Koncepcja wykorzystania wód termalnych oraz trójgeneracji w hydrociepłowni w Piasecznie



Podobne dokumenty
G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M

Układy kogeneracyjne - studium przypadku

Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej Kogeneracji na ziemi elbląskiej

Instalacja geotermalna w Pyrzycach - aspekty techniczne

ENERGETYKA A OCHRONA ŚRODOWISKA. Wpływ wymagań środowiskowych na zakład energetyczny (Wyzwania EC Sp. z o.o. - Studium przypadku)

KOGENERACJA w aspekcie efektywności energetycznej Prezentacja TÜV Rheinland

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk

IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ

Czym w ogóle jest energia geotermalna?

Układ trójgeneracjigazowej dla zespołu biurowo-usługowo-mieszkalnego przy ulicy Kruczkowskiego 2 w Warszawie. Baltic Business Forum 2011

13.1. Definicje Wsparcie kogeneracji Realizacja wsparcia kogeneracji Oszczędność energii pierwotnej Obowiązek zakupu energii

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji

M.o~. l/i. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, Olecko

Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Kościerzyna. Projekt. Prezentacja r.

ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

TARYFA DLA CIEPŁA Zespołu Elektrociepłowni Wrocławskich KOGENERACJA S.A.

Finansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko

5.5. Możliwości wpływu na zużycie energii w fazie wznoszenia

Koncepcja rozwoju geotermii w Polsce Słupsk,

System Certyfikacji OZE

Jerzy Żurawski Wrocław, ul. Pełczyńska 11, tel ,

Rynek ciepła z OZE w Polsce źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe

Produkcja ciepła i prądu z biogazu jako alternatywa dla lokalnych ciepłowni. mgr inż. Grzegorz Drabik

Ciepło z OZE źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe w Polsce

Bałtyckie Forum Biogazu. Skojarzone systemy wytwarzania energii elektrycznej, ciepła, chłodu KOGENERACJA, TRIGENERACJA

TARYFA DLA CIEPŁA Zespołu Elektrociepłowni Wrocławskich KOGENERACJA S.A.

KOGENERACJA Rozwiązanie podnoszące efektywność energetyczną Prezentacja TÜV Rheinland

Skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna. Energia, ciepło i chłód

Marek Marcisz Weryfikacje wynikające z ustawy o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji

Kogeneracja w Polsce: obecny stan i perspektywy rozwoju

Realizacja Ustawy o efektywności energetycznej

Innowacyjny układ trójgeneracji gazowej dla zespołu biurowo-usługowo-mieszkalnego przy ulicy Kruczkowskiego 2 w Warszawie GAZTERM 2014

Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii

alność gospodarcza w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w kogeneracji Koncesjonowana działalno

Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność

ZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE).../...

Krok 1 Dane ogólne Rys. 1 Dane ogólne

INNOWACYJNE METODY MODERNIZACJI KOTŁOWNI PRZEMYSŁOWYCH KOGENERACJA I TRIGENERACJA.

Ryszard Tokarski Prezes Zarządu Spółki EKOPLUS Kraków. Kraków, 14 stycznia 2010

Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej

Podsumowanie i wnioski

Kogeneracja gazowa kontenerowa 2,8 MWe i 2,9 MWt w Hrubieszowie

Pompy ciepła

Projekt ustawy o OZE podstawowe zmiany, regulacje dotyczące przyłączeń

REC Waldemar Szulc. Rynek ciepła - wyzwania dla generacji. Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych PGE GiEK S.A.

Rozwój kogeneracji gazowej

Nowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20%

Zasady koncesjonowania odnawialnych źródełenergii i kogeneracji rola i zadania Prezesa URE

Efektywność ekonomiczna elektrociepłowni opalanych gazem ziemnym

Efektywność energetyczna, ekonomiczna i ekologiczna instalacji geotermalnych w Polsce, doświadczenia eksploatacyjne

Odnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r.

Uwarunkowania rozwoju gminy

PEC Geotermia Podhalańska S.A. Zakopane maj 2010

Spotkanie Eksploatatorów dotyczące wytwarzania energii w kogeneracji na Oczyszczalni Ścieków Klimzowiec.

Przyszłość ciepłownictwa systemowego w Polsce

Nowy Targ, styczeń Czesław Ślimak Barbara Okularczyk

Ogrzewanie, chłodzenie i kogeneracja z wykorzystaniem wód geotermalnych w Europie. Thomas Garabetian, EGEC 18/09/2017

Modele i źródła finansowania inwestycji z zakresu ciepłownictwa. autor: Wiesław Samitowski

Rozwiązania dla klientów przemysłowych Mała kogeneracja

STRESZCZENIE NIETECHNICZNE TRIGENNERACJA BIOMASOWA BARLINEK INWESTYCJE

Rozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych

Środki publiczne jako posiłkowe źródło finansowania inwestycji ekologicznych

Analiza zastosowania alternatywnych/odnawialnych źródeł energii

Analiza efektywności zastosowania alternatywnych źródeł energii w budynkach

Wienkra: Hydro Kit - Moduł centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej dla systemów MULTI V

Zasada działania jest podobna do pracy lodówki. Z jej wnętrza, wypompowywuje się ciepło i oddaje do otoczenia.

Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej

gospodarki energetycznej Cele polityki energetycznej Polski Działania wspierające rozwój energetyki odnawialnej w Polsce...

G-TERM ENERGY Sp. z o.o. Geotermia Stargard

Modernizacje energetyczne w przedsiębiorstwach ze zwrotem nakładów inwestycyjnych z oszczędności energii

Ankieta do opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na terenie Gminy Konstancin-Jeziorna"

Bilans potrzeb grzewczych

Rynek ciepła systemowego kogeneracja podstawowym elementem efektywnych systemów ciepłowniczych

Combined Heat and Power KOGENERACJA. PRZEGLĄD TECHNOLOGII i WYTYCZNE ZASTOSOWANIA


Polskie ciepłownictwo systemowe ad 2013

Uchwała Nr XIX/214/08... Rady Miejskiej w Stargardzie Szczecińskim z dnia 27 marca 2008 r...

Dlaczego Projekt Integracji?

WSKAŹNIKI PRODUKTU. Załącznik nr 6 do Regulaminu konkursu. Jednost ka miary. Typ wskaźnika. Nazwa wskaźnika DEFINICJA. L.p.

Wyzwania i szanse dla polskich systemów ciepłowniczych

Ciepłownictwo systemowe na obecnym i przyszłym rynku ciepła

Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań

Ankieta do opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) dla Gminy Lubliniec I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA. Nazwa firmy. Adres. Rodzaj działalności

Zagadnienia inŝynierskie i ekonomiczne związane z produkcją energii w układach kogeneracyjnych

PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE GMINY WOŹNIKI NA LATA

PRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

I. Wykorzystanie wód termalnych w Uniejowie.

Odnawialne źródła energii wyzwania stojące przed przedsiębiorstwami wodociągowo kanalizacyjnymi po 1 stycznia 2016 roku

Polityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej

Kogeneracja. Ciepło i energia elektryczna. Środowisko. Efektywność

Innowacyjna technika grzewcza

Przedsiębiorstwo Usług Inżynieryjno-Komunalnych Spółka z o.o. Plan wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu ciepła

Niska emisja sprawa wysokiej wagi

1. Stan istniejący. Rys. nr 1 - agregat firmy VIESSMAN typ FG 114

I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA. Nazwa firmy. Adres. Rodzaj działalności

Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych

POTENCJAŁ I PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA ZASOBÓW GEOTERMALNYCH W POLSCE WSPIERANIE PRZEZ PIG PIB ROZWOJU GEOTERMII ŚREDNIOTEMPERATUROWEJ W POLSCE

Modernizacja ciepłowni w świetle wymagań stawianych w Dyrektywie MCP. Zbigniew Szpak, Prezes Zarządu Dariusz Koc, Dyrektor Zarządzający

Transkrypt:

TERMO-GLOB Sp. z o. o. 05-500 Piaseczno, ul. Puławska 45A/172 tel.: (0-22) 701 44 55; fax.: (0-22) 701 44 59 Koncepcja wykorzystania wód termalnych oraz trójgeneracji w hydrociepłowni w Piasecznie Warszawa, sierpień 2010r.

Spis treści 1. Wprowadzenie... 3 2. Główne cele przedsięwzięcia... 3 3. Spójność celów przedsięwzięcia z innymi strategiami... 4 4. Etapy powstawania inwestycji... 5 5. Możliwości pozyskiwania wody termalnej... 5 6. Koncepcja budowy instalacji geotermalnej... 6 7. Wytwarzanie energii elektrycznej... 8 8. Wytwarzanie chłodu... 8 9. Zainstalowana moc cieplna... 8 10. Zainstalowana moc elektryczna... 9 11. Zainstalowana moc chłodnicza... 9 12. Odbiorcy wody termalnej... 9 13. Odbiorcy energii cieplnej... 10 14. Instrumenty gwarantujące sprzedaż energii elektrycznej... 12 15. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń... 12 16. Przygotowane projekty, umowy i pozwolenia... 13 ~ 2 ~

