x x 56 Delichon urbicum oknówka L x x 57 Anthus campestris świergotek polny L x x 58 Anthus trivialis świergotek drzewny L x x 59 Anthus pratensis świergotek łąkowy P x x 60 Motacilla flava pliszka żółta L x x 61 Motacilla alba pliszka siwa L x x 62 Bombycilla garrulus jemiołuszka Ż x x 63 Troglodytes troglodytes strzyżyk L x 64 Erithacus rubicula rudzik L x x 65 Luscinia luscinia słowik szary L x x 66 Phoenicurus ochruros kopciuszek L x x 67 Phoenicurus phoenicurus pleszka L x x 68 Saxicola rubetra pokląskwa L x x 69 Turdus merula kos L x x 70 Turdus pilaris kwiczoł L x x 71 Turdus philomelos śpiewak L x x 72 Turdus viscivorus paszkot L x x 73 Acrocephalus schoenobaenus rokitniczka L x x 74 Acrocephalus palustris łozówka L x x 75 Acrocephalus scirpaceus trzcinniczek L x x 76 Acrocephalus arundinaceus trzciniak L x x 77 Hippolais icterina zaganiacz L x x 78 Sylvia curruca piegża L x x 79 Sylvia communis cierniówka L x x 80 Sylvia borin gajówka L x x 81 Sylvia atricapilla kapturka L x x 82 Phylloscopus sibilatrix świstunka leśna L x x 83 Phylloscopus collybita pierwiosnek L x x 84 Phylloscopus trochilus piecuszek L x x 85 Muscicapa striata muchołówka szara L x x 86 Poecile montanus czarnogłówka L x 87 Periparus ater sosnówka L x x 88 Lophophanes cristatus czubatka L x 89 Parus major bogatka L x x 90 Cyanistes caeruleus modraszka L x x 91 Sitta europaea kowalik L x 11

12 GATUNEK OCHRONA LP. NAZWA NAUKOWA NAZWA POLSKA STATUS Certhia familiaris pełzacz leśny L x x 93 Remiz pendulinus remiz L x x 94 Oriolus oriolus wilga L x x 95 Lanius collurio gąsiorek L x x 96 Lanius excubitor srokosz L x x 97 Garrulus glandarius sójka L x 98 Pica pica sroka L x 99 Corvus monedula kawka L x 100 Corvus frugilegus gawron Ż x 101 Corvus cornix wrona siwa L x 102 Corvus corax kruk L x 103 Sturnus vulgaris szpak L x 104 Passer domesticus wróbel L x 105 Passer montanus mazurek L x 106 Fringilla coelebs zięba L x x 107 Fringilla montifringilla jer Ż x x 108 Serinus serinus kulczyk L x x 109 Carduelis chloris dzwoniec L x x 110 Carduelis carduelis szczygieł L x x 111 Carduelis spinus czyż Ż x x 112 Carduelis cannabina makolągwa L x x 113 Pyrrhula pyrrhula gil P x x 114 Emberiza citrinella trznadel L x 115 Emberiza hortulana ortolan L x x 116 Emberiza schoeniclus potrzos L x x 117 Emberiza calandra potrzeszcz L x Status gatunku (wpisano najwyższą stwierdzoną kategorię): L - lęgowy i prawdopodobnie lęgowy P - przelotny Ż - żerujący podstawa ochrony: 1 - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. nr 220 poz. 2237) 2 - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz. 133) 4.1 Okres migracji wiosennej W okresie migracji wiosennej w miesiącach marzec - kwiecień ( ) wykonano pięć kontroli badanego terenu. Liczenia ptaków, zgodnie z metodyką, prowadzono zarówno z transektów, jak i z punktów. Obserwacje z punktów miały dostarczyć danych o natężeniu przelotu wiosennego, obecności lub braku zagęszczania migrantów na badanym obszarze oraz wysokości pułapów i kierunków przelotu. Dane transektowe dotyczyły w znacznym stopniu pierwszych osobników terytorialnych. Liczebności poszczególnych gatunków przedstawia tabela nr 2. 12

13 Tabela nr 2. Liczebności poszczególnych gatunków ptaków podczas migracji wiosennej. LICZBA OSOBNIKÓW UDZIAŁ LP. GATUNEK ŁĄCZNIE % 1 gęś zbożowa ,74 2 czajka ,53 3 skowronek ,93 4 gęś nieoznaczona ,72 5 śmieszka ,96 6 grzywacz ,08 7 szpak ,95 8 zięba ,81 9 jer ,68 10 trznadel ,94 11 lerka ,87 12 czyż ,20 13 potrzeszcz ,14 14 sójka ,14 15 bogatka ,00 16 kruk ,00 17 pliszka siwa ,87 18 piecuszek ,80 19 rudzik ,60 20 śpiewak ,60 21 myszołów ,54 22 dymówka ,47 23 dzwoniec ,47 24 kos ,47 25 ortolan 7 7 0,47 26 gil ,40 27 czapla siwa ,33 28 kwiczoł ,33 29 sroka ,33 30 dzięcioł duży ,27 31 paszkot ,27 32 szczygieł ,27 33 świergotek drzewny ,27 34 czarnogłówka ,20 35 błotniak stawowy ,13 36 dudek ,13 37 kawka 2 2 0,13 38 modraszka ,13 39 pierwiosnek ,13 40 żuraw 2 2 0,13 41 czubatka 2 1 0,13 42 dzięcioł czarny 1 1 0,07 43 krogulec 1 1 0,07 44 pliszka żółta 1 1 0,07 45 raniuszek 1 1 0,07 46 sierpówka 1 1 0,07 47 sosnówka 1 1 0,07 SUMA

