TEORIA INTEGRACJI GOSPODARCZEJ Mikroekonomiczne aspekty integracji gospodarczej. Bariery pozataryfowe. Unia celna vs. strefa wolnego handlu Prowadzący: Dr K. Śledziewska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego
Plan wykładu Jednolity Rynek Europejski a przepływ dóbr (kontynuacja, model równowagi cząstkowej) Mikroekonomiczne aspekty integracji gospodarczej. Model równowagi ogólnej. Unia celna vs. strefa wolnego handlu Badania skutków wprowadzenia i UC
Etapy tworzenia Jednolitego Rynku Europejskiego Program JAE - pro-podażowy Usunięcie barier w mobilności - liberalizacja Stworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości zbliżanie przepisów prawnych, wykonawczych i administracyjnych mających bezpośredni wpływ na ustanowienie i funkcjonowanie jednolitego rynku Działania regulacyjne tylko w zakresie niezbędnym Realizacja polityk wspólnotowych i krajowych wspierających tworzenie jednolitego rynku
Bariery poza-taryfowe, JRE Bariery fizyczne Kontrola towarów w punktach granicznych Uproszczenie procedury granicznej (dokumenty handlowe, gromadzenie danych statystycznych SAD (Single Administrative Document) Od 1993 tylko w obrotach zewnętrznych Likwidacja granicznej kontroli weterynaryjnej i fitosanitarnej Kontrola w miejscu załadunku i miejscu przeznaczenia Harmonizacja warunków higienicznych i zdrowotnych System inspekcji warunków hodowlanych System inspekcji produkcji i wydawania certyfikatów Przepisy dot. swobody przemieszczana się osób
Bariery poza-taryfowe, JRE Bariery fizyczne Likwidacja ograniczeń w transporcie Zniesienie kontyngentów w transporcie drogowym, granicznej kontroli pojazdów zarejestrowanych na teranie WE Liberalizacja lotniczych przewozów towarowych, Harmonizacja zasad: Przewozu towarów niebezpiecznych Bezpieczeństwa towarów Kontroli pracy kierowców
Bariery poza-taryfowe, JRE Bariery techniczne Restrykcje techniczne i administracyjne ograniczające swobodę Standardy techniczne Normy jakościowe Wymogi dopuszczające produkt do obrotu System nadzoru nad rynkiem produktów w obrocie Dyskryminacja przy przetargach na zamówienia publiczne (firm zagranicznych) Ograniczenia w zakładaniu filii przedsiębiorstw Ograniczenia w możliwości zakładania działalności
Bariery poza-taryfowe, JRE Bariery fiskalne Problem z różnicach w narodowych stawkach i strukturach podatków pośrednich Przejściowy wspólny system podatków pośrednich (VAT) Zasady opodatkowania kraju przeznaczenia Określenie minimalnych stawek VAT stawka podstawowa nie niższa niż 15%, stawki zredukowane nie niższe niż 5% Zakupy osób podróżujących opodatkowanie w kraju pochodzenia Współpraca władz administracyjnych przy wprowadzaniu i egzekwowaniu wspólnych systemów podatkowych Przyjęcie minimalnych zharmonizowanych stawek akcyzy
