STRATEGIA Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na lata 2007-2013 Senat Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, przekonany o konieczności podjęcia przez Uniwersytet szczególnych i trudnych zadań w latach 2007-2013 związanych z dostosowaniem działalności Uczelni do wymogów Deklaracji Bolońskiej, świadomy szans i wyzwań, jakie będą konsekwencją nadchodzących głębokich przeobrażeń społecznych w naszym kraju, odpowiadając także na formułowane oczekiwania społeczności Uniwersytetu, przyjmuje niniejszy dokument określający strategiczne kierunki działania i cele w latach 2007-2013. Akt ten powinien być traktowany jako dokument ramowy przy planowaniu działalności poszczególnych jednostek organizacyjnych Uniwersytetu, zapewniając spójność wszystkich inicjatyw i działań realizowanych na Uczelni. I. UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA JAKO UCZELNIA O WYMIARZE EUROPEJSKIM Dostosowując strukturę kształcenia do wymogów Deklaracji Bolońskiej i nie zaniedbując żadnego typu ani poziomu kształcenia, Uniwersytet koncentrować będzie swoje wysiłki na osiągnięciu najwyższego poziomu nauczania na studiach stacjonarnych drugiego i trzeciego stopnia (studiach doktoranckich). Uznajemy, że tak określony cel strategiczny, obok wysokiego poziomu badań naukowych, jest podstawowym wyróżnikiem najlepszych uczelni i warunkiem pełnego uczestnictwa w europejskim systemie szkolnictwa wyższego. Realizacja tych zamierzeń oznacza, że: - tworzenie, rozwój i podnoszenie poziomu studiów drugiego stopnia i studiów doktoranckich będzie istotnym priorytetem polityki kadrowej Uniwersytetu, który podejmie zintegrowane działania mające decydujący wpływ na politykę pozyskiwania kadry naukowej spoza naszej Uczelni; - uruchamianie nowych kierunków studiów opierać się będzie na założeniu osiągnięcia na tych kierunkach pełnej trójstopniowej struktury, o ile dopuszcza to ustawa o szkolnictwie wyższym. Stawiając jako cel utrzymanie możliwie wysokiego poziomu nauczania na studiach wszystkich stopni, Uniwersytet prowadzić będzie działania zachęcające uzdolnioną młodzież do podejmowania studiów w UMK. Służyć temu będą zarówno działania promocyjne i informacyjne, jak i specjalny system stypendialny dla najzdolniejszej młodzieży. Bazę rekrutacyjną dla studiów drugiego stopnia w Uniwersytecie tworzyć będą nie tylko absolwenci studiów pierwszego stopnia w UMK, ale również absolwenci studiów licencjackich innych uczelni. W szczególności Uniwersytet będzie dążyć do stworzenia systemu współpracy ze szkołami wyższymi w regionie, prowadzącymi studia pierwszego stopnia. Współpraca ta będzie obejmować: - działania prowadzące do zapewnienia spójności programów nauczania na studiach pierwszego stopnia we współpracujących uczelniach z oczekiwaniami Uniwersytetu wobec kandydatów na studia drugiego stopnia w UMK; - wsparcie kadrowe dla współpracujących uczelni; - stworzenie we współpracujących szkołach systemu informacji i promocji studiów w UMK. System studiów doktoranckich w UMK będzie rozbudowywany w sposób uwzględniający potrzeby kadrowe Uniwersytetu i rozwój poszczególnych dyscyplin naukowych, zaś najlepsi absolwenci studiów doktoranckich w UMK będą stanowić podstawę dla pozyskiwania młodej kadry naukowej. Dlatego Uniwersytet będzie dążyć do:
