EFEKTYWNE NARZĘDZIA PROGRAMOWE W WYRÓWNOWAŻANIU LINII MONTAŻOWYCH

EFEKTYWNE NARZĘDZIA PROGRAMOWE W WYRÓWNOWAŻANIU LINII MONTAŻOWYCH Bogusław REIFUR, Bartłomiej LEKKI Projektowanie, analiza i dostosowanie funkcjonującej linii montażowej w zmieniających się warunkach rynku konsumenta nie jest zjawiskiem występującym losowo. Wynika najczęściej z analizy organizacyjno-ekonomicznej realizowanych zadań, możliwości realizacji operacji i zabiegów z wykorzystaniem coraz to bardziej efektywnych urządzeń, stanu technicznego pracujących urządzeń, kwalifikacji i przygotowania załogi, a także w większości przypadków z rozwoju konstrukcyjno-technologicznego montowanego wyrobu. Efektywne wykorzystanie zasobów produkcyjnych w przypadku linii montażowej, problem jej wyrównoważenia (balansowania), czyli uzyskania jak najmniejszego czasu przestojów stacji roboczych wynikający z niepełnego przydziału operacji dla danej stacji, sprowadza się do uzyskania odpowiedzi na pytania: jak uszeregować operacje w poszczególnych lub wybranych stacjach linii montażowej, aby osiągnąć jak najlepsze jej wyrównoważenie, jaka jest minimalna liczba stacji w linii montażowej oraz w jakiej kolejności uszeregować operacje na poszczególnych stacjach, aby otrzymać najlepsze wyrównoważenie linii przy narzuconym czasie taktu montażu. Najczęściej wyrównoważenie (balansowanie) linii montażowych jest tradycyjnym podejściem przy opracowywaniu pierwszego wstępnego układu linii produkcyjnej. Klasyczna definicja prostego wyrównoważenia linii montażowych obejmuje wtedy następujące założenia [1]: 1. Wszystkie parametry dotyczące linii muszą być całkowicie znane. 2. Operacja nie może być podzielona pomiędzy dwiema albo więcej stacjami. 3. Zadania nie mogą być podejmowane w dowolnym porządku z powodu przymusów pierwszeństwa. 4. Wszystkie zadania linii montażowej muszą być przeprowadzone do końca. 5. Wszystkie stacje są wyposażone w różne zasoby i mogą przeprowadzać jakiekolwiek zadania. 6. Czas operacji jest niezależny od stacji, na której będzie ona przeprowadzana do końca. 7. Każda operacja może być przeprowadzona na każdej stacji. 8. System montażu jest projektowany dla unikatowego wyjątkowego modelu pojedynczego produktu. 9. Czas cyklu jest stały, a celem jest minimalizacja liczby stacji lub stała jest liczba stacji, a celem jest minimalizacja czasu cyklu. W rzeczywistych warunkach produkcyjnych i długościach funkcjonujących linii montażowych oraz przy istniejących ograniczeniach czasowych realizacji poszczególnych operacji wykonywanych przez pracowników lub urządzenia montażowe przeprowadzenie analizy bez narzędzi programowych nie jest łatwe. Istnieje zatem potrzeba analizowania wielu realizacji kolejności różnych zadań dla osiągnięcia warunków zamierzonego celu, np. minimalnych kosztów pracy lub minimalizacji liczby stacji. Również wprowadzanie nowych produktów i ich modyfikacje oraz w coraz większym stopniu stosowanie linii montażowych mieszanych produktów powoduje, że do rozwiązywania problemów wyrównoważenia wykorzystuje się różnego rodzaju mniej lub bardziej profesjonalne narzędzia programowe wspomagające te procesy [1, 2]. Oferowane obecnie specjalizowane programy do balansowania linii montażowej będące rozbudowanymi, skomplikowanymi aplikacjami dla analizy procesu montażowego przedstawiają szerokie możliwości analizy procesu, biorąc pod uwagę jego zmienność i elastyczność. Artykuł przedstawia analizę możliwości ich wykorzystania szczególnie w warunkach hybrydowych linii montażowych. Zestawienie narzędzi programowych do balansowania linii montażowych Timer Pro Professional Timer Pro Professional jest najbardziej zaawansowanym, licencjonowanym narzędziem na rynku oferowanym przez Applied Computer Services, który w swojej budowie posiada kilkanaście modułów, w skład których wchodzi: I. Video Time and Motion Analiza czynności montażowych opartych na czasie, udokumentowanych w postaci filmów. Dzięki załączanym plikom wideo w łatwy sposób można udokumentować stan obecny danego procesu technologicznego (rys. 1), a także mogą posłużyć jako baza do mapowania strumienia wartości. Moduł ten umożliwia tworzenie dokumentów, w których analiza danego zadania składa się z czynności dodających wartość oraz tych, które jej nie dodają. Każda operacja lub zabieg może być udokumentowana w postaci osobnego, nowego filmu wraz z analizą, bez konieczności stosowania drogich i zaawansowanych kamer przy użyciu cyfrowych aparatów fotograficznych z możliwością nagrywania filmów. