INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE SPECJALISTA BANKOWOŚCI kod zawodu 241304 ZAKRES TEMATYCZNY INFORMACJI: 1) ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY 2) SYTUACJA ZAWODU NA RYNKU PRACY 3) PROGNOZY DLA RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW 4) KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE 5) INFORMACJE DODATKOWE 6) MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ ANEKS STATYSTYCZNY Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, listopad 2018 r.
Specjalista bankowości (kod zawodu 241304) to jeden z 2443 zawodów ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1145, z późn.zm.) obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. W poprzedniej klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy, obowiązującej od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. (Dz. U. 2010 Nr 82, poz. 537), zawód ten miał tę samą nazwę i kod. We wcześniejszej wersji klasyfikacji, obowiązującej od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2010 r., zawód ten miał tą samą nazwę, ale inny kod tj. 241203. 1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY ZADANIA ZAWODOWE 1 Specjalista bankowości prowadzi analizę porównawczą różnych systemów bankowych, z punktu widzenia ich adekwatności do warunków konkretnego kraju i skuteczności oddziaływania na równowagę pieniężną oraz rzeczowo-realną; analizuje cele oraz narzędzia polityki monetarnej państwa, ocenia jej wpływ na działalność banków komercyjnych i innych podmiotów gospodarczych; wskazuje na czynniki określające stosowanie konkretnych narzędzi polityki monetarnej; bada czynniki wpływające na podaż i popyt na pieniądz; stosuje właściwe procedury udzielania kredytów i zawierania innych umów banku z klientami indywidualnymi i instytucjonalnymi; analizuje sytuację podmiotów gospodarczych w celu oceny zdolności kredytowej potencjalnych kredytobiorców; uczestniczy w planowaniu działalności banku komercyjnego oraz w pozyskiwaniu nowych klientów. Zadania zawodowe: - analiza konkretnych narzędzi polityki monetarnej i skutków ich stosowania na równowagę pieniężną, inflację i koniunkturę gospodarczą; - wykonywanie czynnych operacji bankowych, takich jak: kompletowanie i analizowanie dokumentów wymaganych przez bank od ubiegających się o kredyt; - aktualizowanie informacji o zdolności kredytowej klientów-kredytobiorców; udzielanie gwarancji i poręczeń bankowych; - przeprowadzanie operacji na rynku międzybankowym i innych rynkach finansowych; emitowanie bankowych papierów wartościowych oraz organizowanie emisji papierów wartościowych na zlecenie podmiotów gospodarczych i samorządów; - przeprowadzanie biernych operacji banku, takich jak: gromadzenie depozytów w różnych formach, zawieranie umów i prowadzenie rachunków bieżących, wykonywanie czynności kasjera; analiza i ocena wskaźnikowa funkcjonowania banku komercyjnego; - prowadzenie i analizowanie operacji pośredniczących banku, związanych w szczególności z rozliczeniami międzybankowymi, zagranicznymi operacjami rozliczeniowymi, usługami maklerskimi; 1 http://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i-specjalnosci/wyszukiwarka-opisowzawodow (maj 2016 r.)
- kształtowanie zasad sprawnej organizacji banku oraz efektywnych operacji bankowych; - określanie i stosowanie zasad oraz procedur nadzoru oraz kontroli działalności banku na różnych obszarach; - określanie metod i ich stosowanie do szacowania oraz zarządzania ryzykami banku. Dodatkowe zadania zawodowe: - kierowanie zespołem pracowników w różnych komórkach i jednostkach organizacyjnych banku. PROFIL KOMPETENCYJNY 2 zarządzania (grupa duża 3 24). dla grupy Specjaliści do spraw ekonomicznych i Przykładowe zawody dla tej grupy: specjalista bankowości, specjalista do spraw finansów, specjalista do spraw rachunkowości, specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych, specjalista do spraw rachunkowości, specjalista do spraw rozwoju oprogramowania systemów informatycznych, specjalista do spraw ubezpieczeń społecznych, specjalista do spraw ubezpieczeń majątkowych i osobowych, pośrednik w obrocie nieruchomościami, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania określono 4 kompetencje tj.: Kompetencja 1 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 2 Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu: to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008
formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Kompetencja 3 Kierowanie: to planowanie, organizowanie, kontrolowanie i motywowanie do pracy członków zespołu lub organizacji. Wykorzystywanie wszystkich zasobów, w tym wiedzy o sytuacji rynkowej oraz sytuacji wewnętrznej firmy lub branży. Elastyczne dostosowywanie realizacji zadań zespołu do zaistniałych okoliczności. Kompetencja 4 Zdolności analityczne i podejmowania decyzji: to rozumienie złożonych sytuacji relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciągania na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 2. SYTUACJA ZAWODU NA RYNKU PRACY W I półroczu 2018 r. w urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowano 27 specjalistów bankowości, zgłoszono dla nich 2 oferty pracy. Na koniec półrocza w ewidencji urzędów znajdowało się 39 bezrobotnych z tym zawodem. Rys.1.