Bariery poza-taryfowe, JRE Bariery fiskalne Harmonizacja stawek celnych podatku akcyzowego Wyroby tytoniowe minimalna stawka celna 57%, minimalna kwota akcyzy na 1000 sztuk 70 euro Napoje alkoholowe w zależności od zawartości alkoholu Paliwa mineralne minimalna stawka (benzyna bezołowiowa 359 euro/1000 litrów, olej napędowy 350 euro/1000 litrów
Bariery poza-taryfowe, JRE euro euro P P -T D XS P F A MD P -T X P X P X R X P X P M M P
Bariery poza-taryfowe, JRE Podstawowa różnica nie ma strat w dobrobycie wynikających z mniejszych wpływów celnych do budżetu euro euro Rynek dobra 1 Zmiany w H= A+F Rynek dobra 2 Zmiany H= +D Netto =A+F+D Positive P P -T D XS P F A MD P ma takie same korzyści RoW traci P -T X P X P X R X P X P M M P
Plan wykładu Unia celna vs. strefa wolnego handlu Mikroekonomiczne aspekty integracji gospodarczej. Model równowagi ogólnej. Badania skutków wprowadzenia i UC
Unia celna a strefa wolnego handlu A. Krueger. 1995. Free Trade Agreements versus Customs Unions. NBER Working Paper No. 5084
Umowy regionalne podpisane przez kraje Unii Europejskiej Kraj/ugrupowanie Andora Turcja Europejski Obszar Gospodarczy Wyspy Owcze Szwajcaria - Liechtenstein Norwegia Islandia Bośnia i Hercegowina Czarnogóra Terytoria specjalne państw członkowskich UE Płd. Afryka Wybrzeże Kości Słoniowej Syria Tunezja Izrael Jordan Liban Maroko Egipt Algeria Autonomia Palestyńska Kamerun Republika Macedonii Chorwacja Albania Umowa o partnerstwie gospodarczym z CARICOM i Dominikaną Meksyk Chile Zakres CU CU EIA & EIA & EIA & EIA & EIA & EIA & EIA Data wejścia w życie 23-02-1998 22-12-1995 01-01-1994 17-02-1997 27-10-1972 13-07-1973 24-11-1972 11-07- 16-01- 14-12-1970 02-11-2000 11-12- 15-07-1977 15-01-1999 20-09-2000 17-12-2002 26-05-2003 13-10-2000 03-09-2004 24-07- 29-05-1997 24-09-2009 23-10-2001(G) 02-10-2009(S) 17-12-2002(G) 12-10-2009(S) 07-03-(G) 07-10-2009(S) 16-10- 25-07-2000(G) 21-06-2002(S) 03-02-2004(G) 28-10-(S)
Umowy regionalne podpisane przez kraje Unii Europejskiej strefy wolnego handlu () z 40 krajami unie celne (CU) z 2 krajami strefy handlu połączone z liberalizacją usług (zwane umową o integracji gospodarczej; &EIA) z 19 państwami
Wymiana handlowa Polski w latach 2004- w mln euro z krajami z poza UE (EU25_EXTRA) i z krajami należącymi do UE (EU25_INTRA) EKSPORT IMPORT rok EU25_EXTRA EU25_INTRA EU25_EXTRA EU25_INTRA 2004 12 609 47 723 18 184 53 925 16 393 55 496 20 596 61 101 19 911 68 318 27 918 73 221 23 584 78 675 32 966 87 946 28 020 87 875 40 715 101 252 Udział w wymianie handlowej Polski w latach 2004- wymiany Polski z krajami z poza UE (EU25_EXTRA) i z krajami należącymi do UE (EU25_INTRA) EKSPORT IMPORT rok EU25_EXTRA EU25_INTRA EU25_EXTRA EU25_INTRA 2004 21% 79% 25% 75% 23% 77% 25% 75% 23% 77% 28% 72% 23% 77% 27% 73% 24% 76% 29% 71%
Udział w wymianie handlowej krajów UE (25 państw) w latach 2004- wymiany z krajami z poza UE (EU25_EXTRA) i z krajami należącymi do UE (EU25_INTRA) EKSPORT IMPORT rok EU25_EXTRA EU25_INTRA EU25_EXTRA EU25_INTRA 2004 32% 68% 35% 65% 33% 67% 36% 64% 33% 67% 37% 63% 33% 67% 36% 64% 34% 66% 38% 62% Udział w wymianie handlowej krajów UE (15 państw) w latach 2004- wymiany z krajami z poza UE (EU25_EXTRA) i z krajami należącymi do UE (EU25_INTRA) EKSPORT IMPORT rok EU25_EXTRA EU25_INTRA EU25_EXTRA EU25_INTRA 2004 33% 67% 35% 65% 34% 66% 37% 63% 34% 66% 37% 63% 34% 66% 37% 63% 35% 65% 39% 61%
