5D102 RIMADIMA an INTERREG III B CADSES NP project part-financed by the European Union Projekt programu Interreg III B CADSES RIMADIMA (RiskManagement- DisasterManagement) Zarządzanie ryzykiem i katastrofami oraz zapobieganie zagrożeniom naturalnym na obszarach górskich i leśnych wdrożenie i osiągnięte cele na obszarze województwa śląskiego. autor: Sławomir Słowik Kierownik Oddziału Zarządzania Kryzysowego Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Śl.UW ŚLĄSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W KATOWICACH - 2008
WSTĘP Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego stanowi komórkę organizacyjną Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego właściwą w sprawach zarządzania kryzysowego w rozumieniu ustawy z 26 kwietnia o zarządzaniu kryzysowym. Realizuje również zadania z zakresu obrony cywilnej, bezpieczeństwa powszechnego i spraw obronnych, zapewniając funkcjonowanie systemu kierowania państwa podczas sytuacji kryzysowych, stanów wyjątkowych i wojny. Są to zadania interdyscyplinarne i na pewno niespecyficzne dla Polski. Istotny jest również fakt przynależności naszego kraju do UE i NATO. Model systemu zarządzania kryzysowego (obejmującego również zarządzanie ryzykiem i katastrofami, powinien więc uwzględniać zadania wynikające z funkcjonowania w strukturach tych organizacji, takie jak planowanie cywilne (Civil Emergency Planning) oraz związane z realizacją Wspólnej Europejskiej Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (ang. Common European Security and Defence Policy, CESDP). Podsumowując: niezbędna jest tu szeroka współpraca międzynarodowa, a jednym z możliwych do wykorzystania narzędzi są projekty finansowane z funduszy strukturalnych UE oraz z innych środków europejskich. W roku 2005 Wydział Zarządzania Kryzysowego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach przyjął zaproszenie Związku Gmin Górskich "Apeniny-Forlivese" w Predappio we Włoszech, partnera wiodącego w projekcie programu INTERREG III B CADSES RIMADIMA (akronim od RiskManagement-DisasterManagement) do udziału w realizacji projektu o polskiej nazwie Zarządzanie ryzykiem i katastrofami oraz zapobieganie zagrożeniom naturalnym na obszarach górskich i leśnych W dalszej części referatu przedstawię historię, założenia oraz osiągnięte w ramach projektu rezultaty. Chciałbym również zaproponować tezę, że współdziałanie w ramach programu INTERREG może przynieść korzyści, i nie jest to wyłącznie biuro podróży jak chcą chroniczni malkontenci. ZAŁOŻENIA PROGRAMU INTERREG III B CADSES Głównym celem programu jest rozwój współpracy ponadnarodowej promującej zrównoważony i skoordynowany rozwój przestrzenny (terytorialny). Spośród obszarów współpracy wyznaczonych w ramach komponentu B, program CADSES obejmuje największe terytorium, w jego skład wchodzi 18 państw. Obszar współpracy w ramach INTERREG IIIB CADSES obejmuje tereny Europy Środkowej, Adriatyckiej, Naddunajskiej i Południowo-Wschodniej, w tym kraje (cały obszar): Austria, Grecja, Albania, Bośnia-Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Republika Czeska, Serbia i Czarnogóra, była Jugosłowiańska Republika Macedonii, Węgry, Polska,
Mołdawia, Rumunia, Republika Słowacka, Słowenia oraz wybrane regiony Niemiec (Badenia- Wirtembergia, Bawaria, Saksonia, Saksonia-Anhalt, Berlin, Brandenburgia, Turyngia, Meklemburgia-Pomorze Przednie), Włoch (Puglia, Molise, Abruzja, Marche, Friuli-Wenecja Julijska, Veneto, Emilia-Romagna, Lombardia, Trentino-Górna Adyga, Umbria, ubasilicata) i Ukrainy (obwody: odeski, zakarpacki, lwowski, wołyński, iwano-frankowski i czerniowiecki). Program INTERREG III B jest finansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ang. ERDF) do 75%, kosztów kwalifikowanych projektu kosztów oraz współfinansowany ze środków krajowych uczestniczących w nim państw. Środki ERDF są przekazywane w postaci refundacji. Źródłem finansowania udziału partnerów z państw akcesyjnych oraz innych państw, które nie są członkami UE w projektach realizowanych w ramach CADSES, są środki programów PHARE, TACIS lub CARDS. PROJEKT PROGRAMU INTERREG III B CADSES RIMADIMA W październiku 2005 r. - pod kierunkiem partnera