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że filmy można łączyć, w każdej chwili otworzyć do przeglądania, a także wykorzystać jako materiał szkoleniowy dla nowych pracowników [1]. 14

Technologia i Automatyzacja Montażu 2/2011 Rys. 1. Okno programu z filmem dokumentującym operację technologiczną [3] Moduł Video Time and Motion, który wchodzi w skład Timer Pro Professional, jest kompatybilny z innymi modułami programu, dzięki czemu wyniki zgromadzone w tym module mogą służyć jako baza danych w innych modułach, np. przy balansowaniu linii czy analizie Lean. Odbywa się to w myśl zasady: przeciągnij i upuść, która zintegrowana jest z arkuszem kalkulacyjnym Excel. Producent zapewnia także kompatybilność z urządzeniami PDA, które dzięki małym wymiarom umożliwiają zbieranie oraz analizę danych w czasie rzeczywistym. Oprócz analizy filmów i czasów Timer Pro Professional obsługuje nazewnictwa dla filozofii i technik Lean, Kaizen, SMED i 5S, p. rys. 2. Rys. 2. Okno z wyborem poszczególnej techniki [3] II. Work Instructions instrukcje stanowiskowe. Moduł ten powstał z myślą o utrzymaniu i poprawie wydajności, jakości i bezpieczeństwa. Instrukcje stanowiskowe stanowią udokumentowanie sekwencji procesu oraz pracy operatorów przy założonym czasie cyklu montażu i czasie taktu. Stosowanie tego modułu jako elementu technik Lean oraz Kaizen może być kluczowym elementem przy eliminowaniu czynności innych niż wartość dodana produktu. Tworzone w sposób tradycyjny manualne instrukcje stanowiskowe są czasochłonne oraz mało efektywne. Z tego powodu są wypierane przez instrukcje tworzone w module Work Instructions, które umożliwiają częste i łatwe aktualizacje. moduł instrukcje stanowiskowe programu Timer Pro Professional integruje się bezpośrednio z aktualnym arkuszem kalkulacyjnym, w którym można zamieścić własny rodzaj instrukcji w tym pliki graficzne, wideo itp. Pozwala to na tworzenie unikatowych i dostosowanych do danego procesu instrukcji stanowiskowych, automatycznie dokonywane są zmiany i aktualizacje, które zostały wprowadzone do procesu w danym arkuszu, np. gdy stara grafika narzędzia, komponentu lub elementów bezpieczeństwa została zastąpiona nową, nastąpi automatyczne zaktualizowanie informacji w danym procesie, tworzona jest historia zmian danego procesu, na każdym etapie jego aktualizacji (dodawania, usuwania i przemieszczania), którą można w każdej chwili odtworzyć. III. Operation Training szybkie udokumentowanie procesu w postaci filmów, które służą do szkolenia pracowników. Wykorzystując wiedzę i doświadczenie pracownika, za pomocą tego modułu programu Timer Pro Professional, można stworzyć krótki film instruktażowy, który będzie podstawą szkolenia nowej załogi, a także przypomnieniem wykonywania danego procesu na danym stanowisku montażowym. Do danego filmu można dodawać własną narrację, spowalniać lub przyśpieszać szybkość odtwarzania filmu, a także zapętlić dany klip o określoną wartość. Tak utworzony plik wideo może służyć też jako podstawa do dokładnego badania i wdrażania nowych procedur. IV. Standard Data Libraries biblioteka danych standardowych. Timer Pro Professional zawiera w bazie swojej biblioteki ponad 17 000 wspólnych czasów dla wspólnych procesów. Można użyć ich bezpośrednio, a także edytować według własnych potrzeb oraz tworzyć własne, niestandardowe czasy dla