14 W okresie wiosennym zaobserwowano 1494 osobniki reprezentujące 47 gatunków ptaków. Najliczniejsze pięć gatunków (ponad 5%) to: gęś zbożowa 18,74%, czajka 16,53%, skowronek 15,93%, gęś nieoznaczonego gatunku 12,72% oraz śmieszka 5,96%. Dominanty te stanowiły łącznie 69,88% całego zgrupowania ptaków. Udział procentowy pozostałych 42 gatunków wynosił łącznie 30,12% i stanowił od 0,07 do 3,08%. Najliczniejsze zgrupowania ptaków odnotowano w czasie kontroli w dniu 19.03, co związane było z przelotem gęsi, czajki oraz skowronka. Liczebność w trakcie pozostałych kontroli wiosennych była niższa i wynosiła od 134 do 320 osobników. Natężenie migracji wiosennej na badanym obszarze było przeciętne. Poza wymienionymi powyżej dominantami wędrującymi głównie na wschód (55,74%) i północny - wschód (22,23%) nie stwierdzono intensywnego, ukierunkowanego przelotu ptaków. Z ptaków o większych wymiarach ciała, a więc potencjalnie narażonych na kolizje z turbinami, najliczniej reprezentowane były następujące gatunki: gęś zbożowa os., gęś nieoznaczona 190 os., czapla siwa 5 os. i żuraw 2 os. Liczebność ptaków szponiastych Falconiformes była niska, obserwowano myszołowa (8 os.), błotniaka stawowego (2 os.) oraz krogulca. Stanowiły one łącznie 0,8% zgrupowania. Większe siewkowce Charadrii reprezentowane były przez czajkę (247 os.) stanowiącą 16,53% wszystkich osobników. Z innych gatunków o większych wymiarach ciała stwierdzono kruka (15 os.) 1%. W omawianym okresie najwięcej ptaków przemieszczało się w strefie powyżej 160 m łącznie 52,88%. Były to prawie wyłącznie gęsi, śmieszki i czajki przelatujące na dużych wysokościach. W zakresie wysokości 0-60 m występowało 42,70% ptaków, a wynik ten był związany m.in. z dużym udziałem ptaków żerujących i osiadłych, przystępujących już do lęgów. W zakresie wysokości m odnotowano 4,42% ogólnej liczby osobników. Spośród 10 stwierdzonych tu gatunków najliczniej reprezentowany był skowronek, a następnie czajka i kruk. Obserwowano także pojedyncze osobniki ptaków o dużych rozmiarach ciała czaplę siwą oraz szponiastych: błotniaka stawowego, krogulca i myszołowa. 4.2 Okres lęgowy W okresie lęgowym, w miesiącach maj czerwiec ( ) wykonano cztery kontrole badanego terenu. Liczenia, zgodnie z metodyką, prowadzono zarówno z transektów, jak i z punktów. Dodatkowo przeprowadzono dwie kontrole w standardzie MPPL, dwie kontrole nocne oraz trzy liczenia gatunków rzadkich i dużych z naniesieniem ich stanowisk na mapę. Uzyskane tymi metodami dane posłużyły do ustalenia składu awifauny lęgowej terenu planowanej inwestycji oraz do określenia pułapów przemieszczania się gatunków lęgowych. 14

15 4.2.1 Wyniki kontroli na transektach i punktach. Liczebności poszczególnych gatunków stwierdzonych na transektach i punktach przedstawia tabela nr 3. Ogółem w okresie lęgowym odnotowano 680 osobników ptaków należących do 51 gatunków. Najliczniejsze 5 gatunków to: skowronek 16,03%, szpak 10,74%, trznadel - 5,88%, piecuszek - 5,44% i grzywacz 5,15%. Gatunki te stanowiły łącznie 43,24 % całego zgrupowania ptaków lęgowych. Udział procentowy pozostałych 46 gatunków wynosił łącznie 56,76% i stanowił od 0,15 do 4,12%. Liczebności w trakcie poszczególnych kontroli były wyrównane. Gatunki dominujące charakterystyczne są dla krajobrazu rolniczego ze znacznym udziałem zadrzewień śródpolnych. Dość liczny jest także udział gatunków typowych dla terenów leśnych. Tabela nr 3. Liczebności poszczególnych gatunków ptaków w okresie lęgowym LICZBA OSOBNIKÓW UDZIAŁ LP. GATUNEK ŁĄCZNIE % 1 skowronek ,03 2 szpak ,74 3 trznadel ,88 4 piecuszek ,44 5 grzywacz ,15 6 ortolan ,12 7 dzwoniec ,97 8 potrzeszcz ,68 9 wilga ,24 10 dymówka ,94 11 kapturka ,94 12 zięba ,79 13 lerka ,50 14 makolągwa ,35 15 świstunka leśna ,06 16 śpiewak ,76 17 bogatka ,76 18 cierniówka ,76 19 kos ,62 20 kukułka ,62 21 kwiczoł ,47 22 modraszka ,32 23 sierpówka ,18 24 śmieszka ,18 25 pliszka żółta ,03 26 świergotek drzewny ,03 27 pierwiosnek ,88 28 gąsiorek ,88 29 czapla siwa

16 LICZBA OSOBNIKÓW UDZIAŁ LP. GATUNEK ŁĄCZNIE % 32 gajówka ,59 33 szczygieł 4 4 0,59 34 przepiórka ,59 35 bocian biały 3 3 0,44 36 czarnogłówka ,44 37 rudzik ,44 38 zaganiacz ,44 39 błotniak stawowy ,29 40 kruk ,29 41 krzyżówka 2 2 0,29 42 myszołów ,29 43 paszkot 2 2 0,29 44 pliszka siwa ,29 45 pokląskwa ,29 46 świergotek polny ,29 47 bażant 1 1 0,15 48 dzięcioł duży 1 1 0,15 49 krętogłów 1 1 0,15 50 pustułka 1 1 0,15 51 sójka 1 1 0,15 SUMA Spośród ptaków szponiastych zanotowano błotniaka stawowego (2 os.), myszołowa (2 os.) i pustułkę (1 os.), stanowiły one łącznie 0,74% zgrupowania. Z innych gatunków o większej masie ciała zanotowano: czaplę siwą (5 os.) 0,74%, bociana białego (3 os.) - 0,44%, kruka (2 os.) - 0,29% i krzyżówkę (2 os.) - 0,29%. W okresie lęgowym najwięcej ptaków występowało i przemieszczało się w zakresie wysokości 0-60 m łącznie 97,79%. W zakresie wysokości m odnotowano 1,32% ogólnej liczby osobników, w tym: śmieszkę, kruka, czaplę siwą, błotniaka stawowego i krzyżówkę. W strefie powyżej 160 m zaobserwowano 0,88% łącznej liczby ptaków śmieszkę i czaplę siwą. W omawianym okresie nie zaobserwowano wyraźnie ukierunkowanych przelotów ptaków, z wyjątkiem stada grzywaczy przemieszczającego się w kierunku wschodnim podczas kontroli 14 maja Wyniki liczeń w standarcie Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych (MPPL) Zgodnie z metodyką MPPL na badanym obszarze wyznaczono dwa równoległe transekty o długości 1 km. Przeprowadzono dwukrotne liczenia tzw. wczesne (29.04) i późne (04.06). Wyniki liczeń przedstawiono w tabeli nr 4. 16