- rozszerzenia zakresu studiów doktoranckich; - stworzenia doktorantom optymalnych warunków studiowania, zapewnienia możliwie najlepszej opieki naukowej i nowoczesnego warsztatu pracy; - utworzenia systemu stypendiów uniwersyteckich i systemu nagród za szczególne osiągnięcia doktorantów; - poprawy sytuacji socjalnej doktorantów poprzez udostępnienie im w większym stopniu możliwości korzystania z bazy socjalnej Uniwersytetu; - optymalnego wykorzystania możliwości pozyskania środków z funduszy europejskich dla materialnego wsparcia doktorantów (we współpracy z władzami samorządowymi województwa oraz władzami Torunia i Bydgoszczy). Uniwersytet Mikołaja Kopernika uznaje międzynarodową wymianę i współpracę w procesie kształcenia studentów Uczelni za jedną z głównych form realizacji uczestnictwa w europejskim systemie szkolnictwa wyższego. Udział Uniwersytetu w międzynarodowej wymianie studentów wymagać będzie wzbogacenia oferty poprzez dwustronne i wielostronne umowy o współpracy z uczelniami europejskimi. Jedną z form współpracy pozwalającą na intensyfikację wymiany studentów i podnoszenie poziomu kształcenia jest tworzenie komplementarnych programów dydaktycznych (modułów) w ramach kierunku (specjalności) prowadzonego na współpracujących uczelniach. Organizacja zarządzania procesem dydaktycznym na UMK będzie systematycznie zmieniana w taki sposób, by pomóc w możliwie pełnym wykorzystaniu potencjału Uniwersytetu, m.in. poprzez tworzenie makrokierunków i studiów międzykierunkowych; ułatwiane będzie uczestnictwo studentów w zajęciach fakultatywnych poza macierzystym wydziałem i w organizowanych na większą niż dotąd skalę w zajęciach ogólnouniwersyteckich. Zmiany w organizacji zarządzania powinny umożliwić studentom dostosowywanie programu kształcenia do indywidualnych potrzeb, w tym również zmianę kierunku studiów pomiędzy pierwszym i drugim stopniem studiów. Sprzyjać temu będzie ujednolicanie procedur obsługi studentów na wszystkich wydziałach. Realizacja tego zadania wymaga pełnego wdrożania ogólnouniwersyteckiego systemu komputerowego zarządzania dydaktyką. II. UNIWERSYTET JAKO CENTRUM BADAŃ NAUKOWYCH - - ROZWÓJ BAZY BADAWCZEJ I KLINICZNEJ Biorąc pod uwagę założenia polityki naukowej kraju na lata 2007-2013, w których deklaruje się koncentrację środków finansowych w silnych jednostkach naukowych, podstawowym zadaniem Uniwersytetu w zakresie działalności badawczej staje się potwierdzenie i utrwalenie statusu jednego z najsilniejszych centrów naukowo badawczych w kraju. Jednym z warunków utrwalenia takiego statusu jest stworzenie na UMK centrów badawczych o znaczeniu ogólnokrajowym. Szczególnie pożądane byłoby umiejscowienie w UMK jednego z centrów badań interdyscyplinarnych w zakresie nowoczesnych technologii. Ważnym atutem w tych staraniach jest dotychczasowa działalność, doświadczenia organizacyjne i osiągnięcia Krajowego Laboratorium Fizyki Atomowej, Molekularnej i Optycznej (FAMO) działającego w UMK od 2002 roku. Należy równocześnie zabiegać o utworzenie w UMK innych centrów badawczych o znaczeniu ogólnokrajowym, nie tylko związanych z naukami ścisłymi, lecz także wykorzystującymi cały potencjał naukowy UMK. Takim przedsięwzięciem może być np. utworzenie Toruńskiego Centrum Konserwacji Zabytków przy Wydziale Sztuk Pięknych. Uniwersytet jako swój cel strategiczny uznaje utrzymanie statusu znaczącego ośrodka nauk humanistycznych. Jednym z priorytetowych zadań inwestycyjnych będzie budowa centrum nauk humanistycznych Collegium Humanisticum.