Wymiana handlowa krajów UE oraz Polski w latach 2004- w mln euro z krajami o preferencjach handlowych, przyrosty EKSPORT IMPORT rok CU &EIA CU &EIA 2004 39 212 167 826 53 932 31 011 134 919 73 761 43 137 183 135 60 189 33 732 146 411 90 114 EU25 47 896 198 385 68 363 38 726 164 120 111 512 50 266 200 118 73 480 42 803 169 566 105 567 51 729 228 388 76 974 41 899 187 265 137 469 2004 739 1 260 1 276 770 1 125 1 083 967 1 678 1 747 856 1 131 1 273 Polska 1 049 2 058 1 976 1 008 1 431 1 399 1 107 2 381 2 135 1 245 1 587 1 311 1 203 2 887 2 245 1 200 2 054 1 928
Wymiana handlowa krajów Polski w latach 2004- w mln euro z krajami o preferencjach handlowych, największe przyrosty eksportu kraj kraj &EIA Szwajcaria 426 Norwegia 865 Chorwacja 173 Meksyk 98 Maroko 161 Islandia 62 Izrael 151 Chile 12 Płd. Afryka 136 Liechtenstein 6 Egipt 107 Saint Kitts i Nevis 1
Udział w wymianie handlowej krajów UE (25 państw) i Polski w latach 2004- wymiany z krajami o preferencjach handlowych EKSPORT IMPORT rok CU &EIA CU &EIA 2004 4,0% 17,3% 5,6% 3,0% 13,1% 7,2% 4,0% 17,1% 5,6% 2,9% 12,4% 7,6% EU25 4,0% 16,8% 5,8% 2,9% 12,1% 8,2% 4,0% 15,8% 5,8% 3,0% 11,8% 7,4% 3,9% 17,1% 5,8% 2,7% 12,0% 8,8% 2004 5,9% 10,0% 10,1% 4,2% 6,2% 6,0% 5,9% 10,2% 10,7% 4,2% 5,5% 6,2% Polska 5,3% 10,3% 9,9% 3,6% 5,1% 5,0% 4,7% 10,1% 9,1% 3,8% 4,8% 4,0% 4,3% 10,3% 8,0% 2,9% 5,0% 4,7%
Zmiany w udziałach w zewnętrznej wymianie handlowej krajów UE (25 państw) i Polski w latach 2004- wymiany z krajami o preferencjach handlowych w pkt procentowych EKSPORT IMPORT rok CU &EIA CU &EIA - 0,02-0,22 0,05-0,16-0,71 0,46 0,02-0,34 0,16 0,01-0,27 0,61 EU25-0,09-1,00 0,01 0,13-0,28-0,86-0,09 1,31-0,03-0,30 0,16 1,44 /2004-0,18-0,25 0,19-0,32-1,09 1,65 0,04 0,24 0,54-0,08-0,69 0,22-0,63 0,10-0,73-0,55-0,37-1,17 Polska - 0,57-0,24-0,87 0,17-0,31-1,03-0,40 0,21-1,04-0,83 0,23 0,76 /2004-1,57 0,31-2,11-1,29-1,14-1,22
Wskaźnik dynamiki wymiany handlowej krajów EU25 i Polski z krajami o preferencjach handlowych w latach 2004- EKSPORT IMPORT rok CU &EIA CU &EIA 110,0 109,1 111,6 108,8 108,5 122,2 111,0 108,3 113,6 114,8 112,1 123,7 EU25 104,9 100,9 107,5 110,5 103,3 94,7 102,9 114,1 104,8 97,9 110,4 130,2 /2004 131,9 136,1 142,7 135,1 138,8 186,4 130,9 133,1 136,9 111,2 100,6 117,5 108,5 122,6 113,1 117,8 126,5 109,9 Polska 105,6 115,7 108,1 123,5 110,9 93,8 108,6 121,2 105,1 96,3 129,5 147,0 /2004 162,8 229,1 175,9 155,8 182,6 177,9 rok EKSPORT IMPORT 110,6 114,7 110,5 114,6 EU25 107,3 105,8 105,3 108,9 Wskaźnik dynamiki zewnętrznej wymiany handlowej krajów EU25 i Polski w latach 2004- /2004 138,1 130,0 121,5 151,5 113,3 135,5 Polska 118,4 118,1 118,8 123,5 /2004 222,2 223,9