17 Tabela nr 4. Wyniki liczeń według metodyki mppl. Lp. gatunek liczebność udział % 1 skowronek 40 20,20 2 szpak 19 9,60 3 piecuszek 14 7,07 4 ortolan 13 6,57 5 zięba 11 5,56 6 lerka 8 4,04 7 świstunka leśna 7 3,54 8 trznadel 7 3,54 9 wilga 7 3,54 10 dymówka 7 3,54 11 kos 6 3,03 12 pierwiosnek 6 3,03 13 świergotek drzewny 5 2,53 14 kapturka 4 2,02 15 potrzeszcz 4 2,02 16 śpiewak 4 2,02 17 modraszka 3 1,52 18 rudzik 3 1,52 19 dudek 2 1,01 20 gajówka 2 1,01 21 gąsiorek 2 1,01 22 kukułka 2 1,01 23 kwiczoł 2 1,01 24 pliszka siwa 2 1,01 25 cierniówka 2 1,01 26 dzięcioł duży 2 1,01 27 dzwoniec 2 1,01 28 pliszka żółta 2 1,01 29 bażant 1 0,51 30 bogatka 1 0,51 31 czarnogłówka 1 0,51 32 czapla siwa 1 0,51 33 grzywacz 1 0,51 34 piegża 1 0,51 35 sierpówka 1 0,51 36 pokląskwa 1 0,51 37 pustułka 1 0,51 38 sroka 1 0,51 RAZEM OS. 198 Wyniki liczeń pochodzące z terenu planowanej inwestycji porównano z danymi uzyskanymi w ramach Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych (tabela nr 5). Wykorzystano informacje z czterech kwadratów (LD02, LD04, LD14, LD32), na których dominował nieco podobny typ krajobrazu rolniczego grunty orne z niewielkim udziałem zadrzewień śródpolnych. 17

18 Do porównania z wynikami referencyjnymi wybrano następujące parametry: liczba gatunków stwierdzonych w obrębie kwadratu, ogólne zagęszczenie ptaków (liczba osobników na kwadrat), udział skowronka, jako najliczniej występującego gatunku w zgrupowaniu ptaków. Tabela nr 5. Porównanie wybranych parametrów liczeń mppl z terenu inwestycji i z pól referencyjnych. BADANE liczba liczba udział % POLE gatunków osobników skowronka PODJEZIORO ,2 LD ,79 LD ,57 LD ,5 LD ,08 REFER ŚREDNIO 21,8 179,3 37,24 Analiza powyższego zestawienia pozwala na stwierdzenie, że pod względem składu gatunkowego oraz ogólnego zagęszczenia ptaków, powierzchnia wyznaczona na terenie inwestycji jest wyraźnie bogatsza do innych powierzchni położonych w krajobrazie rolniczym. 18

19 Tabela nr 6. Lista gatunków kluczowych stwierdzonych na terenie inwestycji wraz ze strefą buforową. lp. NAZWA NAUKOWA NAZWA POLSKA ZAŁ. 1 DP PCKZ kat. SPEC 1 Botaurus stellaris bąk x x 3 ochrona strefowa rozpow. <10% 2 Egretta alba czapla biała x x x 3 Ardea cinerea czapla siwa x 4 Ciconia nigra bocian czarny x 2 x 5 Ciconia ciconia bocian biały x 2 6 Anas querquedula cyranka 3 7 Anas clypeata płaskonos 3 8 Aythya ferina głowienka 2 9 Aythya fuligula czernica 3 10 Circus aeruginosus błotniak stawowy x 11 Falco tinnunculus pustułka 3 12 Perdix perdix kuropatwa 3 13 Coturnix coturnix przepiórka 3 14 Crex crex derkacz x 1 15 Grus grus żuraw x 2 16 Vanellus vanellus czajka 2 17 Gallinago gallinago kszyk 3 18 Scolopax rusticola słonka 3 19 Larus cachinnans mewa białogłowa x x 20 Sterna hirundo rybitwa rzeczna x x 21 Sternula albifrons rybitwa białoczelna x x 3 x x 22 Chlidonias hybridus rybitwa białowąsa x x 3 x x 23 Chlidonias niger rybitwa czarna x 3 24 Caprimulgus europaeus lelek x 2 25 Upupa epops dudek 3 26 Jynx torquilla krętogłów 3 27 Dryocopus martius dzięcioł czarny x 28 Lullula arborea lerka x 2 29 Alauda arvensis skowronek 3 30 Hirundo rustica dymówka 3 31 Delichon urbica oknówka 3 32 Anthus campestris świergotek polny x 3 33 Ph. phoenicurus pleszka 2 34 Phylloscopus sibilatrix świstunka leśna 2 35 Muscicapa striata muchołówka szara 3 36 Parus cristatus czubatka 2 37 Lanius collurio gąsiorek x 3 38 Lanius excubitor srokosz 3 39 Sturnus vulgaris szpak 3 40 Passer domesticus wróbel 3 41 Passer montanus mazurek 3 42 Carduelis cannabina makolągwa 2 43 Emberiza hortulana ortolan x 2 44 Emberiza calandra potrzeszcz 2 < 1000 par lęg. 19

