Podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek od spadków i darowizn (podstawowe informacje) dr Przemysław Pest Katedra Prawa Finansowego WPAE UWr Podatek od czynności cywilnoprawnych ustawa z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych podatek od niezawodowego obrotu majątkiem Podatek od spadków i darowizn ustawa z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn podatek od nieodpłatnego przyrostu majątku Oba podatki stanowią dochód gminy Organem właściwym do ich poboru jest jednak nie organ podatkowy gminy, lecz właściwy naczelnik urzędu skarbowego 1
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) Przedmiot podatku Ustawa wskazuje zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych opodatkowanych tym podatkiem, np.: umowy sprzedaży umowy zamiany umowy pożyczki umowy dożywocia ustanowienie hipoteki ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności umowy spółki 2
Podmiot podatku Ustawa wskazuje odrębne podmioty podatku dla każdej czynności cywilnoprawnej opodatkowanej tym podatkiem, np.: przy umowie sprzedaży kupujący przy umowie spółki cywilnej wspólnicy, a przy pozostałych umowach spółki spółka Podstawa opodatkowania Ustawa wskazuje odrębne podstawy opodatkowania dla każdej czynności cywilnoprawnej opodatkowanej tym podatkiem Co do zasady podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa przedmiotu umowy (przy umowach spółek wartość wkładów do spółki osobowej albo wartość kapitału zakładowego) 3
Stawki podatku Ustawa wskazuje odrębne stawki podatku dla każdej czynności cywilnoprawnej opodatkowanej tym podatkiem, np.: od umowy sprzedaży nieruchomości 2% od umowy spółki 0,5 % Technika obliczania i poboru podatku Samoobliczenie przez podatnika Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika. Pobór przez płatnika Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. 4
Podatek od spadków i darowizn (PSD) Przedmiot i podmiot podatku Nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw majątkowych na podstawie określonych tytułów (zamknięty katalog), np.: dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego darowizny, polecenia darczyńcy zasiedzenia nieodpłatnego zniesienia współwłasności 5
Całkowite zwolnienie z podatku członków najbliższej rodziny (art. 4a) Przesłanki: 1) stopień pokrewieństwa (np.: małżonek, zstępni, wstępni) 2) zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy (obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego) 3) jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne udokumentowanie ich otrzymania na rachunek bankowy Podstawa opodatkowania Czysta wartość (nie wartość rynkowa) wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów Kwoty wolne od podatku wysokość zależy od grupy podatkowej 6
Stawki podatku Stawka podatku uzależniona jest od przynależności podatnika do grupy podatkowej: grupa I, np. małżonek, zstępni, wstępni grupa II, np. zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców grupa III inni nabywcy Stawki podatku wynoszą dla I grupy: 3%, 5% i 7%, dla II grupy: 7%, 9%, 12%, dla III grupy: 12%, 16%, 20%. Wymiar i pobór podatku Wymiar podatku Zobowiązanie podatkowe powstaje przez wydanie i doręczenie decyzji ustalającej wysokość podatku. Podatnicy podatku są obowiązani złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych. Pobór przez płatnika Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika. Notariusze są płatnikami podatku od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego. 7