Uwagi PTC, członka Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji, dotyczące konsultowanego projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie ws. warunków korzystania z uprawnień w publicznych sieciach telefonicznych W związku z odbywającymi się pilnymi konsultacjami projektu rozporządzenia Ministra Infrastuktury zmieniającego rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa w sprawie warunków korzystania z uprawnień w publicznych sieciach telefonicznych (Dz. U. z 2006 r.nr 42, poz. 290), Polska Telefonia Cyfrowa przedstawia niniejszym uwagi do jego treści. Główne uwagi do projektu rozporządzenia: 1. Konsultowany projekt nie jest możliwy do wprowadzenia w życie, co grozi konkretnymi następstwami w postaci pogorszenia stanu aktualnego z uwagi na: a. Projekt zawiera zapisy niemożliwe do wykonania, np.: i. Dostarczanie pisemnego pełnomocnictwa do Dawcy w dniu złożenia wniosku. Jest to bardzo trudne do wykonania nawet gdy klient pojawi się w salonie o 9.00 rano, a staje się niewykonalne w przypadku wizyty klienta w salonie bezpośrednio przed jego zamknięciem dotyczy to przede wszystkim przesyłania korespondencji z autoryzowanych punktów dealerskich operatora. ii. Termin dla operatora Dawcy biegnie od momentu złożenia wniosku u Biorcy, czyli Dawca nie ma wiedzy o tym, że rozpoczął się bieg obowiązującego go terminu. iii. Umowa zawierana na podstawie 6a ust. 9a powinna określać termin rozpoczęcia świadczenia usług, który Biorca może poznać dopiero na podstawie wykonania przez Dawcę ust. 10 jest to w tej kolejności niemożliwe. 1/7
iv. Z uwagi na przewidzianą w projekcie rozporządzenia konieczność komunikacji w formie pisemnej/papierowej operatorom w przyspieszeniu procesowania zamówień w żaden sposób nie pomoże fakt posiadania zabezpieczonych interfejsów elektronicznych. v. Określony w ust. 1 numer umowy nie jest wystarczający do określenia numerów jakich ma dotyczyć przenośność. vi. Rozporządzenie przewiduje, że proces będzie musiał być realizowany również w soboty i dni ustawowo wolne od pracy, np. Boże Narodzenie. vii. Dostarczanie pisemnego potwierdzenia abonentowi w dniu złożenia wniosku nie jest możliwe np. w przypadku przesłania przez Abonenta wniosku do nowego operatora za pośrednictwem poczty. viii. Wszystkie terminy dotyczące kolejnych kroków procesu są liczone od momentu złożenia przez Abonenta wniosku o przeniesienie u Biorcy i nie pozwalają przekroczyć 1 dnia, co może być problemem gdy klient postanowi podpisać umowę i udzielić pełnomocnictwa Biorcy w późniejszym terminie. b. Operatorzy ruchomi mają techniczne możliwości przekazania pomiędzy sobą informacji oraz dokonania przeniesienia numeru w terminie jednego dnia, ale nie ma na dzień dzisiejszy mechanizmów procesowania w jeden dzień zamówień papierowych. Istniejące procesy realizacji przenośności numerów u operatorów są zaprojektowane i zrealizowane w sposób inny niż w projekcie w związku z tym konieczne są daleko idące zmiany w istniejących procesach i systemach, które: i. Pociągną za sobą zmiany aktualnych zasad współpracy międzyoperatorskiej trzeba będzie wynegocjować nowe zasady, przy czym z uwagi na istniejące rozwiązanie polegające 2/7