1. Wprowadzenie Wody termalne to wody podziemne o temperaturze przekraczającej średnią roczną temperaturę powietrza w okolicy. W Polsce za wody termalne uznaje się wody o temperaturze powyżej 20 C. Wody te najczęściej są wykorzystywane do celów ciepłowniczych, balneologicznych, leczniczych i rekreacyjnych. Trójgeneracja polega na skojarzeniu wytwarzania energii elektrycznej ciepła i chłodu mającego na celu zmniejszenie ilości i kosztu energii pierwotnej niezbędnej do wytworzenia każdej z tych form energii odrębnie. W systemach ciepłowniczych, w okresie letnim, poprawia ekonomiczność produkcji energii elektrycznej w skojarzeniu z ciepłem przy niskim zapotrzebowaniu odbiorców na energię cieplną i istniejącym zapotrzebowaniu na chłód użytkowy. Jest technologicznym rozszerzeniem kogeneracji. Kogeneracja, skojarzona gospodarka energetyczna lub CHP (Combined Heat and Power) jest to proces technologiczny jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i użytkowej energii cieplnej w elektrociepłowni. Ze względu na mniejsze zużycie paliwa, zastosowanie kogeneracji daje duże oszczędności ekonomiczne i jest korzystne pod wzgledem ekologicznym - w porównaniu z odrębnym wykorzystaniem ciepła w klasycznej ciepłowni i energii elektrycznej w elektrowni. W systemach trójgeneracji moduł CHP jest źródłem energii elektrycznej oraz ciepła, a agregat wody lodowej (chiller absorpcyjny) razem z wieżą chłodniczą stanowi źródło chłodu. Chłód produkowany jest z ciepła odpadowego, które w przypadku braku możliwości jego zagospodarowania jest odpromieniowywane do atmosfery. 2. Główne cele przedsięwzięcia Cel ogólny projektu rozumiany jako długofalowe korzyści ze zrealizowanego projektu, wykraczający poza natychmiastowe efekty zarówno dla beneficjenta jak i innych grup społecznych został zdefiniowany jako: Wzrost rozwoju społeczno gospodarczego gminy oraz polepszenie warunków życia jej mieszkańców. Cel ten będzie realizowany poprzez stworzenie warunków dla: rozwoju bazy balneologicznej, sportowej i rekreacyjno - wypoczynkowej, rozwoju turystyki, powstania nowych miejsc pracy, zwiększenie atrakcyjności miejscowości gminy i jej okolic dla potencjalnych inwestorów, poprawa jakości życia i zdrowia mieszkańców ośrodki balneologiczne (wykorzystujące lecznicze właściwości wód podziemnych w terapii różnych schorzeń), ~ 3 ~

wprowadzenie ekologicznie bezpiecznych systemów pozyskiwania energii cieplnej opartych o odnawialne źródła energii, prezentacja proekologicznego i innowacyjnego wizerunku gminy. Cel bezpośredni przedsięwzięcia, rozumiany jako konsekwencje realizowanego projektu bezpośrednio związane z inwestorem, które będą uzyskane po zakończeniu jego realizacji, został zdefiniowany jako: Udostępnienie zasobów geotermalnych do pozyskiwania czystej i odnawialnej energii cieplnej oraz stworzenie możliwości wykorzystania paliwa gazowego do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. 3. Spójność celów przedsięwzięcia z innymi strategiami Cele przedsięwzięcia wpisują się w Strategię Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2020 roku, której intencją jest przekształcenie województwa w region, który min. będzie się cechował: wysoką jakością zasobów ludzkich oraz polepszeniem warunków życia mieszkańców. Za nadrzędny cel rozwoju Mazowsza przyjmuje się zatem wzrost konkurencyjności gospodarki i równoważenie rozwoju społeczno-gospodarczego w regionie jako podstawę poprawy jakości życia mieszkańców. Osiągnięcie tego celu będzie możliwe poprzez realizację celów pośrednich, wyznaczających jednocześnie kierunki działań w poszczególnych obszarach. Jednym z założonych kierunków działań jest: stymulowanie rozwoju funkcji metropolitalnych Warszawy - realizacji tego celu sprzyjać będą przede wszystkim działania ukierunkowane na: stworzenie możliwości wykorzystania paliwa gazowego do produkcji energii elektrycznej i cieplnej poprzez zwiększenie przepustowości pierścienia gazowego wokół Warszawy oraz budowę gazociągów do elektrociepłowni i ciepłowni warszawskich, rozwój alternatywnych, odnawialnych źródeł energii wraz z rozpoznaniem możliwości dywersyfikacji produkcji energii z rożnych zasobów, ze szczególnym uwzględnieniem biomasy i wody a także wód geotermalnych, energii wiatru i słońca. Proponowana inwestycja wpisuje się również w Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla województwa mazowieckiego, który określa cele i kierunki polityki energetycznej. Celem strategicznym polityki energetycznej jest wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii i uzyskanie 7,5% udziału energii pochodzącej z tych źródeł w bilansie energii pierwotnej. W tym celu określono działania w następujących kierunkach: utrzymanie stabilnych mechanizmów wsparcia wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej i cieplnej, zwiększenie udziału biopaliw na rynku paliwowym, rozwój przemysłu na rzecz energetyki odnawialnej. ~ 4 ~