procesów niezawartych w bibliotece. Zalety stosowania danych standardowych zawartych w bibliotece: zmniejszenie potrzeby przeprowadzania dodatkowych badań czasu, wprowadzanie czasów szybsze o 95%, w porównaniu z czasem, który zająłby operatorowi na przeprowadzenie badań, tworzenie nowych standardowych procesów, w których pracownicy na każdym poziomie mają do nich dostęp; tworzą scentralizowaną bazę wiedzy. Timer Pro Professional oferuje unikatową możliwość zapisywania wyników analizy czasu do standardowej biblioteki danych w formacie arkusza kalkulacyjnego. Dane przechowywane w tej bibliotece można uzyskać przez Timer Pro Application Data Expert i wykorzystać do opracowania nowych norm w programie Excel. V. Lean Analysis poprawa procesu za pomocą narzędzi Lean. Timer Pro Professional prezentuje wszystkie zadania wchodzące w skład procesu i przedstawia je na wykresie. Wykres ten, zwany wykresem Yamazumi mający zwią- 15

zek z technikami Kaizen i Lean, przedstawia zadania w postaci słupków, których wysokość reprezentuje czas dla każdego zadania. Na jednym wykresie Yamazumi może znajdować się maksymalnie 300 słupków. Każdy słupek składa się z zadań reprezentujących kolejne działania, zmierzające do wykonania danego procesu. Wysokość zadania w słupku jest proporcjonalna do czasu, jaki reprezentuje. Każde zadanie może składać się z maksymalnie 1000 czynności wchodzących w skład zadania. Można przypisać mu także oddzielny kolor. Moduł wyposażony jest w suwaki i paski przewijania, dzięki którym można zgłębić nawet najbardziej skomplikowany proces. Przesuwanie odpowiednich zadań na inne stanowiska wykonuje się za pomocą myszki w myśl zasady przeciągnij i upuść. W każdym momencie dane zadanie można edytować w arkuszu kalkulacyjnym. Do każdej czynności można przydzielić jedną z odpowiednich cech: wartość dodana, brak wartości dodanej, normalna czynność, zgrupowane czynności, niezmienna czynność, nieuniknione opóźnienia, możliwość uniknięcia opóźnień. VI. Value Stream Mapping mapowanie strumienia wartości. Jest to narzędzie typowo wykorzystywane podczas zadań związanych ze szczupłym wytwarzaniem, aby zaprezentować przepływ materiałów oraz informacji dla konkretnej rodziny produktów bądź usług. Mapa strumienia wartości jest często używana do określenia miejsca, na którym należy się skoncentrować, aby poprawić, zredukować lub wyeliminować wartość niedodaną, czas cyklu oraz koszty. Timer Pro Professional jest oprogramowaniem, które pozwala zmierzyć i sklasyfikować wszystkie bieżące działalności. Pakiet szybko identyfikuje i eliminuje wartość niedodaną oraz uwidacznia marnotrawstwo zasobów. VII. Line balancing balansowanie linii i gniazd montażowych. Moduł ten jest skutecznym narzędziem do poprawy przepustowości linii montażowych oraz gniazd montażowych przy jednoczesnym obniżaniu kosztów siły roboczej. Umożliwia szybkie zrównoważenie pojedynczych lub złożonych procesów przy określonej liczbie stanowisk oraz wymaganym czasie taktu. Moduł do balansowania oblicza optymalną liczbę potrzebnych pracowników do osiągnięcia wymaganych wyników. Posiada także możliwość edycji projektu linii oraz zmiany parametrów w celu uzyskania najlepszego wyniku w danym procesie produkcyjnym. Wyniki zrównoważonego procesu zapisywane są w szeregu zadań, w których każde działanie (czynność) posiada swoją reprezentację na wykresie. Każdą czynność można przenieść i dołączyć do zadania innego operatora. Zaletą tego modułu jest także tworzenie scenariuszy modeli, które reprezentowane na jednym wykresie umożliwiają łatwiejszą analizę porównawczą. Każdy model reprezentowany jest przez inny kolor, a poszczególne zadania są pogrupowane obok siebie, p. rys. 3. Czarna linia na wykresie wyznaczająca czas taktu określa, które stanowiska powinny być bardziej obciążone czynnościami, a na których czas taktu został przekroczony. VIII. Automated ERP Interface automatyczny interfejs ERP Rys. 3. Okno balansowania