W najbliższych latach coraz więcej projektów badawczych realizowanych będzie wspólnie przez rozproszone zespoły korzystające z nowoczesnych technologii telekomunikacyjnych. Pełnoprawny udział w międzynarodowych programach naukowych zależeć będzie w coraz większym stopniu od posiadania przez Uniwersytet infrastruktury informatycznej odpowiadającej standardom europejskim. Strategicznym zadaniem Uniwersytetu jest utrzymanie infrastruktury informatycznej na poziomie odpowiadającym oczekiwaniom naukowców i zapewnienie sprawnego dostępu do globalnego systemu informacyjnego. W tym zakresie Uniwersytet będzie ściśle współdziałał z innymi polskimi uczelniami w ramach ogólnopolskich projektów. Niezbędnym warunkiem rozwoju badań naukowych i pełnego udziału w międzynarodowej współpracy naukowej jest znaczące zwiększenie środków pozyskiwanych z budżetu wspólnoty europejskiej. Należy dążyć do zasadniczej zmiany obecnej sytuacji, kiedy to jedynie 10% budżetu Uniwersytetu pochodzi ze środków przeznaczonych na finansowanie badań naukowych. Uniwersytet będzie tworzył w swojej strukturze administracyjnej jednostki zapewniające efektywne wsparcie pracownikom naukowym ubiegającym się o środki pozabudżetowe dla finansowania badań naukowych. Wsparcie dla takich starań będzie jednym z podstawowych, strategicznych zadań władz wydziałów. Podstawowym zadaniem strategicznym związanym z rozwojem części medycznej Uniwersytetu jest gruntowna modernizacja i rozszerzanie bazy klinicznej w Bydgoszczy i Toruniu. Głównym zadaniem jest rozbudowa i modernizacja Szpitala Uniwersyteckiego im. A. Jurasza, w ramach wieloletniego programu rządowego. Uniwersytet będzie zabiegał również o włączenie do bazy klinicznej Szpitala im. J. Biziela. Utworzenie drugiego szpitala klinicznego zapewni niezbędną bazę dydaktyczną dla studentów Collegium Medicum. Collegium Medicum podejmie starania o utworzenie Centrum Doskonałości w zakresie nowoczesnej diagnostyki medycznej (w Szpitalu im A. Jurasza) i Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych (w Szpitalu im. J. Biziela). Collegium Medicum będzie brało aktywny udział w realizacji Narodowego Programu Walki z Rakiem i innych narodowych programach, których celem jest poprawa zdrowia społeczeństwa. III. UNIWERSYTET JAKO LIDER EDUKACJI I NAUKI W REGIONIE Podstawowym obowiązkiem Uniwersytetu wobec społeczności regionu jest kształcenie studentów na możliwie najwyższym poziomie akademickim. Jednym z najważniejszych obowiązków Uniwersytetu jako lidera edukacji jest optymalne wykorzystanie największego w regionie systemu kształcenia doktorantów i dalszy jego rozwój. Realizacja obowiązków wynikających z roli lidera wymagać będzie nowych form działania: Uniwersytet będzie współpracował z wyższymi szkołami zawodowymi w regionie w ramach umów patronackich. Oczekiwanym rezultatem takich działań jest poprawa jakości kształcenia w regionie, a także odpowiednie przygotowanie absolwentów tych szkół do kontynuacji nauki w UMK; Uniwersytet będzie tworzył ośrodki zamiejscowe w tych miastach regionu, których władze wyrażą chęć współpracy, a w szczególności gotowość do ponoszenia całości lub większości kosztów utrzymania infrastruktury takiego ośrodka. Ośrodek zamiejscowy w Grudziądzu będzie rozwijany stosownie do potrzeb zgłaszanych przez władze miasta i możliwości Uniwersytetu; Uniwersytet deklaruje gotowość podjęcia współpracy z innymi uniwersytetami i szkołami wyższymi w regionie. W najbliższych latach można oczekiwać zmniejszenia zainteresowania studiami niestacjonarnymi w ich dotychczasowej formie. Dlatego, poza nielicznymi wyjątkami, studia niestacjonarne i podyplomowe powinny być realizowane głównie w ramach posiadanych rezerw organizacyjnych i kadrowych poszczególnych wydziałów. Prowadzenie studiów niestacjonarnych nie