Założone cele prezentowanego przedsięwzięcia są również zgodne z głównym celem postanowień zawartych w Dyrektywie 2006/32/WE z 5 kwietnia 2006 r. (Dz.U.L114/64 z 5.04.2006) w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych - jest osiągnięcie uzasadnionej ekonomicznie poprawy efektywności użytkowania paliw i energii w państwach UE. Innym celem jaki postawiła UE związanym z tą dyrektywą to tzw. "Pakiet 3 x 20%", przyjęty podczas wiosennego szczytu UE w dniu 9 marca 2007 roku, który zobowiązuje kraje członkowskie przed 2020 r. do: zmniejszenia emisji CO 2 o 20%, zmniejszenia energochłonności o 20% oraz zwiększenia udziału energii produkowanej ze źródeł odnawialnych do 20% w całkowitym rynku energetycznym. 4. Etapy powstawania inwestycji Przedmiotowa inwestycja będzie realizowana w trzech etapach: Etap I - wykonany zostanie otwór badawczo - eksploatacyjny Piaseczno GT-1. Celem wykonywanych prac będzie określenie parametrów hydraulicznych odwiertu, jego sprawności i możliwości eksploatacyjnych. Uzyskane parametry pozwolą na podjęcie decyzji co do sposobu zagospodarowania pozyskanych wód termalnych oraz będą podstawą do opracowania dokumentacji hydrogeologicznej i projektów technicznych Zakładu Geotermalnego. Etap II - utworzenie Zakładu Geotermalnego, który będzie odpowiedzialny za eksploatację i zagospodarowanie wody termalnej zgodnie z uzyskana koncesją. Hydrociepłownia umożliwi produkcję energii elektrycznej, energii cieplnej przy zastosowaniu paliwa gazowego oraz chłodu z zagospodarowanego ciepła odpadowego. Etap III - budowa kompleksu balneologiczno - rekreacyjnego wykorzystującego całkowicie odnawialną energię cieplną odebraną wodzie termalnej. W kompleksie tym będą znajdowały się również baseny napełniane wodą termalną. Lecznicze właściwości wydobywanej wody będą wykorzystywane w różnego rodzaju gabinetach zabiegowych i odnowy biologicznej. 5. Możliwości pozyskiwania wody termalnej Rozważana inwestycja realizowana jest na terenie gminy Piaseczno, która położona jest w centralnej części województwa mazowieckiego. Rejon Piaseczna leży w obrębie struktury zwanej niecką warszawską. W rejonie Piaseczna korzystne warunki hydrogeologiczne dla występowania wód termalnych związane są z utworami kredy dolnej, jury dolnej, środkowej i górnej. W celu wytypowania najkorzystniejszego poziomu wodonośnego z wodami termalnymi w rejonie Miasta Piaseczno oparto ~ 5 ~

się głównie na materiałach archiwalnych z otworów wiertniczych takich jak: Nadarzyn IG-1, Warszawa IG-1, Iwiczna IG-1, Mszczonów IG-1 oraz Żyrów 2. W wyniku przeprowadzonych analiz materiałów archiwalnych w wykonanym projekcie prac geologicznych założono uzyskanie z eksploatacyjnego otworu Piaseczno GT-1 następujących parametrów: kreda dolna piaszczyste utwory liasu - wydajność około 50-75 m 3 /h wody złożowej, o temperatura około 35 o C, mineralizacja 5 g/dm 3, jura dolna piaszczyste utwory liasu - wydajność około 100-150 m 3 /h wody złożowej, o temperatura około 45-50 o C, mineralizacja 70-80 g/dm 3. Powyższe parametry wskazują, że preferowanym poziomem wodonośnym do wykorzystania wód termalnych jest poziom piaskowcowy jury dolnej. Wykazuje on większą wydajność i wyższą temperaturę wód termalnych i stwarza lepsze możliwości wykorzystania wód zarówno w ciepłownictwie, jak i w balneologii i rekreacji. Bardzo prawdopodobne jest, że po wykonaniu analiz chemicznych może okazać się, że wody wydobywane z otworu eksploatacyjnego Piaseczno GT-1 będą miały właściwości lecznicze. Założenie takie jest uzasadnione ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo Konstancina-Jeziornej gdzie występują wody o właściwościach leczniczych. Z bardzo dużą pewnością można natomiast założyć, że wydobywana woda termalna znajdzie zastosowanie w balneologii i rekreacji, gdzie stosowane są wody o temperaturze 24-37 o C i mineralizacji poniżej 50 g/dm 3. 6. Koncepcja budowy instalacji geotermalnej Rozważane rozwiązanie zakłada, że z otworu eksploatacyjnego Piaseczno GT-1 będzie można uzyskać temperaturę 50 o C, która może być bezpośrednio wykorzystana zarówno do ogrzewania wody w basenach kąpielowych wewnętrznych i zewnętrznych jak i do ogrzewania podłogowego. Tak więc wydobyta woda termalna będzie najpierw kierowana na wymienniki ciepła znajdujące się w kompleksie Termy Warszawskie gdzie może być ona wykorzystana do ogrzewania zarówno basenów i ogrzewania podłogowego (rys. 1). W basenach gorących znajdujących się w planowanym kompleksie Termy Warszawskie temperaturę wody ustalono na poziomie 36 o C, a w basenach kąpielowych 30 o C. W basenach pływackich zakłada się temperaturę wody na poziomie 26 o C. Temperatura wody w basenach zewnętrznych może być niższa od temperatury wody w basenach krytych - zwykle przyjmuje się temperaturę wody około 23 o C. Bardzo efektywne jest zastosowanie kaskadowego schładzania wody termalnej. Schłodzona w kompleksie Termy Warszawskie woda termalna będzie następnie przetłoczona do Zakładu Geotermalnego gdzie na wymienniku WC będzie oddawała swoje ciepło wodzie sieciowej krążącej w obiegu zamkniętym. Ogrzana woda siecio- ~ 6 ~