na konieczności zawierania bilateralnych umów każdy z każdym i osiągnięcia porozumienia ze wszystkimi uczestnikami rynku, można ocenić, że będzie to proces długotrwały, ii. będą kosztowne w tym zakresie uzasadnienie projektu (wskazujące w punkcie 5 na na brak dodatkowych kosztów) jest niezgodne z prawdą, iii. Ich implementacja będzie długotrwała, wstępne szacunku mówią o czasie około 10 miesięcy, c. Brak autoryzacji zleceń i pełnomocnictw grozi powstaniem problemu mis-sellingu jak w UK (http://www.ofcom.org.uk/consult/condocs/mobmisse lling/) uzasadnienie projektu wspomina o tym z niewiadomych przyczyn wyłącznie w kontekście sieci stacjonarnej. 2. Projekt zawiera zapisy pogarszające sytuację abonentów: a. zakłada obligatoryjność ścieżki z udzieleniem przez abonenta pełnomocnictwa dla nowego dostawcy, podczas gdy abonenci nie powinni być zmuszani do udzielania pełnomocnictwa - narusza to m.in. ich prawa konstytucyjne i ogranicza ich swobodę podejmowania decyzji. b. przyspieszenie procesu w stosunku do stanu obecnego zrealizowane jest poprzez konieczność płacenia przez abonenta dodatkowej opłaty za rozwiązanie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia, czyli opłaty z góry za usługi dotychczasowego operatora, których klient nie będzie już używał (wraz z karą umowną). Dodatkowo abonent nie jest informowany o wysokości tych opłat i z reguły jej nie zna. 3. Kwestia rozwiązywania dotychczasowego kontraktu z operatorem bez zachowania terminu wypowiedzenia stanowi przekroczenie delegacji ustawowej do wydania tego rozporządzenia ma ono być wydane na podstawie 3/7
art. 73 Ustawy PT i ma regulować warunki korzystania z uprawnień przez abonenta, podczas gdy w zaproponowanej formie ingeruje ono w art. 56 ust 3 pkt 5) tj. reguluje czas trwania umowy i warunki jej rozwiązania. Jest ponadto niezgodne z propozycją nowej regulacji dyrektywy usługowej (art. 30 ust 6) brzmi bez uszczerbku dla minimalnych terminów umownych. 4.terminy wejścia w życie rozporządzenia są zbyt krótkie a. z uwagi na daleko idące zmiany w aktualnie istniejących procesach termin 2 tygodni dla operatorów komórkowych jest dalece niewystarczający. Operatorzy muszą przeprowadzić m.in. zapytania do ewentualnych dostawców, procedurę wyłonienia dostawcy, projekt techniczny zmian w istniejących systemach, implementację, wdrożenie, testowanie oraz komercjalizację nowego rozwiązania. Dodatkowo, konieczne będą uprzednie międzyoperatorskie uzgodnienia dotyczące zasad komunikacji., b. z uwagi na to, że nie znane są warunki współpracy z CBD, nie sposób odnieść się do 2-miesięcznego terminu wprowadzenia dla sieci stacjonarnych, należy jednak założyć, że będzie to kolejny wielomiesięczny projekt realizowany po zakończeniu poprzedniego. Pozostałe uwagi, odnoszące się również do kwestii innych niż możliwość wdrożenia projektu rozporządzenia: 1. Niezrozumiały jest podział w terminach wejścia w życie rozporządzenia na część dotyczącą telefonii stacjonarnej, która ma być wprowadzona po wprowadzeniu CBD, i część dotyczącą telefonii ruchomej, która powinna działać w terminie 2 tygodni: a. jeżeli jest to spowodowane założeniem, że sytuacja operatorów sieci ruchomej różni się od sytuacji operatorów stacjonarnych tym, że operatorzy mobilni mają już teraz możliwości 4/7
techniczne wprowadzenia procesu, to takie założenie jest sprzeczne ze stanem faktycznym, b. Projekt nie odzwierciedla propozycji Komisji Europejskiej (zmiany dyrektywy usługowej złożone w listopadzie 2007) - mówi ona o tym, że każda przenośność i w sieci stacjonarnej, i ruchomej, ma być realizowana w terminie 1 dnia roboczego, bez uszczerbku dla minimalnych terminów umownych postanowienie proponowane w projekcie dyrektywy wydaje się oznaczać, że abonent powinien mieć zapewnioną możliwość zachowania przydzielonego numeru, nawet, jeżeli działania w tym kierunku podejmie dopiero na 1 dzień przed końcem obowiązywania umowy z dotychczasowym dostawcą; nie sposób natomiast przyjąć, że projekt dyrektyw zakłada skrócenie przewidzianych w umowie okresów wypowiedzenia. Ponadto projekt dyrektywy nie jest jeszcze aktem wiążącym i cały czas trwają