linii wraz z analizą procesu [1, 3] Timer Pro Professional wykorzystuje model danych, który może być połączony z dowolnym zewnętrznym źródłem systemu ERP. Modele danych i informacji zawartych w korporacyjnych systemach ERP, MRP i aplikacji do planowania produkcji, mogą być bezpośrednio sformatowane i wykorzystane w Timer Pro Professional bez potrzeby ręcznej ingerencji w dane. Dzięki uproszczonemu interfejsowi ERP użytkownik Timer Pro Professional może bez problemu wyciągać potrzebne mu dane z systemu do analizy, np. moduł umożliwia tworzenie i drukowanie wykresu Gantta dla każdego stanowiska roboczego. Proplanner To drugie, obok Timer Pro Professional, tak rozbudowane narzędzie składające się z modułów, charakteryzujących się własną nazwą: I. ProBalance moduł do balansowania linii montażowych. Aplikacja ProBalance w Proplannerze jest szybkim i bardzo dokładnym programem do przydzielania zadań, narzędzi i części do stanowisk roboczych. ProBalance oferuje łatwy i intuicyjny w obsłudze arkusz kalkulacyjny, z możliwością tworzenia zaawansowanych wykresów do szybkiego i elastycznego równoważenia linii produkcyjnych (rys. 4). Program ten oblicza m.in. stopień wykorzystania linii produkcyjnych oraz miejsc odkładczych na stanowiskach roboczych. Program umożliwia obliczenie wskaźnika obciążenia linii produkcyjnych oraz identyfikację miejsc (składowania) na stanowiskach roboczych. Kolejność czynności (dostępnych jako opcja w module Assembly Planner, czyli planowaniu montażu) przy- 16

Technologia i Automatyzacja Montażu 2/2011 pisanych w ProBalance umożliwia tworzenie sekwencji montażowych (Sequence Planner), w celu oceny pracy każdej stacji roboczej dla zadanego czasu taktu. Dzięki temu można lepiej określić, gdzie będzie zapotrzebowanie na większą liczbę pracowników na linii montażowej przy zmiennym czasie taktu. Sequence Planner na podstawie harmonogramu produkcji identyfikuje wąskie gardła i pokazuje, w które miejsca należy wysłać dodatkowych pracowników, aby uniknąć opóźnień wytwarzania i zachować płynność produkcji. Proces ten odbywa się w trzech krokach: 1. Należy wczytać listę działań niezbędnych do wytworzenia produktu, włącznie z czasami trwania poszczególnych operacji. 2. Uruchomić moduł do balansowania linii danego produktu wraz z podaniem wymaganego taktu produkcji. 3. Zaimportować harmonogram produkcji w określonym przedziale czasowym. Rys. 4. Standardowe okno do balansowania linii [4] Sequence Planner automatycznie skonfiguruje proces pod zadany harmonogram produkcji, a następnie wyświetli wyniki w kilka sekund. II. Workplace Planer planowanie stanowisk roboczych. Narzędzie to służy do szybkiego i łatwego generowania schematów dróg (ścieżek) transportowych pokonywanych przez pracownika. Dzięki integracji z programem AutoCad, w którym tworzone są rysunki, Workplace Planner automatycznie tworzy drogę transportową oraz oblicza czas, jaki zajmie pracownikowi pokonanie tej drogi, a także może służyć do oceny bezpieczeństwa, ergonomii oraz czynności dodającej wartości produktowi. Na rysunkach można oznaczać odpowiednimi kolorami kierunki poruszania się poszczególnych pracowników, aby łatwiej było przeprowadzić analizę danego stanowiska. Workplace Planner może oceniać równocześnie operacje w połączonych stanowiskach roboczych, aby określić, które zmiany mają największy wpływ na proces. Ręczna konfiguracja danego modelu stanowiska roboczego sprawia, że pracownik będzie miał do pokonania krótszą drogę oraz zdecydowanie lepszy dostęp do niezbędnych części oraz narzędzi pracy (rys. 5). Rys. 5. Ocena pracy stanowiska roboczego przed i po zmianach [4] Integracja Proplannera z AutoCadem sprawia, że użytkownik nie musi nic rysować za pomocą tego programu. Wystarczy, że określi w Proplannerze czynności, jakie ma wykonywać pracownik/pracownicy, a następnie określi punkt na layoucie. III. Work Instructions instrukcje pracy. Moduł Work Instructions umożliwia tworzenie przez inżynierów produkcji instrukcji stanowiskowych, dostępnych dla każdego pracownika na stanowisku montażowym. Odbywa się to za pomocą prostego notatnika, w którym inżynier tworzy opis, dodaje zdjęcia oraz w którym może tworzyć hiperłącza do dodawania linków z filmami instruktażowymi i innymi plikami. Moduł posiada automatyczny interfejs, który przekształca instrukcję na zapisaną w języku html, która następnie jest odczytywana przez pracownika na stanowisku jako strona www. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że pracownik, otwierając instrukcję, pobiera ją z bazy danych, a tym samym zawsze korzysta z najaktualniejszej wersji instrukcji. Inżynier ma możliwość pełnej edycji instrukcji przez uzupełnianie tekstu, przypisywanie określonych czynności do poszczególnych stanowisk, zużywania części i lokalizacji poszczególnych komponentów dla określonych stanowisk. Tak uaktualniona instrukcja zapisywana jest w bazie danych, którą można wydrukować. IV. Time Estimation szacowanie czasów. Szacowanie czasów w programie Proplanner dokonuje się w załączonym arkuszu kalkulacyjnym. Istnieje kilka możliwości szacowania czasów potrzebnych do realizacji cyklu produkcyjnego. Jedną z możliwości jest nakręcenie filmu wideo danej operacji montażowej, a następnie analizowanie poszczególnych sekwencji pod kątem: czynności dodających wartość; czynności niedodających wartości; czynności niedodających wartości, ale koniecznych do wykonania operacji. Wyniki pracy można wykorzystać i dołączać do innych modułów Proplannera, np. do instrukcji pracy. Ponadto moduł Time Estimation jest zintegrowany z najpopularniejszymi standardami ustalania czasów, ta- 17

kimi jak MTM czy MODAPTS oraz umożliwia modyfikowanie tych standardów i tworzenie nowych. Możliwe jest także zapisywanie i analizowanie szacowanych czasów różnymi metodami w przypadku przejścia z jednego systemu na drugi. AssemblyLinePRO Kolejnym programem umożliwiającym tworzenie planowania procesu montażowego, balansowania linii i dokumentacji technicznej jest AssemblyLinePRO. I. Process Planning & Work Std (Proces Planowania i Pracy Standaryzowanej). AssemblyLinePRO rozpoczyna działanie od włączenia się Ekranu Definicji Procesu. Wprowadzenie numeru katalogowego i opis procesu podstawowego tworzą plik roboczy (.wf). Wszystkie dane na temat procesu montażu są zapisywane, zmieniane i/lub obliczane w pliku roboczym. Warianty lub alternatywy do pierwotnego procesu mogą być dodawane do Ekranu Alternatywnego Procesu. Alternatywy mogą być wyznaczone jako metody alternatywne, które generują dodatkowe strony instrukcji pracy dla udokumentowania procesu zmian, bądź też mogą być wyznaczone jako części tylko alternatywne, które pozwalają na identyfikację części zamiennych wewnątrz metody podstawowej. Work Standard Screen, czyli Ekran Pracy Standaryzowanej zawiera dwa działy: Line Set-Up i Work Standard Information, p. rys. 6. Inżynier może wpisać wcześniej ustaloną liczbę stanowisk lub wprowadzić dane (czas dostępny, przewidywane przerwy i wymagane jednostki), które umożliwią wyznaczenie taktu dla procesu. Wówczas AssemblyLinePRO określi optymalną liczbę stanowisk. Rys. 6. Wygląd okna: Work Standard Screen (Line Set-Up) [5] II. Line Definition & Line Balancing (Definicja linii i balansowanie linii). Centrum AssemblyLinePRO s Balancer Domain przedstawia sekwencję zdarzeń (Sequence of Events Screen). Elementy z procesu montażu są wprowadzane, dzielone pomiędzy stanowiska oraz balansowane. Kolejność montażu może być określona manualnie bądź też zaimportowana z ekranu sekwencji zdarzeń z programu MS Excel. Wartości czasu mogą być podane w jednostkach TMU, sekundach, minutach lub godzinach. Wykorzystując wyznaczony takt oraz całkowity czas pracy pracowników, AssemblyLinePRO oblicza liczbę stanowisk roboczych potrzebnych do osiągnięcia zamierzonego planu produkcji. Funkcja AssemblyLinePRO s Tworzenie Balansu (rys. 7) dzieli elementy z listy na odpowiednią liczbę stanowisk pracy. Rys. 7. Wygląd okna: Sequence of Events Screen (Create Preliminary Balance) [5] Wyrównoważenie jest następnie poprawiane w tradycyjny sposób przez przeniesienie elementów między stacjami, w celu uzyskania pożądanego obciążenia stanowisk. Do przenoszenia elementów można użyć różnych metod, takich jak wytnij i wklej lub przeciągnij i upuść. Po każdej zmianie, przeniesieniu elementu na inne stanowisko czasy są ponownie przeliczane. Summary Data Screen i Summary Graph Screen (rys. 8) pokazują wyniki każdego ruchu odpowiednio w postaci tabel i wykresu. Funkcje Group Elements programu AssemblyLine- PRO są unikatowymi cechami tego programu umiejętność łączenia indywidualnych elementów procesu w kompletne etapy procesu montażu. Dla każdego elementu procesu, czy tworzenia kolejności montażu, instrukcja montażowa jest automatycznie tworzona w dokumentacji domeny. Elementy procesu są tworzone jako małe fragmenty pracy, co ułatwia dokładność pomiaru i umożliwia większą elastyczność balansowania. Po tym, jak satysfakcjonujący wynik wyrównoważenia został osiągnięty, funkcje Group Elements mogą być użyte do łączenia lub grupowania poszczególnych elementów procesu, przekształcając sekwencje zdarzeń od szczegółowej listy kolejnych zadań do całego szeregu czynności montażowych. 18

Technologia i Automatyzacja Montażu 2/2011 Rys. 8. Wygląd okna: Summary Graph Screen [5] III. Work Instruction and Process Documentation (Instrukcje Pracy i Dokumentacja Procesu). AssemblyLinePRO s Obszar dokumentacji dostarcza standardowy format wejścia w informacje o procesie. Każda sekcja instrukcji procesu montażu jest wyświetlana (rys. 9) w nawigacji DRZEWO w oknie po lewej stronie ekranu Wszystkich Obszarów Dokumentacji. Rys. 9. Wygląd okna: Documentation Domain [5] Treść instrukcji jest konfigurowana i może zawierać dowolną lub wszystkie z następujących sekcji: Odniesienie sekcji odniesienie stron dokumentacji przewiduje wykaz odpowiednich dokumentów, takich jak numer rysunku montażowego, numer specyfikacji. Dodatkowe strony mogą być dodawane do odniesienia sekcji dla linii, stanowiska, schematów okablowania. Instrukcje pracy są automatycznie tworzone dla danej operacji montażowej, jak to zostało zdefiniowane w sekwencji zdarzeń. Każdą stronę można konfigurować. Strony mogą zawierać puste pola tekstowe do zapisania instrukcji i jakości informacji, danych o odpowiednich częściach i narzędziach i okno graficzne dla zobrazowania instrukcji. Dodatkowe strony mogą być dołączane jako rozszerzenia instrukcji i/lub dostarczane jako dodatkowe grafiki. Sekcja części z listy części opracowuje się każdą instrukcje stanowiskową. AssemblyLinePRO automatycznie robi zestawienie listy części z danego procesu. Są dwie wersje listy części: lista kompletna i lista tworzona, która także może znajdować się w instrukcji stanowiskowej. Sekcja narzędzi kompletna lista odpowiednich narzędzi oraz narzędzia używane w instrukcji stanowiskowej. Sekcja QA / Test jest to sekcja, w której użytkownik może dodać dowolną liczbę stron tekstu lub grafiki do przechowywania specyfikacji testów, informacji jakościowych itp. Nieograniczona liczba dodatkowych stron tekstu bądź grafiki może być dodawana w celu uzupełnienia instrukcji pracy w dowolnym miejscu w pakiecie dokumentacji. IV. Publishing the Assembly Documentation Process (Publikacja Dokumentacji Montażu). Funkcja publikowania gromadzi dane oraz rysunki w Sekcji Dokumentów w pliku roboczym i używając szablonu pliku z programu AssemblyLinePRO, generuje pakiet dokumentacji procesu w pliku Microsoft Word. Proces uzupełniania informacji wprowadzanych przez inżyniera realizowany jest w AssemblyLinePRO przez kompletowanie dokumentów oraz stworzenie i dodanie kolejnych stron: Strona tytułowa określany jest numer katalogowy i opis podstawowego procesu, numer części, opis oraz kod dla alternatywnego