wa będzie następnie stanowiła dolne źródło ciepła dla absorpcyjnej pompy ciepła (APC) gdzie ogrzewa się do temperatury około 59 o C. Absorpcyjna pompa ciepła jest napędzana gorącą wodą o temperaturze około 160 o C, przy czym całe ciepło napędowe przechodzi do wody sieciowej. Aby uzyskać ciepło napędowe można zastosować wysokotemperaturowy kocioł (KW) opalany gazem ziemnym. Dodatkowo kocioł wysokotemperaturowy wyposażony jest w ekonomizer, który dodatkowo odzyskuje ciepło od spalin i przekazuje go do wody sieciowej. Woda sieciowa po przejściu przez ekonomizer ogrzeje się do temperatury 60 o C i zostanie skierowania do sieci ciepłowniczej i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Rys. 1. Koncepcja uproszczonego schematu instalacji trójgeneracji Przy systemie niskotemperaturowym sieci ciepłowniczej (55/35 o C) zdecydowano się na utrzymanie stałej temperatury zasilania na poziomie 55 o C, a temperatura powrotu z sieci w granicach 36 o C będzie wynikać z ilości przekazanego ciepła. Przy pomocy absorpcyjnej pompy ciepła woda zostanie schłodzona do temperatury około 20 o C po czym skierowana zostanie do otworu zatłaczającego. Przy pozyskiwaniu energii cieplnej z wód termalnych o dużej mineralizacji wykorzystywany jest tzw. dublet geotermalny - jeden otwór eksploatacyjny i jeden otwór zatłaczający. W tym przypadku woda termalna schładzana na wymiennikach ciepła musi być ponownie skierowana otworem zatłaczającym do warstwy złożowej, z której została pobrana. Ze względu na to, że eksploatowana woda termalna prawdopodobnie będzie miała skład chemiczny predysponujący ją do zastosowań balneologicznych jej niewielka część pobierana będzie do wykorzystywana w basenie solankowym zlokalizowanym w kompleksie Termy Warszawskie. Woda do tego basenu bezpośrednio z uję- ~ 7 ~

cia geotermalnego będzie pobierana raz dziennie w ilości 10% jego objętości. Aby nie zakłócać pracy instalacji cieplnej wodę tę można będzie pobierać nocą. 7. Wytwarzanie energii elektrycznej W rozważanym rozwiązaniu zdecydowano się zastosować własne źródło energii elektrycznej w postaci modułu prądowo-cieplnego K (rys. 1). Moduły prądowocieplne (kogeneratory) są urządzeniami konwertującymi energię chemiczną paliwa na prąd elektryczny i energię cieplną pracując w tzw. układzie skojarzonym zapewniającym maksymalne wykorzystanie energii zawartej w paliwach pierwotnych przy jej zamianie na energię elektryczną. Energia mechaniczna, służąca do napędu wirnika generatora prądu elektrycznego powstaje w silniku spalinowym bądź turbinie gazowej. Energia cieplna pochodzi z chłodzenia elementów roboczych urządzenia oraz odprowadzanych spalin i będzie przekazywana bezpośrednio do sieci centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Wytworzona w modułach prądowo cieplnych energia elektryczna wykorzystana będzie na potrzeby Geotermii Warszawskiej i Term Warszawskich. Pozostała część wyprodukowanej energii elektryczne przekazana zostanie do niskonapięciowej miejskiej sieci elektrycznej. 8. Wytwarzanie chłodu W celu zintegrowania gospodarki cieplno-chłodniczej zastosowano w prezentowanej instalacji absorpcyjną wytwornicę wody lodowej (WWL) zasilaną ciepłem z silnika kogeneracyjnego (rys. 1). Pozwoli to na wykorzystanie w lecie ciepła wytwarzanego w skojarzeniu z energią elektryczną dla produkcji energii chłodniczej niezbędnej dla zasilania chłodnic central wentylacyjnych. Skojarzenie wytwarzania chłodu przy użyciu ciepła wytwarzanego latem przez silniki kogeneracyjne bardzo korzystnie wpłynie na poprawę efektywności zastosowania trójgeneracji zaproponowanej w Geotermii Warszawskiej. 9. Zainstalowana moc cieplna Proponowane rozwiązanie zapewnia 15,9 MW mocy cieplnej do zagospodarowania przy czym 5,1 MW uzyskano w wyniku schłodzenia wody termalnej (tabela 1). W hydrociepłowni zainstalowany zostanie również wydokotemperaturowy kocioł gazowy o mocy 6 MW, który będzie służył do napędu absorpcyjnej pompy ciepła. Kocioł ten wyposażony będzie dodatkowo w 2 MW ekonomizer odzyskujący ciepło ~ 8 ~