20 Ryc. 2 Rozmieszczenie stanowisk lęgowych wybranych gatunków ptaków kluczowych. 20

21 4.3 Okres dyspersji polęgowej Podczas trwania dyspersji polęgowej ptaków, w okresie lipiec - sierpień przeprowadzono cztery kontrole terenowe ( ). Liczenia ptaków wykonano w podobny sposób jak podczas pozostałych okresów. Liczebności gatunków stwierdzonych podczas poszczególnych kontroli przedstawia tabela nr 7. Tabela nr 7. Liczebności poszczególnych gatunków ptaków w okresie dyspersji polęgowej. LP. GATUNEK LICZBA OSOBNIKÓW UDZIAŁ ŁĄCZNIE % 1 dymówka ,41 2 szpak ,67 3 oknówka ,32 4 dzwoniec ,89 5 grzywacz ,08 6 gąsiorek ,49 7 skowronek ,17 8 kruk ,70 9 pliszka siwa ,06 12 trznadel ,75 10 wilga ,43 14 piecuszek ,27 16 szczygieł ,27 11 potrzeszcz ,11 15 kwiczoł 6 6 0,95 17 kos ,95 18 myszołów ,95 19 bogatka ,95 20 kwokacz ,95 21 błotniak stawowy ,63 24 pliszka żółta ,63 13 czajka 3 3 0,48 22 czapla siwa ,48 25 srokosz ,48 26 krogulec ,48 27 sójka 2 2 0,32 29 cierniówka ,32 30 czarnogłówka 2 2 0,32 31 dudek 2 2 0,32 32 dzięcioł duży 2 2 0,32 33 grubodziób ,32 34 kopciuszek 2 2 0,32 35 lerka 2 2 0,32 37 świergotek drzewny 2 2 0,32 38 bocian czarny 1 1 0,16 39 brzegówka 1 1 0,16 40 kawka 1 1 0,16 41 mewa białogłowa 1 1 0,16 42 modraszka 1 1 0,16 43 pleszka 1 1 0,16 44 pokląskwa 1 1 0,16 21

22 45 pustułka 1 1 0,16 46 samotnik 1 1 0,16 44 śpiewak 1 1 0,16 SUMA W opisywanym okresie zaobserwowano 630 osobników należących do 44 gatunków ptaków. Pięć najliczniejszych gatunków (ponad 5%) to: dymówka 28,41%, skowronek 21,05%, szpak 16,67%, oknówka 10,32%, dzwoniec 8,89% i grzywacz 5,08%.. Stanowiły one łącznie 69,37% całego zgrupowania ptaków. Udział procentowy pozostałych 39 gatunków wahał się od 0,16 do 3,49% i wynosił łącznie 30,63%. Liczebność ptaków stwierdzona podczas poszczególnych kontroli była dość wyrównana i wynosiła od 129 osobników 17 sierpnia do 189 osobników 13 lipca. Gatunki o większych wymiarach ciała, a więc potencjalnie narażone na kolizje z turbinami wiatrowymi, osiągały niewielkie liczebności. Obserwowano 3 osobniki czapli siwej (0,48%) i jednego bociana czarnego (0,16%). Spośród szponiastych najliczniej występował myszołów 6 os., a następnie: błotniak stawowy 4 os., krogulec 3 os. i pustułka 1 os. Stanowiły one łącznie 2,22% zgrupowania. Z innych gatunków o większej masie ciała dość licznie występował kruk (17 os.) 2,70%. Ptaki siewkowe reprezentowane były w tym okresie przez trzy gatunki: kwokacza 6 os., czajkę 3 os. i samotnika 1 os. Ich łączny udział wyniósł 1,59%. W trakcie dyspersji polęgowej najwięcej ptaków występowało i przemieszczało się w zakresie wysokości 0-60 m, co stanowiło 86,19% wszystkich osobników. Wynik ten, podobnie jak w pozostałych okresach, był związany z dużym udziałem ptaków wróblowych (dymówka, szpak, oknówka, dzwoniec, skowronek) i grzywacza przemieszczających się zwykle na niedużych wysokościach. W zakresie wysokości m odnotowano 11,90% ogólnej liczby osobników. Jest to najwyższy udział ptaków przemieszczających się na wysokości pracy wirnika turbiny wiatrowej spośród wszystkich okresów rocznego monitoringu. Na wynik ten składały się głównie obserwacje oknówki i dymówki, a w znacznie mniejszym stopniu takich gatunków jak: myszołów, kruk, krogulec i czapla siwa. W strefie powyżej 160 m zaobserwowano 1,90% łącznej liczby ptaków, były to: kruk, myszołów, czapla siwa, bocian czarny oraz mewa białogłowa. 4.4 Okres migracji jesiennej W okresie migracji jesiennej w miesiącach wrzesień - listopad ( ) wykonano siedem kontroli na badanym terenie. Liczenia ptaków prowadzono w podobny sposób jak podczas migracji wiosennej. Liczebności poszczególnych gatunków przedstawia tabela nr 8. 22

23 Tabela nr 8. Liczebności poszczególnych gatunków ptaków w okresie migracji jesiennej. LICZBA OSOBNIKÓW UDZIAŁ LP. GATUNEK ŁĄCZNIE % 1 zięba ,51 2 szpak ,29 3 dzwoniec ,28 4 skowronek ,91 5 kwiczoł ,30 6 grzywacz ,23 7 szczygieł ,45 8 sójka ,33 9 dymówka ,14 10 makolągwa ,52 11 trznadel ,46 12 pliszka siwa ,66 13 bogatka ,54 14 paszkot ,54 15 kruk ,35 16 czyż ,17 17 jemiołuszka ,11 18 potrzeszcz ,92 19 myszołów ,86 20 dzięcioł duży ,62 21 jer ,62 22 świergotek łąkowy ,55 23 modraszka ,49 24 gil ,43 25 krzyżówka ,31 26 sroka ,31 27 krogulec ,25 28 śpiewak ,25 29 kopciuszek ,18 30 świergotek drzewny ,18 31 czarnogłówka ,12 32 dzięcioł czarny 1 23