może zasadniczo wpływać na kształtowanie długookresowej polityki kadrowej jednostek organizacyjnych Uniwersytetu. Uniwersytet będzie aktywnie działał na rzecz tworzenia w regionie systemu kształcenia przez całe życie organizując, na większą niż dotąd skalę, specjalistyczne studia podyplomowe i kursy adresowane do konkretnych grup społecznych. Nowe, krótkie i dynamiczne formy kształcenia zastąpią w dużym stopniu dotychczasowe wieloletnie studia niestacjonarne. Będą one realizowane w zdecydowanej większości jako projekty wspierane finansowo przez fundusze przeznaczone na realizację Europejskiego Programu Operacyjnego Kapitał ludzki. Wyjątkowo dla realizacji takich zadań tworzone będą specjalne jednostki organizacyjne, jak np. Regionalne Studium Edukacji Informatycznej na Wydziale Matematyki i Informatyki. Nowe formy kształcenia ustawicznego będą realizowane w nowoczesnej formie, z zastosowaniem na szeroką skalę metod i narzędzi zdalnego nauczania. W Collegium Medicum priorytetowym zadaniem w zakresie kształcenia ustawicznego będzie stworzenie sprawnego organizacyjnie kształcenia podyplomowego lekarzy, farmaceutów, pielęgniarek i analityków medycznych oraz diagnostyków laboratoryjnych, zaspokajając w tym zakresie potrzeby naszego regionu. Uniwersytet będzie sprzyjał rozwojowi przedsiębiorczości akademickiej i tworzył warunki do komercjalizacji wyników badań naukowych, stosownie do potrzeb zgłaszanych przez środowisko naukowe i studentów. Biblioteka Uniwersytecka nadal pełnić będzie rolę głównej biblioteki naukowej w regionie. Dla realizacji tego założenia niezbędna jest modernizacja biblioteki i stworzenie nowoczesnej infrastruktury wykorzystującej najnowsze technologie informatyczne, umożliwiające powszechny i łatwy dostęp do literatury naukowej nie tylko dla społeczności uniwersyteckiej, ale też dla potrzeb regionu. Program modernizacji obejmie również Bibliotekę Medyczną w Collegium Medicum. Uniwersytet prowadzi działalność naukową i dydaktyczną w dwóch najważniejszych miastach regionu. Uczelnia sprzyjać będzie działaniom, które mają służyć stopniowemu zbliżaniu Bydgoszczy i Torunia oraz dążeniu do utworzenia przez oba miasta wspólnego obszaru regionalnej metropolii. Wykorzystanie możliwości prowadzenia każdego kierunku w dwóch miastach może być znaczącym atutem w konkurencji na rynku edukacyjnym. W chwili obecnej przeszkodą jest brak odpowiedniej bazy dydaktycznej w Bydgoszczy. Należy podjąć starania, w tym niezbędne działania organizacyjne, aby wykorzystać te szczególne możliwości. Scalanie struktury zarządzania obu części Uniwersytetu będzie realizowane w taki sposób, by w jak najmniejszym stopniu zakłócać bieżącą działalność Uczelni. IV. ROZWÓJ I MODERNIZACJA INFRASTRUKTURY UNIWERSYTECKIEJ Warunki pracy naukowej i studiowania na poszczególnych wydziałach Uniwersytetu są bardzo zróżnicowane. Unowocześnienie infrastruktury uniwersyteckiej i jej dostosowanie do nowych standardów jest warunkiem koniecznym zachowania przez Uniwersytet wiodącej pozycji wśród polskich wyższych uczelni. Celem przebudowy infrastruktury powinna być również racjonalizacja i zmniejszanie kosztów jej utrzymania. Dlatego m.in. budowie nowych budynków towarzyszyć będzie opuszczanie niektórych budynków niespełniających współczesnych norm. W latach 2007-2013 podstawowym źródłem finansowania działalności inwestycyjnej i modernizacyjnej będą fundusze unijne. Priorytetem inwestycyjnym w kampusie toruńskim będzie w latach 2007-2009 poprawa warunków pracy humanistyki toruńskiej. Uniwersytet zrealizuje budowę Collegium Humanisticum w taki sposób, aby możliwa była jego dalsza rozbudowa, stosownie do przyszłych potrzeb.