w wyniku dodatkowego schłodzenia spalin. Kolejne 2,8 MW mocy cieplnej zostanie uzyskane w wyniku chłodzenia silnika kogeneracyjnego, który będzie napędzany poprzez spalanie gazu ziemnego. Dalsze zwiększenie mocy cieplnej o ponad 8MW będzie możliwe po zainstalowaniu kolejnych silników kogeneracyjnych. Tabela 1. Zainstalowana moc cieplna Lp. Wyszczególnienie Moc [MW] 1 Całkowita moc cieplna, w tym: 15,9 2 bezpośrednio z członu geotermalnego 5,1 3 wysokotemperaturowy kocioł gazowy 6,0 4 ekonomizer kotła wysokotemperaturowego 2,0 5 moduł prądowo-cieplny 2,8 10. Zainstalowana moc elektryczna Zastosowanie silnika kogeneracyjnego wykorzystującego gaz ziemny można będzie wyprodukować około 2,1 MW energii elektrycznej. Moc ta będzie mogła być zwiększona do około 6 MW po zainstalowaniu kolejnych silników. Liczba wstawionych silników kogeneracyjnych będzie ograniczona możliwościami przesyłowymi gazociągu dostarczającego gaz do hydrociepłowni. 11. Zainstalowana moc chłodnicza Łączna moc chłodnicza zainstalowana w hydrociepłowni będzie wynosiła około 1,8 MW. Uzyskana moc chłodnicza rozwiązania będzie sumą mocy wytwornicy wody lodowej oraz mocy zewnętrznej wieży chłodniczej. 12. Odbiorcy wody termalnej Wykorzystanie zasobów geotermalnych w planowanym kompleksie balneologiczno - rekreacyjnym Termy Warszawskie będzie dużą atrakcją turystyczną. Oprócz atrakcji rekreacyjnych w planowanych obiektach przewiduje się uruchomienie gabinetów rehabilitacyjnych i zabiegowych. Działania te umożliwiają właściwości wydobywanej solanki. Codziennie świeża woda termalna będzie potrzebna do basenów solankowych Znajdujących sie w kompleksie Termy Warszawskie. Kompleks ten będzie również ~ 9 ~

wyposażony w tężnie solankowe, które również będą zużywały wydobywaną wodę termalną. Jak pokazują przykłady wdrożonych tego typu zastosowań w różnych miejscowościach w Europie, wody termalne mogą stać się podstawą rozwoju turystyki w regionie. Polacy bardzo chętnie korzystają z atrakcji, jakie stwarzają kąpieliska termalne, ale ze względu na małą ilość takich obiektów w Polsce, zmuszeni są do korzystania z kąpielisk poza granicami kraju. Bardzo dużym atutem w przypadku planowanej inwestycji jest sąsiedztwo Warszawy i brak podobnego obiektu w promieniu kilkudziesięciu kilometrów. Przygotowywana koncepcja obiektu wychodzić ma naprzeciw zdefiniowanym problemom odbiorców usług z uwzględnieniem obserwowanych w Polsce w tym segmencie usług turystycznych tendencji takich jak: przejmowanie odpowiedzialności za swój stan zdrowia i podejmowanie działań zapobiegawczych - zdrowie jako główny trend w rozumieniu wzrostu znaczenia ruchu, odpoczynku i profilaktyki, tendencja do fizycznego i psychicznego krótkiego relaksu oraz odpoczynek jako przeciwwaga dla rosnącego obciążenia pracą, zdrowie, fitness i dobra kondycja stały się miarą uznania społecznego (moda na bycie zdrowym i wysportowanym), przemiany demograficzne w społeczeństwie i co za tym idzie rosnący udział osób starszych w populacji - rosnąca długość życia i wydłużający się czas przebywania na emeryturze, jakość możliwości życia i odpoczynku - tzw. miękkie czynniki wyboru lokalizacji, w danej gminie względnie w regionie mają coraz większe znaczenie przy wyborze lokalizacji inwestycji przez przedsiębiorstwa. 13. Odbiorcy energii cieplnej Głównym odbiorcą energii cieplnej będzie planowane centrum balneologiczno - rekreacyjne Termy Warszawskie położony w bezpośrednim sąsiedztwie Geotermii Warszawskiej. W kompleksie będą znajdowały się głównie baseny wewnętrzne ale również i zewnętrzne. Ze względu na dużą ilość różnych basenów wewnętrznych energia cieplna potrzebna do ich ogrzewania będzie potrzebna przez cały rok co znacznie poprawi efektywność wykorzystania źródła ciepła zarówno zimą jak i latem. Temperatura wydobywanej wody termalnej pozwala na wykorzystanie jej do bezpośredniego wykorzystania basenów zarówno gorących jak i kąpielowych. ~ 10 ~