24 W okresie jesiennym zaobserwowano 1624 osobniki reprezentujące 44 gatunki ptaków. Najliczniejsze sześć gatunków (powyżej 5%) to: zięba 24,51%, szpak 18,29%, dzwoniec 10,28% skowronek 5,91%, kwiczoł 5,30% i grzywacz 5,23%. Wymienione dominanty stanowiły łącznie 69,52% całego zgrupowania ptaków. Udział pozostałych 38 gatunków wynosił od 0,06% do 3,45% i stanowił łącznie 30,48%. O dominacji zięby, szpaka i grzywacza zdecydowały obserwacje z miesięcy wrzesień październik. Podczas kontroli listopadowych wśród najliczniej reprezentowanych gatunków pojawiał się dzwoniec oraz w znacznie mniejszej liczbie trznadel, czyż i jemiołuszka. Największe zgrupowania ptaków 409 osobników odnotowano w czasie kontroli w dniu 25 września. Związane to było z intensywnym przelotem szpaków, które stanowiły ponad 55% obserwowanych tego dnia ptaków. Liczebność w trakcie pozostałych kontroli jesiennych była wyraźnie niższa i wahała się od 85 osobników 26 listopada do 286 osobników 19 października. Jesienny przelot ptaków odbywał się głównie w kierunku południowym 54,26% przelatujących osobników, a w mniejszym nasileniu w kierunkach: południowo-zachodnim 22,29% i zachodnim - 22,09%. Nieznaczna część ptaków 1,36% kierowała się na północ. Podczas migracji jesiennej nie stwierdzono przelotu gatunków o dużych wymiarach ciała, takich jak gęsi, łabędzie, czaple czy żurawie. Nie obserwowano także przelotu siewkowców. Z ptaków szponiastych najliczniej występował myszołów 14 os, znaczniej rzadziej stwierdzany był krogulec 4 os. oraz jastrząb 2 os. Stanowiły one łącznie 1,23% zgrupowania. Z innych gatunków o większej masie ciała dość licznie występował kruk (22 os.) - 1,35%. W omawianym okresie w zakresie wysokości 0-60 m odnotowano łącznie 92,12% ptaków. Wynik ten związany jest z przelotem ptaków wróblowych na niskim pułapie: skowronka, zięby, szpaka, dzwońca i skowronka. W zakresie wysokości m odnotowano 7,57% ogólnej liczby osobników. Wśród 14 gatunków obserwowanych na tej wysokości dominowały: szpak, zięba, skowronek, i kwiczoł. W strefie powyżej 160 m zaobserwowano 0,31% łącznej liczby ptaków. Wynik ten związany jest wyłącznie z przelotem myszołowa. 4.5 Okres zimowania W okresie zimowym wykonano pięć kontroli badanego terenu ( ). Liczenia ptaków prowadzono w podobny sposób jak podczas pozostałych okresów. Liczebności poszczególnych gatunków przedstawia tabela nr 9. 24

25 Tabela nr 9. Liczebności poszczególnych gatunków ptaków w okresie zimowym. LICZBA OSOBNIKÓW UDZIAŁ LP. GATUNEK ŁĄCZNIE % 1 czyż ,50 2 kwiczoł ,46 3 bogatka ,83 4 kruk ,73 5 modraszka ,18 6 sójka ,18 7 trznadel ,18 8 sroka ,55 9 myszołów ,55 10 gil ,91 11 dzięcioł duży ,91 12 sikora uboga 2 2 1,27 13 zięba 2 2 1,27 14 krogulec ,27 15 srokosz ,27 16 czarnogłówka 1 1 0,64 17 mysikrólik 1 1 0,64 18 pełzacz ogrodowy 1 1 0,64 SUMA Podczas kontroli zimowych zaobserwowano 157 osobników reprezentujących 18 gatunków ptaków. Najliczniejsze gatunki (powyżej 5%) to: czyż 46,50%, kwiczoł 11,46%, bogatka 10,83% i kruk 5,73%. Dominanty te stanowiły łącznie 74,52% całego zgrupowania ptaków. Udział procentowy pozostałych 14 gatunków wynosił od 0,64 do 3,18% i stanowił łącznie 25,48%. Liczebności w trakcie kontroli zimowych były dość niskie i wahały się od 8 do 81 osobników. Wszystkie ptaki obserwowane zimą odnotowano na pułapie 0 60 m. Nie stwierdzono wyraźnego kierunkowego przemieszczania się ptaków. Zarówno stada (czyż, kwiczoł) jak i pojedyncze osobniki przelatywały na krótkich dystansach, w zmiennych kierunkach. 5. ZAGROŻENIA ZE STRONY TURBIN I INFRASTRUKTURY DLA AWIFAUNY Potencjalne zagrożenia dla awifauny powstałe w wyniku budowy turbin wiatrowych pogrupować można następująco: Potencjalna utrata siedlisk dotyczy populacji ptaków lęgowych obszaru farm wiatrowych. Utrata siedlisk następować może wskutek ich degradacji w czasie budowy i eksploatacji turbin i towarzyszącej im infrastruktury (drogi dojazdowe, sieć energetyczna, place manewrowe i montażowe, wykopy pod fundamenty, wykopy pod kable itp.), fragmentacji siedlisk a także wskutek niepokojenia ptaków na lęgowiskach. Problem ten dotyczy głównie gatunków rzadkich, kluczowych. 25

