Rada Unii Europejskiej Bruksela, 7 marca 2017 r. (OR. en) 7048/17 COVEME 4 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 7 marca 2017 r. Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 6548/17 COVEME 3 Nr dok. Kom.: 5675/17 + ADD 1, 5676/17 + ADD 1 Dotyczy: Konkluzje Rady w sprawie mechanizmu współpracy i weryfikacji Delegacje otrzymują w załączeniu konkluzje Rady w sprawie mechanizmu współpracy i weryfikacji w wersji przyjętej przez Radę (do Spraw Ogólnych) 7 marca 2017 r. 7048/17 nj/pas/mf 1 DG C 2A PL
ZAŁĄCZNIK Konkluzje Rady w sprawie mechanizmu współpracy i weryfikacji 1. Potwierdzając swoje wcześniejsze konkluzje, Rada z zadowoleniem przyjmuje sprawozdania Komisji w sprawie postępów Bułgarii i Rumunii w ramach mechanizmu współpracy i weryfikacji. W tym kontekście Rada docenia stałą dobrą współpracę Bułgarii i Rumunii z Komisją i pozostałymi państwami członkowskimi w ramach wspomnianego mechanizmu. Rada wyraża uznanie dla pracy Komisji, która obejmuje ogólną ocenę postępów osiągniętych od czasu przystąpienia Bułgarii i Rumunii do UE w 2007 r., i popiera zrównoważoną i obiektywną analizę. 2. Rada zachęca Bułgarię i Rumunię do realizacji kluczowych zaleceń sformułowanych w sprawozdaniach Komisji, co doprowadziłoby do tymczasowego zamknięcia poszczególnych założeń, chyba że w państwach tych miałyby miejsce wydarzenia jednoznacznie odwracające te postępy. Prace w ramach mechanizmu zostaną zakończone, o ile wszystkie założenia zostaną zrealizowane w sposób nieodwracalny. Rada przypomina, że tempo tego procesu będzie zależało wyłącznie od tego, jak szybko Bułgaria i Rumunia będą w stanie zrealizować założenia. 3. Rada ponownie wyraża swoje przywiązanie do wartości i zasad UE. Skuteczna realizacja reform nastawiona na trwałe efekty oraz przekonujące i weryfikowalne osiągnięcia ma nadal zasadnicze znaczenie dla zapewnienia, by wszyscy obywatele mogli w pełni korzystać z szans, jakie daje członkostwo w Unii. Uwzględniając reformy przeprowadzone w Bułgarii i Rumunii w ostatniej dekadzie, Rada podkreśla, że aby stosowne założenia były realizowane w sposób satysfakcjonujący, a ostateczne cele zostały osiągnięte, dokonywane postępy muszą być nieodwracalne. W tym kontekście Rada zdecydowanie podkreśla potrzebę szerokiego i zdecydowanego poparcia politycznego dla reform i skutecznej realizacji zaleceń. 7048/17 nj/pas/mf 2
4. Rada uznaje, że Bułgaria podejmowała pewne obiecujące kroki w celu realizacji sześciu wyznaczonych dla niej założeń, lecz musi ona pilnie przyspieszyć prace na rzecz ogólnych postępów. Zauważalne są pozytywne działania ustawodawcze w odniesieniu do reformy sądownictwa, podobnie jak znaczny postęp osiągnięty w walce z zorganizowaną przestępczością. Kluczowe pozostaje zapewnienie dalszego wdrażania strategii na rzecz istotnych kompleksowych reform w dziedzinie sądownictwa i walki z korupcją, gromadzenie przekonujących osiągnięć i monitorowanie dalszych konkretnych rezultatów. Czerpiąc z już poczynionych postępów, Rada wzywa do zdecydowanego przyspieszenia niezbędnych wysiłków, tak by w pełni odpowiedzieć na wszystkie zalecenia Komisji zamieszczone w sprawozdaniu. Rada z zadowoleniem przyjmuje polityczne zobowiązanie dotyczące reform, zadeklarowane przez rząd; do pełnego zrealizowania wszystkich tych zaleceń konieczna jest jednak konsolidacja i wzmocnienie ogólnego politycznego zobowiązania, Rada oczekuje zatem, że przed następnym sprawozdaniem Komisji poczynione będą konkretne kroki i dokona się wymierny, nieodwracalny postęp. 