dyskusje nad jego finalną wersą, która może ulec znacznym zmianom. c. Przedmiotem zainteresowania Regulatora oraz jego inicjatyw regulacyjnych w zakresie przenośności numerów powinien być aktualny stan realizacji i funkcjonowania przenośności numerów w sieci stacjonarnej, z uwagi na to, że: i. Polski rynek detaliczny świadczenia usług telefonicznych w sieci stacjonarnej doświadcza licznych problemów konkurencyjnych z uwagi na koncentracje wokół jednego operatora (TP): przenośność w sieci stacjonarnej charakteryzuje się bardzo mała skalą i występowaniem licznych praktycznych problemów z realizacją uprawnień abonentów, ii. polski rynek detaliczny świadczenia usług telefonicznych w sieci ruchomej jest silnie konkurencyjny, przenośność jest zjawiskiem powszechnym a średni czas przeniesienia numerów jest poniżej średniej unijnej (wg. 5/7
13 raportu implementacyjnego średnio 8 dni). 2. Rozwiązanie kwestii przenośności w dwóch etapach (jak wskazano w pkt. 5 uzasadnienia w pierwszym etapie skrócenie czasu do jednego dnia, a w drugim dostosowanie do współpracy z CBD) spowoduje dla operatorów sieci ruchomych konieczność poniesienia podwójnych kosztów z tytułu dostosowania swoich procesów i systemów do nowych przepisów pierwszy raz zapłacą oni za dostosowanie do obecnego projektu rozporządzenia a drugi raz po wejściu obsługi procesu przenoszenia numerów z zastosowaniem CBD, za dostosowanie do warunków współpracy z CBD, który to model współpracy jest docelowym (już w przypadku aktualnej liczby istniejących na rynku podmiotów). 3. Załączone do rozporządzenia oświadczenie powinno zawierać wyraźnie żądanie abonenta do rozwiązania umowy bez okresu wypowiedzenia operator Dawca w tym wypadku powinien takie oświadczenie woli otrzymać, w przeciwnym wypadku będzie zobowiązany dalej świadczyć usługi pod groźbą odszkodowania. W takim przypadku zasadne byłoby wymaganie bezpośredniego kontaktu abonenta z dotychczasowym dostawcą, gdyż tylko w ten sposób zapewnione zostanie świadome podjęcie przez abonenta decyzji o rozwiązaniu umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia, ze świadomością związanych z tym konsekwencji finansowych i bez presji wywoływanej przez nowego dostawcę usług. W razie odrzucenia powyższej uwagi, celowym byłoby scalenie druku oświadczenia z drukiem wniosku, co pozwoli na zmniejszenie ilości dokumentów w procesie, 4. Uzasadnienie projektu zawiera treści sprzeczne ze stanem faktycznym oraz niedopowiedzenia: a. Brak jest w nim podstawowych danych jakościowych i ilościowych wskazujących na potrzebę zmiany rozporządzenia, - nie wiadomo jak szybko proces ten przebiega w tej chwili w sieci stacjonarnej i ruchomej, nie wiadomo jakie ewentualne problemy w funkcjonowaniu tego procesu odczuwają abonenci, 6/7
b. Str 1 ust 4 stwierdzenie, że abonent kontaktuje się wyłącznie z nowym przedsiębiorcą co ma na celu ( ) zapobieganie odzyskiwaniu klienta przez dotychczasowego dostawcę usług (winning back) co jest uważane przez ekspertów i środowisko telekomunikacyjne za zjawisko zaburzające efektywną konkurencję jest całkowicie niezrozumiałe. Konkurencja polega na dostarczeniu klientowi jak największych możliwości wyboru spośród ofert różnych dostawców. Jeżeli klient będzie miał możliwość wyboru pomiędzy nowym a starym dostawcą, który będzie mógł go przekonać do pozostania jego klientem poprzez nową, atrakcyjniejszą ofertę, to jest to klasyczny przykład walki konkurencyjnej i wzrostu efektywnej konkurencji a nie odwrotnie. Podejmowanie przez operatorów działań winning back przedstawiane było również na forum Unii Europejskiej jako pozytywny wpływ przenośności numerów na efektywną konkurencję. W tym