26 Potencjalna utrata żerowisk dotyczy degradacji obszarów, które są atrakcyjnym miejscem żerowiskowym dla ptaków lęgowych (np. szponiastych), migrantów wiosennych i jesiennych oraz dla awifauny zimującej. Kolizyjność powoduje wzrost śmiertelności ptaków w wyniku kolizji z obracającymi się łopatami turbiny, wieżą elektrowni oraz wskutek zderzeń z siecią energetyczną związaną z elektrownią wiatrową. Co prawda większość badań wskazuje na to, iż śmiertelność ptaków w wyniku ruchu wirnika jest stosunkowo niewielka, to jednak realnie występuje. Wskaźniki śmiertelności są wysoce zależne od lokalnych uwarunkowań oraz konstrukcji elektrowni wiatrowej i liczby urządzeń, które tworzą skupienie siłowni wiatrowych. Problem kolizyjności dotyczy zarówno ptaków lęgowych, zwłaszcza gatunków odbywających loty godowe (na przykład skowronek, lerka i czajka), dużych migrantów (ptaki szponiaste, żuraw, bociany, gęsi, mewowce, siewkowce), migrantów nocnych, które podążają w kierunku świateł ostrzegawczych zlokalizowanych na urządzeniu (głównie drobne ptaki wróblowate) jak i gatunków o nocnej aktywności takich jak chruściele, przepiórka oraz sowy. Efekt bariery polega na potencjalnym odstraszaniu migrantów i zmianie ich tras wędrówek. Efekt bariery zależy od lokalizacji farmy wiatrowej oraz liczby i rozmieszczenia turbin na farmie. Zwarte ustawienie elektrowni wiatrowych oraz lokalizacja na obszarach zagęszczania migrujących ptaków potęguje ten efekt. 6. WPŁYW PLANOWANEJ FARMY WIATROWEJ NA AWIFAUNĘ W OPARCIU O WYNIKI MONITORINGU 6.1 Wpływ na ptaki lęgowe. Potencjalna utrata siedlisk. Obszar inwestycji zajmują tereny użytkowane rolniczo, głównie grunty orne. Istotną cześć areału zajmują zadrzewienia śródpolne mające zwykle charakter borów, nie występują tu tereny podmokłe. Opisywany obszar jest silnie zmieniony antropogenicznie, intensywnie użytkowany, o niskiej wartości przyrodniczej. Awifauna lęgowa tego terenu to gatunki pospolite, zarówno polne jak i leśne. Stwierdzono tu 47 gatunków lęgowych i prawdopodobnie lęgowych. Badania transektowe i z punktów dostarczyły informacji na temat pięciu dominujących gatunków. Były to: skowronek, szpak, trznadel, piecuszek i grzywacz. Z tej grupy jedynie skowronek jest gatunkiem typowym dla otwartych terenów rolniczych. Pozostałe gatunki gniazdują w różnego typu zadrzewieniach, a szpak i grzywacz wykorzystują tereny otwarte jako podstawowe żerowisko w okresie lęgowym. Strefa buforowa natomiast charakteryzuje się znacznie większą różnorodnością siedlisk. Oprócz terenów rolniczych i zadrzewień, znajdują się tu tereny zabudowy wiejskiej oraz obszary podmokłe i wodno-błotne (rozlewiska rzeki Jeziorki). Skutkuje to znaczną różnorodnością ptaków (93 gatunki lęgowe i prawdopodobnie lęgowe). 26

27

28 przepiórka (SPEC 3) jest umiarkowanie rozpowszechniona i średnio liczna. Populacja krajowa liczy tys. par. Zasiedla tereny otwarte w krajobrazie rolniczym oraz doliny rzek. Stwierdzono 2 stanowiska lęgowe na terenie inwestycji i 2 w strefie buforowej. Realizacja inwestycji nie spowoduje znaczącej utraty siedlisk tego gatunku, może nastąpić przesunięcie jednego stanowiska lęgowego. bąk (I DP, PCKZ, SPEC 3) jest słabo rozpowszechniony, nieliczny (populacja krajowa 4,1-4,8 tys. par). Zasiedla rozległe płaty trzciny lub pałki na różnych typach zbiorników wodnych. Odnotowano 1 stanowisko odzywającego się samca na rozlewiskach rzeki Jeziorki w strefie buforowej. Realizacja inwestycji nie będzie miała na nie wpływu. błotniak stawowy (I DP) jest umiarkowanie rozpowszechniony, nieliczny (populacja krajowa 6,5-8 tys. par). Gniazduje głównie w szuwarach porastających zbiorniki wodne. Stwierdzono jedną parę lęgową na rozlewiskach rzeki Jeziorki w strefie buforowej w odległości ok. 1,5 km od miejsca inwestycji. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na siedlisko lęgowe błotniaka stawowego. pustułka (SPEC 3) jest umiarkowanie rozpowszechniona, nieliczna w skali kraju (5-10 tys. par). Najchętniej zasiedla zadrzewienia śródpolne i brzegi lasów, część populacji gniazduje na terenie miast. W ciągu rocznych badań stwierdzona 4 razy w sezonie lęgowym i okresie dyspersji polęgowej. Nie odnotowano stanowiska lęgowego pustułki. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na siedlisko lęgowe pustułki. derkacz (I DP, SPEC 1) gatunek umiarkowanie rozpowszechniony, nieliczny lub średnio liczny (w kraju tys. par). Gnieździ się na terenach otwartych, głównie na łąkach kośnych. Jedno stanowisko odzywającego się samca stwierdzono na łąkach w okolicach miejscowości Locanie w strefie buforowej, w odległości ok m od najbliższej lokalizacji turbiny. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na to stanowisko lęgowe. żuraw (I DP, SPEC 2) jest umiarkowanie rozpowszechniony, nieliczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Jego siedliskiem lęgowym są śródleśne mokradła i zabagnione doliny rzeczne. Podczas badań odnotowano jedno stanowisko lęgowe w pobliżu rozlewisk rzeki Jeziorki w odległości ok. 2 km od terenu inwestycji. W czasie rocznych badań nie był obserwowany na obszarze inwestycji. Należy więc uznać, że teren ten nie stanowi odpowiedniego żerowiska dla tego gatunku i nie ma zagrożenia dla siedliska lęgowego żurawia ze strony turbin wiatrowych. czajka (SPEC 2) jest szeroko rozpowszechniona, średnio liczna. Populacja krajowa liczy tys. par. Związana z otwartymi terenami podmokłymi, a także 28