5. Jak wspomniano, w ocenie Komisji określono pozostałe najważniejsze kroki służące zapewnieniu pełnego osiągnięcia celów mechanizmu. Co do reformy sądownictwa: szczególne wysiłki należy skierować na zapewnienie przejrzystego wyboru przyszłej Najwyższej Rady Sądownictwa, wypracowanie osiągnięć w zakresie przejrzystych i opartych na kryteriach merytorycznych mianowań na wysokie stanowiska w sądownictwie, w tym zbliżającego się mianowania nowego prezesa Najwyższego Sądu Administracyjnego, usprawnienie funkcjonowania Inspektoratu Sądownictwa, dalszą poprawę działań Prokuratury i wzmocnienie ram prawnych w zakresie ścigania korupcji na wysokim szczeblu i poważnej przestępczości zorganizowanej. Ważne jest dalsze reformowanie sądownictwa, by zwiększyć profesjonalizm, poprawić rozliczalność i skuteczność, zgodnie z zaleceniami Komisji. 7048/17 nj/pas/mf 3
Należy zintensyfikować walkę z korupcją, szczególnie na wysokim szczeblu, i przedstawić trwałe osiągnięcia w tym obszarze. Wśród środków, jakie należy przyjąć, kluczowy priorytet nadal powinny mieć nowe ramy prawne walki z korupcją, w tym ustanowienie skutecznego organu antykorupcyjnego. Zreformować należy prawo o administracji publicznej, w szczególności z myślą o zapewnieniu wzmocnienia inspektoratów wewnętrznych. Aby wypracować osiągnięcia w zakresie prawomocnych wyroków skazujących i ich wykonywania w obszarze walki z korupcją, Bułgaria powinna zająć się obecnymi niedociągnięciami i ustanowić mechanizm ogłaszania publicznych sprawozdań z postępów (postępowania przygotowawcze, oskarżenie, skazanie i wykonanie) w sprawach na wysokim szczeblu, o których opinia publiczna jest już poinformowana. Konieczne są również dalsze środki mające na celu poprawę zapobiegania i zwalczania korupcji na szczeblu lokalnym, w tym w obszarze zamówień publicznych. Co do zwalczania przestępczości zorganizowanej, Bułgaria powinna skonsolidować postępy, by zapewnić osiąganie wyników w dziedzinie prawomocnych wyroków skazujących i wykonywania wyroków. W osiągnięciu tego celu pomóc powinno zapewnienie niezależności i odpowiednich warunków pracy dla właściwych agencji i organów w tym obszarze. 6. Rada z uznaniem odnosi się do faktu, że w Rumunii w ostatnich latach występuje pozytywna tendencja, jeśli chodzi o osiąganie znacznych postępów w kierunku realizacji czterech założeń wyznaczonych dla niej w ramach mechanizmu. Działania podejmowane przez główne organy sądowe i organy ds. etyki zawodowej w celu zwalczania korupcji na wysokim szczeblu mają nadal imponującą dynamikę. Profesjonalizm w całym systemie sądownictwa Rumunii nadal wzrasta. Rada jednocześnie uważnie monitoruje najnowsze wydarzenia budzące poważne zaniepokojenie i powtarza, że warunkiem satysfakcjonującej realizacji tych założeń jest trwałość i nieodwracalność reform. W ocenie Komisji wskazano bardzo ograniczoną liczbę pozostałych najważniejszych działań służących zapewnieniu, by cele mechanizmu zostały w przypadku Rumunii w pełni osiągnięte. Rada ponownie zwraca też uwagę, jak ważne jest szerokie i zdecydowane zobowiązanie polityczne wszystkich instytucji publicznych i podmiotów politycznych na rzecz reform. Jest to szczególnie istotne w zakresie walki z korupcją na wszystkich szczeblach, poszanowania niezależności sądownictwa i innych kwestii dotyczących etyki zawodowej uwypuklonych w sprawozdaniu. W oparciu o osiągnięte już znaczne postępy Rada zachęca Rumunię do skupienia wysiłków na ich dalszej konsolidacji, do unikania działań wstecznych oraz do utrzymania pozytywnej dynamiki reform poprzez zrealizowanie wszystkich zaleceń przedstawionych przez Komisję w jej sprawozdaniu. Dzięki temu można udowodnić nieodwracalność i trwałość reform, które mogą prowadzić do tymczasowego wypełnienia poszczególnych założeń mechanizmu w niedalekiej przyszłości. 7048/17 nj/pas/mf 4