Przez cały rok kompleks balneologiczno - rekreacyjne będzie potrzebowało zużywało energię cieplną do przygotowania ciepłej wody użytkowej głównie pod natryskami. Szacuje się, że całkowita konsumpcja mocy cieplnej przez cały kompleks będzie na poziomie 5,6 MW. Dodatkowym atutem dla atrakcyjności turystycznej kompleksu będzie to, że jest on zasilany energią geotermalną - niedrogim i odnawialnym źródłem energii. Tereny wokół planowanego Zakładu Geotermii przeznaczone są pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną wolnostojącą i bliźniaczą z dopuszczeniem realizacji wbudowanych w budynki mieszkalne lokali usługowych oraz realizację wolnostojących obiektów usługowych. Obiekty te na dzień dzisiejszy nie mają zapewnionego dostępu do energii cieplnej na potrzeby centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej. Obecnie wszystkie nowo budowane obiekty wyposażane są w niskotemperaturową sieć cieplną i mogą być podłączane do ciepłowni geotermalnej, która spełnia warunki Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Części Wsi Wólka Kozodawska. W planie tym jest mowa o stosowaniu do celów grzewczych paliw ekologicznych nie pogarszających jakości powietrza. Zabrania się wręcz nawet realizacji nowych źródeł ciepła opalanych paliwami stałymi - węglem i koksem. Potencjalnym odbiorcą wyprodukowanej energii cieplnej będzie powstające w odległości około 0,6 km od planowanego Zakładu Geotermalnego osiedle na którym powstanie około 70-80 tys. metrów powierzchni użytkowej. Wstępnie można założyć, że powstające osiedle będzie potrzebowało około 8 MW mocy cieplnej na cele grzewcze i do przygotowania c.w.u. Wyprodukowane ciepło będzie również konsumowane przez kompleks konferencyjno - hotelowy planowany w Zalesiu Górnym oddalonym o około 3 km od planowanego Zakładu Geotermalnego. Ze względu na bardzo atrakcyjne położenie terenów w około planowanego Zakładu Geotermalnego w stosunku do Warszawy ciągle przybywa nowych inwestycji. Rolnicy w tych okolicach masowo zamieniają grunty orne na działki budowlane na których powstają nowe inwestycje. W tym przypadku przyłączane będą sukcesywnie kolejne nowo powstające inwestycje a proces ten będzie trwał przez nawet kilkanaście lat. Jest to dobre rozwiązanie ponieważ zbiegiem lat ciepłownia będzie mogła być sukcesywnie rozbudowywana calem zwiększania mocy i możliwości obsługi nowych odbiorców. Schłodzona woda termalna mogła będzie również być wykorzystywana przez okolicznych rolników do ogrzewania szklarni w których są hodowane warzywa. Maksymalne kaskadowe schładzanie wody termalnej pozwoli na jej bardziej efektywne wykorzystanie. W tym celu można będzie dodatkowo podgrzewać murawę pobliskich boisk. ~ 11 ~

14. Instrumenty gwarantujące sprzedaż energii elektrycznej Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. (Dz.U.2008 nr 156, poz.969) w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzenia danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii. Rozporządzenie to zawiera zapis o obowiązku nałożonym na sprzedawcę z urzędu do zakupu całej ilości oferowanej energii elektrycznej wytworzonej z OŹE. Energia cieplna wytworzona w OŹE podlega obowiązkowi zakupu przez przedsiębiorstwo energetyczne do wielkości równej zapotrzebowaniu odbiorców przyłączonych do sieci ciepłowniczej, do której przyłączone jest źródło. Obowiązek zakupu ciepła wymagany jest pod warunkiem, że koszty zakupu nie spowodują wzrostu cen lub stawek opłat za ciepło dostarczone odbiorcom w danym roku o więcej niż wartość średniorocznego wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym, określonym na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Energetyka odnawialna wymaga wsparcia ze strony władz krajowych poprzez stworzenie odpowiednich instrumentów ekonomicznych i prawnych koniecznych dla jej rozwoju. Działania na tym polu podejmuje Unia Europejska, która poprzez szereg aktów prawnych stworzyła ramy do rozwoju OŹE w Europie. Polska, po przystąpieniu do Unii Europejskiej, zobowiązana została do wdrożenia mechanizmów wsparcia dla energetyki odnawialnej i wybrała jako mechanizm wsparcia, regulowany ustawą Prawo energetyczne, obowiązek zakupu energii wytworzonej w OŹE oraz tzw. "system zielonych certyfikatów". Jest to zgodnie z zapisami Dyrektywy 2001/77/EC jeden z dwóch podstawowych modeli wsparcia i stymulacji rozwoju sektora energetyki odnawialnej. System wsparcia ma na celu zwiększenie opłacalności produkcji energii elektrycznej w OŹE poprzez zapewnienie producentom energii dodatkowych przychodów pochodzących ze sprzedaży praw majątkowych świadectw pochodzenia. Obecnie świadectwa pochodzenia wydawane są również na energię elektryczną wytwarzaną w wyniku wysokosprawnej kogeneracji: żółte lub czerwone. 15. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń Wykorzystanie ciepła zawartego w wodach termalnych, zamiast wytwarzać go ze spalania gazu, do ogrzewania istniejących i planowanych obiektów ograniczy emisję do atmosfery: CO 2 w ilości około 6 tyś. T/rok, CO w ilości około 3 T/rok, SO 2 w ilości około 0,3 T/rok, NO x w ilości około 2 T/rok. ~ 12 ~