wiodącego - przystąpiono do opracowywania wniosku aplikacyjnego dla projektu RIMADIMA, który 7 listopada 2005 r. został złożony we Wspólnym Sekretariacie Technicznym dla programu INTERREG III CADSES w Dreźnie. Wspólny Sekretariat Techniczny ocenił wysoko projekt, nadając mu trzecie miejsce na liście rankingowej wśród 18 zgłoszonych do dofinansowania w ramach działania 4.2. Promowanie zarządzania ryzykiem i zapobieganie katastrofom programu INTERREG III B CADSES i czwarte wśród najlepszych projektów przyjętych do realizacji. Projekt jest realizowany w okresie czerwiec 2006 czerwiec 2008, biorą w nim udział partnerzy z Czech, Bułgarii, Macedonii, Polski, Serbii, Węgier i Włoch, a w tym: Związek Gmin Górskich "Apeniny-Forlivese" w Predappio, Włochy; Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach, Polska; Agencja Koordynująca Rozwój Regionu Jeziora Balaton w Siófok, Węgry; Rezerwat Przyrody BERKUT w Lazne Kynzvart, Republika Czech; Ośrodek Administracyjny Regionu Smolyan, Bułgaria; Krajowe Stowarzyszenie Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Sofii, Bułgaria; Wydział Leśnictwa Uniwersytetu w Skopje, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii; Przedsiębiorstwo Publiczne "Parki i Tereny Zielone" w Skopje, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii; Przedsiębiorstwo Publiczne Gospodarki Wodnej "SRBIJAVODE", Nowy Beograd, Republika Serbii; Uniwersytet Belgradzki, Wydział Leśnictwa, Nowy Beograd, Republika Serbii. Głównym celem projektu RIMADIMA jest określenie wspólnej koncepcji Systemu wspierania decyzyjnego DSS jako narzędzia usprawnienia procesu podejmowania decyzji, wykorzystywanego przez wydziały planowania i centra zarządzania kryzysowego. w celu zapewnienia korelacji między działaniami planistycznymi i reagowania kryzysowego. Zgodnie
z założeniem projektu, wypracowaną koncepcję, jak również oprogramowanie DSS będzie można adaptować do wszelkiego rodzaju zagrożeń i każdego regionu objętego obszarem działania CADSES, co wydatnie przyczyni się do poprawienia czasu reakcji i przepływu informacji pomiędzy centrami zarządzania oraz dysponowanie jednostek zadaniowych do działania. Opierając się na doświadczeniach partnerów wypracowane zostaną koncepcje zmniejszania, uwidocznione na mapach zagrożeń opartych na systemie informacji geograficznej (GIS), dostosowanych do głównych tematów: katastrofy naturalne (wywołane siłą grawitacji i meteorologiczne); koncepcje trwałej turystyki ekologicznej; zabezpieczenie środowiska przyrodniczego na obszarach leśnych i górskich. Projekt skupia się również na znowelizowaniu obowiązującego prawa i zaleceniach dla wszystkich szczebli administracji, zmierzających do wymuszenia ograniczenia zagrożeń. Projekt jest podzielony na 6 pakietów roboczych, a za realizację każdego z nich jest odpowiedzialny inny partner projektu: WP1 Administrowanie projektem Związek Gmin Górskich Apeniny-Forlivese w Predappio, WP2 Analiza zagrożeń naturalnych na obszarach górzystych/leśnych, metod pracy oraz wymiana doświadczeń Wydział Leśnictwa Uniwersytetu Belgradzkiego w Belgradzie, WP3 Zwiększanie skuteczności działania istniejących centrów zarządzania kryzysowego Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, WP4 Techniczne wdrażanie wypracowanych działań Wydział Leśnictwa Uniwersytetu w Skopje, WP5 Rekomendacje dla organów władzy regionalnej, państwowej, wspólnotowej Agencja Koordynująca Rozwój Jeziora Balaton w Siofok; WP6 Rozpowszechnianie wyników projektu i zwiększanie świadomości społecznej w zakresie zapobiegania ryzyku Związek Gmin Górskich Apeniny-Forlivese w Predappio. Z realizacji pakietów roboczych nr 2, 3 i 5 każdy z partnerów narodowych sporządził raport krajowy, na podstawie którego partner odpowiedzialny sporządził zbiorczą analizę, będącą podstawą do dalszych prac. I tak, strona polska Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Śl.UW zlecił sporządzenie Analizy raportów krajowych w zakresie systemów zarządzania kryzysowego Szkole Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie. Zebrane i opracowane materiały opublikowano w języku polskim i angielskim pt. Usprawnienie istniejących centrów zarządzania kryzysowego.