procesu, zawarte są także informacje na temat standardu pracy, takie jak: wielkość potrzebnego zespołu pracowników, standard i tempo produkcji na godzinę. Spis treści AssemblyLinePRO tworzy strony w pakiecie dokumentacji, a następnie tworzy stronę z dokładnym spisem treści. Historia edycji zawiera spis liczby edycji, datę wprowadzenia w życie oraz powód zmiany informacje te są przechowywane na stronie historii edycji. Streszczenie dla stanowisk pracy na początku instrukcje pracy wyznaczane są dla każdego stanowiska roboczego, AssemblyLinePRO dodaje stronę z podsumowaniem stanowisk pracy, gdzie wyświetlane są informacje na temat każdej operacji, określa czas na każdą operację i całkowity czas pracy na każdym stanowisku. Rys. 10. Wygląd okna: Sample Work Instruction Page [5] 19

Dokumenty Kontroli tworzone są automatycznie. Kiedy instrukcja jest opublikowana, karta poprawki lub jej numer jest nadawany na podstawie wybranego planu korekt (A do Z lub od 001 do 999). Jeżeli plik roboczy zostanie zmieniony i ponownie opublikowany, edycja numeru następuje automatycznie, ale powód zmian musi być koniecznie wprowadzony. Rejestr wszystkich wprowadzanych zmian jest przechowywany na stronie Historii Edycji. Korzyści płynące z użytkowania programu Assembly- LinePRO: wykorzystanie modułu balansowania linii co umożliwia: zwiększenie obciążenia stanowisk, skrócenie czasów przestojów, zwiększenie przepustowości, przewidywanie zużycia materiału. przejrzysta forma prowadzenia dokumentacji procesu co umożliwia: wyższą jakość, skrócenie czasu przezbrojeń, skrócenie czasu przestojów, szybkie i wszechstronne szkolenie pracowników. możliwość tworzenia instrukcji stanowiskowych, możliwość dodawania do każdej instrukcji informacji na temat listy części oraz używanych narzędzi, graficzna wizualizacja instrukcji. Flexible Line Balancing V.3 Najtańszy i najprostszy program umożliwiający balansowanie i grupowanie pojedynczych elementów, jak i całych procesów montażowych. Flexible Line Balancing jest osobnym programem i nie wchodzi w skład bardzo drogich i bardziej rozbudowanych aplikacji. Przy jego pomocy można wyznaczyć kolejne kroki w procesie montażu, a następnie określić optymalną metodę sekwencjonowania zadań, wybierając najbardziej efektywne i wydajne rozwiązanie [6]. Podsumowanie Oferowane obecnie programy do balansowania linii montażowej będące rozbudowanymi, skomplikowanymi aplikacjami dla analizy procesu montażowego dają możliwość dogłębnej analizy procesu, biorąc pod uwagę jego zmienność i elastyczność. Możliwość ich wykorzystania szczególnie w warunkach funkcjonujących hybrydowych linii montażowych wymaga doświadczenia zarówno programistycznego, jak i wiedzy o przebiegu procesu montażowego. Jednak we współczesnych warunkach funkcjonowania i konkurencyjności przedsiębiorstw i efektywnego wykorzystania zasobów produkcyjnych, do rozwiązywania problemów wyrównoważenia (balansowania) linii, niezbędna staje się konieczność wykorzystywania specjalizowanych programów, których szerokie możliwości przedstawiono powyżej. LITERATURA 1. Reifur B.: Komputerowo wspomagany proces balansowania linii montażowej. Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa nr 9/2006. 2. Battini D., Facio M., Ferrari E., Persona A., Sgarbossa F.: Design Configuration for Mixed Model Assembly System in Case of Low Product Demand. The International Journal Of Advanced Manufacturing Technology 34(1), 2007, s. 188 200. 3. Timer Pro Professional Applied Computer Services, Inc. 5545 DTC Parkway Four Englewood Colorado, C80111. 4. Proplanner 221 orth Loop Driwe, Suite 110 Ames, IA 50010. 5. AssemblyLinePRO TSF Manufacturing Solutions, LLC. 6. Flexible Line Balancing V.3 Flexible Line Balancing LG Electronics distributed by Production Technology Engineering and Management Services, Tampa USA. Dr inż. Bogusław Reifur, doc. PWr, i mgr inż. Bartłomiej Lekki są pracownikami Politechniki Wrocławskiej. 20