Rys.2.
Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych 5. Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup, ponieważ żaden ze wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. W I półroczu 2018 r. oraz w latach 2015 2017 specjalista bankowości nie został zaliczony do zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych. W latach 2012-2014 omawiany zawód klasyfikowany był jako nadwyżkowy 6, tzn. taki na który na rynku pracy istniało niższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. 3. PROGNOZY DLA RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Z badania Barometr zawodów 7 prognozującego zapotrzebowanie na zawody wynika, że w 2018 roku w skali województwa kujawsko pomorskiego grupa Specjaliści ds. finansowych, w której mieści się specjalista ds. bankowości, zaliczona została do zawodów zrównoważonych - popyt równoważy się z podażą. Jednak w powiecie inowrocławskim przewiduje się wystąpienie nadwyżki poszukujących pracy w grupie zawodów finansowych. Odmienną sytuację zakłada się w powiecie sępoleńskim, tam liczba chętnych do podjęcia zatrudnienia będzie mniejsza niż liczba oferowanych miejsc pracy. Rys.3. Prognoza na 2018 r. w powiatach województwa kujawsko pomorskiego. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników SPECJALIŚCI DS. FINANSOWYCH 8 5 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 6 Podział na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonywany był na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekraczał wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieściła się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosił poniżej 0,9. 7 Źródło: http://barometrzawodow.pl 8 Tamże,
Legenda: CSE powiat sępoleński CGD powiat golubsko-dobrzyński CB Bydgoszcz CTU powiat tucholski CT Toruń CBY powiat bydgoski ziemski CSW powiat świecki CTR powiat toruński ziemski CRA powiat radziejowski CCH powiat chełmski CRY powiat rypiński CIN powiat inowrocławski CG Grudziądz CLI powiat lipnowski CMG powiat mogileński CGR powiat grudziądzki ziemski CW Włocłąwek CZN powiat żniński CWA powiat wąbrzeski CWŁ powiat włocławski ziemski CNA powiat nakielski CBR powiat brodnicki CAL powiat aleksandrowski 4. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Niniejsza informacja została przygotowana na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat studentów oraz absolwentów, przekazanych na potrzeby prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. W roku 2017 r. kierunek finanse i rachunkowość na terenie województwa kujawskopomorskiego ukończyło 995 osób. Kształcenie odbywało się w województwie na czterech uczelniach: Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wyższej Szkole Bankowej w Toruniu, Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy oraz w Państwowej Wyższej Szkole we Włocławku. Rys.4.