Natomiast strona węgierska w ramach WP5 przygotowała rekomendacje dla władz wspólnotowych, krajowych i regionalnych w zakresie proponowanych zmian prawnych i organizacyjnych oraz wyposażenia technicznego centrów zarządzania kryzysowego. ZADANIA REALIZOWANE PRZEZ WBIZK ŚL.UW ORAZ I CH FINANSOWANIE Budżet Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego w projekcie RIMADIMA wynosi 130 000,00 EUR, z tego 75% kosztów, które są refundowane przez Unię Europejską, znajduje się w dyspozycji Dyrektora Generalnego Śl.UW, jako prefinansowanie przez Ministerstwo Finansów. Natomiast 25% wydatków rzeczowych poza kosztami wynagrodzeń jest realizowana z rezerwy celowej Wojewody; środki na wynagrodzenia pracowników biorących udział w projekcie są zabezpieczone przez Dyrektora Generalnego Śl.UW. Budżet projektu jest podzielony na następujące komponenty. Linia budżetowa rok 2006 rok 2007 rok 2008 BL1 koordynacja 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR BL2 koszty osobowe 4 725,00 EUR 12 525,00 EUR 2 250,00 EUR BL3 spotkania 0,00 EUR 11 000,00 EUR 4 600,00 EUR BL4 podróże i zakwaterowanie 4 500,00 EUR 8 700,00 EUR 6 300,00 EUR BL5 promocja 0,00 EUR 11 600,00 EUR 5 300,00 EUR BL6 ekspertyzy zewnętrzne 5 000,00 EUR 21 000,00 EUR 0,00 ER BL7 inne 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR BL8 małe inwestycje 15 300,00 EUR 17 200,00 EUR 0,00 EUR RAZEM: 29 525,00 EUR 82 025,00 EUR 18 450,00 EUR W ramach w/w środków finansowane są wydatki związane z: zakupem serwera mapowego (komputera) i opracowaniem aplikacji informatycznej obsługującej serwer mapowy, zakupem komputera-serwera dla systemu monitorowania groźnych zjawisk atmosferycznych, zakupem komputera i oprogramowania na stanowisko GIS w Centrum Zarządzania
Kryzysowego Wojewody, zakupem 17 zestawów komputerowych dla gminnych centrów zarządzania, finansowaniem ćwiczeń systemu reagowania kryzysowego w województwie śląskim w październiku 2007 r., organizacją szkoleń dla pracowników jednostek tworzących system reagowania kryzysowego województwa śląskiego, pokryciem kosztów pracy pracowników Wydziału Zarządzania Kryzysowego przy projekcie, pokryciem kosztów wyjazdów na spotkania Komitetu Sterującego Projektem RIMADIMA oraz Rady Dyrektorów Projektu RIMADIMA, popularyzacją efektów projektu.
GŁÓWNE CELE OSIĄGNIETE W RAMACH PROJEKT PROGRAMU INTERREG III B CADSES RIMADIMA Do chwili obecnej System wspierania decyzyjnego DSS został opracowany, na podstawie zlecenia udzielonego przez partnera włoskiego, przez Uniwersytet w Modenie, w ramach WP4 Techniczne wdrażanie wypracowanych działań. Strona macedońska odpowiedzialna za pakiet roboczy prowadzi prace związane z przystosowaniem programu do warunków narodowych dla obszaru CADSES, które zostaną zakończone do końca czerwca 2008 r. W skład systemu wchodzi dziennik ewidencji zdarzeń wraz z modułem komunikacyjnym oraz aplikacja pozwalająca na ewidencję sił i służb oraz ich dysponowanie stosownie do sytuacji. Uzupełnieniem systemu będzie prezentacja aplikacji RTE opracowana przez włoską firmę PANGEA i przeznaczona do wizualizacji 3D terenu. Jej wersja View Light czyli przeglądarka ma status oprogramowania free. Strona polska, przy częściowym finansowaniu z projektu RIMADIMA,dodatkowo opracowała System Monitorowania Groźnych Zjawisk Atmosferycznych w Województwie Śląskim MeteoGIS oraz Serwer Danych Przestrzennych SMAP. Aplikacje te są przedstawione w oddzielnych referatach, wygłoszonych podczas niniejszej konferencji. Bibliografia: Dokumentacja wdrożeniowa projektu programu INTERREG III B CADSES RIMADIMA, 2006-2008, Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach, Katowice