29 z polami. W okresie lęgowym na łąkach w dolinie Jeziorki stwierdzono jedną parę prawdopodobnie lęgową (w strefie buforowej). Dostępność biotopów lęgowych wyklucza wpływ inwestycji na lokalną populację czajki kszyk (SPEC 3) gatunek umiarkowanie rozpowszechniony, nieliczny (w kraju tys. par). Siedliskiem tego gatunku są głównie podmokłe łąki i pastwiska. Parę tokujących kszyków stwierdzono na łąkach w okolicach miejscowości Locanie w strefie buforowej, w odległości ok m od najbliższej lokalizacji turbiny. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na to stanowisko lęgowe. słonka (SPEC 3) gatunek umiarkowanie rozpowszechniony, nieliczny lub średnio liczny (w kraju tys. par). Preferuje większe kompleksy leśne w pobliżu zbiorników i cieków wodnych. Jednego tokującego samca odnotowano w strefie buforowej ok. 800 m od planowanej lokalizacji turbiny w okolicach miejscowości Włodzimierz. Planowana inwestycja nie będzie miała wpływu na biotop słonki. lelek (I DP, SPEC 2) gatunek w Polsce słabo rozpowszechniony i nieliczny (4 6 tys. par) związany z borami mieszanymi i suchymi z polanami i zrębami. Jednego odzywającego się samca odnotowano w strefie buforowej ok. 800 m od planowanej lokalizacji turbiny w okolicach miejscowości Włodzimierz. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na siedlisko lęgowe lelka. dudek (SPEC 3) jest umiarkowanie rozpowszechniony, nieliczny (10-15 tys. par w kraju). Zasiedla otwarte doliny rzeczne, pastwiska i łąki z kępami lub alejami dziuplastych drzew. Stwierdzono trzy odzywające się samce w okresie lęgowym w strefie buforowej. Obszar inwestycji nie posiada kęp lub alei dziuplastych drzew, które dudek mógłby wykorzystać jako miejsce lęgowe. Nie jest także miejscem żerowania tego gatunku. Planowana inwestycja nie będzie miała wpływu na lokalne stanowiska dudka krętogłów (SPEC 3) gatunek szeroko rozpowszechniony, nieliczny w kraju (8 20 tys. par). Zajmuje dziuplaste drzewa w otoczeniu terenów otwartych Odnotowano dwa stanowiska tego gatunku, w tym jedno na terenie inwestycji, drugie w strefie buforowej. Jedynym zagrożeniem dla jego biotopu byłoby wycięcie dziuplastych drzew. Stwierdzone stanowisko lęgowe krętogłowa znajduje się w znacznym oddaleniu od planowanej lokalizacji turbiny, nie jest więc zagrożone likwidacją. dzięcioł czarny (I DP) jest szeroko rozpowszechniony, średnio liczny w skali kraju (35-70 tys. par) Jest to gatunek osiadły, ściśle związany z różnymi typami lasów. Stwierdzono jedno stanowisko lęgowe na terenie inwestycji i dwa w strefie buforowej. Planowana inwestycja nie naruszy jego siedlisk. 29

30 lerka (I DP, SPEC 2) gatunek umiarkowanie rozpowszechniony, średnio liczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Związany z biotopami ekotonowymi: granicami lasów, głównie młodników sosnowych z terenami otwartymi. Lęgowy na terenie inwestycji - 5 stanowisk, w strefie buforowej 12. Dość duża jego liczebność na terenie badań związana jest występowaniem odpowiedniego dla niego biotopu. Realizacja inwestycji (głównie wycinka drzew) może doprowadzić do bezpośredniej utraty siedlisk 4-5 par. Ze względu na dostępność odpowiednich siedlisk nastąpi wtedy przesuniecie areałów lęgowych i nie dojdzie do znaczącego spadku liczebności lokalnej populacji. Aby zminimalizować ewentualne straty w lęgach proponuje się nakazać inwestorowi prowadzenie prac przygotowawczych i budowlanych poza okresem lęgowym ptaków. skowronek (SPEC 3) jest szeroko rozpowszechniony i bardzo liczny (populacja krajowa to 4-7 mln par). Najliczniejszy ptak zasiedlający krajobraz rolniczy. Dominujący gatunek lęgowy zarówno w liczeniach transektowych jak i na powierzchni MPPL. Liczba par na terenie inwestycji szacowana na 20-30, w strefie buforowej Tak niskie zagęszczenie skowronka spowodowane jest mozaikowym charakterem badanej powierzchni (pola poprzecinane wysokimi sosnowymi pasami zadrzewień). Realizacja inwestycji może doprowadzić do bezpośredniej utraty siedlisk par, ale nie będzie miała dużego wpływu na lokalną populację skowronka ze względu na jego wysoką liczebność i dużą dostępność odpowiednich biotopów. dymówka (SPEC 3) to gatunek szeroko rozpowszechniony i liczny ( tys. par), synantropijny, gnieżdżący się w wiejskich zabudowaniach gospodarczych. Żeruje na obszarach otwartych polach, łąkach i pastwiskach. Stwierdzony jako lęgowy w następujących miejscowościach terenu inwestycji i buforu: Gałkowice Nowe i Stare, Włodzimierz, Podjezioro. Łączna liczebność populacji szacowana jest na par lęgowych. Gatunek dominujący w czasie dyspersji polęgowej. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na miejsca lęgowe dymówki. oknówka (SPEC 3) to ptak szeroko rozpowszechniony i liczny ( tys. par) Podobnie jak dymówka gatunek synantropijny, gnieżdżący się w wiejskich zabudowaniach gospodarczych. Żeruje na obszarach otwartych polach, łąkach i pastwiskach. Lęgowy w miejscowościach Włodzimierz i Podjezioro. Populacja szacowana na par. Na terenie inwestycji stwierdzona jedynie w okresie dyspersji polęgowej. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na miejsca lęgowe oknówki. 30