7. Rumunia powinna jeszcze bardziej skonsolidować postępy w zapewnianiu stałego poszanowania i obrony niezależności sądów. Obejmuje to wprowadzenie solidnego i niezależnego systemu mianowania prokuratorów na najwyższych szczeblach i przyjęcie kodeksu postępowania dla parlamentarzystów zawierającego jasne przepisy dotyczące wzajemnego poszanowania przez instytucje, dzięki czemu zapewniono by poszanowanie niezależności sądownictwa. Podjąć należy środki służące dalszemu konsolidowaniu przejrzystości i rozliczalności Najwyższej Rady Sądownictwa w procesie reform. Należy sfinalizować reformy sądownictwa, w szczególności kodeksów cywilnego i karnego, uwzględniając potrzebę przewidywalności, pełnej przejrzystości i wszechstronnych konsultacji. Wyroki sądowe, w tym wyroki podtrzymujące orzeczenia w sprawach dotyczących etyki zawodowej, powinny być niezwłocznie stosowane i wykonywane przez wszelkie instytucje i instancje. Aby zapewnić długoterminową trwałość, należy wzmocnić i skonsolidować ramy prawne dotyczące etyki zawodowej. Aby wykazać skonsolidowane postępy, nadal jednym z najwyższych priorytetów jest podejmowanie dalszych wysiłków, by zapobiegać korupcji i ją zwalczać, w tym eliminować ją na wszystkich szczeblach i we wszystkich instytucjach w sposób skuteczny i odstraszający. Podtrzymać należy imponujące osiągnięcia Krajowej Dyrekcji ds. Przeciwdziałania Korupcji i Wysokiego Trybunału Kasacyjnego i Sprawiedliwości. Unikać należy zmian prawnych, które prowadzą do osłabienia lub zmniejszenia zakresu korupcji jako przestępstwa i które mogą zagrozić walce z korupcją; należy też unikać jakichkolwiek środków, które mogłyby podważyć niezależność lub skuteczność Krajowej Dyrekcji ds. Przeciwdziałania Korupcji. Innym priorytetem jest przyjęcie obiektywnych kryteriów podejmowania decyzji w sprawie uchylenia immunitetu posłom do parlamentu lub ministrom i uzasadniania takich decyzji. Wzmocnić należy zapobieganie korupcji na wszystkich szczeblach; administracja publiczna powinna zdecydowanie traktować je jako jeden ze swoich podstawowych obowiązków, a w realizacji tego zamierzenia pomocne może być odpowiednie i terminowe wdrażanie nowej strategii antykorupcyjnej. Krajowa agencja ds. zarządzania zajętym mieniem powinna być w pełni operacyjna i skuteczna, tak by poprawić rezultaty w zakresie konfiskaty majątku pochodzącego z przestępstwa i zarządzania nim. 7048/17 nj/pas/mf 5
8. Rada ponownie stwierdza, że mechanizm współpracy i weryfikacji ma wciąż zasadnicze znaczenie dla osiągania postępów. Pozostaje on właściwym narzędziem wspierania Rumunii i Bułgarii w ich wysiłkach w zakresie reform, tak by każde z tych państw mogło osiągnąć konkretne i trwałe wyniki pozwalające w sposób satysfakcjonujący zrealizować cele mechanizmu. Rada przypomina, że jest niezmiennie gotowa wspierać odnośne wysiłki Bułgarii i Rumunii w ramach unijnej i dwustronnej pomocy. Mechanizm zostanie utrzymany, dopóki oba państwa członkowskie nie osiągną oczekiwanych od nich w jego ramach rezultatów, a Rada potwierdzi ich osiągniecie. Zanim to nastąpi, Rada wzywa Komisję do dalszego składania sprawozdań i oczekuje jej następnych sprawozdań dotyczących Bułgarii i Rumunii, które mają zostać złożone w późniejszym okresie bieżącego roku. Rada z zadowoleniem odnotowuje, że Komisja zamierza nadal ściśle monitorować sytuację w Bułgarii i Rumunii i regularnie informować o niej Radę. 7048/17 nj/pas/mf 6