kontekście ciekawe jest powołanie się na ekspertów i środowisko telekomunikacyjne prosimy o wskazanie konkretnych opracowań eksperckich w tym zakresie. Jako operator sieci telekomunikacyjnej i tym samym przedstawiciel środowiska telekomunikacyjnego PTC zdecydowanie odcina się od tego poglądu, prezentowanego w uzasadnieniu jako stanowisko całego środowiska c. Tzw. mis-selling wskazany jest jako przyczyna dla której procedura dla sieci stacjonarnych powinna przewidywać opcję bez pełnomocnictwa, podczas gdy zjawisko to w przytoczonym przykładzie angielskim jest znacznie bardziej rozpowszechnione w sieciach komórkowych szacunki Ofcom wskazują, że dotknęło ono ponad 100 tys. abonentów sieci mobilnych w okresie dwumiesięcznego badania. d. Nie jest prawdą, że zaprojektowane zmiany nie spowodują dodatkowych kosztów po stronie 7/7
operatorów ruchomych ta ocena jest błędna, w konsekwencji brak jest również oceny tych kosztów, e. Brak jest oceny skutków regulacji dla operatorów stacjonarnych, f. Brak jest uzasadnienia konieczności oczekiwania operatorów stacjonarnych na uruchomienia systemu o którym mowa w art. 78 ust. 3 Ustawy, przy czym zgodnie z tym artykułem PT wskazany system nie jest przeznaczony do obsługi procesu przenoszenia numerów 5. Projekt zawiera niejasności nie wiadomo w jaki sposób operatorzy (Biorcy) mają rzetelnie poinformować abonentów o kosztach nie znając tych kosztów. Czy operatorzy powinni pomiędzy sobą przekazywać informacje o koszcie rozwiązania umowy, co byłoby zgodne z ostatnimi propozycjami niektórych członków Parlamentu Europejskiego do zgłaszanej przez Komisję Europejską propozycji zmiany dyrektywy usługowej? 6. Zbyt często w rozporządzeniu używane jest słowo niezwłocznie w kontekście przekazania komunikacji do klienta - nie sposób jest określić, jaki rodzaj komunikacji pisemnej jest niezwłoczny, 7. Określenie, że niedostępność usługi będzie możliwa tylko i wyłącznie w godzinach 0-3 jest zbyt restrykcyjne przy 1-dniowym terminie, 8. Brak jest możliwości dokonania przez operatorów weryfikacji wiarygodności finansowej nowego klienta przy tak szybkim trybie może to spowodować znaczny wzrost liczby fraudów, 9. Zakres danych osobowych koniecznych do przedstawienia operatorowi (ust. 1 ) nie jest wystarczający ( 6 i 6a) lub jest zbyt duży ( 6b), 10. w 4 jest odwołanie do art. 78 ust 4, który nie istnieje 8/7
Konkluzje i propozycje: Wobec powyższych, krytycznych uwag do projektu rozporządzenia, który w sposób zasadniczy zmienia aktualne zasady przenoszenia numerów PTC proponuje: Przedłużenie okresu konsultacji projektu rozporządzenia, co umożliwi Izbie próbę wypracowania wspólnego stanowiska w tym zakresie i zaproponowanie realistycznego procesu przenoszenia numerów; Zorganizowanie spotkania ze środowiskiem operatorów celem bezpośredniego przedstawienia argumentów i wspólnego z przedstawicielami Ministerstwa ustalenia zasad współpracy mającej na celu zaprojektowania poprawnego procesu; urealnienie i usprawnienie proponowanej procedury, wprowadzenie metod autoryzacji i zapobiegania mis-sellingowi; dostosowanie do rozwiązania docelowego (współpracy z CBD) w jednym kroku; Wprowadzenie takich samych zmian dla przenośności numerów w telefonii stacjonarnej; Zmianę Ustawy Prawo Telekomunikacyjne w taki sposób, aby : o Przewidywała wykorzystanie CBD do przenośności numerów o Przewidywała wydanie odpowiedniego rozporządzenia opisującego zasady współpracy operatorów z CBD; Określenie realistycznego terminu wejścia w życie zmiany rozporządzenia, uwzględniającego standardy rynkowe realizacji takich systemów (np. biorąc pod uwagę terminy wzięte z projektu wdrożenia CBD przez UKE). 9/7