W odniesieniu do studiów wyższych zasady kształcenia są regulowane przez następujące przepisy 9 : 1. Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. - Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018r. poz. 1669); 2. Ustawa o z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018r. poz. 1668); 3. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 września 2018 r. w sprawie kryteriów oceny programowej (Dz.U. z 2018 poz. 1787); 4. Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 986 i 1475 oraz z 2018 r. poz. 650); 5. Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (tekst ujednolicony Dz.U. z 2016r, poz.65 oraz z 2018r poz. 650); 6. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego po uzyskaniu kwalifikacji pełnej na poziomie 4 poziomy 6 8 (D.U. z 2016r, poz. 1594); 7. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów( Dz.U. 2016 poz. 1596 oraz Dz.U.z 2017 poz 1515). Aktualna informacja o szkoleniach przydatnych dla zawodu specjalista bankowości jest dostępna w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://ris.praca.gov.pl, przez wyszukiwarkę, 9 Opracowanie własne na podstawie bip Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego http://www.bip.nauka.gov.pl/ustawy-akty-sw/ i internetowego systemu aktów prawnych
w obszarze: Rachunkowość, księgowość, bankowość, ubezpieczenia, analiza inwestycyjna (kod 9). 5. INFORMACJE DODATKOWE Przydatne linki: www.alebank.pl -serwis o tematyce bankowej i ekonomicznej, skierowany do pracowników sektora finansowego 6. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie specjalista ds. bankowości w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako specjalista ds. bankowości w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód specjalista ds. bankowości jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w krajach EOG zawód specjalista ds. bankowości jest regulowany tylko w Wielkiej Brytanii. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem specjalista ds. bankowości wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu
Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 909 ofert pracy z 10 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla kasjerów bankowych i pokrewnych zawodów znajduje się w Niemczech (877 ofert) i Austrii (21 ofert) - dane wg stanu na dzień 14.03.2018 r. Wśród najczęściej spotykanych wymogów kwalifikacyjnych, jakich spodziewać się mogą kandydaci na stanowisko specjalisty do spraw sprzedaży produktów bankowych, należy zwrócić szczególną uwagę na konieczność posiadania wyższego wykształcenia ekonomicznego, pozyskanego na kierunku związanym z finansami i rachunkowością. Równie istotne jest wieloletnie doświadczenie, zdobyte na stanowisku związanym z obsługą klienta indywidualnego lub biznesowego, w branży bankowości. Cechy personalne, umożliwiające efektywną pracę w zespole i umiejętne podejście do klienta będą również wymagane. Oczywiście specjalista powinien doskonale orientować się w produktach banku, jednak tę wiedzę pozyska na organizowanych przez placówkę szkoleniach. Dodatkowym wymogiem jest konieczność posiadania umiejętności obsługi komputera i oprogramowania biurowego na poziomie przynajmniej podstawowym. Obowiązkowa jest również doskonała znajomość języka kraju, w którym, zamierzamy podjąć pracę. Przykładowe stawki płacy w zawodzie specjalista ds. bankowości w wybranych krajach: Wielka Brytania: 60-90 tys. funtów/rok brutto. Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy Anna Dudek doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska Kierownik CIiPKZ WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy ANEKS STATYSTYCZNY Tabela 1. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE SPECJALISTA BANKOWOŚCI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2012 2017.
2 0 1 4 2015 2016 2017 Lata Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Ogółem wszystkie uczelnie Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy Państwowa Wyższa Szkoła we Włocławku Ogółem wszystkie uczelnie 2017 81 52 3 0 3 0 2016 90 61 2 1 6 2 2015 97 71 10 3 9 1 2014 97 74 11 1 2 0 2013 117 100 12 7 3 0 2012 126 99 17 3 9 4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Tabela 2. ABSOLWENCI i STUDENCI UCZELNI WYŻSZYCH KIERUNEK FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM Liczba absolwentów na rok Liczba studentów na dzień 30 listopada Wyszczególnienie studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata X X X X X X x X studia drugiego stopnia X X X X X X X X po ostatnim roku bez egzaminu X X X X X x X X Ogółem X X 995 x x x X x studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata 330 189 519 918 794 126 49 1884 studia drugiego stopnia 246 30 276 446 652 0 0 1097 po ostatnim roku bez egzaminu x x x 93 71 0 0 164 Ogółem 576 499 1075 1456 1517 126 49 3148 studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata 138 287 425 1020 800 X X 1820 studia magisterskie jednolite 337 289 626 457 718 X X 1175 studia drugiego stopnia x x 0 195 49 X X 244 po ostatnim roku bez egzaminu 475 576 1051 1672 1567 X X 3483 Ogółem 390 197 587 1098 679 X X 1777 studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata 377 x 377 x x X X 0
2012 2013 studia drugiego stopnia x 338 338 630 799 X X 1429 po ostatnim roku bez egzaminu x x 0 157 126 X X 283 Ogółem 767 535 1302 1885 1604 X X 3489 studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata 493 157 650 1245 673 X X 1918 studia drugiego stopnia 478 319 797 760 918 X X 1678 po ostatnim roku bez egzaminu x x 0 139 4 X X 143 Ogółem 971 476 1447 2144 1595 X X 3739 studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata 476 136 612 1396 646 X X 2042 studia drugiego stopnia 458 249 707 898 912 X X 1810 po ostatnim roku bez egzaminu x 0 204 5 X X 209 Ogółem 934 385 1319 2498 1563 x x 4061