31 świergotek polny (I DP, SPEC 3) gatunek umiarkowanie rozpowszechniony, nieliczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Ptak ten zasiedla siedliska suche, otwarte i ubogie: piaszczyste pola uprawne, ugory i murawy. Jedno stanowisko tego gatunku stwierdzono na strefie buforowej w pobliżu miejscowości Podjezioro w odległości ok. 500 metrów od najbliższej lokalizacji turbiny. Prace związane z inwestycją nie zagrażają temu stanowisku, jest ono zbyt oddalone. pleszka (SPEC 2) jest umiarkowanie rozpowszechniona, średnio liczna. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Zasiedla prześwietlone lasy oraz parki i zadrzewienia w pobliżu osiedli ludzkich. Dwa stanowiska pleszki stwierdzono w strefie buforowej w miejscowościach Podjezioro i Włodzimierz. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na oddalone stanowiska lęgowe. świstunka leśna (SPEC 2) gatunek szeroko rozpowszechniony, liczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. zasiedla starsze lasy liściaste i mieszane. Na terenie inwestycji odnotowano 4-5 stanowisk lęgowych, w strefie buforowej stanowisk. Jeśli prace związane z inwestycją wiązały się będą z wycinką starszych drzewostanów nastąpi zniszczenie miejsc lęgowych świstunki. Biorąc jednak pod uwagę szerokie rozpowszechnienie i liczebność tego gatunku, nie będzie to miało wpływu na jego populację. muchołówka szara (SPEC 3) gatunek szeroko rozpowszechniony, średnio liczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. W krajobrazie antropogenicznym zajmuje różnego typu zadrzewienia w pobliżu osiedli ludzkich. Jedno stanowisko muchołówki szarej stwierdzono w strefie buforowej ok. 1 km od terenu inwestycji. Realizacja inwestycji nie będzie miała na nie wpływu. czubatka (SPEC 2) gatunek szeroko rozpowszechniony, średnio liczny lub liczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Zasiedla bory sosnowe i mieszane. Stwierdzono dwa śpiewające samce na skraju boru sosnowego, w znacznym oddaleniu od planowanej lokalizacji turbiny. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na ww. stanowiska. gąsiorek (I DP, SPEC 3) to gatunek związany z nasłonecznionymi zakrzewieniami śródpolnymi. W kraju szeroko rozpowszechniony, liczny. Jego liczebność w Polsce szacowana jest na tysięcy par. Podczas badań stwierdzono 3 stanowiska lęgowe na terenie inwestycji oraz 9 w strefie buforowej. Prace ziemne mogą spowodować zniszczenie trzech stanowisk gąsiorka zlokalizowanych na miejscu inwestycji. W takim wypadku, ze względu na dużą dostępność siedlisk tego gatunku, najprawdopodobniej nastąpi ich przesunięcie. Aby zminimalizować straty w lęgach proponuje się nakazać inwestorowi prowadzenie prac budowlanych poza okresem 31

32 lęgowym ptaków. Stopień oddziaływania na całość populacji tego gatunku jest praktycznie zerowy. srokosz (SPEC 3) gatunek umiarkowanie rozpowszechniony, nieliczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Zasiedla różne rodzaje krajobrazu otwartego: pola, łąki, pastwiska, nieużytki. Na terenie inwestycji odnotowano jedno stanowisko lęgowe w odległości ok. 500 m od miejsca przyszłego posadowienia elektrowni. Ze względu na dużą dostępność biotopu srokosza realizacja inwestycji nie spowoduje utraty siedliska tego gatunku, może jedynie nastąpić przesunięcie jego stanowiska lęgowego szpak (SPEC 3) jest szeroko rozpowszechniony, liczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Gniazduje w różnych typach środowisk: skrajach lasów, zadrzewieniach śródpolnych, na obszarach zurbanizowanych w naturalnych dziuplach i skrzynkach lęgowych. Populacja terenu inwestycji wraz z buforem szacowana jest na par. Stwierdzony także w czasie migracji wiosennej (44 os.) i jesiennej (297 os.). Jeśli prace związane z inwestycją wiązały się będą z wycinką dziuplastych drzew nastąpi zniszczenie miejsc lęgowych szpaka. Biorąc jednak pod uwagę szerokie rozpowszechnienie i liczebność tego gatunku, nie będzie to miało wpływu na jego populację. wróbel (SPEC 3) jest szeroko rozpowszechniony, bardzo liczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Gatunek synantropijny, ściśle związany z osiedlami ludzkimi. Obserwowany w okresie lęgowym wyłącznie w pobliżu siedzib ludzkich, we wszystkich miejscowościach na terenie buforu. Łączna liczebność populacji szacowana jest na par lęgowych. Nie stwierdzony w otwartym krajobrazie rolniczym. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na miejsca lęgowe wróbla. mazurek (SPEC 3) jest szeroko rozpowszechniony, liczny. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Zajmuje krajobraz rolniczy z zadrzewieniami, chętnie w pobliżu siedzib ludzkich. W strefie buforowej w okresie lęgowym stwierdzony w miejscowościach Podjezioro, Włodzimierz i Siódemka, łącznie par lęgowych. Podczas badań nie był stwierdzony w otwartym krajobrazie rolniczym. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na miejsca lęgowe mazurka. makolągwa (SPEC 2) jest szeroko rozpowszechniona, liczna. Populacja krajowa szacowana na tys. par. Występuje głównie w krajobrazie antropogenicznym: ogrodach, skwerach, cmentarzach. Zajmuje też tereny rolnicze z kępami drzew i krzewów. Lęgowa w strefie buforowej, stwierdzono dwa stanowiska we wsiach Podjezioro i Włodzimierz. Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na miejsca lęgowe makolągwy. 32