Jeśli w celu wytworzenia energii cieplnej pozyskanej z wody termalnej spalane byłoby inne paliwo wtedy uwalniane będą znacznie większe ilości CO 2 : olej opałowy - około 8 tyś. T/rok, węgiel kamienny - około 10 tyś. T/rok, węgiel brunatny - ograniczenie emisji o około 11 tyś. T/rok. 16. Przygotowane projekty, umowy i pozwolenia Po podjęciu decyzji o wykorzystaniu wód geotermalnych przez firmę TERMO- GLOB została zlecona Państwowemu Instytutowi Geologicznemu w Warszawie praca, która miała wstępnie odpowiedzieć na pytanie, czy na obszarze na południe od Piaseczna znajdują się zasoby wód geotermalnych. W opracowaniu pt. "Możliwości pozyskiwania wód termalnych o niskiej mineralizacji na obszarze na południe od Piaseczna" zawarto: ocenę warunków hydrogeotermalnych w okolicy Piaseczna, ocenę wielkości zasobów geotermalnych możliwych do pozyskania w badanym obszarze, przewidywany profil stratygraficzny otworu geotermalnego Piaseczno GT-1 wraz z oceną parametrów hydrogeologiczno - geotermicznych, analizę ryzyka wykonania pierwszego otworu. W wyniku wstępnej analizy został opracowany "Projekt prac geologicznych dla rozpoznania i udokumentowania zasobów wód termalnych z utworów kredy dolnej lub jury dolnej w miejscowości Wólka Kozodawska w gminie Piaseczno" przez Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S. A. Projekt prac geologicznych stanowił załącznik do wniosku o udzielenie koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie złoża wód termalnych. Na podstawie projektu prac geologicznych została podpisana umowa na poszukiwanie i rozpoznanie złoża wód termalnych odwiertem Piaseczno GT-1 pomiędzy Ministerstwem Środowiska reprezentowanym przez Głównego Geologa Kraju a inwestorem tj. Spółką TERMO-GLOB, konsekwencją czego było udzielenie przez Ministra środowiska w dniu 07.12.2009 koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża wód termalnych odwiertem Piaseczno GT-1 w miejscowości Wólka Kozodawska, gmina i powiat Piaseczno, województwo mazowieckie. Parametry określone w projekcie prac geologicznych posłużyły jako dane wejściowe do opracowania studium wykonalności, które prezentuje możliwości wykorzystania wydobywanej wody termalnej głownie do zastosowań ciepłowniczych. W studium wykonalności opracowanym przez POLGEOL S.A. i TERMOGLOB Sp. z o.o. przeanalizowano sześć różnych rozwiązań, zarówno pod kątem technicznym jak i finansowym oraz ekologicznym. W wyniku starań poczynionych przez firmę TERMOGLOB dniu 20.05.2010 r. Starosta Piaseczyński wydał decyzję nr 383/10 w sprawie zatwierdzenia projektu budowy i udzielenia pozwolenia na budowę budynku usługowo-biurowego z hydrocie- ~ 13 ~

płownią. Został również wydany dziennik budowy nr 346/2010 w dniu 7 czerwca 2010 r. Zgodnie z opinią Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 19 marca 2010 r. lokalizacja oraz zakres planowanych prac związanych z prezentowanym projektem nie będą miały negatywnego wpływu na obszary Natura 2000 oraz ich spójność i integralność. Decyzja lokalizacji inwestycji celu publicznego polegającej na budowie linii energetycznej 15 KV. Decyzja nr CP11/10 z dnia 2010.06.02. Umowa o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej Nr 10/R2/R/01539 zawarta w dniu 2010.03.16 z PGE Dystrybucja Warszawa Teren Sp. z o.o. Umowa o przyłączenie do sieci gazowej z MSG Sp. z o.o. WP10/MZ/18/04/B221S7/0955/KT02968 z dnia 2010.07.13 której integralną częścią jest zapewnienie dostawy gazu nr 657/61/2010 z dnia 2010.02.26. Po przeprowadzeniu wszystkich robót geologicznych i zakończeniu prac wiertniczych oraz wykonaniu dokumentacji hydrologicznej, sporządzony zostanie projekt zagospodarowania złoża (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 27 czerwca 2005 roku w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać projekty zagospodarowania złóż), który ma na celu przedstawienie wykorzystania zasobów złoża przy uwzględnieniu warunków geologicznych, wymagań w zakresie ochrony środowiska i w zakresie bezpieczeństwa oraz technicznych możliwości wydobycia wód a także sposobu ich eksploatacji. Projekt ten zatem rozpocznie nowy etap prac zmierzających w konsekwencji do wydobywania i zagospodarowania wód termalnych. Kolejnym działaniem będzie wystąpienie do Ministra Środowiska z wnioskiem o wydanie koncesji na wydobywanie i zatłaczanie wód termalnych. Na podstawie wydanej decyzji o koncesji podpisana zostanie ze Skarbem Państwa umowa o użytkowanie górnicze. Następny krok to powołanie Zakładu Górniczego. Zakład ten będzie wyodrębnionym technicznie i organizacyjnie zespołem środków służących do bezpośredniego wydobywania kopaliny ze złoża w granicach obszaru górniczego, określonego w koncesji. Do wyodrębnionego zespołu środków zaliczyć należy załogę górniczą, górnicze obiekty budowlane i związane z nimi urządzenia techniczne. Końcowym etapem będzie zatwierdzenie Planu Ruchu przez Okręgowy Urząd Górniczy i od tego momentu firma TERMO-GLOB będzie mogła przystąpić do wydobywania wody termalnej i jej dalszego wykorzystywania. ~ 14 ~