Drugim kluczowym projektem inwestycyjnym w części toruńskiej Uniwersytetu jest budowa interdyscyplinarnego centrum nowoczesnej technologii, które stanie się bazą dla badań naukowych w zakresie nowoczesnych technologii. Projekt ten będzie realizowany w latach 2009-2011. Uniwersytet opracuje projekt budowy nowoczesnej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej w obu kampusach toruńskim i bydgoskim, i będzie ubiegał się o fundusze niezbędne do realizacji tej inwestycji. Nowa infrastruktura ma służyć głównie do realizacji zajęć wychowania fizycznego, zajęć o charakterze rekreacyjnym i sportu amatorskiego. Dla akademickiego sportu kwalifikowanego w kampusie toruńskim wykorzystywana będzie w znacznym stopniu hala widowiskowo-sportowa, której budowa jest planowana przez władze miasta w sąsiedztwie osiedla uniwersyteckiego na Bielanach. W Collegium Medicum przygotowany zostanie projekt rozbudowy jego bazy dydaktycznej. Realizacja tego zadania uzależniona jest od pozyskania wsparcia finansowego z funduszy europejskich. Nowy budynek ma służyć głównie studentom Wydziału Lekarskiego i Wydziału Nauk o Zdrowiu. Niezbędna jest modernizacja ważnego nie tylko w środowisku studenckim, ale w całym mieście centrum kulturalnego studenckiego klubu Od Nowa. Baza socjalna toruńskiej części uniwersytetu nie wymaga rozbudowy, a jedynie systematycznej modernizacji, której efektem będzie wprowadzenie w domach studenckich standardów pozwalających na skuteczne konkurowanie z rozwijającym się intensywnie rynkiem kwater. Wymienienie powyższych głównych zamierzeń inwestycyjnych nie wyklucza podejmowania innych projektów. Jednak ich realizacja będzie możliwa jedynie pod warunkiem uzyskania zewnętrznego wsparcia finansowego. Utrzymanie infrastruktury informatycznej na poziomie odpowiadającym światowym standardom i oczekiwaniom naukowców oraz zapewnienie sprawnego dostępu do globalnego systemu informacyjnego wymaga istnienia w strukturze organizacyjnej Uniwersytetu wyspecjalizowanej jednostki Uniwersyteckiego Centrum Informatycznego. Zadaniem tej jednostki jest nie tylko utrzymanie sprawności systemu informatycznego, ale również ciągłe działania innowacyjne. Równolegle do rozbudowy komputerowego systemu zarządzania uczelnią, Uniwersytet będzie wprowadzał rozwiązania organizacyjne pozwalające na pełne wykorzystanie ich możliwości. Działanie Uniwersytetu w nowych warunkach wymagać będzie sprawnego wsparcia ze strony administracji uniwersyteckiej. Struktura administracji musi być systematycznie dostosowywana do nowych zadań podejmowanych przez Uniwersytet. Zmiana struktury studiów wymaga zmian w systemie administracyjnej obsługi studentów. Niektóre działy administracji (np. odpowiedzialne za wspieranie współpracy z zagranicą, pozyskiwanie i obsługę funduszy europejskich, inwestycje) wymagają szybkiej reorganizacji i wzmocnienia kadrowego.