WYKŁAD 2 Znormalizowane elementy rysunku technicznego. Przekroje. Tworzenie z formatu A4 formatów podstawowych. Rodzaje linii Najważniejsze zastosowania linii: - ciągła gruba do rysowania widocznych krawędzi i zarysów - kreskowa cienka niewidoczne krawędzie i zarysy przedmiotów - ciągła cienka linie wymiarowe i pomocnicze, linie kreskowania przekrojów, zarysy kładów miejscowych, linie odniesienia. - punktowa cienka osie i płaszczyzny symetrii - dwupunktowa cienka - skrajne położenia części ruchomych - falista lub zygzakowa cienka urwania rzutów, przekroje cząstkowe. Dla najczęściej stosowanych formatów A3 i A4 zaleca się następujące wysokości pisma: napisy główne : h = 7 i 5 mm napisy pomocnicze, wymiarowanie i uwagi: h = 3.5 i 2.5 mm
Najczęściej stosowane grubości linii Linia gruba 0,5 lub 0,7 Linia cienka 0,18 lub 0,25 Dla czytelności rysunku bardzo ważne jest zachowanie różnicy grubości między linią cienką a grubą: linia gruba: a, linia cienka a/3 Jeżeli rysunki są wykonane za pomocą programów komputerowych oraz przechowywane na dysku twardym, wówczas pola danych tabliczki rysunkowej różnią się nieco od tabliczki zamieszczonej na rysunkach dokumentowanych i archiwizowanych w sposób tradycyjny. W tabliczce rysunkowej wyróżnia się kilka rodzajów pól: - pola identyfikacyjne, - pola opisowe, - pola administracyjne, Pola identyfikacyjne Do pól identyfikacyjnych należą: - pole właściciela nazwa właściciela dokumentu np. firma, zakład. W polu tym umieścić można skróconą nazwę firmy lub jej logo. Jest to pole wymagane o niesprecyzowanej liczbie liter, - numer identyfikacyjny jest używany jako odnośnik do dokumentu, musi być unikalny przynajmniej w obrębie danego zakładu. Jest to pole wymagane o liczbie znaków nie większej niż 16. - Wersja rysunku (wskaźnik nowelizacji) identyfikuje stan nowelizacji rysunku. Róże wersje są numerowane kolejno za pomocą np. liter A, Z lub ich kombinacji AA, AB... Litery O oraz I powinny być pominięte ze względu na ich podobieństwo z cyframi 0 oraz 1. Zarys tabliczki rysunkowej i zarys rubryk w tabliczce należy rysować linią grubą zaś zarys rubryki zawierającej numer rysunku należy rysować linią bardzo grubą. Poszczególne wiersze i kolumny w rubrykach należy oddzielać od siebie liniami ciągłymi cienkimi. PRZEKROJE pokazują budowę wewnętrzną przedmiotów wydrążonych (zawierających otwory, wycięcia). Przekrój powstaje przez przecięcie przedmiotu w wyobraźni płaszczyzną (najczęściej równoległą do jednej z rzutni) i odrzucenie części przedmiotu znajdującej się przed płaszczyzną przekroju. Aby poprawnie zdefiniować przekrój na rysunku należy: na wybranym widoku zaznaczyć ślad płaszczyzny tnącej - dwie grube kreski narysowane nieco ponad miejscem wejścia i wyjścia płaszczyzny tnącej; obok śladów płaszczyzny tnącej narysować strzałki obrazujące na którą część przekroju patrzymy, a którą odrzucamy; nad śladem górnym i pod śladem dolnym wpisać literowe oznaczenie przekroju (w przypadku poziomych śladów - z lewej strony śladu wejściowego i prawej strony wyjściowego - rys.4); narysować przekrój, kreskując płaszczyzny leżące na płaszczyźnie tnącej; ponad przekrojem napisać literowe oznaczenie przekroju, odpowiadające oznaczeniu umieszczonemu przy śladach płaszczyzny tnącej.
Nieodzowną cechą przekroju jest kreskowanie powierzchni leżących na płaszczyźnie tnącej. Kreskowanie należy wykonać stosując linie cienkie ciągłe, nachylone pod dogodnym kątem (zalecany kąt to 45 stop.) do głównych zarysów lub osi symetrii. Odległość pomiędzy liniami kreskowania należy dobierać proporcjonalnie do wielkości kreskowanej powierzchni. W przypadku bardzo wąskich powierzchni przekroi dopuszcza się całkowite zaczernienie kreskowanych obszarów. 3 4
Widoki cząstkowe Widoki cząstkowe rysuje się jako odrębne rzuty, pokazujące tylko wybrane fragmenty rysowanego elementy. Taki rzut rysujemy linią grubą, łącząc go z widokiem lub przekrojem głównym linią punktową. Półwidok-półprzekrój tulei Ćwierćwidok tulei.
W przypadku przedmiotów długich, nie mieszczących się na arkuszu rysunkowym, możemy je skrócić poprzez usunięcie części środkowej, pod warunkiem że nie spowoduje to wątpliwości odnośnie kształtu przedmiotu. Zaleca się, aby skrócenia dokonywać na odcinku o niezmiennym kształcie przekroju poprzecznego elementu. Miejsce przerwania, w obu elementach, oznacza się linia falistą lub zygzakowa. Przekroje ogranicza się wyłącznie liniami kreskowania. W przypadku elementów o niezmiennym zarysie w przekroju poprzecznym dopuszcza się pominięcie końcowej części przedmiotu, ograniczając miejsce cięcia linią falistą lub zygzakową. Powiększenia szczegółów przedmiotu Niektóre elementy maszyn mają kształt złożony ze szczegółów, których wymiary są dużo mniejsze niż gabaryty przedmiotu (rowki pod uszczelnienia, podcięcia obróbkowe, itp.). Przedstawienie takich elementów wyłącznie przy użyciu rzutów i przekrojów jest niewystarczające i należy zastosować powiększenia. Szczegół, który będziemy przedstawiać w powiększeniu ujmuje się w okrąg, owal lub inną figurę geometryczną (rysowane linią cienką) oraz oznacza się dużą literą alfabetu. Następnie rysujemy wybrany szczegół w odpowiedniej podziałce, oznaczając go odpowiednim oznaczeniem literowym oraz wartością podziałki powiększenia. Dopuszcza się aby szczegół powiększany był narysowany w widoku, a powiększenie w przekroju Ćwiczenia z rysowania przekroju.